FELLE STRIJD WOEDT AAN
DE WOESOENGKREEK.
Vliegramp in de
Ver. Staten.
ROMEINSCHE OUDHEiD HERBOREN.
Tandheelkundig
Instituut
GEHEEL GEBIT
Thijs Ijs in het bosch van-hou-je-maar-stil
DINSDAG 19 OCTOBER 1937
HAARLEM'S DAGBLAD
A
De strijd in het Verre Oosten.
Japanners pogen de omsingeling in Sjansi
te verbreken.
Verkouden kinderen
Indien Uw kinderen hoesten of verkouden zijn,
wrijf dan 's avonds keel, rug en borstje in
met DAMPO, dan zijn ze weer spoedig beter.
Doos 30, Pot 50 ct. Bij Apoth. en Drogisten.
(Adv. Ingez. Med.)
Veertigduizend Italiaansche
willigers in Spanje.
vrij-
Opgave van Italiaansche zijde.
Een bezoek aan de
della Romanita.
Mostra Augustea
Reuter meldt uit Sjanghai, 19
October: Zoowel de japansche als
de Chineesche strijdkrachten werpen
vandaag al haar troepen in den fei
len slag, die woedt ten Zuiden van
de Woesoengkreek. waar de Japan
ners wederom een poging in het werk
stellen een doorbraak naar Tasjang
tot stand te brengen. Ofschoon de
Japansche infanterie gesteund wordt
door tanks, vliegtuigen en zwaar ge
schut, hebben de Chineezen, naar zij
melden, de ruïnes van Ketsjiapailoe
op den weg naar Tasjanbg heroverd.
Intusschen zijn de Chineeschen troepen,
volgens een van Chineesche zijde uitgegeven
communiqué tot den tegenaanval overgegaan
in den sector van Kianwan, waarbii zij de
spoorlijn Sjanghai—Woesoèng overtrokken en
terrein wonnen in de richting van het stads
centrum.
Men gelooft, dat leder oogenblik een nieuwe
Japansche poging verwacht kan worden troe
pen aan land te zetten te Paimoekoe aan de
Yangtse op 45 mijl ten noordwesten van
Sjanghai. De Chineesche stellingen zijn n.l.
door de Japansche oorlogsschepen fel gebom
bardeerd.
Uit Nanking verneemt Reuter: Na een bij
na onafgebroken strijd van vier dagen in het
gebied rond Joeanping ten noorden van
Tai Joean Foe in het noorden van de provincie
Sjansi zijn de Japansche en Chineesche troe
pen beiden uitgenut. Beide partijen reorga-
niseeren hun stellingen en wichten op ver
sterking. Aan beide zijden zijn'zware verlie
zen geleden.
De ongeveer 30 tot 40 duizend
Japansche soldaten, die omsingeld
zijn. hebben getracht door de Chi
neesche linies heen te breken en de
Chineesche troepen, waarbij goed-
geoefende Nankingtroepen en afdee-
lingen van het vroegere Chineesche
roode leger, hebben getracht de Ja
pansche eenheden te vernietigen voor
versterking aankwam.
De Chineezen verklaren tien stukken veld
geschut, meer dan vijftig tanks, een honderd
tal lichte mitrailleurs en 800 geweren te heb
ben buitgemaakt. Zij geven evenwel toe, dat
ook hun eigen verliezen zeer groot zijn ge
weest, aangezien zij de Japansche troepen
onder een hevig spervuur hebben aangeval
len.
Nachtelijke bombardementen op Nanking
Bij de twee eerste nachtraids op Nanking
Asturië voor do Spaansclie
regeering verloren?
Laatste verdedigingslinie zou bezweken zijn.
Een Havasbericht uit Gijon meldt, dat aan
het Oostelijk frond van Asturië gisteren den
geheelen dag verbitterd gestreden is, doch
ondanks hun wanhopig verzet konden de re-
geeringstroepen den opmarsch der rechtschen
niet tot staan brengen en moesten zij zich
op een nieuwe verdedigingslinie terugtrekken.
De achter de linies gelegen dorpen zijn
Zondag voortdurend door de vliegtuigen van
Franco's strijdmacht gebombardeerd.
Colunga is nog slechts een puinhoop. Ook
Villa Viciosa heeft ernstig geleden. Acht drie-
motorige vliegtuigen zijn tot viermaal toe
over Gijon gevlogen en hebben buiten de stad
bommen laten vallen. De materieele schade is
aanzienlijk.
