TIJDGENOOTEN
wy«T
„Specht" door breuk in
drijfstang verongelukt.
^^ÜPNationaIE
Bemanning van T 16 kon niets uitrichten.
De Munt gaat 720
millioen centen maken.
DONDERDAG 14 OCTOBER 1937
HAARDE M'S D A G B E A D
Mechanisme van linkermotor
daardoor geblokkeerd.
Dit gebeurde terwijl het toestel
nog niet voldoende snelheid had,
In verband met het ongeval van
de „Specht" heeft de K. L. M. van
den waarnemend chef van den
technischen dienst van de K. N.
I. L. M. te Bandoeng, waarheen de
motoren van de „Specht" ge
transporteerd zijn, telefonisch
vernomen, dat in den linker mo
tor, de verbinding van den drijf
stang van cylinder 9 met den
hoofddrijfstang is gebroken, waar
door deze motor plotseling tot
stilstand kwam. Ten gevolge
hiervan kon het vliegtuig, zich
nog in stijgstand bevindend en nog
niet over voldoende snelheid be
schikkende, geen hoogte houden
en kwam het na een korte linker
bocht met de boomen in aan
raking. Door de breuk werd het
geheele mechanisme geblok
keerd.
De betrokken motor heeft 700
draaiuren en 50 uren na zijn
laatste volledige revisie.
Later onderzoek van het mate
riaal van den gebroken stang zal
uitwijzen, wat de breuk veroor
zaakt heeft.
Geld uit een aangeteekenden brief
vermist.
Op 27 September werd uit een aangetee
kenden brief, welken notaris J. Mulder te
Uithuizen aan den ontvanger der registratie
te Winsum had verzonden, een bankbiljet
van honderd gulden vermist. Aanvankelijk
meende men, dat er een vergissing in het
spel was, waardoor geen aangifte bij de po
litie werd gedaan.
Thans is echter gebleken, dat het geld wel
degelijk verzonden is.
Het is de recherche tot nu toe niet gelukt,
den dader te arresteeren.
MINISTER VAN BOEIJEN HERSTELD.
's-GRAVENHAGE, 13 October. Naar wij
vernemen, is minister Van Boeijen thans weer
geheel hersteld.
Morgen zal hij zijn werkzaamheden op het
departement van Binnenlandsche Zaken her
vatten.
Uitbreidingsplan Haarlemmermeer
niet goedgekeurd.
's-GRAVENHAGE, 13 October. Beschik
kende op de beroepen van de N.V. Levens
verzekeringsmaatschappij „Utrecht" van D.
en H. Uithol te Haarlemmermeer, en de
weduwe G. Knibbe te Nieuwer-Amstel tegen
het besluit van Gedeputeerde Staten van
Noord-Holland tot gedeeltelijke goedkeuring
van het uitbreidingsplan der gemeente Haar
lemmermeer (omgeving Schiphol), is bij
Kon. besluit met vernietiging van het be
streden besluit van Gedeputeerde Staten aan
dit uitbreidingsplan goedkeuring onthouden.
Blijkens de overwegingen van dit Kon.
besluit heeft het uitbreidingsplan bij de
Kroon bezwaren ontmoet, voor zoover daar
bij gronden zijn bestemd voor landbouw en
veeteelt zonder meer omdat deze bestem
ming zich met de strekking van de Woning
wet kwalijk verdraagt. Deze wet heeft slechts
ten doel een stelselmatige bebouwing te be
vorderen
VEREENIGING VOOR LOGOPAEDIE EN
PHONIATRIE BESTAAT 10 JAAR.
De vereeniging voor Logopaedie en Phonia-
trie (spraak- en stemverbetering) heeft haar
tienjarig bestaan herdacht met een driedaag-
sche conferentie in de internationale school
voor wijsbegeerte te Amersfoort.
De conferentie werd Maandagmiddag ge
opend door mevr. Branco van Dantzig, oud-
leerares aan de tooneelschool te Amsterdam,
waarna tal van voordrachten zijn gehouden.
De mond- en klauwzeerterreur.
Groote sterfte onder het vee in de
Langstraat.
