Haarlems Dagblad Het Pact van Drie. Sjanghai geheel door de Japanners omsingeld. Ontruiming reeds voltooid. Voorboden. V ier duizend Haïtianen afgeslacht? Het belangrijkste 55e Jaargang No. 16682 Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V. Bureaux: Groote Houtstraat 93, hijkantoor Soendaplein 37. Postgirodienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12. Telefoon: Directie 13082,Hoofdred. 15054 Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713 Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM Directie: P. W. PEEREBOOM EM ROBERT PEEREBOOM Dinsdag 9 November 1937 Abonnementen per week f0.25. p. maand f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per post f3.55. losse nummers 6 cent per ex. Advertentiën1-5 regels f 1.75, elke regel meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel. Regelabonnementstarleven op aanvraag. Vraan en aanbod 1-4 regels f 0.60. elk® regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek. Ruim een jaar geleden sloten Duitschland en Japan een anti-Komintern pact, gericht dus tegen (het communisme en de commu nistische Internationale. Het bevat ook een paar bepalingen die practische werking be oogen, want er wordt in vastgesteld dat de onderteekenaars mededeelingen omtrent het communisme en omtrent defensieve maat regelen 2rullen uitwisselen, en bovendien staat er in dat zij „overeenkomen strenge maat regelen te nemen tegen diegenen in eigen land en in het buitenland, die hetzij direct hetzij indirect in dienst van de communis tische Internationale werken of den schade lijken arbeid daarvan bevorderen". Toen dit pact gesloten werd noodigden de onderteekenaars de andere landen uit zich er bij aan te sluiten. Na een jaar wachten heeft Italië aan deze uitnoodiging gevolg gegeven, zoodat het nu een Pact van Drie is. Dat de toetreding van Italië gepaard is ge gaan met een uitwisseling van telegrammen tusschen Mussolini en Prins Konoye, waar hij zij elkaar als „verdedigers van den vre de" huldigen moge vreemd klinken voor al len die zich itaiië's aanval op Abessynië her inneren en bedenken dat Japan in vollen oorlog tegen China is, ook op eigen initiatief, maar is niet het belangrijkste. We hebben al zooveel van -dat genre in dezen tijd beleefd. Opvallender is dat de toetreding van Italië nogal wat ongerustheid teweeg heeft ge bracht in de Engelsche pers, die de formu leering van het pact zóo ruim vindt dat zij heelemaal niet gelooft dat het alleen tegen het communisme gericht is. De Manchester Guardian, een der voornaamste Engelsche dagbladen, beschouwt den titel „Anti-Komin tern Pact" zelfs alleen maar als het deksel van de schaal, dat dienen moet om het ge recht zelf te verbergen. Het blad vestigt er de aandacht op dat de Britsche politiek van den laatsten tijd zich gebaseerd heeft op de overtuiging, dat een verdeeling van de we reldmacht in twee staten-groepen niet on vermijdelijk is. Eden heeft vele malen her haald dat Groot-Brittannië zich noch bij een anti-fascistisch, noch bij een anti-com munistisch front zal aansluiten en de huidige Britsche regeering heeft er naar gestreefd Italië voor zich te winnen. Dat is het hoofd doel van Neville Chamberlain's pogingen ge weest sinds hij premier is. De Manchester Guardian vraagt of dergelijke pogingen thans nog eenig nut hebben. Het blad is van mee ning dat Italië door het teekenen van het pact zich tegenover Engeland heeft ge schaard. Italië heeft er zich natuurlijk niet bij verplicht om in geval