Dictators.
Dubio.
Revanche
Euwe—Aljechin.
Doodelijk ongeval
te Heemstede.
Dansschool
H. KWEKKEBOOM
AANVANG
CURSUSSEN
TELEFOON 13525
Hef belangrijkste
»5e JAARGANG Nö. 16645
VërscïïïJtiT Sag'ëHjlJs, fjëïïah'e op Zon- en Feestdagen".
MAANDAG 27 SEPTEMBER 193Z
HAARLEM S DAGBLAD
Directie:P.W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM
Uitgave Lourens Coster Maatschappij voor
Courant-Uitgave en Algemeene Drukkerij N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTENper week 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand 0.22, p, 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.72Vi.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buiten Spaame 12
Telefoon Nos.Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10132, 12713 Administratie 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord. Telefoon 12230
ADVERTENTIëN 1—5 regels 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 14 regels ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnès. Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.—, overlijden ƒ400.—, verlies van hand, voet of oog ƒ200.—, beide leden duim ƒ100.-
één of twee leden wijsvinger 25.alle_ leden anderen vinger 15.één of twee leden anderen vinger 5.arm- of beenbreuk 30enkelbreuk 15.polsbreuk f 15.
Nog afzonderlijke verzekering voor aJbonnés op het Geïllus treerd Zondagsblad. Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
één lid duim 50.—, alle leden wijsvinger 6
HEDEN: 14 PAGINA'S.
Het bezoek van den Italiaanschen dictator
Mussolini aan den Duitschen dictator Hitier
vervult nu de geheele wereld met belangstel
ling. Ernstige menschen vragen zich af wat
het in politieken zin zal opleveren en hopen;
dat dit mee moge vallen. Minder ernstige
menschen interesseeren zich meer in het bi
zonder voor de uiterlijkheden van het geval,
die overigens opvallend en luidruchtig genoeg
zijn. En misschien hebben ook wel sommigen
zich even verwonderd over de omstandighe
den waarin zoo'n dictator gedoemd is te leven.
Bij mij is die gedachte althans weer eens ge
rezen. Want gelijkelijk met den stroom van
Duitsche superlatieven over geestdriftige
volksmassaas, geweldige Heil-koren en kolos
sale parades is een menigte mededeelingen
over de voorzorgsmaatregelen-tegen-aanslagen
over ons uitgestort. Die hebben zich niet be
paald tot afzetting en bewaking, maar ze zijn
uitgebreid tot politie-razzia's, om alle eenigs-
zins verdachte individuen onschadelijk te ma
ken, tot bagage-controle van alle passagiers
die in München arriveerden, tot verregaande
legitimatie-eischen aan buitenlandsche jour
nalisten en zelfs tot een bewaking van den
spoorweg tusschen München en Berlijn, waar
langs de machtigen Zaterdag moesten reizen
met een gewapenden schildwacht op iedere
vijftig meter. De Arbeidsdienst en de S. S.
droegen zorg voor een verbindingsdienst tus
schen de schildwachten. De kleinste brug werd
door tientallen manschappen bewaakt en bij
den ingang van een tunnel bij Erlangen was
een compleet bataljon opgesteld.
München heeft het bezoek nu achter den
rug, maar in Berlijn zal de waakzaamheid niet
minder zijn en straks komen nog de voor
zorgsmaatregelen voor Mussolini's terugreis.
Dit alles is geen verrassing. Het was te voor
zien dat men, beducht voor mogelijke aan
slagen, alle denkbare voorzorgsmaatregelen
zou némen. En vooral ten aanzien van Mus
solini bestaan die maatregelen al sinds zoo
veel jaren. Ook in zijn eigen land. Werden lang
geleden tentoonstellingen, die hij ging bezoe
ken, al niet tevoren ganschelijk ontruimd,
zoodat er geen enkele bezoeker meer in het
gebouw was als de Duce verscheen, en hij door
verlaten zalen schreed, zijn fonkelend oog al
leen over het tentoongestelde latende waren?