Volgens een bericht van het front
van Asturië zijn de troepen van ge
neraal Davila erin geslaagd de As-
turlsche strijdkrachten, die de verde
digingslinie van La Sella bezet hielden,
te omsingelen. Zondagavond bevon
den de rechtsche troepen zich op onge-
ve'er 15 K.M. van Villa Viciosa. De
laatste verdedigingslinie der Asturiërs is
volgens dit bericht thans bezweken.
Van het front van Leon wordt gemeld, dat
de eerste brigade van Navarre verder in N.O.-
richting is opgerukt. De Asturiërs boden
slechts geringen tegenstand. De rechtschen
bezetten hier verscheidene hoogten en de
dorpen Orle en Nozaleda.
Regeeringssuccessen aan het Oostelijk
front.
Het ministerie van nationale defensie te
Valencia bericht:
Aan het Oostelijk front wordt de strijd voort
crezet in de onmiddellijke omgeving van Sille-
ron Wij hebben verscheidene stellingen bezet
o m Heuvel 686. Zware gevechten zijn even
eens lieverd om het bezit van de heuvels 682
en 684 in den sector van Pueblo de Alborton.
Zij bleven tenslotte in onze macht. Aan het
Noordelijk front hebben de opstandelingen
den heuvel 800 en definitief Pueblo de Co
lumbia bezet.
De rechtsche luchtmacht heeft het bombar
dement voortgezet van de dorpen achter het
front, o.m. de haven van Misel en Gijon. Aan
het zuidelijk front zijn gevechten geleverd in
verscheidene sectoren, o.m. in die van Cerro-
mulva, Naval Agrulla en Val Sequillo.
hebben de Japansche luchtstrijdkrachten he
den naar de Japanners beweren, vijftien
vliegtuigen, die op den grond stonden, be
schadigd. De Japansche luchtmacht heeft ook
een bezoek gebracht aan Hankau. waarbij
naar Japansche mededeelingen beweren, 29
bombardementstoestellen en twee jachtvlieg
tuigen beschadigd werden. Ook deze Chinee
sche toestellen stonden op den grond.
Duitsch protest te Tokio.
De Duitsche consul-genei'aal te Nanking
heeft vertoogen gericht tot de Japansche auto
riteiten in verband met het bombardeeren
van drie huizen in de Westwood Plantage op
14 October j.l. Deze huizen zijn Duitsch be
zit.
Het Italiaansche blad „Informazione Diplo-
matica" protesteert opnieuw tegen de „fan
tastische cijfers" die in het buitenland ge
publiceerd'worden over de Italiaansche vrij
willigers in Spanje. Het blad onthult, dat zich
op het oogenblik ongeveer 40.000 Italiaansche
vrijwilligers in Spanje bevinden, alle dien
sten medegerekend. Het voegt er aan toe. dat
de vrijwilligers, die aan de zijde van Valencia
strijden, veel talrijker zijn.
Gewonden Italianen te Gibraltar.
Uit Gibraltar, 18 October: Het Italiaansche
stoomschip „Grasdisca" dat op weg is naar
Genua, naar men zegt met Italianen, die in
Spanje gewond zijn, is hier binnengeloopen
om twee waarnemers aan land te zetten.
Militaire vliegtuigen in botsing.
Italië
Een der inzittenden gedood.
Deelneming aan de negenmogend-
hedencotiferentie
In welingelichte kringen te Rome acht
men het niet onmogelijk, dat de Italiaan
sche regeering de ontvangen uitnoodiging tot
deelneming aan de negenmogendhedencon-
ferentie zal aanvaarden.
Tsjecho^SlowaMje
Incidenten met Sudeten Duitschers
Het Tsjecho-Slowaaksche telegraaf-agent-
schap publiceert uit gezaghebbende bron eeni-
ge bijzonderheden over incidenten, die Zon
dag in Teplitz Schoenau hebben plaats ge
had.
Toen Konrad Hënlein, de voorzitter van de
partij der Sudeten Duitschers de woning ver
liet van afgevaardigde Zippelius, ontstond
rondom zijn auto een samenscholing. Drie
agenten van politie verzochten de menigte
uiteen te gaan. Een onbekende kwam toen
naar voren en sloeg de drie agenten in het ge
laat.
Er kwamen versterkingen en de onbekende
werd naar het commissariaat van politie ge
bracht, waar hij weer op vrije voeten werd
;esteld.