van oorlog aan de zijde van Duitschland en Japan te strijden, maar het heeft zich verbonden om deze landen te steunen in de diplomatie die tot oorlog zou kunnen leiden. Het blad ziet het Pact als een diplomatiek instrument, veel meer bestemd voor gebruik tegen Engeland en Frankrijk dan tegen Rusland en zegt dat het nutteloos is om de onvermijdelijkheid van aan-elkaar-tegengestelde statengroepen te ontkennen als die in feit reeds bestaan. Men moet natuurlijk blijven beproeven, deze fatale verdeelingen teniet te doen, maar de Manchester Guardian twijfelt er aan of de Britsche regeering daartoe de beste metho den bezigt en of zij wel tenvolle den toe stand beseft. Een beschouwing als deze, gegeven in het hoofdartikel van een der invloedrijkste Engel sche bladen, nnoet ook buiten Engeland wel ongerustheid wekken. Te meer omdat zij zegt hetgeen velen in den laatsten tijd zelf ook al begonnen te zien. Men krijgt inderdaad den indruk dat de groote mogendheden zich tegenover elkaar in twee groepen indeelen. Al zijn het nog geen militaire verbonden, dat ver schijnsel herinnert toch op onrustwekkende wijze aan het „gewapend evenwicht" van vóór 1914, dat op den duur allerminst evenwichtig bleek te zijn en in een verschrikkelijke cata strophe eindigde. Dat men in Engeland achterdochtig is tegen het Pact van Drie en niet gelooft dat dit in werkelijkheid tegen de communisten is ge richt, vindt natuurlijk zijn verklaring in het streven naar expansie, naar gebiedsuitbreiding, van alle drie de onderteekenaars. Indien zich nieuwe tegenovergestelde sta- ten-groepeeringen aan het vormen zijn, is dat inderdaad, zeer zeker voor den objectieven beschouwer en zeer zeker voor een klein land als het onze, dat zooveel te verliezen heeft, een groot en dreigend gevaar. Men lean de hoop uiten dat het wellicht zou kunnen leiden tot de teruggave van Duitschland's vroegere koloniën. Maar som migen zullen betwijfelen of dit op den duur een werkelijke oplossing zou geven. Overigens zijn de drie onderteekenaars van het door de Engelschen gewantrouwde Pact zoo sterk nationalistisch bezield, en hebben zij zoo wei nig waardeering voor eikaars rassen, dat men zich moeilijk kan voorstellen dat een hunner ooit ten oorlog zou trekken alleen maar om den ander te helpen. En de vraag doet zich bovendien voor wie van de drie er na zoo'n oorlog nog het minst ellendig zou voorstaan. Zeker niet Duitsch land en Italië, in een lamgeslagen Europa zonder welvaart, zonder afzetgebieden maar het gele volkje En verdragen tusschen staten gelden in het algemeen slechts voor de onderteekenaars, zoolang zij hun belang erin zien R. P. DE OMSINGELING VAN SJANGHAI J JAPANSCHE TROEPEN mm CH/NEESCH GEBIED i CHINEESCHE TROEPEN SPOORWEG STATIONS JAP OORLOOS BODEMS SPOORWEGEN TOKIO, 9 November (DNB). Naar uit Sjanghai gemeld wordt, werd de omsingeling van Sjanghai door de japanners en daarmede de ont ruiming der stad door de Chineezen vanmiddag voltooid met de bezetting van Lantsja, een zuidelijke voorstad van Sjanghai. De Ja- pansche luchtmacht heeft west- en zuidwaarts vluchtende Chineezen met bommen bestookt. Bij Tsingpoe, ongeveer 30 kilometer ten zuid westen van Sjanghai, is een groote Chineesche afdeeling gebombar deerd, evenals de aldaar gelegen stellingen. De Chineesche militaire basis van Tsingpoe is verbrand. Vliegtuigen bombardeeren de vluchtende troepen. Voordat zij terugtrokken hebben de Chineezen, aldus meldt Reuter uit Shanghai, de katoenfabriek Coyoda, die Japansch