Haarlem's Dagblad Nog meer onderaardsche gangen NOODLOTTIGE SCHEEPSRAMP NABIJ IJMUIDEN. De Honingpot. Visch en mensch. Italië doet toezeggingen. 55e Jaargang No. 16666 Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N. V. Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgirodienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12. TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 15054 Redactie 10600. Drukkerij 10132, 12713 Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM Donderdag 21 October 1937 Abonnementen per week f 0.25. p. maand f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per post f3.55. losse nummers 6 cent per ex. Advertcntiën 1-5 regels f 1.75, elke regel meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel. Regelabonnemcntstarievcn op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60, elke regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek. Onlangs heeft Mussolini zich erg boos ge maakt over de critiek, die de oude Lloyd George op zijn buitenlandsche beleid ten bes te had gegeven. Waarop gisteren Lloyd George, bij de opening van een fruit-tentoonstelling te Birmingham, waarop de jury hem eerste prijzen had toegekend voor „den grootsten appel ter wereld" en voor zijn honing, zich aldus uitliet: „Aangezien ik ook een prijs be haald heb met mijn honing, geloof ik goed te doen door een deel daarvan aan Mussolini te zenden, om op beter voet met hem te komen. Een boos mensch is een slecht onderhande laar. Mijn pot honing zou dus wel eens van nut kunnen zijn inzake de onderhandelingen over-de non-interventie in Spanje". Het is de vraag of Mussolini deze verklaring en het erop volgende geschenk waardeeren zal. Slechts zelden hebben dictators blijk ge geven van gevoel voor humor. Napoleon heeft het natuurlijk wel getoond, maar die was zon der eenigen twijfel een man van grooter ga ven dan de Duce. Maar wie weet! Cadeautjes uit Engeland zullen Mussolini zelden gewor den zijn, dit zeldzame geval moet hem dus wel treffen, de afzender is niet de eerste de beste en geen mensch blijft tenslotte geheel onge voelig voor een goede intentie. Merkwaardigerwijze veranderde op denzelf den dag, waarop Lloyd George zijn honingpot rede onder het motto „Men vangt meer vlie gen met honing dan met azijn" hield, de Ita- liaansche delegatie ter Londensche conferen tie totaal van houding. Zoodat in Engeland vandaag door velen gezegd zal worden: „Die oude Lloyd George! Wat een kerel toch! Altijd nog dezelfde flair".... Graaf Grandi, den vorigen middag oorzaak van het bereiken van „het doode punt", draaide ineens bij. De Italiaansche regee ring aanvaardde in hoofdzaak Britsche voor stellen, die al van medio Juli dateeren en dus ruim drie maanden oud zijn. Ze houden wel geen afdoende oplossingen in maar ze zui veren de atmosfeer aanmerkelijk en betee- kenen voor Eden weer een stuk tijdwinst. Zoo moet men ze zien en dus niet lachen om punt 1: symbolische terugtrekking van de buitenlandsche vrijwilligers. Als dat betee- kent dat er aan weerskanten een aantal naar huis mogen hebben die er tenminste bij ge boft. Punt 2 is van meer belang: zending van een internationale commissie naar Sjjpanje, die zal nagaan op welke wijze de vrijwilligers moeten worden teruggetrokken en die daarop controle zal uitoefenen. Punt 3 is formeel en zegt dat de commissie desbetreffende voor stellen zal doen. Punt 4 bepaalt dat tijdens het terugtrekken zal worden nagegaan op welke wijze aan beide partijen in Spanje de rechten van oorlogvoerenden kunnen worden toegekend. Uit deze punten blijkt dat Eden weer een stukje verder heeft gemanoeuvreerd en met voortgezet bekwaam beleid mogelijk nog ver der zal komen. Begint het