DRUNEN, 13 October. De talrijke sterf
gevallen, die zich de laatste weken onder het
vee voordoen, als gevolg van mond- en
klauwzeer, verontrusten de landbouwers in
de Langstraat in hooge mate. Op één dag-
stierven Dinsdag bij den landbouwer .W.
Puller te Drunen drie kalveren en één koe.
De aanslag te Batavia.
Dader gearresteerd.
BATAVIA, 13 October (Aneta-A.NP.)
De dader van den aanslag op mevrouw van
M. is gearresteerd en heeft een volledige be
kentenis afgelegd. Hij verklaarde, dat dief
stal de drijfveer tot zijn misdaad is ge
weest.
De toestand van het slachtoffer is verbe
terd.
S L U Y T E R S.
Het bekoorlijkste en raadselachtigste van den Tijd is hoe
zal de wereld er over honderd en duizend jaar uitzien? Mis
schien is over duizend jaar Amsterdam met Americain en al
van den aardbodem verdwenen is Parijs een gehucht en
Kampen de mondaine hoofdstad der wereld. Misschien is
over honderd jaar een teekening van Wam Heskes het
middelpunt der internationale veilingen en een Vincent van
Gogh belachtelijk ouderwetsch („hang 'm zoolang maar op
de logeerkamer, Marie"). Dus kan mijn voorgevoel mij
bedriegen dat Jan Sluyters ééns de roem van een Rem
brandt zal oogsten. En dus moet u zich er maar niets van
aantrekken wanneer hier geschreven staat de grootste
Nederlandsche schilder der 19de en 20ste eeuw.
Prof. dr. L. E. J. Brouwer vijf en
twintig jaar hoogleeraar.
Heden is het 25 jaar geleden, dat prof. dr.
L. E. J. Brouwer, wonende te Blaricum, be
noemd werd tot hoogleeraar aan de Ge
meente Universiteit te Amsterdam.
Prof. dr. Brouwer werd geboren op 27 Fe
bruari 1881 te Overschie. Hij bezocht de
H. B. S. te Hoorn en Haarlem en het Gymna
sium te Haarlem. Daarna studeerde hij aan
de Gemeente Universiteit te Amsterdam.
In 1907 promoveerde hij met lof tot doctor
in de wis- en natuurkunde op een dissertatie
met als onderwerp: „Grondslagen der wis
kunde".
Van 19091912 was hij privaat-docent aan
de Universiteit te Amsterdam en sedert 1912
hoogleeraar in verzamelingsleer, functieleer
en aximoatiek aan de Universiteit (en axio
matiek)
Prof. dr. Brouwer is een wiskundige van
internationale vermaardheid. Van zijn hand
verschenen vele publicaties op het gebied der
intuïtionistische wiskunde en over wiskunde
en philisophie het licht.
Prof. dr. Brouwer is lid van de Koninklijke
Academie van Wetenschappen en is sedert
1935 lid van den gemeenteraad van Blaricum.
PROPAGANDA-ACTIE KON. NED. VER.
VOOR LUCHTVAART INGEZET.
Het hoofdbestuur van de Koninklijke Ne
derlandsche Vereeniging voor Luchtvaart
heeft onlangs het voornemen opgevat, om in
het winterseizoen 19371938 een intensieve
propaganda voor de luchtvaart in het alge
meen en voor de luchtvaartorganisaties in
het bijzonder, te voeren.
In een groot aantal plaatsen een schema
is opgesteld, waarin 70 gemeenten zijn opge
nomen zullen het komende winterseizoen
luchtvaartavonden worden georganiseerd, in
verband waarmede met een filmmaatschappij
een overeenkomst werd getroffen, waardoor
het hoofdbestuur zich het vertooningsrecht
verzekerde van de luchtvaartfilm „Wonderen
der vliegkunst" met den beroemden kunst
vlieger Ernst Udet in de hoofdrol.
In Excelsior in den Haag werd deze propa-
ganda-actie Woensdagavond officieel ingezet.
LEGERVLIEGTUIG MAAKT
NOODLANDING.
