Vaderdag.
50 Jarig
FRANS PERQUIN
Edo Bergsma.
Wereldkampioenschap
Schaken.
H.
Hef belangrijkste
55e JAARGANG No. 16649
Verschijnt dagelijks, helialve öp Zon- èn Feestdagen.
VRIJDAG 1 OCTOBER 1937
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM
Uitgave Lourens Coster Maatschappij voor
Courant-Uitgave en Algemeene Drukkerij N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN per week 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post 3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.72l/s.
BureauxGroote Houtstraat 93 DrukkerijZuider Buiten Spaarne 12
Telefoon Nos.Directie 13082 Hoofdredactie 13034 Redactie 10600
Drukkerij: 10132, 12713 Administratie 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-N oo rd. Telefoon 12230
ADVERTENTIëN 15 regels 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 14 regels ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnès. Levenslange ongeschiktheid f 2000.—, overlijden f 400.—, verlies van hand, voet of oog 200.—, beide leden duim f 100.—, één lid duim 50.-
één of twee leden wijsvinger ƒ25.alle leden anderen vinger ƒ15.één of twee leden anderen vinger 5.arm- of beenbreuk ƒ30enkelbreuk ƒ15.polsbreuk ƒ15.
Nog afzonderlijke verzekering voor abonnés op het GeïUus treerd Zondagsblad. Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
alle leden wijsvinger 60.—*
HEDEN: 20 PAGINA'S.
Morgen is het Vaderdag. Het is mij niet
geheel duidelijk wie zulks bepaald heeft,
maar het schijnt dat de Bond van Sigaren
winkeliers er meer van weet. Dit verstoort de
illusie een beetje. Men zal mij niet van on
gegronde achterdocht betichten als ik de
veronderstelling uit, dat de sigarenwinkeliers
niet uitsluitend, en zelfs niet in de eerste
plaats, door idealisme gedreven worden als
zij het welslagen van zulk een dag trachten
te bevorderen. Aan de reclameplaat met de
aansporing .Verwen Vader!" zijn zij wellicht
ook niet vreemd. Enfin, ik gun hun succes.
Moge hun omzet morgen fabelachtig zijn, en
moge die van andere winkeliers, pas wat her
ademend na jaren van malaise, er eveneens
weldadig door beïnvloed worden. Want wij
vaders worden niet alleen verwend met si
garen of ander rookgerei. Sommigen onzer
rooken zelfs heelemaal niet en verwachten
dus iets anders.
Het zou natuurlijk veel aardiger geweest
zijn als het initiatief tot den Vaderdag van
vrouwelijke zijde was gekomen. Dat zou ons
hebben ontroerd. Vooral als het ware uitge
gaan van den Nederlandschen Bond van
Staatsburgeressen, aan dewelks feministisch
streven wij in de laatste tientallen jaren zoo
veel hebben toegegeven, dat een uiting van
erkentelijkheid wel op haar plaats zou zijn
geweest en ons bovendien van de zachtere
gevoelens van den Bond jegens den man
en jegens den vader in het bijzonder zou
hebben overtuigd. Daar twijfelen we nu nog
altijd aan.
In het algemeen schijnt de schepping van
den Vaderdag te moeten worden beschouwd
als een gevolg van de instelling van den
Moederdag. Toen die er eenmaal was zijn
verscheidene vaders in ingezonden stukken
gaan vragen: „Wanneer wij?" En anderen,
journalistieke vaders, schreven korte artike
len in denzelfden geest. Dit alles zou een
lichtelijk onbescheiden en zelfs ietwat-af-
gunstigen indruk gemaakt hebben, ware het
niet dat de zaak door de meesten als een
grap werd opgevat. Maar dat is natuurlijk
niet het geval bij vaders die tevens sigaren
winkelier zijn.
Het instellen van bepaalde dagen voor
doeleinden als dit is van Amerikaanschen
oorsprong. De Amerikanen gaan, zooals be
kend is, mank aan gebrek-aan-traditie en
zijn dus voortdurend bezig met tradities te
scheppen voor hun nageslacht. Vanwege hun
gebrek aan ervaring zijn hun uitvindingen
op dit gebied vaak een beetje kinderachtig,
maar nu de Moeder- en Vaderdagen er een
maal zijn kan men daar geen bezwaar meer
tegen maken. Immers, liet is aan de kinde
ren ze te vieren.
