E'
TELEFUNKEN
TELEFUNKEN
KWARTET
Met bijna 140 K.M. snelheid langs
de spoorbaan.
URODONAL
Hier
is nr/TA fe
Mond- en Klauwzeer
zal zich nog
uitbreiden.
DINSDAG S OCTOBER 1937
H A 'A' R E E M'S DA' GBCAÖ
3
Proefrit met nieuwen electrischen trein.
(Van onzen G. P. D.-redacteur.)
rgens tusschen Maarn en Arn
hem raast een electrische
trein over de spoorrails, die
glinsteren in het zonlicht.
De bestuurder zit rustig op een klap
stoeltje. De snelheidsmeter: verspringt
van 90 op 100, 120, 130 en 140 K.M.
In den trein loopen de vertegenwoordi
gers van de Nederlandsche pers, die
de uitnoodiging om een proefrit te
maken op het baanvak MaarnArn
hem gaarne geaccepteerd hebben,
rustig heen en weer. Sommigen pra
ten, zonder stemverheffing. Anderen
drinken op hun gemak een kop koffie,
afkomstig uit de kleine keuken welke
het nieuwe electrische materiaal der
N. S. ook al bezit. En allen zijn het
er roerend over eens, dat de nieuwe
electrische stroomlij ntreinen een
wonder van comfort en snelheid zijn.
Het is nog maar vijf jaar geleden, dat de
N. S. besloten tot invoering der Dieselelec-
trische tractie, welke, nadat de aanvankelijke
tegenslagen overwonnen waren, zoo alge
meen bevrediging schonken. Algemeen waar
deerde men de Diesels, zoo snel, elegant, com
fortabel en rustig. Sneller, comfortabeler,
rustiger: dat is den indruk, die men krijgt
van den nieuwen electrischen trein.
In Utrecht om den heer Hupkes, chef van
den dienst van tractie en materieel der N.S.
verzameld, zijn de persvertegenwoordigers in
een minimum van tijd in een Dieselmecha-
nisch motorrijtuig naar Maarn gebracht. Het
Dieselmechanische motorrijtuig is al een
aparte vermelding waard. Natuurlijk in
stroomlijn uitgevoerd, kan dit rijtuig een
snelheid van 105 K.M. bereiken. De N. S. heb
ben er 8 bij Werkspoor, voor den dienst
AmersfoortBarneveldEdeArnhem be
steld. Een kleine 30 M. lang, vormen deze
nieuwe rijtuigen reeds eens sensatie op zich
zelf. Gemakkelijke zitplaatsen, en een prach
tig uitzicht.
De 4 motoren van 150 P.K. zijn aangebracht
onder den verhoogden vloer van de bagage-
af deeling. Ongelooflijk rustig snort het rij
tuig over de baan. En iedereen, die gevraagd
wordt de snelheid te schatten, raadt veel en
veel te laag. Waarom? Omdat niemand eigen
lijk merkt, dat deze motorrijtuigen zoo ont
zaggelijk hard rijden. De boomen schijnen
even snel voorbij te vliegen als bij een stoom
trein, die met een vaartje van 90 KM. over de
rails raast. Toch staat de snelheidsmeter
dicht bij het cijfer 105 te schommelen
In Maarn geeft Ir. Hupkes het sein tot uit
stappen. Daar staat de electrische trein, die
ons naar Arnhem brengt waarbij de snelheid
tot 140 K.M. per uur opgevoerd wordt, zon
der dat men er iets van merktWelk een
geweldige uitbreiding beteekent de electrifi-
catie van het middennet. In Mei 1938 zullen
de baanvakken AmsterdamUtrechtEind
hoven, Den HaagUtrechtArnhem en Rot
terdamGouda geëlectrificeerd zijn. In to
taal 276 K.M. Met het 235 K.M.-net, dat reeds
met electrische treinen gereden wordt, dus
het volgend jaar een net van 511 K.M. lengte.