Een legervliegtuig van de Kooi maakte
Woensdag om kwart voor twaalf een nood
landing op een weiland bij de Molenvaart te
Anna Paulowna. Het toestel vloog in groeps
verband en bij een zwenking is het waar
schijnlijk door een der andere toestellen ge
raakt. Nadat althans de bestuurder, ser
geant Herter, een klap tegen het toestel had
gevoeld, bleek het hoogtestuur niet meer
in orde. Daardoor kon de piloot het vliegtuig
ook niet in den goeden stand op den grond
zetten. Het sloeg bij het neerkomen over
den kop, waarbij de schroef en de vleugels
werden vernield. De bestuurder bleef onge
deerd
Leesportefeuille-bedrijf in
moeilijkheden.
Een colporteur uit Amsterdam-Oost vatte
omstreeks het midden van dit jaar het plan
op om leesportefeuilles te exploiteeren. De
nieuwe onderneming, die hij „Leeskring On
der Ons" noemde, was gevestigd Insulinde-
weg 1T2, Amsterdam.
Aanvankelijk begon hij met een klein aan
tal abonnés, doch hij breidde zijn gebied
meer en meer uit en bezocht abonnés ook in
Haarlem en omgeving, Zaandam, Diemen en
het Gooi. Door het abonnement goedkoop
aan te bieden zijn mooie voorspiegelingen
wist hij in deze plaatsen een groot aantal
abonnés te werven.
Daar de man zijn onderneming zonder
eenig bedrijfskapitaal begon en het voortbe
staan van de zaak afhankelijk was van de
mogelijkheid iedere week een flink aantal
nieuwe lezers te krijgen, teneinde zoo aan
het geld te komen om de noodige tijdschrif
ten kunnen koopen, moest deze zaak op den
duur, toen het krijgen van klanten moeilijker
en moeilijker werd, vastloopen.
Uit de vele bij de Amsterdamsche politie
gedurende de laatste week ingekomen klach
ten omtrent het niet-bezorgen van porte
feuilles, vooral uit de omgeving van Haarlem
is gebleken, dat de ondernemer niet meer
aan zijn verplichtingen kon voldoen.
De politie van het bureau Linnaeusstraat
heeft deze zaak terdege onderzocht en om
te voorkomen dat door dezen colporteur nog
meer menschen worden gedupeerd, heeft zij
Woensdag ingegrepen en de administratie en
alles wat in deze van belang is, ten huize van
den colporteur in beslag genomen.
De politie gaat nu na, of den man oplich
ting kan worden ten laste gelegd.
De zaak van den colporteur is hierdoor ge
liquideerd en de portefeuilles zullen dus in
den vervolge niet meer worden bezorgd. Per
sonen, die nog portefeuilles hebben, moe
ten deze voorloopig in hun bezit houden.
De abonnés hebben voor nieuwe tijdschrif
ten voor een jaar betaald en wel twintig gul
den. De prijs, die men betalen moest, hing er
van af of de tijdschriften nieuw, dan wel een
week of ouder waren.
Wiel van vrachtauto over het
hoofd gekregen.
Omstreeks 1 uur Woensdagmiddag ge
raakte het 15-jarig meisje F- C. G. uit de
Obrechtstraat te 's Gravenhage in de Java-
straat onder een haar passeerende vracht
auto. Een der achterwielen van den wagen,
die bestuurd werd door den 36-jarigen chauf
feur M. J. V. te Rotterdam, ging het ongeluk
kige kind over het hoofd. De geneeskundige
dienst vervoerde haar naaf het ziekenhuis
aan den Zuidwal. waar zij is opgenomen.
Haar toestand het meisje heeft vermoe
delijk een schedelbasisfractuur en heeft veel
bloed verloren is zeer ernstig.
LEVENSVERZEkERINq"BANk- RpTTERdAM
Voor periodieke uitkeringen na
60e jaar heeft de Nationale zeer aan
trekkelijke vormen van verzekering.
Vraagt inlichtingen
Uw I
an- I
ing. I
;n
(Adv. Ingez. Med.)
Reddingspogingen om menschen uit de T 13
te halen faalden.
Toestel totaal vernield.