eigendom is, in brand gestoken. De correspondent heeft Japansche officieren en manschappen in volle dige oorlogsuitrusting zien oprukken over de beschadigde Jessfieldspoor- wegbrug, waarbij zij de gisteren nog door de Chineezen bezette onderko mens onderzochten. Alles was voorbe reid voor het uitwisselen van scho ten, maar de vijand was reeds weg. De Chineezen geven uiting aan de opvatting, dat de terugtocht slechts een phase in den oorlog en niet het einde daarvan beteekent. De val van Sjanghai wekt een eigenaardige positie voor de Chineesche ambtenaren, van wie bekend is, dat zij door de Japanners op de „zwarte lijst" zijn geplaatst, onder hen bevinden zich o.a. T. V. Soeng, de leider van de Chineesche Bank, en Yoei, de burge meester. De bewoners van Sjanghai ademen vrijer op. De stad wordt thans echter overstroomd met vluchtelingen en men moet zich voorbe reiden op een periode van langdurig isole ment, aangezien Sjanghai door de Japansche troepen thans geheel omsingeld is en volko men is afgesneden van dei rest van China. Vluchtelingeninvasie bij de Fransche concessie. SJANGHAI, 9 November (Havas/A. N. P.) Vanmorgen is een Britsch onderdaan, inspec teur Jefferson van de gemeentelijke politie der concessie, gewond door een in de neder zetting verdwaalden kogel. De vluchtelingenzöne in Nantau is thans geheel gedemilitariseerd en wordt slechts bewaakt door Chineesche politiemannen, die geen geweren dragen. De vluchtelingen., wier aantal voortdurend toeneemt, verdringen zich aan den kant der Fransche concessie en kunnen slechts met moeite door de Fransche politieagenten en soldaten in bedwang wor den gehouden. Om 10 uur vanmorgen waren duizend vluchtelingen toegelaten. Verscheidene dui zenden andere, die uit Poetoeng kwamen, zijn ontscheept op de kade van de Fransche con cessie en de internationale nederzetting. Japansche gemotoriseerde eenheden heb ben een punt bereikt, dat halverwege ligt tusschen Zikaiwei en Loenghoea. De terugtocht der Chineesche troepen duurt voort. Alle troepen uit Loenghoea zijn vanmorgen in wes telijke richting vertrokken. Chineesche ele menten blijven echter weerstand bieden in de omgeving van de Soetsjau. Japansch commentaar. SJANGHAI, 9 November (Domei). Het Japansche succes in het gebied van Sjanghai beteekent een vernietigenden slag, niet slechts voor de centrale Chineesche regeering, maar in het bijzonder voor de anti-Japansche agi tatoren. De regeering van Nanking heeft thans Sjanghai, China's financieele en indu- strieele centrum, verloren, terwijl genoemde agitatoren beroofd zijn van hun operatie basis tegen Japan. De leiders der anti-Japan- sche beweging zijn gevlucht naar de interna tionale en de Fransche concessie en verschil lende anti-Japansche organisaties verplaat sen haar zetel naar Nanking. Ook eenige vooraanstaande banken vestigen zich thans te Nanking. Geruchten over Bruno Mussolini. Gevangene der Spaansche regeeringstroepen Tegenspraak van den Italiaanschen minister voor pers en propaganda. PARIJS, 9 November (Havas). De „Ma- tin" publiceert een telegram uit Londen van den volgenden inhoud: Ondanks de officieele tegenspraken van Rome, blijven telegrammen uit Barcelona en Valencia melden, dat de oudste zoon van Mussolini, Brunó, neergeschoten is boven het gebied der Spaansche regeering en dat hij op het oogenblik de gevangene is der re geeringstroepen. De Spaansche ambassade te Londen heeft vandaag verklaard, dat zij geen enkel be richt had ontvangen over het lot