Op 1 October 1908 lieten de Spoorwegen op
de lijn Rotterdam—HofpleinDen Haag
Scheveningen, 35 KM. in tótaal, de eerste
electrische treinen rijden. Negentien jaar la
ter werd het net uitgebreid met de lijnen
HaarlemIJmuiden, AmsterdamRotterdam
D.P. en Rotterdam D. P.Schiebroek. Weer
4 jaar later volgenden de baanvakken Am
sterdamAlkmaar en Velsen-Uitgeest Drie
jaar later werd de lijn Rotterdam D. P.
Dordrecht geopend, terwijl in 1935 op de tra
jecten SchiedamHoek van Holland en
HaarlemZandvoort voor het eerst met elec
trische treinen gereden werd. En nu? On
danks de bevredigende resultaten met de
Diesels, waarover niet alleen Ir. Hupkes, maar
ook het publiek met veel waardeering spreekt,
volgt een uitbreiding van de electrificatie,
die bewondering werkt.
Uitbreiding economisch verantwoord.
De chef van den dienst van tractie en ma
terieel kan zich volkomen voorstellen, dat
men zich af zal vragen: „Waarom na de Die
sels, dezen vorm van exploitatie?" Zijn ant
woord is: „Omdat de kosten van den stroom
zoodanig verminderd zijn, dat het economisch
verantwoord is, tot electrificatie over te gaan"
Ir. Hupkes is van meening, dat de stoomtrei
nen in de toekomst zullen verdwijnen. In het
binnenland zal dit sneller kunnen gaan, dan
in het internationale verkeer, ofschoon er
reeds plannen zijn om de Diesel treinen in het
laatste in te schakelen. Wat er nu met de
Diesels der N. S. gaat gebeuren? Ook daarop
geeft Ir. Hupkes een antwoord. Deze zullen
voornamelijk ingezet worden op de trajecten
van Amsterdam, Rotterdam en Den Haag
naar de groote steden in het Noorden. Oosten
en Zuiden van ons land. Uitdrukkelijk wijst
de heer Hupkes er op, dat het besluit om tot
uitbreiding der electrificatie over te gaan, ge
nomen is, omdat uit de exploitatie van den
dienst Rotterdam-Hoek van Holland bleek,
dat het economisch- volkomen verantwoord
was. Men moet dus niet denken aan een min
dere waardeering voor de Dieselelectrische
tractie, welke indertijd aanvankelijk veel
stc* tot schrijven heeft gegeven, omdat de
motoren niet volkomen aan de verwachtin
gen beantwoorden. Letterlijk zegt de heer
Hupkes: „De fouten van de motoren der Die
sels zijn door de N. S., in overleg met de le
verancier, nauwkeurig nagegaanen
zoodanig verbeterd, dat thans, gemiddeld
per jaar en per treinstel, 110.000 K.M. afge
legd wordt."
En nu de electrische trein zelf. De 3-wa-
gentrein is een wonder. Vertoonen de derde-
klassewagons zeer veel overeenstemming met
de Diesels (zelfde bekleeding, indeeling en
vloerbedekking) de 2de klasse ziet er anders
uit. Daar hebben de N.S. teruggegrepen naar
de afgescheiden compartimenten: 6 zitplaat
sen elk. Schuifdeuren, al naar men wil open of
dicht, geven aan den eenen kant toegang
tot den uitgang. Opvallend is de stroomlij n-
vorm ende automatische koppeling.
Waar men in Mei over 53 tweewagentreinen,
welke volkomen gelijk zijn aan de laatstge-
bouv/de tweewagentreinen voor het traject
RotterdamHoek van Holland, en 37 driewa
gentreinen de beschikking heeft, is het dui
delijk, dat men dan, speciaal op drukke da
gen, in enkele oogenblikken een trein tot
iedere gewenschte samenstelling kan combi
neeren.
De verwarming in de 3-wagentreinen ge
schiedt door verwarmde lucht, 's Zomers
wordt, voor ventilatie, frissche lucht ingebla
zen. De onderzijramen zijn van diibbel glas,
de bovenramen kunnen, door een zeer een
voudige, draaibare handle, in hun geheel om
hoog gedraaid worden.