Afgevaardigde Kollner kreeg slagen met
den gummistok, toen hij trachtte met de me
nigte den toegang tot het commissariaat te
forceeren. Overigens waren alle afgevaardig
den van de partij der Sudeten Duitschers
vreemdelingen in Teplitz Schoenau, met uit
zondering van Zippelius, die aanwezig was op
den dag van het incident. De afgevaardigden
waren dus niet bekend met den ordedienst en
deze is opgetreden binnen de strenge perken
van de wettige voorschriften.
Henlein heeft een open brief gericht tot
staatspresident Benesj, waarin hij de ge
beurtenissen te Teplitz Schoenau uiteenzet,
het optreden van de politie hekelt en ver
klaart. dat het alleen aan het overleg van de
aanwezige Kamerleden van de Sudeten Duit
sche partij te danken is, dat zich geen bloe
dige ongeregelheden hebben voorgedaan.
De Sudeten Duitsche Kamerleden Frank en
Kundt hebben het Tsjecho Slowaaksche pers
bureau aanvullende mededeelingen gezonden
over de gebeurtenissen.Beiden verklaren dat zij
niettegenstaande dat zij zich gelegitimeerd
hebben, met gummistokken zijn geslagen,
zijn geschopt en met de vuisten zijn bewerkt
door de politie.
De Duitsche bladen publiceeren
hedenmorgen op opvallende wijze een
brief, waarin Henlein naar aanleiding
van de incidenten van Teplitz Schoe
nau president Benesj vraagt, onmid
dellijk autonomie te verleenen aan
de Sudeten Duftschers. Met enorme
koppen boven de desbetreffende arti
kelen stellen de Duitsche bladen dezen
eisch voor als een urgente maatregel,
die noodzakelijk is geworden door de
gebeurtenissen van Teplitz Schoenau
„in het belang van den vrede."
Bij Oostende zijn, naar Belga uit Brussel
meldt, twee militaire vliegtuigen met elkaar
in botsing gekomen. Een der vier inzittenden
kwam om het leven, een tweede kon zich met
behulp van zijn valscherm redden. De beide
anderen konden met hun vliegtuig ongedeerd
het vliegveld bereiken.
Toestel in de bergen verongelukt.
Alle 19 inzittenden ver
moedelijk omgekomen.
Reuter meldt uit New York, dat een
vliegtuig van de United Airlines ver
moedelijk in de bergen 80 mijl ten
oosten van Salt Lake City veronge
lukt is. Aan boord van het vliegtuig
bevonden zich 19 personen, waar
onder vier vrouwen en drie leden der
bemanning.
De United Airlines deelen mede,
dat hun bureau te Chicago een draad
loos bericht heeft opgevangen van
een der vliegtuigen, welke zijn opge
stegen om naar het verdwenen toestel
te zoeken, waarin werd medegedeeld
dat twaalf mijl ten zuiden van
Evanston in Wyoming een vliegtuig
was gezien.
De vliegers, die het verongelukte
vliegtuig hebben opgemerkt, hadden
geen teeken van leven ontdekt.
RIJKSSTRAATWEG 16
HAARLEM-NOORD, TELEF. 16726
eijnioos trekken inbegrepen.
Tegen onze bekende lage tarieven (Met garantie'
BESLIST PIJNL-OOZE BEHANDELING
Spreekuren alle werkdagen
van 9—12 en 1—4 uur. Zaterd. 9—12 uur
Avondspreekuren
Dinsdag Woensd en Donderd v. 7—9 u.
(Adv. Ingez Medj
ONZE DACELIJKSCHE KINDERVERTELLINC
tentoonstelling.
reconstructies van zijn belegeringswerktuigen,
van zijn groote Rijnbrug en ook van de brug
over de Rubicon. Men ziet zijn kalender met
de twaalf maandtabellen.
De figuur van Augustus is uit den aard der
zaak het middelpunt van de tentoonstelling
en er zijn dan ook eenige zalen aan hem en
zijn monumenten gewijd. Hier vindt men ook
een groote glazen zuil, waarin verlicht de tekst
van Lucas: „In die dagen geschiedde het
enz.
Dan kunnen wij ook een Romeinsch huis
binnentreden, geheel gereconstrueerd en
waarvan alle wandschilderingen en decoraties
volgens gevonden motieven zijn uitgevoerd.