Was hij bij zijn vorig buitenlandsch bezoek,
nu vele jaren geleden aan Genève gebracht,
niet geëscorteerd door pantserauto's en ge
wapende motorrijders, zoodat Aristide Briand,
toen hij hem onder deze strenge bewaking
zag wegrijden, tot de hem omringende jour
nalisten zei: „Ik ben toch maar liever
Briand", waarmee hij op dat oogenblik niet
zoozeer politieke inzichten als wel persoonlijke
vrijheid op het oog had.
Zonder blijk te willen geven van medelij
den met dictators, dat ik niet gevoel, moet ik
ronduit verklaren dat ik hen niet benijd en
dat ook niet zou doen als ik tot hun volge
lingen behoorde. Hun privé bestaan lijkt veel
op dat eens gevangenen, al worden zij wat
meer vervoerd dan hij en al worden ze veel
toegejuicht, hetgeen hem niet ten deel valt.
Persoonlijke vrijheid schiet er al bitter weinig
bij over, hetgeen misschien helpt verklaren
dat zulke heersehers zoo weinig voelen voor
de persoonlijke vrijheid van anderen.
En bepaald griezelig zal voor velen de ge
dachte zijn, dat de dictator niet eens kan af
treden als hij daar lust toe mocht gaan voelen.
De Staat, zijn Staat, heeft hem eenmaal te
pakken en laat hem niet meer los. Zijn eigen
schepping, uitkomst van de geesten die hij zelf
heeft opgeroepen, bewaakt hem met mee-
doogenlooze gestrengheid.
Stel dat Mussolini, bijvoorbeeld, nu eens in
steeds toenemende mate bevangen werd door
den wensch, af te treden, zijn dictatorschap
aan een ander te overhandigen en zich ergens
rustig in de provincie terug te trekken om zijn
eigen slatuintje te bewerken, wat kool te
planten en wat boomen om te hakken en op
mooie avonden een pijp te rooken in zijn
voortuin. Vindt u dat ondenkbaar? Het is hee-
lemaal niet ondenkbaar. Meent u dat hij het
ooit zou kunnen doen? Er is geen kans op. Hij
mist er de macht toen. Zijn Staat is hem al
lang de baas. Hij mist zelfs de macht tot al
lerlei eenvoudige genoegeiijkheden dL u en ik
voor het grijpen hebben: hij kan niet eens een
rustig wandelingetje in zijn eentje, of verge
zeld door een familielid of zijn besten vriend,
gaan maken. Of een f ietsritje. Of een auto
tochtje. Hij kan zelfs niet, op een schoonen
herfstavond als ons heden vermoedelijk weer
te wachten staat, even een brief gaan posten
in de bus-om-den-hoek.
Daar mist de man de macht toe. Het is heel
erg; zoudt u in zijn plaats willen wezen? En
als-ie nou toch werkelijk eens dolgraag zou
willen aftreden, nu of laterals hij oud en
moe is, hetgeen niet zoo lang meer duren kan?
Wat dan? Der menschen wenschen en ge
dachten blijven niet dezelfde, zooals Mussoli
ni's leven ampel bewezen heeft. Dat moment
zal ook komen.
Als hij er aan denkt, moet hij wel rillen bij
Ach, wat heeft de mensch 'n zorgen
In zijn hachelijk bestaan,
't Was vandaag en 't wordt weer morgen:
Moet ie uit of moet ie aan?
Telkens weder alle dagen,
Staan wij voor een zwaar besluit.
Als w' onszelf en andren vragen:
Moet ie aan of moet ie uit?
Ja, het is gemaklijk praten,
't Punt verdwijnt in 't naast verschiet,
Dat zal ons dan later baten,
Maar voor heden helpt het niet.
Als je.'t antwoord niet kunt vinden
En maar zus besluiten zou,
Vragen je gezin of vrinden:
Ach, wat doen we in de kou?
En mocht je soms zoo besluiten,
Dan kan 't zijn dat je 't berouwt,
Als je zuchtend je moet uiten:
O, wat heb ik het benauwd.