van Bruno Muussolini. De Italiaansche ambassade heeft eveneens verklaard, dat zij niet op de hoog te was van de verplaatsingen van den jeug digen vliegerofficier. In een interview met een Londenschen journalist heeft de Italiaansche minister voor pers en propaganda verklaard: Bruno leeft en is gezond. De geruchten, volgens wel ke hij gedood of gewond of gevangen geno men zou zijn, berusten op niets, wij kunnen niet mededeelen. waar hij zich bevindt, want hij vervult op het oogenblik militaire plich ten. Je ziet weer borstplaat en banket. Als altijd broederlijk tezamen, Op prominente plaats gezet, Achter de etalageramen. Terwijl taai taai en marsepein, De laatste in tal van variaties, Weer even zooveel boden zijn, Van 't naadrend feest van de tractaties. Mijn jongste heeft een diep geheim. Dat zij mij niet mag openbaren, Zij zwoegt vandaag al op een rijm En maakt zich zorgen over sparen. Mijn oudste tobt zich nu al af, Wat zij aan die en die moet geven, Wat zij het vorig jaar al gaf, Is haar helaas niet bijgebleven. Ik krijg verzoeken om voor 't feest Van hier en daar wat bij te dragen, Zij zijn ook 't vorig jaar geweest En komen 't nog een keertje wagen. In d' advertentie in een krant. Las 'k, dat hij ook dit jaar zal komen, De burgeroorlog in zijn land, Heeft ons hem dus nog niet ontnomen. 't Moment komt, dat hij 't centrum is, Als steeds, in steden en in dorpen, De komende gebeurtenis Heeft reeds zijnlicht vooruitgeworpen. P. GAS US. Spaak toch gefaald? „Alles is in duigen gevallen." BRUSSEL, 9 November. Om half elf zijn moeilijkheden gerezen bij de vorming van het kabinet. Spaak, die zich naar het paleis begaf, zei- de „Alles is in duigen gevallen". Een Vlaamsch-Katholiek minister heeft bij het verlaten van het mi nisterie van buitenlandsche zaken verklaard, dat Spaak zou afzien van zijn opdracht tot vorming eener regee ring. Toch nog een kans? BRUSSEL, 9 November (Belga/A. N. P.) Toen Spaak van het koninklijk paleis terug keerde verklaarde hij: „niets is nog kapot. Ik zal nadenken, maar alles kan nog in duigen vallen'. Volgens in omloop zijnde geruchten zouden twee katholieke ministers te kennen hebben gegeven, dat zij tot het besluit waren geko men, dat ze niet konden medewerken aan de vorming eeirer regeering op grond van het besluit der conservatieve katholieke fractie, die een anderen vertegenwoordiger in het kabinet eischte. Dievenbende te Enschedé heeft heel wat op haar kerfstok. Tientallen inbraken gepleegd. De politie te Enschedé heeft, zooals gemeld, de drie gebroeders R. en een zwager aange houden. Zij worden verdacht van het plegen van een groot aantal inbraken. Uit het onderzoek is gebleken, dat de aange houdenen reeds sedert 1932 in Enschedé en omgeving hebben geopereerd. Vele tientallen inbraken zijn door de bende gepleegd Voorts is gebleken, dat zij uit een textielfabriek groo te hoeveelheden goederen hebben gestolen. De vier aangehoudenen hebben bekend. Eén van hen, die bemerkte, dat zijn broers groote uitgaven deden, is eerst kort geleden in het complot gekomen. Hij heeft maar aan enkele inbraken meegedaan.De 30-jarige B. R. schijnt de hoofddader te zijn, Hij heeft tot nu toe bekend aan niet minder dan 44 inbraken schuldig te zijn, waarbij groote bedragen aan geld en goederen werden buitgemaakt. Van het geld is vrijwel niets teruggevonden, maar van de goederen kon een belangrijk deel in beslag worden genomen. Men had eenige ge heime bergplaatsen in de woning ingericht, welke echter spoedig door