Groot succes mag verwacht worden van het
feit, dat in de 3-wagentreinen een kleine keu
ken aanwezig zal zijn. Deze is voorzien van
koelkast, koffiemachine, warmwaterketel
enz., terwijl de Wagon-Lits de bediening op
zich genomen hebben.
Het is verbazingwekkend hoe comfortabel
men het zich in deze dezen trein kan maken,
zonder lastig te zijn voor medereizigers Stellig
verdienen de Spoorwegen daarvoor een wel
gemeend compliment .Het is net een Indië-
vliegtuig van de K.L.M., waarin men ook zoo
rustigjes kan zitten praten, terwijl de aarde
onder de passagiers wegschiet. Hier schiet de
natuur voorbij met 140 K.M. per uur. De reziger
staart er naar, zonder het te beseffen. Tot
plotseling de mededeeling komt: „We rijden
140 K.M.!" Dan kijkt hij schielijk naar buiten
en zegt: „Hoe is het mogelijk?"
Wat de technische zijde van deze electrifi
catie betreft, het bovenleidingsnet der tot nu
toe geëlektrificeerde baanvakken heeft een
lengte van 567 K.M. Voor het middennet kwa
men daar 660 KM. bij. Het streven is geweest
een zeer eenvoudige draagconstructie voor de
bovenleiding toe te passen. Deze is bovendien
dusdanig ontworpen, dat een snelle vervaardi
ging der samenstellende deelen benevens een
snelle montage mogelijk was, beiden van groot
belang met het oog op het betrekkelijk korte
tijdsbestek (2 jaar) dat voor het gereedmaken
der werken ter beschikking staat.
De electrische energie wordt ook ditmaal
niet door de Spoorwegen zelf opgewekt, doch
deze wordt betrokken van reeds bestaande
centrales.
De energie wordt in den vorm van draai
stroom onder hooge spanning geleverd en dooi
de Spoorwegen in gelijkstroom van de ver-
eischte spanning omgezet.
Alle onderstations, hoewel naar de plaatse
lijke omstandigheden in grootte verschillend
komen wat algemeene indeeling betreft, met
elkaar overeen.
Wat het aantal plaatsen betreft, dit bedraagt
in den 3-wagentrein in totaal 192 zit- en 80
staanplaatsen. In de tweede klas zijn 48 zit-
en 32 staanplaatsen, in de derde klas 144 zi.t-
en 48 staanplaatsen. De 2.-wagentrein in be
rekend op 120 zit- en 64 staanplaatsen. De
2de klas bevat hier 24 zit- en 16 staanplaatsen,
de 3de klas respectievelijk 96 en 48.
Een gewichtige dag nadert voor de Neder
landsche Spoorwegen. In Mei 1938 zal het
critisch publiek voor het eerst in de nieuwe,
electrische treinen worden toegelaten. Met be
langstelling zal de Maatschappij de reactie
der passagiers gadeslaan. Zij mag er nu reeds
op rekenen, dat die reactie onverdeeld ^un-
stig zal ziin!
(Nadruk verboden)
Meisje van de fiets gewaaid.
Maandagmiddag is de 16-jarige H. van V.
te Hoogkerk door een windvlaag van haar
fiets geworpen. Zij kwam met haar hoofd te
gen een paal terecht en liep een schedelbasis-
fractuur op. Zij is in zeer ernstigen toestand
naar het Diaeonessenhuis te Groningen over
gebracht.
KLEIN MEISJE UIT HET RAAM GEVALLEN.
Maandagmiddag is het tweejarig dochtertje
van den heer D. M. uit een viermeter hoog
zolderraam aan den achterkant van de ouder-
lenke woning aan de Eerste Spoorstraat te
Groningen op straat gevallen.
Het meisje liep een hersenschudding en een
schedelbasisfractuur op en is in ernstigen
toestand naar het R. K. Ziekenhuis te Gro
ningen overgebracht.
MILITAIR VLIEGTUIG BIJ LANDING
BESCHADIGD.
- Bestuurder ongedeerd.