Wh zien het kastje, waarin de huisgoden hun
plaatsje vonden, wij zien den regenbak in de
open hof en de „aanligbedden" in de eetka
mer. Nu vallen de 2000 jaar geheel weg
Er volgt" een uitgebreide afdeeling van het
leger en één van de marine met merkwaardige
scheepsmodellen. En daarna kan de jurist de
wetten der twaalf tafelen bestudeeren of een
blik werpe in de alleroudste codex van Justi-
nianus. Er is voor ieder wat!
Na Keizer Constantijn volgt een merkwaar
dige zaal aan het eerste Christendom gewijd
en de martelaren, tot aan de uiteindelijke
triomf der kerk. De reeks wordt besloten met
een zaaltje gewijd aan de „Rinascita dell' Im-
pero nell' Italia facista".
Julius Caesar op de expositie.
En als wij dat alles gezien hebben zijn wi
pas op een derde van de tentoonstelling, war.
er volgt nog een onderverdieping en een bc
venverdieping. In de onderverdieping is d'
architectuur ondergebracht, tallooze recoi -
structies van bouwwerken: fora, poortc.
acquaducten, theaters en bruggen. Plattegron
den van steden, plastische reconstructies vai
havenwerken. Een technicus kan hier dage.
doorbrengen.
Boven vindt men de industrie, alles hand
werk natuurlijk. Een zeer interessante afder
ling van het economische en financieele leve
met een uitgebreide muntcollectie en vel
vergelijkende tabellen. Dan zijn er zalen ge
wijd aan de godsdiensten, aan de mode, aan
wetenschappen en bibliotheken. De muziek
krijgt een beurt, pharmacie en geneeskunst,
agricultuur en de culinaire wetenschappen
Als voornaamste Romeinsehe kunstuiting een
serie prachtige portretbustes. En wij staan
verbaasd over deze cultuur en de enorme uit
breiding ervan, tot ver in Klein-Azië en Afri
ka.
Zoo staan wij dan eindelijk in den warmen,
laten Septembermiddag weer buiten op de
hooge trappen. Een soort klaroengeschal weer
klinkt: een groep „Camicie Nere" komt met
het vaandel voorop de straat afmarcheeren.
Iedereen brengt den voorgeschreven groet.
En na al het grootsche, dat wij zooeven ge
zien hebben, vragen wij ons af: zal de Duce
zijn doel bereiken bij het wel beminnelijke
maar uiterst onbezornde en nonchalante Ita*
liaansche volk? Zal zijn harde wil het Impero,
dat hij gesticht heeft, ook kunnen voortzet
ten?
D« tijd zal het leeren.
De ingang der
OP 23 September voor Chr. werd te Ro
me Keizer Augustus geboren in het
jaar, dat Cicero consul was en Julius
Caesar Pontifex Maximus. Toen werd
dus de nieuwe aera van het Imperium Roma-
num ingeluid.
Op 23 September 1937, dus precies 2000 jaar
later, heeft Mussolini de groote tentoonstel
ling der Romanita geopend. Tijdens ons ver
blijf te Rome hadden wij het voorrecht deze
tentoonstelling te kunnen bezichtigen.
Het gebouw in de Via Nazionale, waar tot
voor kort de tentoonstelling der fascistische
revolutie in ondergebracht was, heeft nu een
zeer imposanten voorgevel in modern-klassi-
cistischen stijl met aan weerszijden drie cita
ten van klassieke schrijvers. En als wij de mo
numentale trappen zijn opgegaan, staat daar
boven den ingang een citaat van den Duce
zelf: „Italianen, maakt, dat uw toekomst nog
glorierijker zij dan uw roemvol verleden!" Dit
citaat verklaart tevens den geheelen opzet der
tentoonstelling: het is niet een collectie origi-
neele kunstwerken voor den kenner of een we
tenschappelijke verzameling voor historicus
of litterator, neen, de Romanita beoogt de Ro
meinsehe oudheid, het roemvol verleden na
der te brengen tot „the man in the street". Als
wij klagen over de vervlakking van den mo
dernen tijd. mogen wij daarnaast toch ook
niet vergeten de enorme mogelijkheden van
de populariseering, in dit geval dan de popu
lariseering van geestelijke goederen. Zooals
men er hier in geslaagd is, door middel van
reproducties, van fotomateriaal en moderne
techniek de Romeinsehe Oudheid voor oogen
te brengen, is eenvoudig verbluffend. Naast
de groote bewondering: „dat ze dat vóór 2000
jaar óók konden!" vallen eigenlijk tenslotte
die 2000 jaar geheel voor ons weg. Hoe mo
dern zijn al die koppen van de voortreffelijke
Romeinsehe portretbustes, hoe modern waren
toen de denkwijze, de levensbehoeften en het
mondaine verkeer! De geheele Oudheid, die
eigenlijk geen oudheid meer is. gaat voor ons
leven als een spannende gebeurtenis, waaraan
wij zelf ook ons deel hebben.