Uit Soerabaja vernam Aneta het eerste
verslag van een ooggetuige van de ramp van
de T T3.
Het ongeluk geschiedde om 22.15
Java-tijd. Het weer was zeer slecht
en het zicht was dermate, dat er
blind gevlogen moest worden. Daar
om besloot men, een noodlanding te
maken. Deze gelukte echter niet ge
heel en de T 16 kwam in den modder
terecht.
De bemanning van de T 16 zag de
T 13 op honderd meter afstand op het
water dalen, kort daarna weer op
stijgen en vervolgens neerploffen.
De T 16 schoot toen lichtkogels af om de
kust te alarmeeren. De bemanning waadde
door het water en vond een visschersprauw,
waarmede zij zich naar het wrak begaf om
hulp te bieden. Dit bleek echter niet mogelijk
te zijn.
De zeildoeken wanden van de ver
ongelukte T 13 werden vruchteloos
door de ter hulp geschoten bemanning
van de T 16 met pennemessen be
werkt. Daarna werd overwogen, te
trachten, den staart van het vlieg
tuig met èen bijl af te kappen. Dit
moest echter worden ontraden, aan
gezien het wrak dan zeker met water
zou volloopen, zonder dat er moge
lijkheid van redding voor de inzit
tenden bestond.
De duisternis was een belemmering om
verder iets te doen, waarop de T 16 de marine
te Soerabaja inlichtte. Van Soerabaja uit zijn
toen de „Rigel" en de mijnenveger „Pollux"
naar de plaats van het ongeluk vertrokken.
De „Pollux" heeft onmiddellijk pogingen in
het werk gesteld om het wrak overeind te
zetten. Toen dit gelukt was vond met eerst
het lijk van den officier van den marine
stoomvaartdienst Uurbanus, daarna die van
de inzittende korporaals en vervolgens de
anderen. Vermoedeleijk zijn geen andere
slachtoffers in het wrak aanwezig.
De ooggetuige verklaart, dat de T 16 slechts
weinig beschadigd is. De T 13 echter is red
deloos beschadigd. Van de T 16 is alleen het
onderstel zwaar verbogen. De T 13 vormt een
ravage.
De lijken waren geheel verminkt. Zij zijn
eerst geborgen in de loodsen te Brondong.
waar de visschers hun feesten plegen te
vieren.
De plaat, waar de ramp is geschied, ligt
circa 1 K.M. van de kust verwijderd tegen
over de plaats waar het monument is op
gericht ter nagedachtenis aan de schipbreuk
van de „Van der Wijck".
De resident van Bodjonegoro verklaarde
aan Aneta, dat hij zich om 10.30 uur onmid
dellijk naar de plaats van de ramp heeft be-
^"°n, vergezeld van den assistent-resident
van iwangan Toeban en verscheidene in-
heemsche bestuursambtenaren. Het toestel
zoo verklaarde hij is recht benoorden
Brondong, eenigekilometers uit de kust,
neergestort. Visschers waren onmiddellijk met
-wauwen uitgevaren om hulp te verleenen
De noodlanding welke de T 16 maakte,
had een normaal verloop en slechts even
schuurden de drijvers over de karang (ko
raalbank). Later arriveerden vrachtauto's
met hulpmanschappen uit Soerabaja, bene
vens reserve-drijvers. Deze laatsten behoefden
echter niet te worden gemonteerd.
De begrafenis van de verongelukten zal op
een nader te bepalen tijdstip plaats hebben,
doch in ieder geval niet voor Vrijdag a.s.
Thans ook
met menthol-smaak!
(Adv. Ingez. Med.)
Bloembollenplantdag te
Noordwijk.
Schoolkinderen zetten veertigduizend
bollen uit.
Woensdagmiddag hebben eenige honder
den schoolkinderen te Noordwijk 40.000
bloembollen uitgezet in het Koningin Emma-
duin bij den Beethovenweg. In den loop van
het jaar zal dit aantal tot 100.000 worden
opgevoerd en geleidelijk zal men ook andere
duinen beplanten.
Het eerste duin, rechts van den Beetho
venweg gelegen, tusschen een ring van ho
tels en pensions, is met toestemming van de
Koningin genoemd naar wijlen de Koningin-
Moeder.