de politie werden ontdekt. Maandag is de politie nog overgegaan tot de aanhouding van drie andere mannen, geen familieleden van de verdachten, die bij enkele inbraken betrokken zijn geweest. Bloedig optreden der Dominicaansche grensbewakers Op het eiland Haïti, behoo- rende tot Midden-Amerika, heb ben eenigen tijd geleden inci denten van zeer ernstigen aard plaats gehad. Hierover zijn thans een aantal bijzonderheden be kend geworden. Naar schatting zijn 4000 personen allen Haïtianen, gedood tijdens een ware slachting aan de grens tusschen Santo Domingo en Haïti, de beide republieken op het eiland. Er is een gemengde commissie benoemd, die een onderzoek zal instellen naar de oorzaken van het gebeurde en die de verantwoordelijkheden zal vaststellen. Er zijn geen troepenbewegingen. Sedert lange jaren gaan bewoners van Haïti in het noordwesten van Sant Do mingo werken, hetgeen reeds meermalen tot incidenten aanleiding heeft gegeven. De minister van buitenlandsche zaken van Haïti, Georges Leger, heeft meegedeeld, dat de slachtingen zich op 9 en 10 October heb ben afgespeeld, toen een talrijke menigte boeren en landbouwers naar Haïti wilde repatrieeren. Het werd een ongelukkig en be treurenswaardig incident. De vrouwen, kin deren en mannen, die niet gewapend waren, werden aldus de minister zonder daar toe aanleiding te hebben gegeven, door Do minicaansche grensbewakers „afgeslacht". Havas meldt nader uit Port au Prince, 9 November. Vernomen wordt, dat de slach ting onder de Haïtiaansche arbeiders door Dominicaansche onderdanen zich heeft voor gedaan in de steden Dajabon en Monte Christi, op gebied van Santo Domingo en nabij de Haïtische grens. Het officieele on derzoek, dat thans gaande is, heeft nog niet het juiste aantal slachtoffers, noch de oor zaken der incidenten kunnen vaststellen. De president der republiek Haiti en de onderstaatssecretaris hebben een bezoek ge bracht aan de grensstreken en hulp verleend aan ruim 4000 Haïtianen. De Dominicaan sche regeering heeft op 15 October een com munique uitgegeven, waarin gemeld wordt, dat een officieel onderzoek geopend is door oresident. Trujillo. Op 28 October heeft de Haïtiaansche president. Vincent, een verkla ring uitgegeven, waarin Verzekerd wordt, dat de hartelijke betrekkingen tusschen de beide landen zouden worden gehandhaafd, maar waarin eerbiediging werd geëischt van de territoriale onaantastbaarheid van Haïti, be nevens een formeele verloochening van dezp incidenten en verzekering, dat alles in het werk gesteld zal worden om de schuldigen burgers, zoowel als militairen, te straffen. I Het woord is aan. George Eliot: Observeer uw eigen spre ken en let op hoe het tvordt geleid door uw minder be wuste bedoelingen. Hitier herdenkt den 9den November '23. Bijeenkomst in den Biirgerbraukellev. MUENCHEN, 8 November (D.N.B.) He denavond is de herdenking van den negen den November 1923 begonnen met de tradi- tioneele vergadering van de dragers van de „bloed-orde" in de Bürgerbraukeller. (Hier hielden de eerste nationaal-socialisten hun bijeenkomsten. Red.) De nagelaten be trekkingen van de zestien dooden van 9 No vember en de rijksleiders van de partij wa ren eveneens aanwezig. De fuehrer kwam om half negen in de zaal aan. In zijn redevoering zeide Hitier o.a.: Toen ik vijf jaren geleden de leiding overnam, was Duiutschland de minst geachte staat ter wereld. Nu kan evenwel iedere Duitscher trotsch en met opgeheven hoofd in Duitschland reizen. Hij behoeft zich er niet