terugtrekken van vrijwilligers eenmaal dan biedt dat den Spanjaarden ongetwijfeld een prachtige ge legenheid om tot elkaar te komen, de ver woesting te overzien, de rekening op te ma ken en er zelf mee uit te scheiden. Zelfs als Lloyd George's honingpotgebaar bij Musso lini zelf weinig waardeering mocht vinden heeft hij er toch precies het goede oogenblik voor gekozen en in Engeland zal men de wenk zeker begrijpen. Intusschen moeten andere gebaren tot Grandi's verandering van houding hebben ge leid. Men kan veronderstellen dat er achter de schermen het een en ander is geschied: dat de Franschen bijvoorbeeld hebben gezegd' als jullie niet toegeven openen wij morgen de Fransch-Spaansche grens en dat de Engelschen daarmee hun instemming hebben betuigd. Maar het is ook wel heel eenvoudig mogelijk, dat men te Rome het spel te gevaar lijk en te duur begon te vinden. Want economisch bezien zit Italië leelijk in de knel. Het heeft, onlangs, om de ont zaglijke kosten van den Abessijnschen oor log (en natuurlijk ook van de Spaansche interventie) te kunnen betalen, een belasting ingesteld van tien procent op de reserves van naamlooze vennootschappen 'het bedrijfs leven van ieder land moet rillen bij de ge dachte aan zooiets het heeft wettelijk een nieuwe samenstelling van het brood voorge schreven die het in kwaliteit, vermindert, het heeft maatregelen moeten nemen om de prijsstijging van een zoo algemeen volksvoed- sel als olijfolie te voorkomen, het heeft in het algemeen niet kunnen verhoeden dat de prij zen van noodzakelijke levensbehoeften stij gen en dat tal van surrogaten voor het echte artikel moeten doorgaan. Italië was nimmer een rijk land en is dat nog niet. De Abessijnsche historie heeft al fantasti sche sommen gekost en blijft dat ook nu nog doen. De industrie wordt in haar onderne mingsgeest ernstig geremd door een belasting •p haar reserves, en daarmee allerminst ge schikter om Abessinië te gaan exploiteeren. ïn dan het Spaansche avontuur dat eindeloos schijnt, daar bovenop Het schijnt een goed moment om in te bin den. De symbolische pot honing van Lloyd George, door de Britsche pers als zoodanig erkend, zou het wat kunnen vergemakkelijken. R. P. De visscher wierp zijn lijntje uit En keerde 's avonds weer met buit. En toen hij in zijn leunstoel zat, Toen peinsde hij wijsgeerig, dat Het toch wel vreemd was, dat de visch Die toch een levend wezen is. Zich altijd nog maar in de vliet Met aas en hengel vangen liet. Hoewel hij nu langzamerhand Moest weten, dat de mensch-aan-land, In 't wormpje of het stukje brood, Een scherpe haak verstopt, die doodt. Misleiding die er voor zijn ras, Al sedert vele eeuwen was. Maar neen, hij hapt en hapt maar raak En voelt dan weer te laat den haak. Hij dacht slechts aan een maklijk maal En ging niet wijslijk aan den haal. Hier blijkt toch wel uit, dat de visch Een heel wat lager wezen is En 't onderscheid niet leert, zooals De mensch doet, tusschen echt en valsch Het lijkt ook inderdaad misschien Wel vreemd, van dezen kant bezien; Maar meent u, dat op dit terrein, De menschen zooveel wijzer zijn? Ging niet de mensch, door eeuwen heen, Steeds stootend aan denzelfden steen, Misleid door schijn en door bedrog En wordt hij ook niet heden nog, Gevangen door een sehoonen schijn, Die achteraf niets blijkt te zijn, Dan 't masker voor een scherpen haak, Die hem helaas maar al te vaak, Aan 't een of ander lijntje bond, Vóór hijte laat de waarheid vond? Zoo gaat het ook reeds eeuwen lang, In wezen steeds denzelfden gang, Hoezeer de mensch ook naast den visch, Een heel wat hooger wezen is P. GASUS. Resultaat van het onderzoek van heden (Donderdag) morgen Hedenmorgen hebben wij met mevrouw N. Klein