Door te langzaam binnenkomen is een mi
litaire Fokker C5 Maandagmiddag omstreeks
vijf uur boven Schiphol van geringe hoogte
afgegleden en ietwat onfortuinlijk op den
grond terecht gekomen. Hierdoor werd een
vleugel beschadigd, terwijl een wiel brak.
Het vliegtuig werd bestuurd door luitenant
Zondervan, die na de landing het toestel ge
heel ongedeerd verliet.
Hollend paard doodt voetgangster.
HELDEN (L.), 4 Oct. Maandagmiddag
om één uur is het paard van den voerman
Vullings te Beringen (gem. Helden)dat voor
een turfkar gespannen was, te Panningen-
Heuvelhoek bij het ontladen van den wagen
geschrokken en op hol geslagen. Het paard
wierp de 77-jarige wed. G., die langs den weg
liep, omver. De vrouw was op slag dood. Ver
volgens liep het paard nog een eind door,
rukte zich toen uit het tuig en viel ongeveer
500 meter verder neer. Het werd daarbij
deerlijk gewond.
Oplichter van autoverzekeringen
aangehouden.
Actief Brusselsch garagehouder.
Bij een Brusselschen garagehouder ver
voegde zich dezer dagen een Amsterdammer,
die zich Strucker noemde. Hij bood een Ame-
rikaansohe auto voor vijfduizend franken te
koop aan. De garagehouder vertrouwde de
zaak niet en waarschuwde de politie. Deze
vond op den man een valsche identiteitskaart
ten name van Trucker en een Duitsche pas
ten name van Rogoch.
De Nederlandsche politie werd van een en
ander op de hoogte gesteld en deze stelde
vast, dat er te 's-Gravenhage een garage
houder. Strucker genaamd, bestaat, die eige
naar is van den te koop aangeboden wagen,
en die een deelgenoot heeft, die Rogosch
heet.
Volgens de politie hield het tweetal zich
bezig met het oplichten van verzekerings
maatschappijen door auto's te verkoopen
waarvan zij eigenaar waren en daarna aan
de maatschappij te verkaren dat deze ge
stolen waren.
De zich noemende Strucker is gearresteerd.
Het onderzoek wordt voortgezet.
(A.N.P.)
Jp.uM0 WAITC li
BRUNO WALTER.
De muziek is zijn wereld. En die wereld is zóó groot, dat het
hem niet deert, dat een klein stukje van de aarde voor hem
afgesloten is. Dat deert ènderen. Hij dient de schoonheid en
beheerscht de schoonheid en wie zóó van de schoonheid
vervuld is, kan glimlachen om de leelijke dingen van de
aarde.
Nieuwe gezant in Zuid-Afrika.
Jhr. W. F. van Lennep zal worden benoemd.
De regeeringspersdienst meldt:
Naar wij vernemen is binnenkort
de benoeming te verwachten van jhr.
W. F. van Lennep, tot dusver gezant-
sehapsraad te Brussel tot H.Ms. ge
zant in de Unie van Zuid-Afrika.
De heer Van Lennep is in 1894 te Amster
dam geboren. Na het eindigen van zijn gym
nasiale studiën te Haarlem en 's-Gravenhage
legde hij met goed gevolg examina voor ge
zantschapsattaché en gezantschaps-secreta-
ris af. Na een jaar te Boekarest als gezant
schapsattaché te hebben doorgebracht, aan
vaardde hij in 1920 een functie in het kabi
net van den minister van Buitenlandsche
Zaken. In 1922 ging hij als attaché naar Ber
lijn en werd in 1924 bevorderd tot gezant
schapssecretaris tweede klasse te Bern.
In 1927 bekleedde hij dezen post te Con-
stantinopel. Als gezantschapssecretaris eer
ste klasse ging hij in 1928 naar Boekarest en
in 1931 naar Pretoria, waar hij in 1934 ge-
zantschapsraad werd.
D. K ROODHUYZEN Co. n.v.
MAKELAARS
SUIKER - RUBBER - KOFFIE- CACAO
per contract Amsterdamscbe Liquidatiekas N.V.