meer voor te schamen een Duitscher te zijn. Wij allen zien, dat het isolement, dat ons meer dan 15 jaar omgaf, geëindigd is. De zekerste waarborg voor de duurzaam heid van dergelijke betrekkingen zijn niet een of ander soort frasen, maar de nuchtere en klare erkenning der doelmatigheid. Uit deze doelmatigheid zijn drie staten thans tot elkander gekomen. Eerst een groote Euro- peesohe mogendheid en thans een groot vrij volk in Oost-Azië". Ik ben er van overtuigd, aldus Hitier, dat de pogingen van onze oude tegenstanders onrust over de geheele wereld uit te dragen in dezelfde mate worden bemoeilijkt als deze gemeenschap van trouw sterker wordt. Want deze gemeenschap bestaat niet uit drie machtelooze producten, doch berust op drie staten, die bereid en vastbesloten zijn hun recht en hun levensbelangen vastbera den te behartigen (Applaus). Hoezeer, aldus vervolgde Hitier, het ge heele volk ook zijn toestemming geeft aan deze politiek, hebben wij enkele weken ge leden in Duitschland beleefd, toen de groote vertegenwoordiger van een dezer met ons bevriende naties voor de eerste maal een bezoek aan Duitschland heeft gebracht. De rijkskanselier herinnerde vervolgens aan de gebeurtenissen van 9 November 1923: Toen ons indertijd van de zijde van de te genstanders bevestigd werd, dat omstreeks 12 November een Beiersche revolutie zou worden uitgeroepen, toen wist ik: nu komt het uur van Duitschland's lot. Ik nam het besluit vier dagen te voren „er op los te slaan" en op deze wijze de wet van het han delen naar ons toe te trekken. Dat dit inder tijd toch mislukte, was misschien het groot ste geluk van mijn leven en het grootste ge luk voor de Duitsche natie. Zooals het toen gebeurde, moest het gebeuren. De versplinte ring van Duitschland was echter in ieder ge val verhinderd. Rijksweg Rotterdam—Den Haag. Laatste gedeelte vanmorgen opengesteld. DELFT, 9 November. Het laatste ge deelte van den nieuwen rijksweg Rotterdam- Den Haag, ten oosten van Delft, is vanoch tend om zeven uur opengesteld voor het ver keer gaande in de richting den Haag. Het verkeer in de richting Rotterdam wordt voorloopig nog over den Oostmgel te Delft geleid. Amerikaansche Brilmonturen de beste. KEIP de vakspecialist toont U de laatste modellen. Gr, Houtstraat naast Luxor (Adv. Ingez. MedJ HEDEN: 12 PAGINA'S Sjanghai is geheel door de Japanners om singeld 1 Vierduizend Haïtianen zouden bij een ge vecht zijn gedood. 1 De Zandvoortsche Gemeentebegrooting voor 1938 biedt een veel gunstiger beeld dan die voor 1937. 2 De Rockefeller Foundation heeft een be langrijke gift geschonken voor radio biologische» arbeid. 3 Er bestaat groote belangstelling voor postverzending met de 500ste vlucht van Amsterdam naar Batavia. 3 Spaak heeft de Belgische ministerlijst sa mengesteld. 4 Italië zou zijn infanterie uit Spanje te ruggetrokken hebben. 4 Generaal Franco heeft een aantal En gelsche schepen vrijgelaten. 4 De kantonrechter te Haarlem heeft in de voorrangswcg-puzzle te Lisse uit spraak gedaan, de automobilist is vrij gesproken. 7 ARTIKELEN, ENZ. R. P.: Het pact van drie. 1 A. D. L.: Amstcrdamsche aspecten. T. ïn de schemering. Dr. E. van Raalte: Indrukken van dt Brusselsche Conferentie. H. D. Vertelling: De advertentie. Prof. dr. A. G. van Hamel: IJsland, een land met groote toeristische perspec tieven. r( J. B. Schuil over; Groote Liefde. 11 De Burgerlijke Stand van Haarlem is op genomen op jo

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1937 | | pagina 1