Ach, wat heeft de mensch 'n zorgen,
In zijn hachelijk bestaan,
Zegt u nou eens zelf: moet morgen
Onze kachel uit of aan?
P. GASUS.
De óuecdeUte 7<enh.tiba*ie*i
worden 28 SEPTEMBER GEOPEND.
CONSTANDSE, Koninginneweg 61 A, Tel. 16786
(Adv. Ingez. Med.)
Bij FRANS PERQUIN
nog steeds zomerprijzen,
voor anthraciet en brechcokes
Telefoon 10212
(Adv. Ingez. Med.)
de gedachte. Want het zal nooit kunnen. En
het slatuintje zou ook nooit veilig zijn, er zou
een cordon detectives omheen moeten staan.
Brr! Ik ben ook liever wat ik nu ben
R. P.
Dronken achter liet stuur.
Aanrijding die goed afliep
Daders reden door, doch werden later
gearresteerd.
Zaterdagavond reed een luxe-auto in de
Jansstraat in de richting Groote Markt, het
geen terecht in verband met de geringe breedte
van de straat, verboden is. Ter hoogte van het
Paleis van Justitie had een aanrijding plaats
het een andere auto, die van de Groote Markt
kwam, waarbij het linker-aehterspatbord van
de aangereden auto beschadigd werd.
De auto, die in de verboden richting reed
en de aanrijding veroorzaakte, zwaaide naar
rechts, reed het trottoir op en verwijderde
zich vervolgens over het Klokhuisplein naar
de Damstraat.
Daar slaagde een agent per rijwiel er in, de
auto in te halen, waarna hij den bestuurder
tweemaal sommeerde te stoppen. Deze reed
evenwel door naar de Spaamwouderstraat,
waar een wielrijder, die van de. Amsterdam
sche Poort kwam, werd aangereden en op het
trottoir geslingerd. De bestuurder bekommerde
zich ook om dit, slachtoffer niet, maar reed
met groote snelheid verder en verdween over
de Amsterdamsche vaart in de richting Half
weg.
De Haarlemsche politie had inmiddels haar
collega's te Halfweg en Amsterdam gewaar
schuwd.
Eenigen tijd later kreeg de veldwachter te
Halfweg bericht, dat op de Amsterdamsche
vaart, ter hoogte van de kistenfabriek „Phoe
nix" een auto was omgeslagen. Hij begaf zich
onmiddellijk naar de plaats van het ongeval
en vond daar een luxe auto, waarvan de in
zittende (n) evenwel verdwenen waren. Een
motorrijder vertelde, dat in de auto drie man
nen hadden gezeten, die onder den invloed van
sterken drank verkeerden. Zij hadden bij het
ongeval geen letsel gekregen en waren per
taxi in de richting Amsterdam verdwenen.
Inmiddels verscheen ook de Haarlemsche
politie ter plaatse en al spoedig bleek, dat het
hier dezelfde auto betrof, die reeds in Haar
lem enkele aanrijdingen had veroorzaakt.
In de auto vond men papieren, waaruit het
adres van den eigenaar bekend werd. De po
litie van Halfweg en Haarlem begaf zich naar
de woning van dien eigenaar te Badhoevedorp
en ax-resteerde daar den 33-jarigen J. eix den
46-jai"igen S.
Zij werden naar het politiebureau te Haar
lem overgebracht, waar J. bekende, de auto te
hebben bestuurd. Hij had evenwel noch van
de aanrijdingen, xxoch van de sommatie om te
stoppen iets gemerkt. J. was niet in het bezit
van een rijbewijs. Beide mannen, die inmid
dels wat ontnuchterd waren, werden na het
verhoor op vrije voeten gesteld. Tegen J. werd
proces-verbaal opgemaakt wegens overtre
ding van de art. 22 a en b van het Motor- en
Rijwielreglement.