Wat zullen die van onzen dag maken? Zal
hij op den duur een dergelijk welslagen be
leven dat wij eenmaal van „de Eeuw van
den Vader" zullen gaan spreken? Helaas,
collega-vaders, ik betwijfel het. De moeders,
reeds tweemaal 's jaars gekweld met de
vraag wat de kinderen op verjaardag en
Sinterklaas aan vader moeten schenken, zul
len een derden raadsel-datum maar matig
waardeeren, ondanks de bereidwillige aan
wijzing, door de sigarenwinkeliers verstrekt.
Trouwens, wij vaders zelf zullen in sommige
gevallen moeten betalen, vanwege de ontoe
reikendheid van spaarpotten.
En de kans is niet gering dat men ons thuis
tot tracteeren zal aansporen. Ik wek u allen,
mede-vaders, er evenwel toe op, daartegen
stelling te nemen. Want op de reclameplaat
staat „Verwen Vader" en niet „Laat u door
Vader verwennen". Tot dat laatste zijn wij,
nietwaar, al zoo veelvuldig bereid mede te
werken.
Tenslotte rijst de vraag of wij vaders als
groep, als kostwinners, als schepping-der-
natuur het eigenlijk wel verdienen, verwend
te worden. Wij zijn natuurlijk te bescheiden
om daarop te antwoorden. Alleen als de vraag
aldus gesteld wordt dat men ons als belas
tingbetalers betitelt zal alle bescheidenheid
ons ontvlieden en het antwoord een donde
rend, éénstemmig „Ja!" zijn.
Ik geloof evenwel dat er tijden zijn geweest
waarin de Vaderdag meer geestdrift zou uit
gelokt hebben dan in het tijdsgewricht dat
wij thans beleven. De redenen daarvan te
trachten te formuleeren zou mij thans te ver
voeren. Doel van deze korte beschouwing is
slechts, mijn collega-vaders en mijzelf de
eerlijke kans te geven dat er morgen wat „aan
ons gedaan wordt."
Hetgeen dan bij deze is geschied, met de
verzekering erbij dat niet alleen in materiee-
len maar ook in ideëelen zin wij zeer gevoelig
voor hulde zijn. Net als de moeders. En net
als de kinderen. Ik weet, mede-vaders, dat
ik namens u allen spreek en hoop er het
beste van voor ulieden en voor
In verband met het
bestaan der zaak
zullen kantoor en Magazijnen a.s. ZATERDAG
2 OCTOBER na 11 uur GESLOTEN zijn.
j
(Adv. Ingez. Med.)
(De 75-jarige voorzitter van den
A.N.W.B., Edo Bergsma, neemt na
53 jaar, dezen Zaterdag afscheid
als voorzitter).
Ook de heer Bergsma moet ervaren,
Er komt per slot een tijd van gaan,
Wanneer je drieënvijftig jaren
Aan 't hoofd als leider hebt gestaan.
Het komt wel voor, dat andre menschen,
De zaken stellend bovenal.
Van d' ouderdom het heengaan wenschen,
Dat is hier vast niet het geval.
Nu Edo Bergsma heeft besloten,
Dat het zijn tijd is om te gaan,
Nu gaat millioenen landgenooten,
Zijn zeer bijzonder afscheid aan.
Want allen die een fiets berijden
En elke automobilist,
Zij die aan paardensport zich wijden
En elke watersporttoerist;
Ook zij die snorren op motoren
En, lest maar best, de wandelaar.
Kortom, geen groepen uitverkoren,
Maar wij, wij allen met elkaar:
Wij moeten vol erkenning heden
Een hulde brengen aan den man,
Die twee October af gaat treden,
Na drieënvijftig jaren van
Een onvermoeid en prachtig streven,
Waar elk van ons van profiteert,
Dus: lang moog' Edo Bergsma leven,
Door dankbaar Nederland geëerd!
P. GASUS.
Een bril van KEIP
houden Uw oogen op peil.
Gr. Houlsliaal naast Luzor
(Adv. ingez. Med.)
„Eigen Hulp" 60 jaar.
A.s. Woensdag receptie.
Wij vernemen, dat de winkelvereeniging
„Eigen Hulp" a.s. Woensdag 6 October zestig
jaar bestaat. Ter gelegenheid daarvan zal het
bestuur op dien middag van half vier tot vijf
uur in het gebouw aan de Zijlstraat receptie
houden. Aan de leden van deze coöperatie is
een souvenir aangeboden, bestaande uit een
fraai zilveren boterspaan.
De Frans Halstentoonstelling.
Meer dan zeventigduizend bezoekers.