De tentoonstelling bevat geen enkel origi
neel werk, alles is copie en reproductie. Maar
voortreffelijke copie, niet het witte gipsen
koekebakkerswerk waarvoor wij eerst wel ge
vreesd hadden. Kleur en vorm van de origi-
neelen, zelfs een zeker oud patina, zijn zoo
meesterlijk aangebracht, dat ons (weliswaar
ongeoefend) oog bijna geen verschil kon ont
dekken. Dezelfde bronzen wolvin staart hier
even grimmig voor zich uit als haar origineele
zuster op het Kapitool. De rood-porfieren sar
cofaag van Konstantijn's dochter is het vol
komen evenbeeld van die in het Vatikaan.
Welk een schat van minutieuzen arbeid betee-
kent het overbrengen en opnieuw aanbrengen
van al die fijne reliefs!
De inscripties op marmer en steen, waarbij
de oude lettervormen in verf zijn gereprodu
ceerd, zijn er heel wat duidelijker op gewor
den dan de origineelen en zijn zelfs voor een
leek vrij goed te ontcijferen.
Het eerst treedt men binnen in twee zeer
imposante middenzalen, zuiver klassiek van
structuur: het Atrio della Victoria met een
groot Victoria-beeld in het midden en de Sala
dell' Impero. met vele reliefs van Romeinsehe
overwinningen. Een sublieme doorkijk met als
verren achtergrond het beeld van de Genius
van Augustus. Ook staat in de eerste zaal de
bronzen Kapitool-wolvin, een Etruskisch werk
uit de vijfde eeuw voor Chr., een barsche kop
die heel Rome's felbewogen historie zich heeft
zien afspelen.
Thijs liep voorzichtig de trap op. Hij dacht, dat hij de stem van
Sim herkende, maar hij moest voorzichtig zijn, je kon nooit weten,
wie er nog meer waren.
Hij klopte voorzichtig op de deur. Maar toen er niet opengedaan
werd, luisterde hij eerst eens even.
Ja, hoor, het was oom, die daar aan het praten was. Daarom was
hij nu gerustgesteld en klopte nu harder. De deur werd geopend.
—Thijs! Thijs, weet jij wat er gebeurd is? vroeg oom Mopperniet.
Neen, oom, ik weet er niets van af! Jullie ook niet? En waar zijn
onze jassen?
Sim en Dickie haalden de schouders op.
Het schijnt, dat we weer een ander avontuur tegemoet gaan,
zuchtte oom Mopperniet.
Die Romeinsehe historie begint in de reeks
zalen rechts, geheel aanschouwelijk voorge
steld. Het begin is een kaart met den tocht
van Aeneas, den mythischen voorvader van de
Romeinen, die uit het brandende Troje weg
vluchtte met zijn huisgoden, zijn vader op
den rug en zijn zoontje aan de hand. Een
voorstelling, die typisch is voor de Romeinen,
voor wie de continuïteit der geslachten de
vaste basis vormde van familie en maatschap
pij. Dan volgt een onafzienbare reeks repro
ducties van munten, van reliefs, van votief-
steenen en wandschilderingen die ons de ver
dere historie van Rome verhalen. Wij zien de
wolvin met Romulus en Remus, in een gras
veldje middenin de zaal ligt de ploeg, waar
mee Romulus „Rorna quadrata" omploegde
op de Palatijn. De zeven koningen volgen met.
foto's van wat er van hun werken over is, de
strijd met de Etruskers met Etruskisch goud
smeedwerk en de bekende Apollo van Veji. In
300 voor Chr. wordt de eerste heerweg aan
gelegd door den Censor Appius Claudius: wij
lezen het opschrift, waarmee hij gehuldigd
werd en zien daarnaast een groote foto van de
Via Appia. Dit is de manier om de geschiede
nis levend te maken.
nr O O kunnen wij de Romeinsehe historie
vervolgen van haar eerste schuchtere be
gin, over haar hoogtepunt heen tot aan het
verval na Keizer Konstantijn. Een groote zaal
is ook aan het genie Caesar gewijd: er zijn