De aangereden wielx-ijder, de 35-jarige K.,
was inmiddels door den O. D. behandeld en
per ziekenauto naar het St. Elisabeth's Gast
huis overgebracht, waar bleek dat de ver-
wondixxg aan den linkerarm minder ernstig
was dan zich aanvankelijk liet aanzien. Na
behandeld te zijn kon K. zich te voet naar zijn
.woning begeven.
De belangstelling voor de Frans Halstentoonstelling was ook den laatsten
Zondag van de expositie zooals men weet zal zij tot 1 October geopend zijn
zeer groot. Een lange rij bezoekers verdrong zich voor het fraaie poortje, dat
toegang geeft tot het museum.
Naar aanleiding van desbetreffende vra
gen, deelen wij mede, dat de datum van ver
krijgbaarstelling van toegangsbewijzen voor
de zesde partij in den revanchewedstrijd om
het wereldkampioenschap schaken tusschen
Dr. M. Euwe en Dr. A. Aljechin, welke partij
onder auspiciën van Haarlem's Dagblad zal
worden gespeeld, over enkele dagen in ons
blad zal worden bekendgemaakt.
Verder kunnen wij nog het volgende be
richten:
De partij zal worden gespeeld op Zaterdag
16 October a.s. in het Gemeentelijk Concert
gebouw, groote zaal. De aanvang is bepaald
op 7 uur n.m. De entreeprijs zal één gulden
per persoon bedragen. Wij hebben, ondanks
het financieele offer, dat wij hiervoor moe
ten brengen, den prijs zoo laag gesteld, om
zooveel belangstellenden als maar mogelijk
is, de gelegenheid te geven, dezen uiterst be
langrijken strijd bij te wonen.
Schaakliefhebbers, reserveer dezen avond
tijdig voor het grootste schaakevenement, dat
ooit in Haarlem georganiseerd is.
Zware aardbeving in Midden- en
Oost-Java.
Midden- en Oost-Java is door een
zeer zware aardbeving geteis
terd.
Te Djocja zijn tengevolge van de
zeer zware aardschokken de huizen
gescheurd. Te Klaten storte een ver-
diepings-huis in. Te Tjilatjap zijn de
muren gescheurd en de daken ver
schoven.
Te Kediri was de aardbeving- bin
nenshuis duidelijk waarneembaar,
ook te malang werden schokken ge
voeld.
Het observatorium te Batavia
meldt, dat twee seismografen weg
geslingerd zijn.
Wielrijdster stak onvoorzichtig
den Heerenweg over.
Zaterdagmiddag omstreeks half
vier heeft op den Heerenweg bij
Groenendaal opnieuw een doodelijk
ongeluk plaats gehad, waarvan de
18-jarige mejuffrouw G. Davelaar
uit Heemstede het slachtoffer werd.
Het meisje kwam van de Ritsema Boskade
en wilde den Heerenweg oversteken om zich
naar haar woning aan de Rijnstx-aat te be
geven. Zij bleef eerst op het rijwielpad aan
de linkerzijde zijden en stak toen zonder op
het uit de richting Haarlem komende ver
keer te letten, den weg over.
De gevolgen van deze onvoorzichtigheid
waren wel zeer droevig, uit de richting
Haarlem naderde een vrachtauto van de fa.
A. Timmerman uit Amsterdam, geladen met
3j4 ton uien. De 23-jarige chauffeur P. S.
zag het meisje plotseling voor zich. Hij rem
de onmiddellijk uit alle macht, doch door de
gladheid van den weg schoof de wagen door.
Met meisje werd door de linkerzijde van de
auto gegrepen en tegen den grond geslin
gerd, waarna zij een der wielen over hét-
lichaam kreeg.
Het meisje kreeg een zeer errxstige hoofd
wonde, en een juist passeei-ende medicus koxx
-leclxts den dood constateeren.
De auto werd door de politie in beslag ge
nomen, doch is, daar de remmen uitstekend
funotionneerden, spoedig weer vrij gegeven.