Sprokkelhorst eenige gedeeltelijk ge volgde gangen afgewerkt. Zooals men uit vorige beschrijvingen weet had de wichelroede een gang aangewezen van de Groote Kerk naar de Waalsche Kerk op het Begijnehof en verder vandaar naar de Bakenessergracht. Verder ook een gang uit de Groote Kerk door de Nauwe Appelaarssteeg naar de Bakenessergracht. Ons terrein van onderzoek strekte zich nu uit aan den Oostkant van de Bakenesser gracht. Onder veel belangstelling van het publiek constateerde mevrouw Sprokkelhorst dat de gang uit de Nauwe Appelaarssteeg onder de Bakenessergracht doorliep om ver volgens door de Vrouwesteeg naar de Bake- nesserkerk te gaan. In en om de kerk werd een net van gangen door de wichelroede aan gewezen. Die kwamen samen onder den toren. Daar moet dus, volgens de situatie, in den ouden tijd een ingang geweest zijn. De President-Kerkvoogd der Ned. Hervorm de Kerk, de heer H. Franken, die bij het on derzoek aanwezig was, verwonderde zich daar over, omdat hij zich herinnerde dat eenige jaren geleden zeer diep onder de fundamen ten van den toren gegraven is zonder dat iets gevonden is wat op onderaardschegangen wees. „Ja", zoo kwam de kosteres tusschen beide „toch kan het kloppen wat mevrouw zegt. want herinner u eens, dat de aannemer var. het herstellingswerk van den toren op eer. Acht opvarenden van het Duitsche s.s. Westphalia na aanvaring omgekomen Pas is de najaarsmist over land en zee gekomen, of hij heeft al weer eenige slachtoffers gevon den onder degenen, die hem als hun grootsten vijand beschouwen. Slechts op enkele mijlen van onze kust vonden acht zeelieden een zeemansgraf, dat de mist voor hen had gedolven. Het zal omstreeks 11 uur ge weest zijn, dat gisteravond op ongeveer 12 mijl ten Westen van IJmuiden, twee Duitsche week- bootjes, n.l. de 945 ton metende Westphalia en de 842 ton meten de Schwaibe, laatstgenoemde op weg zijnde van Riga naar Rotter dam, met elkaar in aanvaring kwamen. De botsing was zóó hevig, dat de Westphalia bijna onmiddellijk in de diepte ver dween, voordat de opvarenden in de gelegenheid waren, in de boot te gaan. Het slechte zicht bemoei lijkte de reddingspogingen van de Schwaibe, maar toch slaagde men er in, zeven van de 15 op varenden van de Westphalia te redden. Gedurende geruimen tijd heeft men de omgeving afge zocht; men vond echter slechts wrakhout. Toen den kapitein van de Schwaibe bleek, dat er voor hem niets meer te redden was, is hij doorgestoomd naar Antwerpen. Op het bericht van de ramp is vannacht de Neeltje Jacoba naar de opgegeven plaats ge varen. Hedenmorgen 9.15 uur is een radiobericht van de Neeltje Jacoba ontvangen, waarin wordt gemeld, dat men niets heeft kunnen vinden. De reddingboot zal nog eenigen tijd blijven zoeken en komt dan naar IJmuiden terug, vermoedelijk tegen den middag. Het verongelukte stoomschip meet 945 ton bruto en 513 ton netto. Het is een dubbel- schroefstoomschip en werd in 1911 te Rostock gebouwd. Het behoort aan de Kölner Reederei A.G. te Keulen. Strandingen in de haven van IJmuiden. In den loop van den nacht zijn twee botters tengevolge van den mist op den Zuider Strek dam geloopen. Een van deze botters, een Rot terdammer. is door de sleepboot Hector vlot gesleept. De tweede een Urker botter, is door de eb verrast en droog gevallen, zoodat dit vaartuig het hoog water zal moeten afwach ten om te trachten vlot te komen. Hedenochtend te negen uur heeft de plaatselijke commissie van de Noord- en Zuidhollandsche Redding Maatschappij te IJmuiden van den schipper van de motor reddingsboot „Neeltje Jacoba" draadloos-te lefonisch bericht ontvangen, dat, hoewel men sinds vanochtend omstreeks half vier op de plaats van de ramp van de „Westfalia" naar drenkelingen had gezocht, geen spoor van overlevenden werd gevonden. De „Neeltje Jacoba" blijft nog eenigen tijd op zee om naar drenkelingen te zoeken, doch zal in den loop van den dag naar IJmuiden terugkeeren. Toekenning der rechten van oorlogvoerenden staat niet meer voorop. Gunstige wending der Londensche besprekingen. Een verklaring van de Italiaansche regeering op de non-interventiecom- missie heeft de hoop op een oplossing van het vrijwilligersvraagstuk doen herleven. De Italiaansche vertegen woordiger, Dino Grandi, deelde mede, dat Italië accoord gaat met het zen den van een commissie ter bestudee ring van de mogelijkheid de vrijwil ligers terug te trekken. Italië heeft bovendien den eisch voor alles over te gaan tot erkenning der rechten van oorlogvoerenden laten vallen. Duitschland sloot zich bij dit stand punt aan. Voor verdere bijzonderhe den zie men pag. 4. Over deze verrassende wending, in de be sprekingen der niet-inmengingscommissie schrijft de „Times": „De rede van Grandi is een groote stap vooruit in den zin van een redelijk en definitief accoord tot isolatie van het Spaansche conflict. Het onmiddellijke gevolg er van zal zijn een vermindering van de ongerustheid, die gewekt was door het geen zich voordeed als een dreigend gevaar van ineenstorting der niet-inmengingspoli- tiek. Het is dan ook een werkelijke en be langrijke bijdrage tot een algemeene kal meering". Na een ontleding van het plan der Ita liaansche regeering schrijft het blad dan verder: „Uiteraard moet verondersteld wor den, dat in afwachting van het rapport der commissie geen nieuwe versterkingen van manschappen en munitie naar de beide par tijen in Spanje zullen worden gezonden, want dat zou de gebeurtenissen van gisteren tot een belachelijkheid maken. Wanneer het rapport zal worden bestudeerd, moet veron dersteld worden, dat dit eveneens zal ge schieden in denzelfden politieken geest en met denzelfden oprechten wensch om tot een overeenstemming te komen als blijkt uit de verklaring van Grandi". De ..Daily Mail" schrijft: ..Het Italiaan sche gebaar zal in de geheele wereld toege juicht worden. Het heldert de atmosfeer op en vergroot de hoop op een regeling van wat onoplosbaar scheen". Zaterdag allann is komen maken omdat onder den toren groote gaten in den grond werden geconstateerd". „Dat is waar ook" vervolgde de heer Franken toen die groote gaten, dat kunnen dan de onderaadsche gangen geweest zijn- Er is toen op Zaterdagmiddag doorgewerkt om voorzieningen te treffen, omdat men een oogenblik bang was. dat de toren zou in storten. Het was zelfs zoo, dat uit voorzorg op Zondag niet het orgel in de kerk bespeeld mocht worden. Later zijn zware ijzeren balken onder de fundeering van den toren gelegd om het gevaar van die toen onverklaarbare gaten in de grond tegen te gaan. Het herstellings werk van den toren berustte bij Openbare Werken, omdat de gemeente de toren in eigen dom heeft. De nu gepensionneerde inspecteur van Openbare Werken, de heer Munsterman. zou er meer van kunnen vertellen. En zoo voegde Ir. D. N. de Lange, hoofd ingenieur van Openbare Werken, die ook tegenwoordig was. er aan toe, aannemer van dit metselwerk is de heer van Gert ge weest.. Deze feiten van de laatste jaren, die na tuurlijk aan mevrouw Sprokkelhorst onbe kend waren, bewijzen opnieuw dat haar op gaven over den loop der gangen door de feiten als juist worden aangetoond. Het bestaan van de vroegere onder aardsche gangen te Haarlem is dus bijna noodlottig geworden voor onze mooie Bakenessertoren, een sieraad van Haarlem. Dit geval maakt duidelijk, dat het zijn goede zijde heeft als precies bekend is waar de onderdaardsche gangen geloopen hebben en enkele resten daarvan nog over zijn. De omgeving van de Bakenesser- kerk waar een net van onderaardsche gangen door de wichelroede gecon stateerd is, was in vroeger eeuwen het begin van de stad Haarlem. His torici achten het waarschijnlijk dat eerst later de stad rondom de Groote Kerk ontstaan is. Aan de Bakenes sergracht ten Noorden van de kerk stond het Kasteel van Haarlem. (Op de plaats waar nu de Oud-Katho lieke Kerk gevonden wordt. Ook daar werd een net van gangen aangewezen. Pastoor Nieuwenhuyzen van de Oud- Katholieke kerk, opende welwillend zijn deu ren voor dit onderzoek. Deze oude schuilkerk is gebouwd boven een bierbrouwerij die al voor 450 jaar in werking was. In de kelders is een steenen portaal dat altijd iets geheim zinnigs heeft gehad, omdat men er nooit in kon. Er is toen een gat in den muur ge slagen en toen was te zien, dat er een stee nen trapje naar beneden liep, maar de gang naar beneden is later dicht gemetseld. Vroeger kon men ook uit den tuin in dat portaal komen, maar die uitgang is ook dicht gemetseld. Daar de wichelroede tevoren had uitge wezen dat onder dit portaal eenige onder aardsche gangen samenkomen, ligt de ver onderstelling voor de hand, dat daar vroe ger de ingang tot de onderaardsche gangen is geweest. Een gang loopt van het oude Kasteel-ter rein naar de Bakenesserkerk en een gang onder de gracht door naar de kerk op het Begijnhof. Maar er loopen nog meer gangen in dit historische plekje van Haarlem. Terwijl me vrouw Sprokkelhorst op de gracht aan het zoeken was kwamen eenige werklieden naar ons toe om te vertellen, dat op de plaats die de wichelroede aangaf, jaren geleden door hen een huis was verbouwd waar zij bij de graafwerken een deel van de gang gevon den is. Tenslotte hebben wij de gang afgewerkt die uit de Groote Kerk, onder het Stadhuis door, naar het vroegere Witte Heerenklooster in de Witte Heerenstraat loopt. Zooals men zich uit vorige beschrijvingen zal herinneren, werd die gang door onze wichelroedeloopster gevolgd tot in den langen tuin van het hee renhuis in de Zijlstraat, dat vroeger bewoond werd door Mr. H. J. D. D. Enschedé. Wij maakten toen al de veronderstelling dat die gang wel zou doorloopen naar de oude kapel die in de Magdalenastraat gestaan heeft. Juist eenige maanden geleden is die oude kapel afgebroken om den grond te trekken bij de uitbreidingswerken van „de Spaarne- stad". De architect van dit werk, de heer Henri L. Klein Schiphorst, deelde ons mede, dat de fundamenten van de kapel zeer diep waren uitgegraven, maar er was niets gevon den dat op het bestaan van een onderaard sche gang wees. Maar zoo voegde hij er aan toe de achtermuur van de kapel staat nog, misschien dat daar iets te vinden is. Inderdaad vonden wij in een keldergewelf een nis die naar een nog dieper gelegen plaats leidde, welke ingang evenwel was dichtgemetseld. Alles wees er dus op, dat dit een ingang tot de onderaardsche gang kan zijn geweest. Wij verzwegen weer deze wetenschap tegen over mevrouw Sprokkelhorst en lieten haar zonder meer in de Magdalenastraat zoeken of daar een gang kon zijn. Precies op de plek waar die oude ingang achter een nieuwe muur verborgen is, sloeg de wichelroede om. Dit versterkt natuurlijk de aanvankelijke veronderstelling. Hedenmorgen gaf de waarnemend-burge meester de heer W. J. B. van Liemt van zijn belangstelling voor het onderzoek blijk door een gedeelte daarvan bij te wonen. De „News Chronicle" echter zegt: „Het Ita liaansche voorstel zal geen enkele vei*wach- ting wekken. Het kan iets of in het geheel niets beteekenen, al naar den geest, waarin Italië bereid is tot samenwerking. De Ita liaansche houding in het verleden doet ver onderstellen, dat de commissie een nieuwe bron van uitstel zal zijn. De Britsche regee ring moet het voorstel aanvaarden, maar moet dit doen met omzichtigheid en duide lijk zeggen, dat de Fransche grens zal kun nen worden geopend, wanneer geen enkele vordering bereikt wordt". Het liberale orgaan stelt dan voor aan het hoofd der tellingscommissie „een man te plaatsen, die zich niet van zijn taak zal la ten afleiden door pluimstrijkerijen, iemand van het kaliber van Winston Church"'" Het woord is aan. Anton van Duinkerken: Een Amsterdamsche tram conducteurdie een uitstap pende dame per ongeluk op de teenen trapte en hierom trent ivoorden vernam, die niet tot de schrijftaal be- hooren. antwoordde moedig en bemoedigendAltijd heer blijven, dame!" Cliineezen houden stand bij Sjanghai. Tegenslag voor de Japanners in Sjansi en Sjantocng. SJANGHAI, 21 October (Havas). In een officieel communiqué van Chineesche zijde wordt bekend gemaakt dat de Japanners er ondanks hun uiterste inspanning niet in ge slaagd zijn, de verdedigingslinies der Chinee- zen in de richting van Tatsjang te doorbre ken. Het communiqué voegt hieraan toe, dat aan beide kanten de verliezen groot zijn. De Japansche generale staf blijft het stil zwijgen bewaren over den toestand in de provincies Sjansi en Sjantoeng, waar volgens Chineesche verslagen de Japanners tegenslag hebben ondervonden. De Japansche communi- qué's van het front in Sjansi geven toe, dat de opmarsch in het Noorden van Taijoean zeer moeilijk is, aangezien de Chineezen felle tegen aanvallen doen op de Japansche stellingen. Aan het front van Sjantoeng hebben de Ja panners hun opmarsch naar de Gele rivier gestaakt om versterkingen af te wachten. Chineesche dorpen door Russische militaire vliegtuigen gebombar deerd? Het Japansche dagblad Asahi meldt, dat vijftig militaire Russische vliegtuigen verschei dene dorpen in het Zuidwesten van Sinkiang, een provincie van de Chineesche socialistische Sovjet Republiek, hebben gebombardeerd, o.m. Kasjgar, Joergi, Tsjar, Jarkand. Kargahn, Tsjotan, en Goema. Er vielen talrijke dooden. Het blad voegt hieraan toe. dat Sovjet Rus sische troepen Kasjgar, Jarkand en Tsjotan hebben bezet. Men ziet in deze gebeurtenis sen verband met het recente conflict tus schen de Sovjet en de Mohammedaansche in boorlingen. NIEUW HOOGTERECORD VOOR ZWEEF VLIEGTUIGEN. Officieel is vastgesteld, dat de Duitsche zweefvliegleeraar Ziller in een twee persoons zweefvliegtuig een hoogte heeft bereikt van 4976 meter, na tot 1665 meter te zijn ge sleept. Hij heeft hiermede het hoogterecord voor zweefvliegtuigen, dat een stijging van 2276 meter boven het startpunt bedroeg, aan merkelijk verbeterd. Gijon is gevallen. De stad heeft zich hedenmorgen aan Franco overgegeven. FRONT VAN ASTURIë, 21 Oct. (Havas) Naar de speciale verslagge ver van Havas aan het front van Asturië meldt, heeft de stad Gijon zich hedenmorgen overgegeven. HEDEN: 14 PAGINA'S. Op de Noordzee nabij IJmuiden heeft een noodlottige scheepsramp plaats gehad. 1 Nog meer onderaardsche gangen ge vonden. i Onderaardsche gangen in Haarlem en omgeving. 2 Twee onderdeelen der Grondwetsherzie ning hebben geen tweederde meerder heid in de Tweede Kamer verkregen. 3 Italië heeft op de non-interventie-com- missie belangrijke concessies gedaan. 4 In Palestina schijnt de rust weer wat terug te keeren. 4 Het Nedcrlandsch elftal voor den wed strijd tegen Frankrijk is samengesteld. 9 ARTIKELEN, ENZ. R. P.: De Honingpot. j Prof. Dr. A. D. Fokker: Ernest Ruther- ford. f 3 Bcb Vuyk: In het laatste huis van de wereld. 7 J. B. Schuil over Zeemansvrouwen". 9 Voor de Vrouw. 13 De Burgerlijke Stand van Haarlem is op genomen Op ji

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1937 | | pagina 1