DAM 2a T.Wooo No. 30012-31012 AMSTERDAM-C
Bonn NH 2. T«W. 30012 - WosnyrwW. CARLOS-AMSTERDAM
tA
(Adv. Ingez. Med.)
MR. J. KRUSEMAN 70 JAAR.
Heden heeft mr. J. Kruseman, president
van het Gerechtshof te Amsterdam, den 70-
jarigen leeftijd bereikt.
In verband hiermede zal mr. Kruseman op
1 November a.s. zijn ambt neerleggen.
Mr. Kruseman is op 1 October 1928 be
noemd tot president van het Gerechtshof. Hij
promoveerde in 1890 te Leiden en na eenige
jaren als advocaat werkzaam te zijn geweest,
volgde in 1904 zijn benoeming tot rechter
in de Arrondissements rechtbank te Amster
dam.
In 1910 werd hij tot raadsheer in het Ge
rechtshof benoemd.
Mr.' Kruseman heeft talrijke artikelen ge
publiceerd op juridisch gebied. Ook was hij
bestuurslid van verschillende cultureele en
sociale instellingen.
ENORME PALINGVANGSTEN.
De laatste dagen zijn in het IJselmeer enor
me palingvangsten gedaan, duizenden ponden
paling kwamen ter vischafslag, er was zelfs
een dag, dat de aanvoer 45.000 pond bedroeg.
VERLOS U ZELFVAN DIE
STEKENDE PIJNEN.
De Urodonalkuur vormt
de meest afdoende be
strijdingswijze v. rheu-
ma en jicht. Zij ontlast
de organen snel, ont
smet ze, en verwijdert
het urinezuur en giftige
afvalstoffen, die de
goede functionneering
belemmerden. Wacht
daarom niet.
luist deze pijnen depri-
meeren en maken U
vroegtijding oud. Neem
ter bescherming van Uw gezondheid
(Adv. Ingez. Med.)
Machinist levenloos tusschen
machine gevonden.
Maandagmiddag is de machinist van de
olieslagerij der firma W. T. v d. Ley te Lang
weer (F.) levenloos tusschen een stoomma
chine gevonden.
Door nog onopgehelderde oorzaak is de man,
de 26-jarige G. Veurman, door de machine
gegrepen. Niemand is bij het ongeluk tegen
woordig geweest.
Het lijk van het slachtoffer was vreeselijk
verminkt. De ongelukkige was gehuwd en va
der van drie kinderen.
SALARISSEN RIJKSPERSONEEL.
In een dezer dagen te Utrecht gehouden
vergadering van het hoofdbestuur van den
bond van administratief personeel bij 's rijks
belastingen in Nederland, kwam o.m. de dooi
de regeering bij de rijksbegrooting uitge
brachte nota omtrent den toestand van
's rijksfinanciën ter sprake.
Met teleurstelling werd kennis genomen
van de verklaring der regeering, dat voors
hands de mogelijkheid ontbreekt tot het
doen van op zich zelf gewenschte of nuttige
uitgaven, waartoe, ook volgens de regeering,
de verhooging van salarissen en loonen van
het het overheidspersoneel moet worden ge
rekend.
Herinnerd werd aan de zienswijze van de
vorige regeering die, toen in 1936 de salaris
sen weder met 5 procent werden verlaagd,
verklaarde, dat van. het rijkspersoneel de
laatste jaren reeds belangrijke offers zijn
gevraagd, terwijl thans ook de regeering
betoogt, dat de begrooting niet meer staat
in het teeken van dalende inkomsten en stij
gende behoeften.
Met de overweging dat de hoogere kosten
van het levensonderhoud na September 1936
van ernstigen invloed zijn op de positie van
het rijkspersoneel, werd besloten met alle
ten dienste staande middelen te trachten
alsnog wijziging te krijgen in het standpunt
der regeering.
De T A 55 W K is een van de
Telefunken muziekapparaten.
Een 5 lamps super metfijngenuan-
ceerde weergave. Hooge selecti
viteit en gevoeligheid. Uitstekende
korte golfontvangst. Vervormings-
vrije hoogfrequent-gelijkrichting.