Naar wij vernemen is de Frans Halsten
toonstelling, die gistermiddag gesloten werd
in totaal door ongeveer 71.400 personen be
zocht. Den laats ten dag was het aantal be
zoekers grooter dan andere werkdagen. Klaar
blijkelijk wilden nog tal van personen van
dezei laatste gelegenheid om een zoo vol
ledig oeuvre van den grooten meester bijeen
te zien gebruik maken.
Over de voorwaarden
van den revanche-strijd.
Nu, dank zij het initiatief van Haarlem's
Dagblad, een der partijen van den grooten
revanche wedstrijd .om het wereldkampioen
schap schaken tusschen Dr. M. Euwe en Dr.
A. Aljechin te Haarlem zal plaats vinden (de
zesde partij, op Zaterdag 16 October in het
Gemeentelijk Concertgebouw) zal het meer
lezers dan ooit interesseeren. volgens welke
hoofdvoorwaarden een strijd als deze eigen
lijk wordt gestreden.
Hier volgen deze derhalve:
Winnaar van den wedstrijd is hij. die het
eerst minstens 15V2 winstpunten heeft be
haald, waaronder tenminste zes winstpunten
voor gewonnen partijen. Voor een gewonnen
partij krijgt de winnaar één punt, voor een
remisepartij krijgen beide spelers een half
punt.
Indien 11a 30 partijen geen der spelers zes
partijen mocht hebben gewonnen, wordt
doorgespeeld, totdat een hunner zes partijen
heeft gewonnen. Als na 30 partijen de spe
lers een gelijk aantal winstpunten van min
stens zes hebben behaald, geldt de wedstrijd
aLs onbeslist en behoudt Dr. Euwe zijn titel.
Is de wedstrijd beslist vóór de 30e partij,
doordat de achterstaande speler den ander
onmogelijk meer kan inhalen, dan wordt
doorgespeeld, totdat in het geheel 30 par
tijen zijn gëspeeld. De partijen, gespeeld na
de beslissing, worden als vriendschappelijke
partijen beschouwd.
De bedenktijd bedraagt voor eiken speler
2V2 uur per 40 zetten, met dien verstande,
dat de opgespaarde tijd aan de volgende
zettenreeks van party ten goede komt.
Er worden 40 zétten per dag gespeeld, ter
wijl de 41e zet van wit. de 81e zet van wit
enz. in gesloten couvert afgegeven wordt aan
den leider.
Hangpartijen worden verder gespeeld op
den volgenden dag. Er wordt slechts één
partij per dag gespeeld. Als regel wordt geen
nieuwe partij aangevangen, voordat de vo
rige beëindigd is.
De spelers hebben te' allen tijde het recht,
de partij te beëindigen door remise, ook vóór
den 30en zet.
Dit zijn de voornaamste voorwaarden van
dezen revanche-wedstrijd, zooals zij in het
overleg tusschen de spelers en het comité zijn
vastgesteld.
DE BURGEMEESTER VAN JERUSALEM
GEARRESTEERD.
JERUZALEM, 1 October (Reuter)Twee
vooraanstaande Arabieren zijn hier van
daag in hechtenis gesteld, t.w. Kualidi, de
burgemeester van Jeruzalem, die lid is van
het Hooge Arabische Comité en Foead
Aba, de secretaris van dit Comité.
Deze arrestaties zouden gevolgd zijn. na
dat een niet een ultimatum gelijk staand
verzoek der Arabieren tot bevrijding van 200
personen, die gearresteerd waren in verband
met den moord op Andrews, door de Britsche
autoriteiten was afgewezen. De autoriteiten
zouden besloten hebben alle leden van het
Hooge Arabische Comité in te sluiten, maai
de grootmufti van Jeruzalem, die de leider
van het comité is. zou zich reeds in de moskee
van Omar een schuilplaats hebben verschaft.
Alle telefoonverbindingen in Palestina zou
den zijn gestaakt. Er valt een zeer actief op
treden van de politie en van de troepen waar
te nemen. In Londen heeft men tot dusver
nog geen officieele bevestiging ontvangen.
I aarlem's Dagblad bevatte in 1936
45303 „Groentjes"
en in de eerste helft van 1937: 24117.
Dat beteekent dus alweer een toe
neming en wel van honderden in een
half jaar.
Italiaansche regeering verwacht
geen heil van driemogendheden-
conferenlie.
Vrijwilligerskwestie behoort
volgens hoar in de non-interventie
commissie thuis.
Bovendien mag Duitschland niet gepasseerd
worden.