Nadat de burgemeester, de heer v. d. Mor
tel, het woord had gevoerd is gesproken na
mens de Ned. Maatschappij voor Bloembol
lencultuur, de Kon. Ned. Maatschappij voor
Tuinbouw en Plantkunde en het Bloemen-
comité Noordwijk.
Twee muziekcorpsen lieten nationale liede
ren hooren, de Noordwijkers hadden de vlag
gen uitgestoken en de Beethovenweg was ter
weerszijden met vlaggenmasten, waaraan
groote rood-wit-blauwe, oranje en andere
vlaggen wapperden, afgezet.
De burgemeester en zijn kinderen ver
trouwden de eerste bollen aan den rullen
duingrond toe, gevolgd door gemeenteraads
leden en -ambtenaren, waarna zich een la
wine van juichende kinderen op het „Ko
ningin Enunaduin" stortte. Ieder hunner was
gewapend met een zakje, gevuld met bollen
van alle bloemsoorten, die men in den zo
mer in een zoo groote verscheidenheid in
het bollenland ziet.
JONGEN VERDRONKEN.
De 15-jarige W. Windrake, wonende aan
den Schans te Rotterdam, is bij den visch-
afslag aan den Westkousdijk bij het spelen
te water geraakt en verbonken.
Ter vervanging van koperen
muntstukken in Indië.
Nieuwe installatie moet
worden gebouwd.
Ingediend is een nota tot wijziging van de
begrooting van het staatsmuntbedrijf voor
1938.
Hierbij wordt het totaal zoowel van de
lasten als van de baten van de exploitatie
verhoogd met f 50.254 en het totaal der ka
pitaalsuitgaven en der ontvangsten elk ver
hoogd met f 135.700,
Deze verhooging houdt verband
met de uitvoering van de wet van
17 Juli 1936 tot nadere wijziging
en aanvulling van de Indische Munt
wet 1912, krachtens welke wij
zigingswet de in Nederlandsch-Indië
in omloop zijnde koperen centen
door bronzen zullen worden vervan
gen. Van genoemde muntsoort zijn
naar raming in Ned.-Indië onge
veer 720.000.000 stuks in omloop,
's Rijks munt kan per jaar ongeveer
120.000.000 nieuwe bronzen centen
afleveren. Dit beteekent, dat het
muntbedrjjf gedurende een reeks van
jaren met de aanmunting van bron
zen muntstukken zal zijn belast.
De bedoeling van het thans gedane voor
stel is de outillage van 's Rijks munt in dier
voege uit te brenden, dat de beschikking
wordt verkregen over een installatie voor de
vervaardiging van muntbrons. Uit een inge
steld onderzoek is nl. gebleken, dat een fa
bricage in eigen beheer goedkooper uit
komt dan wanneer de bronzen muntplaatjes,
zooals in voorkomende gevallen tot dusver
re geschiedde, uit het buitenland worden
betrokken. Naar raming is het te bereiken,
voordeel te stellen op ongeveer f 29 per 100
K.G. muntbrons, hetgeen per jaar, bij een
verwerking van 480.000 K.G., een besparing
van rond f 139.000 beteekent, waardoor de
geheele nieuwe kapitaal-investeering in een
jaar geheel verdiend is. Voor 's Rijks munt
blijft de installatie steeds zijn beteekenis
behouden, gezien de groote circulaties aan
bronzen pasmunt, zoowel hier als in Ned.-
Indië. Bovendien kunnen een tweetal aan
te schaffen electrische smeltovens ook voor
het smelten van zilver worden gebruikt,
waardoor een zeer waardevolle vernieuwing
en verbetering van dat smelt-proces wordt
verkregen.
Afgezien van de belangrijke bespr
ring, die een verwerking van kopr
tot muntbrons in eigen bedrijf bo
ven aanschaffing in het buitenland
oplevert, is het voorstel ook van
belang met het oog op de daaraan
verbonden werkverruiming. Door de
nieuwe werkzaamheden toch wordt
werkgelegenheid geschapen voor
ongeveer 36 man.