Het stoffelijk overschot is naar de Open
bare Begraafplaats vervoerd. De vader van
het meisje, die spoedig na het ongeval ter
olaatse was exx het rijwiel van zijn dochter
herkende, verloor, door smart overweldigd
i het bewustzijn.
Essen krijgt onverwacht bezoek.
(Van onzen specialen verslaggever).
ESSEN, 27 September.
ALS een groote verrassing
heeft zich gisteravond in het
geheele West-Duitsche in-
dxistriegebied het bericht
hedexi Essexi zouden bezoekexi. Van
dit oogenblik af. is eexx stroom van
vex-spreid, dat Mussolini en Hitier
vreemdelingexi naar Essen gevloeid.
Duizenden en duizendexx verdrongen
zich reeds, toen wij hier gister
avond arriveerden, in de straten, die
in enkele uren tijds, zoo goed moge
lijk waren versierd.
Essen heeft in den nacht niet geslapen.
De drukte is geen oogenblik geluwd en er
heerschte een merkbaar zenuwachtige stem
ming. Niemand had op dit bezoek gerekend
en daardoor moest meix gisteravond in allex--
ijl alles nog regelen. Het was ons buitenge
woon moeilijk om inlichtingen te verkrijgen.
Wij wexidden ons tot de Gouw-leiding der
N.SJD.A.P. en werdexx door haar xiaar de
Gestapo verwezen, die voor deze gelegenheid
haar tentexx ixx het hoofdpostkantoor had
opgeslagen. Men kon ons daar weliswaar
geen inlichtingen verstrekken, maar wij wer
den wel aan een goede plaats geholpexi om
hedenochtend de stoet gade te slaan.
Er vielen in Essen typische dingen
te constateeren. O.m. dat men ixi de
Krupp-stad, die vi-oeger een zeer
groot contingent links-georiënteer-
den telde, toch niet geheel zeker was,
vaxx het uitblijven van incidenten.
Er werden opvallend omvangx-ijke
voorzorgs- en veiligheidsmaatregelen
gexxomexx. Naar men ons vex-zekerde,
waren gisteren niet minder dan
18.000 man S.S. exx politie uit ver
schillende deelen van het rijk naar
Essen getraxxsporteerd.
Een toeval voerde oxxs naar een der sta
tionspleinen, waar wij hoorden, dat honder
den agenten en detectives in burger over de
geheele x-oute waren verspreid, met de taak,
zich onder de menigte te begeven en alle
verdachte personen in het oog te houdexi.
S. S.-mannen op de da|en.
Voorts werd op het dak vaxx ieder
huis waarlaxxgs de stoet zou passeex-en,
een S.S.-maix geplaatst, terwijl op de
pleinen exx de belaxxgrijijkste kruis-
puntexx vele afdeelingen werdexx ge-
concentreei'd. De ï-oute zelf werd door
dxxbbele hagen S.S.- en S.A.-maixnen
afgezet. Een hecht cordoxx vormden
deze afdeelingen, zoodat men er op
vele plaatsen nauwelijks door of over
heen kon kijken. Toch werd enkele
men later dit cordon herhaaldelijk
doorbroken.
Toen een stralende dageraad aanbrak, ston
den de wachtendexx reeds rijen dik laxxgs de
straten. Essen bood een kleurigen aaxxblik
met zijn tallooze Duitsche en Italiaansche
vlaggetjes, zijn guirlaxxdes en zijn met doek
versierde zuilen. Het stationsplein wei-d
ontruimd, de treixxenloop werd gedeeltelijk
stopgezet. Eerewachten van S.A, exx S. S. met
tientallen vaandels stelden zich op. De mu
ziek liet pittige nxarschen hooren. Duizenderx
stondexx met gerekte halzen en boven deze
duizexxdexx uit, rezen iix groote letters op roo-
den achtergx-oxxd de woorden „Willkommen
ixx Deutschlaxxds Waffenschmiede!"
De trein rijdt binnen.