In Italiaansche kringen te Londen wordt
medegedeeld, dat de Italiaansche ambassa
deur te Londen, Grandi, aan minister Eden
de redenen uiteen heeft gezet, waarom Italië
zekere opwerkingen heeft gemaakt tegen het
FranschBritsche voorstel inzake de bespre
kingen der drie mogendheden over de inmen
ging in Spanje.
De ambassadeur herinnerde Eden er aan,
dat het terugtrekken van de vrijwilligers reeds
in de niet-inmengings-commissie was behan
deld en zijn regeering zag niet in, waarom
deze kwestie in een conferentie der drie mo
gendheden behandeld zou moeten worden.
De door Grandi aangevoerde argumenten
zijn: de besprekingen der drie mogendheden
zouden parallel loopen met de besprekingen
van de niet-inmengingscomissie, welke ook
reeds de vrijwilligerskwestie behandelt. Vol
gens de opvatting van de regeering te Rome
kan de vrijwilligerskwestie niet alleen worden
opgelost, aangezien de rechten van oorlog
voerenden hiermede verbonden zijn.
Tenslotte is de Italiaansche regeering van
meening, dat het terugtrekken van de vrijwil
ligers niet een zaak is. welke alleen Frankrijk,
Engeland en Italië aangaat.
Verder verlangt Italië, dat ook Duitschland
deelneemt, hetgeen wel blijkt uit de redevoe
ringen van den Duce en den Fuehrer.
Naar verder verluidt zou Italië er in toe
stemmen de kwestie van de vrijwilligers en de
toekenning van de rechten van oorlogvoeren
den gemeenschappelijk te bespreken, het ver
langt evenwel, dat men niet zal wachten tot
alle vrijwilligers teruggetrokken zullen zijn,
alvorens de rechten van oorlogvoerenden zul
len worden toegekend.
Toch een conferentie?
In"Britsche diplomatieke kringen gelooft
men niet. dat deze Italiaansche démarche een
beletsel behoeft te zijn voor de Britsch-Fran-
sche uitnoodiging tot driezijdige besprekingen.
Men geeft te kennen, dat men aan de door
Grandi te berde gebrachte bezwaren niet de
beteekenis van een weigering wil toekennen
en dat de Fransch-Britsche nota te Rome zal
worden overhandigd, zoodra het overleg tus
schen Londen en Parijs is geëindigd. In elk
geval is men te Londen steeds minder geneigd
de bespreking van het non-interventievraag-
stuk op de lange baan te laten schuiven of
zich te leenen voor vertragende manoeuvres,
van welken kant zij ook komen.
Beëediging van Mr. Patijn
uitgesteld.
Door lichte ongesteldheid van H. M. de
Koningin.
's-GRAVENHAGE, 1 October. Naar wij
vernemen is de beëediging van mr J. A. N.
Patijn. als minister van buitenlandsche za
ken, welke hedenmiddag 2 uur op het Loo
door H. M. de Koningin zou geschieden, we
gens lichte ongesteldheid van de Koningin
lot later uitgesteld.
De „Endeavour'' in veilige liaven.
Gosport in feesttooi.
LONDEN, 1 October (Reuter) Aan
den veelbewogen zeiltocht van het
Engelsche jacht „Endeavour 1" over
den Atlantische Oceaan is een
einde gekomen. Hedenmorgen heeft
het vaartuig het anker laten vallen in
de haven van Gosport bij Southamp
ton, waar het door een juichende me
nigte ontvangen werd. Gosport had
een feestelijk aanzien en was geheel
met vlaggen getooid. Muziek ver
hoogde de blijde stemming over den
terugkeer van het verloren gewaande
jacht.
Britsche vlieghoot aan de
Grieksche kust verongelukt.
Vier inzittenden omgekomen.
ATHENE, 1 October (Reuter). Een Britsche
verkeersvliegtboot is bij de daling nabij Pha-
leron ongelukkig op het water neergekomen
en volkomen onder water verdwenen.
Bij dit ongeluk dat aan slecht zicht te
wijten zou zijn, hebben vier personen het
leven verloren. Zes inzittenden werden ge-
gewond.
Kroonprins Paul van Griekenland, die thans 38 jaar is, heeft zich verloofd met
prinses Friederike, dochter van hertog Ernst August van Brunswijk en Lüneburg,
die gehuwd is met een dochter van den Duitschen ex-keizer.
Het woord is aan...
Giannone:
De noodzakelijkheid is de
beste taalleeraar.