Optische afstemming met orthos-
coop. Eenvoudige bediening en
reine weergave door toepassing
✓an enkelvoudige knoppen.
Stijlvolle kast. Vraagt vrijblij
vend demonstratie bij een
Telefunken Service Station.
Prijs Fl. 135.-
MUZ IE KAPPA RATEN voor RADIO
(Adv. Ingez. Med.)
Vooruitzichten niet gunstig.
Nog een „uiflooper"
in 1938?
„Ik verwacht zeker nog een be
langrijke uitbreiding van het optre
den van mond- en klauwzeer in df
komende weken", zeide de heer P. J.
't Hooft P.J.zn.. inspecteur van den
veeartsenijkundigen dienst, op een
hem door het A.N.P. gestelde vraag.
Hij grondde deze meening in de eerste
plaats op de sterke stijging van het aantal
geconstateerde ziektegevallen. In de week
van 29 Augustus tot 4 September werden 408
gevallen in 63 gemeenten vastgesteld, in de
week van 5 tot 11 September 930 gevallen in
157 gemeenten, van 12 tot 18 September 1782
gevallen in 312 gemeenten en van 19 tot 25
September 4342 gevallen in 591 gemeenten.
De cijfers betreffen telkens de in de betrok
ken week geconstateerde nieuwe gevallen.
In ruim de helft der Nederlandsche gemeen
ten zijn dus gevallen van mond- en klauw
zeer geconstateerd. De provincies Drente en
Friesland, die lang onbesmet zijn gebleven,
zijn thans ook aangetast. Op grond van zijn
jarenlange ervaring meende onze zegsman te
kunnen zeggen, dat de tegenwoordige ziekte
bijzonder hardnekkig is, daar zij zich aan be
strijdingsmiddelen weinig stoort. Ook in Bel
gië en Frankrijk, welke landen zwaar door
mond- en klauwzeer worden geplaagd, toont
de ziekte denzelfden aard. Daarom zal men
in ons land voorloopig nog wel een sterke
stijging van het aantal gevallen te zien krij
gen, behalve misschien in Zuid-Holland,
waar met een getal van 2090 in een week het
toppunt wel zal zijn bereikt.
De gewone maatregelen ter bestrij
ding der ziekte zijn genomen, zooals
vervoerverboden, het plaatsen van
kenteekenen enz. daar, waar de
kwaal niet al te zeer om zich heen
heeft gegrepen, wordt serum toege
past. ïntusschen is door het enorme
aantal gevallen de rijksseruminrich-
ting te Rotterdam door haar voor
raad heen geraakt en heeft 't staats-
veeartsenij kundig onderzoekingsinsti
tuut toegestaan, dat z.g.n. „reconva
lescentenserum", verkregen van her
stellende dieren, wordt verzameld.
Over den duur der ziekte is weinig te voor
spellen. In den staltijd, die spoedig aan
breekt, zal de verplaatsing van vee zich be
perken en de voortplanting der ziekte zal
dan ook sterk worden geremd. Men moet
evenwel rekening houden met het zooge
naamde „uitloopen" van de kwaal in het
komende voorjaar. Toen in 1924 een sterke
mond- en klauwzeerepidemie geheerscht had
(89.000 gevallen) was in Maart 1925 het aan
tal gevallen op 145 teruggeloopen. Toch zijn
er in 1925 nog 30.000 gevallen geconstateerd.
Het gevaar voor een dergelijk ..uitloopen" is
ook voor het volgend voorjaar niet denk
beeldig.
Prettig zijn deze vooruitzichten niet voor
de melkveehouderij, die reeds moeilijkheden
genoeg had en juist een kleine verlichting be
gon te voelen.
LEENING 1937 GEM. SCHIEDAM.
Naar wij vernemen, zullen de inschrijvingen
op de derde 3l/2 procent obligatieleening
1937 f 3.000.000) der gemeente Schiedam tot
den koers van 100 1/4 pet. ten volle worden
toegewezen.