Even voor acht uur reed de speciale
trein binnexx. Na een korte begroe-
tixxg op het perron begaven de staats
lieden zich naar het stationsplein,
waar een daverend gejuich opsteeg,
toexx Mussolini exx Hitler zichtbaar
werden, een gejuich dat de volkslie
deren volkomen overstemde.
Het woord is aan
Emerson:
Het is voor Otis allen mo
gelijk een waar succes in
liet leven te behalen als wij
bijtijds één sfeer kiezen en
daarin met volharding wer
ken.
Met groote schredexx ixxspecteei'deix de beide
staatslieden de eerewachteix. Daarna xxanxen
zij in de gereedstaande auto plaats. In dexx
eex-sten wagen zaten Mussolini en Hitler, in
de ntweedexx Graaf Ciano exx voxx Neutrath
en in den derden secretaris-generaal Sta
race en Rudolf Hess exx iix dexx vierdexx de
ministers vaxx propaganda, A1 f i e r i en
Goebbels.
Een ware zegetocht.
Wij bevonden ons op eexx plaats,
waar wij dexx stoet over eexx afstand
van oxxgeveer 1 Kilometer konden
zien xxaderexx. Laxxgzaam reden de
auto's aan. Rechtop stoxxdexx Musso1-
lini en Hitler, Hitier ixx een eeixvoxx-
dige bruine uniform met platte pet,
Mussolini in een veldgrïjs tenue met
zwarte ixxuts. Overal waar de auto's
in 't zicht kwanxexx. brachten de riui-
zeixden den fascistengroet en ware
ovaties stegen op. Het was een zege
tocht!
In de Kruppfabrieken.
De directeur vaxx de fabx-ieken, de heer
Krupp vaxx Bohlen, oixtving de beide staats
hoofden exx leidde hen rond door vex-schil-
lende afdeelingen der fabrieken. Als wij wel
ingelicht zijn, gold het bezoek voornamelijk
de afdeeling waar het luchtdoel- en het xxxo-
derne veldgeschut vervaardigd worden. Oxxx
ruim elf uur vex'lietexx de lxooge gastexx weer
de fabriek.
Vermeld dient nog te worden, dat de Duit
sche ochtendbladen groote beteekeixis toe
kennen aan dit bezoek.
Maar tochhier en daar valt
tusschen de regels door te lezen, en
ook uit de gesprekken op stx-aat op
te maken, dat nxen zich niet zonder
bezorgdheid afvraagt: „Wat zal het
buitenland wel zeggen van dit on
verwachte uitstapje naar Essen, tij
dens een reis, waarvaxx ïxxen telkens
verzekerd heeft, dat zij slechts vre
delievende bedoelingen had,..."
NL GRACHT 98
Spreekuur voor inlichtingen
en inschrijvingen van 7-10 u.
9, 10, 12, 13 en 14 October
VRAACT PROSPECTUS!!
Prive-les op elk gewenscht uur
(Adv. Ingez. Med.)
pag.
Op den Heerenweg te Heemstede is Zater
dagmiddag een meisje door eeix auto
doodgereden. 1
Er zijn weer vele ernstige verkeersonge
lukken gebeurd. 3
Philips keert 1814 pet. dividend uit. 3
Een meisje is in een wachtlokaal van de
kazerne te Naarden doodgeschoten. 3
De speelholen blijken te Rotterdam nog
niet uitgeroeid te zijn. 3
De moord in de Groote Bickerstraat te
Amsterdam is door bekentenis der da
ders geheel opgehelderd. 3
De richtprijs voor tarwe is voor 1938
vastgesteld op f 10. 3
Mussolini is op enthousiaste wijze te
München ingehaald. 4
De Japanners hebben Kanton opnieuw
heftig gebombardeerd. 4
Het kabinet Van Zeeland blijft ongewij
zigd. 4
Criticus over den wedstrijd Stormvogels
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Dictators. i
K. de Jong: Feestavond „Apollo" 2
J. B. Schuil: Vondelherdcnking Nel Oost
hout. 13
De Burgerlijke Stand vaxx Haarlem is op-
I genomen op jjj