Succesvolle tegeuaanval der
Chiueezen.
Japanners o.a. bij Tsjapei en Honkioe
teruggedrongen.
Havas meldt uit Sjanghai, dat bij
Tsjapei en Honkioe de Japansche
troepen honderd tot honderdvijftig
meter zijn teruggedrongen bij een
tegenaanval van de Chineezen.
Britsche militairen, die de internationale
nederzetting bewaken, hebben den strijd
voor hun oogen zien afspelen. Zij verklaarden
dan de Chineesche infanteristen de Japan
sche soldaten uit de huizen beschoten, zoo
dat dezen hun stellingen onmogelijk konden
handhaven.
Zij hadden deze stellingen de vorige dagen
ten koste van zware verliezen veroverd.
Niettegenstaande hun bet-ere bewapening
moesten de Japansche troepen terugtrekken
Een poging om de Chineezen weer te ver
drijven, mislukte. De Japansche luchtmacht
kan hier niet ingrijpen, aangezien dit te
gevaarlijk zou zijn voor de internationale
nederzetting.
De Chineesche pers meldt, dat de zich
terugtrekkende Chineesche troepen langs de
spoorlijn TientsinPoekau zich verschanst
hebben te San Yoean aan de grens van
Hopei en Sjantoeng, op 25 K.M. ten noorden
van de belangrijke stad Tehsien.
Het Chineesche persagentschap
Central News meldt voorts, dat gis
teren dertig Chineesche vliegtuigen
hebben deelgenomen aan de krijgs
verrichtingen van Pianghsing en
zware verliezen hebben toegebracht
aan de Japanners. Gistermorgen on
dernamen Japansche vliegtuigen
een aanval op Hantsjau, waar zij
tevergeefs trachtten een over de ri
vier Tsientang geslagen brug te ver-
nleien. De aangerichte schade was
echter van weinig beteekenis.
Het Japansche hoofdkwartier deelt mede,
dat de troepen voortrukken door de vlakte
van TaiYoean. in de richting van Pai Han
Foe. na Fansjehsien, op 40 kilometer ten
Zuid-Oosten van Yoeanmenko gelegen, te
hebben ingenomen.
Een andere Japansche colonne welke zich
voortbeweegt naar het Zuiden van Totoeng
heeft de Chineesche stellingen van Tainsien
bezet, gelegen op 30 kilometer ten Westen
van Fansjehsien
Felle strijd woedt in Lotien.
SJANGHAI. I October (Reuter). In
den sector Lotien woedt een zoo hevig
gevecht als zich sinds het begin dei-
vijandelijkheden nog niet heeft voor
gedaan. De Japansche troepen, ge
steund door artillerie en tanks, trach
ten door de Chineesche linie te
breken teneinde de groote Chineesche
troepenconcentraties te isoleeren. Aan
beide zijden zouden duizenden
slachtoffers vallen.
De Chineezen geven het verlies van eenige
voorposten toe, maar zeggen, dat hun voor
naamste linies in tact zijn gebleven. Inmid
dels trachten de Chineezen zich een door
gang te verschaffen door de muren, maga
zijnen en huizen in den sector van het Noor
derstation. teneinde de Japanners te bestoken.
De Chineezen beweren op deze wijze reeds het
theater Pantheon bij het Noorderstation te
hebben veroverd.
pag.
De Chineezen hebben een succesvollen
tegenaanval gedaan. 1
Het jubileum van den heer Gratama 2
Te Doetinchem is een boei bij het ver
zinken uit elkaar gesprongen. 3
Er is een nieuwe Nederlandsche film
maatschappij opgericht. 3
Oververmoeid chauffeur veroorzaakt een
ongeluk. 3
Het patrouilleplan van de Middelland-
sche Zee is thans definitief te Parijs op
gesteld. 4
Een groot aantal Spaansche vluchtelin
gen zal Frankrijk moeten verlaten. 4
Voor de Haarlemsche rechtbank heeft gis
teren een dievenbende terecht gestaan. 7
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Vaderdag. 1
Jhr. dr. J. C. Mollerus: Per K.L.M. van
Curacao naar Aruba. 3
K. Andr.: Koning Zog's veelbewogen loop
baan 4
H. D. Vertelling: Het meisje in de Dancing 7
Sport in 't Kort. u
J. B. Schuil: Charlotte Kohier. 12
J. B. Schuil: Nelson-revue. 12
RFrans Hals tentoonstelling. 12
Voor de Jeugd. 17
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen op