Haarlem's Dagblad Het Onderzoek met de Wichelroede. De toekomstmensch. Brand op Borneo richt twee millioen schade aan. De onderaardsche gangen in Haarlem en Omgeving. Er zijn nu voldoende aanwijzingen voor een onderzoek. 55e Jaargang No. 16667 Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N. V. Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgirodienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12. Telefoon: Directie 13082, Hoofdred. 13054 Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713 Admin. 1072-1, 14825. Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM Vrijdag 22 October 1937 Abonnementen pei wreek f 0.25. p. maand f 1.10. per 3 maanden f 3.23. franco per post f3.55. losse nummer» 6 cent per ex. Advertentiën1-5 regel» f 1.75. elke regel meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regeL Regelahonnementstarieven op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60, elke regel meer f 0.15. Groentjes rie rubriek. Het onderzoek met de wichelroede naar het bestaan van onderaardsche gangen onder de stad Haarlem en tenslotte ook nog in de richting-Leiden dat mevrouw N. Klein Sprokkelhorst uit Zeist op ons initiatief heeft ingesteld, is thans ten einde. Althans voorloo- pig. Wij hopen en verwachten dat het weldra een vervolg zal hebben in een voortgezet on derzoek op enkele daartoe geschikte punten, waarbij de aanwijzingen tot daadwerkelijke bewijzen zouden kunnen voeren. Welke punten wij daarmee vooral op het oog hebben wordt elders in dit blad uiteengezet. Of een verder onderzoek zal plaatshebben hangt af van de belangstelling en ondernemingsgeest van an deren: autoriteiten en particulieren, wier be williging in elk geval noodzakelijk is. Voortgezet onderzoek lijkt ons nuttig om verschillende redenen. Zeer zeker vanwege het wetenschappelijk historisch belang van de zaak, verder wegens een aangelegenheid die helaas van actueel belang is de luchtbe scherming, die er misschien voordeel uit zou kunnen trekken en tenslotte omdat het goed is de belangstelling der bevolking in haar eigen woonplaats te verhoogen en die woon plaats mogelijk met eenige bezienswaardig heden te verrijken Dat zulk een stimuleerende werking reeds door het vierdaagsche onderzoek van mevrouw Klein Sprokkelhorst is gewekt weet men. Haar tochten met de wichelroede en haar in ons bla'd gepubliceerde aanwijzingen hebben zeer sterk de aandacht getrokken. Het heeft ons genoegen gedaan dat ook van de zijde van het gemeentebestuur veel interesse voor'de zaak is getoond. Natuurlijk loopen de meenïngen over de waarde van zulk een onderzoek uiteen. Dat was niet anders te verwachten. Sommige men- schen gelooven er heelemaal niet in en den ken dat het allemaal onzin is of zeggen dat althans. Deze meening doet ietwat wonderlijk aan, omdat in den loop der eeuwen door middel van de wichelroede immers al zoo ont zaglijk veel ontdekt is. Degenen die dit stand punt innemen zijn dan ook slecht op de hoog te van de feiten. Buitendien hebben wij tijdens het Haarlemsche onderzoek de wichelroede loopster herhaaldelijk op de proef gesteld door haar in openbare en particuliere gebouwen te laten zoeken naar de daar in gebruik zijnde kelders en onderaardsche gewelven, waarvan zij onmogelijk het bestaan kon weten en in geen geval de ligging kon kennen. In de meeste gevallen kenden wij die ligging zelf niet. Steeds bleek, bij onmiddellijk volgend onderzoek, dat zij de plaats van kelder of gewelf volkomen nauwkeurig had aangewezen. Natuurlijk is zooiets wonderlijk. Wij vonden het ook wonderlijk. Er is geen wetenschappe lijke verklaring voor. Maar dat is heusch niet verwonderlijk. Voor verreweg de meeste ver schijnselen des levens, waaronder de belang rijkste, bestaat geen wetenschappelijke ver klaring. Met die verschijnselen zijn wij even wel grootendeels dagelijks zoozeer in contact dat wij ze allang als dingen, die „voor zich zelf spreken" aanvaard hebben. Wichelroede- loopers en -loopsters behooren niet tot die dagelijksche gebeurlijkheden. Zij zijn weinig in aantal en daarom komen wij hen ook maar zelden tegen. Ze zijn ongewoon. Dat is allerminst een reden om aan te ne men dat hun begaafdheid, die door ettelijke bewijzen gestaafd wordt, fantaisie zou zijn. Het tegendeel is waar en dat tegendeel is ons tijdens het onderzoek van mevrouw Klein Sprokkelhorst opnieuw gebleken en bewezen. Dat een zoo groot net van gangen onder de stad Haarlem zou bestaan als zij heeft aan geduid verbaast ons. Wij nemen daarbij aan dat in sommige gevallen haar aanwijzingen wellicht onjuist zijn. Zelf zei zij: het is b ij na al tij d juist, en maakte daarmee een reserve die men altijd moet maken als het menschen- werk betreft. Die reserve houdt evenwel tege lijkertijd in dat het meeste wèl juist zou moe ten zijn. En dan rijzen tal van vragen: waarom leg den onze voorouders zulke groote complexen onderaardsche gangen aan, hoe slaagden zij daarin met de gebrekkige technische hulp middelen van hun tijd, hoe was toen de stand van het grondwater, enzoovoort. Blijkbaar was het doel van de gangen wijkplaats en gelegenheid om ongemerkt te kunnen vluchten. Dat er in oude archieven slechts weinig over te vinden is, kan niemand verwonde ren: men hield ze zooveel mogelijk geheim. En wat de techniek betreft: de wonderwer ken der Oudheid, zooals o.a. de pyramiden van Egypte, en de geweldige kerken die in later tijden gebouwd zijn getuigen nog steeds van de technische prestaties waartoe men vroeger reeds in staat was en waarvoor de tegenwoordige bouwer diepen eerbied koestert zonder te kunnen verklaren „hoe ze het deden". Wij zijn tevreden over het verloop van dit onderzoek dat zeer belangwekkend is geweest en wij hopen dat het tot definitieve vondsten moge leiden. R. P. Zwitsersclie opdracht voor Koolhoven. Sedert 2 jaar exploiteert de Zwitsersche Luchtvaart Maatschappij „Alpar" te Bern, in samenwerking met de „Swiss Air" binnen- landsche, zoowel als buitenlandsche lucht lijnen. Dezer dagen heeft Alpar aan de Koolho ven fabrieken een nieuwe opdracht verstrekt voor den bouw van F.K. 50 verkeersmachines. (Een Amerikaansch professor voorspeltdat de mensch van de toekomst eenige teenen en vingers minder zal hebben en volkomen haarloos en tandeloos zal zijn.) Minder vingers, minder teenen, Haar en tanden glad verdwenen, Dat is 't minder fraai portret, Dat een Am'rikaansch geleerde, Die de toekomst profeteerde, Ons van ons heeft voorgezet. Inderdaad, als 't wordt bekeken, En zorgvuldig vergeleken, Met ons nobel beeld van thans; Worden wij in schoonheidsvormen, Naar decoratieve normen, Heel wat minder vrouws en mans. Maar er zijn al zooveel zaken Om ons over druk te maken, Dat men hier geen angst voor toon'; 't Zal vooreerst nog niet gebeuren, Waarom zouden wij dus treuren, Ons vindt ons nog altijd schoon. Maar, ook als 't zoover zal wezen, Valt er nog geen ramp te vreezen, Voor ons verre nageslacht: Zonder haar en zonder tanden, Minder vingers aan de handen, Wordt dan juist je reine pracht. Niet een beeld, dat wij ons wenschen, Noemen wij het schoon der menschen Want zoo zijn wij 't niet gewoon; Maar, zooals w' eraan gaan wennen, En zooals w' elkander kennen, Vinden wij elkander schoon. Dwingi Uw oogen niet tot inspanning, gebruikt een bril van K EIP. Gi. Houtstraat naast Luxoi (Adv. Ingez. Med.) Aanslag op twee jongelui. Onbekende lost twee schoten hagel. PRINCENHAGE, 22 October. Gis teravond is door een tot nog toe on bekend gebleven persoon in de Lies bosch, onder de gemeente Princen- hage, met een jachtgeweer geladen met hagel, geschoten op twee jonge menschen, tengevolge waarvan bei den ernstig werden gewond. Dë 25-jarige dienstbode L. H. en de 23-ja rige tuinman C. A., die te Etten-Leur wo nen en in Breda werkzaam zijn, keerden te omstreeks acht uur van Bïeda door de Lies bosch huiswaarts. Zij hebben hun wandeling naar huis on derbroken om, ongeveer een half uur, op een bank te zitten. Toen zij den tocht wilden ver volgen bleek op eenigen afstand van de bank een man met .gen jachtgeweer te staan, die, kort op elkaar, twee schoten hagel loste. Het meisje werd in de linkerzijde geraakt en de man in de buikstreek. De dader nam direct daarop de vlucht. Door eenige wandelaars, die, op het hulp geroep van den getroffen man, toesnelden werden de gewonden, van wie het meisje het bewustzijn had verloren, naar een uitspan ning in de nabijheid gedragen, waar eenige doktoren de eerste hulp boden. Hierna zijn zij naar het St. Ignatius ziekenhuis te Breda vervoerd. Hun toestand is ernstig, hoewel geen direct levensgevaar bestaat. De politie die ijverig nasporingen doet heeft tot dusver den dader van deze laffe aanslag, omtrent wiens beweegredenen tot heden niets bekend is, nog niet kunnen aanhouden. Brandstoffentoeslag wordt niet verhoogd. Naar „Het Volk" meldt heeft minister Romme den gemeentebesturen meegedeeld, dat de brandstoffentoeslag voor de werk- loozen, welke thans f 1 bedraagt, ongewij zigd blijft. Chineesch kind wordt vermist. SINGKAWANG (Wester afdeeling van Borneo), 22 October. (Aneta A. N. P.). Gisteravond om 19.00 uur brak een hevige brand uit, waarbij Pasar Baroe, Pasar Tengah, Pasar Pagi, Pasar Lama, voorts een gedeelte van de Heerenstraat en Kampong Melajoe in de asch werden gelegd. Ruim 800 winkeltjes en huizen, voorts het kantoor van de BorneoSumatra Handel Mij., de pas-gebouwde Misigit en ongeveer de geheele winkelbuurt zijn afgebrand. De schade, welke twee millioen gulden bedraagt, wordt gedeeltelijk door assurantie gedekt. Het materiaal van de brandweer bleek onvoldoende te zijn en kon bijna niets uit richten tegen de geweldig, oplaaiende vuurzee, welke ontstond door het verbranden van geheel van hout gebouwde woningen. De militairen, die bij de blussching aanwezig waren, verrichtten uitstekend werk. De vuurzee was eerst tegen half een bedwongen. De brand is vermoedelijk veroorzaakt door het omvallen van een olielamp tegen een klamboe. Een Chineesch kind wordt vermist. 10BICMK 7 VLttscmiAL 11 MAÜDALtMAKLOObtED IA EAKEtUS5tRK.LRK 2wmlso*«bk SMApny.s JACOB,jntbig- 150U0-WH0UCKC KERK PLAATS WAAR. VROEGER nbT KASTEEL vAnfiAARLE.*? STOIiD. Een deel van hef nel van gangen dat door de wichelroede in Haarlem is aangewezen. Op bovenstaande kaart is aangegeven welke onderaardsche gangen door de wichelroede van mevrouw N. Klein Sprokkelhorst uit Zeist zijn aangewezen in het hart van Haar lem. Verder werden door haar. zooals onze lezers reeds weten, ook nog gangen gecon stateerd op het Huis ter Cleef aan de Kle verlaan (naar de Ruïne van Brederode?) als ook op het Oude Slot te Heemstede en de Ruïne van het Kasteel Déver te Lisse. Elders in dit nummer is te lezen, dat mevrouw Sprokkelhorst Donderdagmiddag aanwij zingen gevonden heeft, dat de legende op waarheid berust, dat er in de middeleeuwen ook onderaardsche gangen bestaan hebben van Déver te Lisse naar het Slot Teylingen te Sassenheim en de Burcht (een sterkte* in Leiden. Bij elkaar zou dit dus beteekenen een „ondergrondsche" van Heemstede naar Leiden, een afstand van ongeveer 25 K.M. Voorloopig achten wij het onderzoek dat Een blik op Gijon, het laatste bolwerk der Spaansche regeering aan het noordelijk front, dat thans in handen van generaal Franco's troepen gevallen is. mevrouw Sprokkelhorst met haar wichelroe de gedaan heeft voldoende. Wij hebben nog wel een stapel gegevens over nóg meer gan gen in Haarlem, maar het heeft voorloopig geen zin de wichelroede-loopster ook die laten controleeren. Er zijn nu voldoende aanwijzingen over het bestaan van onderaardsche gangen, nu is de tijd gekomen om te trachten te be wij zen dat zij er zijn. Uit onze beschrijvingen weet men, dat er eenige punten zijn waar het niet moeilijk is om ten onderzoek in te stellen. Wij noemen wat Haarlem betreft de kelders van de voorbereidende school in de Jans straat. Daar is een nis. die, naar Prof. Ir. Ch. K. Visser uit Delft constateerde, absoluut is te beschouwen als een ingang tot een onderaard sche gang. Die zou dan geloopen hebben van de Groote Kerk naar de Janskerk. Prof. Vis ser was overtuigd, dat de stand van het grondwater op deze plek geen bezwaar ople vert om die dichtgemetselde nis open te ma ken. Deze voorbereidende school is een gemeen tegebouw. Als ons toestemming verleend wordt hier een onderzoek in te stellen zullen wij die gelegenheid gaarne aangrijpen. Verder hebben wij het terrein van het Oude Slot te Heemstede. Hier zijn. zooals ons ver klaard is, de toegangen tot de onderaardsche gangen pas in 1918 dichtgegooid. Als de eigenaar, de heer Beels van Heemstede, te Haarlem, toestemming zou geven om de in- gangenweer vrij te maken zou ook dit zeer belangrijk kunnen blijken. Ook zou op de Ruïne van het Slot Teylin gen te Sassenheim en de Burcht te Leiden een verder onderzoek kunnen worden inge steld. Deze oude bouwwerken staan onder toezicht van „Monumentenzorg", welk college, naar wij aannemen, wel zal willen medewer ken om een onderzoek naar de onderaardsche gangen mogelijk te maken. Zoo gauw ons de kans geboden wordt om in de gangen te kunnen komen zullen wij die gelegenheid onmiddellijk aangrijpen. DE KROONPRINS VAN ABESSYNIë WIL SCHEIDEN. Dc kroonprins van Abessynië, Asfawassen en zijn vrouw hebben zich tot de autoriteiten der Koptische kerk te Kaïro gewend met een aanvraag tot echtscheiding. Het woord is aan. Fontenelle Alle menschen zijn in we- zi'n zóó gelijk, dat er geen volk is welks divaasheden ons niet doen beven. Onze stadgenoot, de heer S. de Jong, wist gisteren te Aarlanderveen een snoek te be machtigen, die niet minder dan veertien pond woog en een lengte had van 115 c.ftl. Een prestatie, waarop elke visscher trotsch kan zijn. Bombardement op Nanking richt verwoestingen aan. Verscheidene Japansche vliegtuigen zouden neergehaald zijn. Gistermiddag hebben 34 Japansche vlieg tuigen de omgeving van Nanking gebombar deerd. waardoor verscheidene gebouwen nabij het vliegveld Tatsjiautsjang werden ver woest. De vliegtuigen lieten eveneens ver scheidene bommen vallen op het eindstation van den spoorweg TientsinPoekau, welke evenwel hun doel "misten. Volgens het Chineesche agentschap Cen tral News hebben de Chineesche batterijen gistermiddag verscheidene Japansche vlieg tuigen, die over Tsjapei vlogen, neergehaald. PERSONALIA. Heden is te Leiden voor het artsexamen ge slaagd mej. K. J. Borggreve te Haarlem. TARUFFI VERBETERT IIET ABSOLUTE SNELHEIDSRECORD. Een snelheid van 274.281 K.M. Uit Brescia: Na zijn wereldrecordverbete- ringen op 2 en 14 October jl. is het den Ita- liaanschen ingenieur Pietro Taruffi thans op nieuw gelukt, drie nieuwe wereldrecords te vestigen, maar tevens bracht hij het abso lute snelheidsrecord, de hoogste en meest begeerde prestatie in de internationale mo torwereld, op zijn naam. Taruffi reeds met zijn 500 cc Gilera op de autostrada tusschen Bergamo en Brescia den mijl met vliegenden start met een gemiddel de uursnelheid van 274.281 K.M.. waarmede hij tevens de wereldrecords in de 750 en 1000 cc klasse verbeterde. De „oude" records waren nog niet zoo oud, want de Italiaan had deze zelf, precies een week geleden, op dezelfde autostrada met denzelfden motor, gevestigd met een gemid delde uursnelheid van 272.064 K.M. Taruffi bracht met deze buitengewone prestatie het absolute snelheidsrecord op zijn naam. Het was in het bezit van den En- gelschman Fernihough. die op 19 April van dit jaar met zijn Brough Superior op de autostrada nabij Boedapest een snelheid van 273.244 K.M. had bereikt. HEDEN: 16 PAGINA'S Bij een brand op West-Borneo is een schade van twee millioen aangericht. Voor het Hof te Amsterdam Ls de roof van een tasch geld uit een kermistent te Beverwijk behandeld. In een rede voor het Lagerhuis drong Eden aan op samenwerking der Middel- landsche Zeemogendheden. De troepen van generaal Franco zijn gis teren Gijon binnengetrokken. Een „onderaardsche" van Heemstede naar Leiden? Dr. Euwc lijdt de derde nederlaag in successie tegen dr. Aljechin. ARTIKELEN. ENZ. R. P.: Het onderzoek met de wichelroede. Jhr. dr. J. C. Mnllcrus: Curacao H. D. Verlelling: Hulpvaardigheid. Sport üi 't kort. S. iteshevsky: Een blunder van Euwe. Voor de Jeugd De Burgerlijke Stand van Haarlem is op genomen op

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1937 | | pagina 1