Haarlem's Dagblad
Het afscheid van baron de Vos
van Steenwijk.
De Reis van
Lord Halifax.
Amerikaansch.
Tsjangsjoe in Japansch
bezit.
Het belangrijkste
55e Jaargang No. 16687
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14-825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Directie: P. W. PEEREBOOiM EN ROBERT PEEREBOOM
Maandag 15 November 1937
Abonnementen per week f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f3.25. franco per
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertcntiën: 1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel.
Regclabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elke
regel meer f0.15. Groentjes zie rubriek.
Morgen gaat Lord Halifax, Engelands „Lord
President of the Council" dewelke titel men
zoo ongeveer kan weergeven met „vice-
premier" naar Berlijn. Hij zal deze reis on
dernemen ingevolge een uitnoodiging van
Duitsche zijde om de internationale jacht-
tentoonstelling te bezoeken. Het is niet bekend
of de symboliek opzettelijk is. Het moet overi
gens velen wel opvallen dat een internationale
jachttentoonstelling op zeer treffende wijze
aan den huidigen toestand van de wereld her
innert. Vervang slechts de dieren in uw ge
dachten door menschen, vervang hun kudden
door volken en gij zijt er. Beter waarborg dan
de dieren voor hun leven hebben is den men
schen niet gegeven, zeker niet in hun kudden,
zeker niet „internationaal". Maar het is de
vraag of eenige symbolische opzet bij de
Duitschers aanwezig is geweest. Zulk een
uiting schijnt niet in hun geest. Het kan de
godin Fortuna zijn, die bij tijden, zeker bij
tijden als deze, ook wel eens grijns- inplaats
van glimlacht.
Lord Halifax gaat naar Berlijn het wordt
openlijk erkend om met de leiders van het
Derde Rijk de internationale jachttentoonstel
ling te bespreken die de geheele wereld thans
is en te trachten te bereiken, dat de huidige
spanningen verminderen. Want zij worden on
dragelijk. Zij zijn zóó hevig geworden, dat men
dit bezoek als veel belangrijker moet beschou
wen dan de vele voorgaande visites, door
Europeesche staatslieden in de laatste jaren
over en weer aan elkaar gebrachten dat
zonder eenig duurzaam resultaat. In mijn
vorige artikel heb ik de aandacht gevestigd
op mededeelingen van het Fransche pers
bureau Havas betreffende de voornemens die
bij Duitschland, Italië en Japan, de ondertee
kenaars van het Anti-Komintern-Pact, zouden
bestaan om China den vrede aan te bieden
mits het zich in militairen en economischen
zin bij hen aansloot. Zonder voorbehoud kan
men deze mededeelingen niet aanvaarden.
Maar de mogelijkheid die zij inderdaad, logisch
geredeneerd, opleveren dat een geweldig blok
zou worden gevormd dat Europa zou splitsen
en het Gele Gevaar ontketenen in een machts-
vorm zooals nimmer tevoren bestaan heeft,
rechtvaardigen reeds een ernstige beschou
wing. Men weet niet tot welke verregaande
middelen de Duitsche en Italiaansche dicta
turen, zich wel bewust van hun economische
zwakheid, in staat zijn om zich voor een nabije
toekomst nieuwe welvaart en macht te ver
zekeren. Men weet niet of zij deze voordeelen
niet zouden stellen boven de veiligheid en het
herstel van Europa, of zij niet bereid zouden
zijn terwille van spoedige triomfen op econo
misch terrein en op koloniaal gebied het Gele
Gevaar te riskeeren.
Lord Halifax wacht ongetwijfeld een uiterst
zware taak. Hij vertegenwoordigt een regee
ring die zich zooals de Fransche journalist
Pertinax terecht heeft opgemerkt zeer wel
bewust moet zijn van den in het Britsche volk
overheerschénden wensch om iederen oorlog
te vermijden. Hij gaat op bezoek bij een re
geering die gewend is haar eigen volk een
voudig haar bevelen te dicteeren en die ver
bonden is met twee andere regeeringen die
niet alleen dezelfde methode toepassen maar
die bovendien haar volken alweer in recente
oorlogen hebben gedreven.
Bovendien zal men in Berlijn Lord Halifax
zeker aanspreken over den wensch tot te
ruggave der Duitsche Afrikaansche koloniën,
die onder Britsch en Fransch mandaat
staan. (De Aziatische ex-Duitsc'he kolonie
Kiautsjau.is door Japan ingerekend, waarin
Duitschland blijkt te berusten). In Engeland
zijn in den laatsten tijd vele stemmen opge
gaan die deze teruggave bepleiten; daarte
genover staat nog een zeer krachtig verzet
van meer dan éen zijde. Zal Lord Halifax,
zelfs als hij deze teruggave als „voorwaarde
lijk onderhandelings-ohmct" bezigt, al of
niet met voorkennis van het Fransche stand
punt, daarmee Duitsche concessies na
tuurlijk aan de verwezenlijking der terug
gave- gebonden kunnen afdwingen?
Zal hij indruk kunnen maken met een plei
dooi voor Europa en de redding der Wester
schei beschaving tegenover het Gele Gevaar?
Zal hij want dat is de hoofdzaak een
basis voor een nieuwe Europeesche samenwer
king kunnen voorstellen nadat hij gisteren
met Chamberlain en Eden zijn reis heeft
voorbereid?
Dit zijn enkele belangrijke vragen die van
zelf rijzen, aan den vooravond van dit bezoek,
op een uiterst critiek oogenblik in de wereld
geschiedenis.
R. P.
C. E. ter Meulen overleden.
AMSTERDAM, 15 November. In
den afgeloopen. nacht is te Amster
dam op 70-jarigen- leeftijd aan de
gevolgen van de bij een auto-ongeval
opgeloopen verwondingen overleden
de heer C. E. ter Meulen, lid van de
directie van het Bankiershuis Hope
en Co.
De overledene was een bekende figuur niet
alleen in financieele kringen in ons land,
doch ook in het buitenland.
De heer Ter Meulen was sinds 1901 lid van
de directie van de firma Hope en Co. in 1929
vertegenwoordigde hij Nederland in het te
Amsterdam gehouden congres der internatio
nale Kamer van Koophandel. Van de op
richting van den Volkenbond af had hij zit
ting in het financieele comité van den Vol
kenbond, uit welkeg functie hij korten tijd
geleden ontslag heeft genomen.
Gedurende de eerste negen maan
den van 1937 zijn in Amerika bijna
30.000 personen gedood bij ver
keersongelukken, hetgeen bij 1936
vergeleken een stijging van bijna
10% beteekent.)
Wij doen hier graag Amerika
Getrouw in vele dingen na.
Tot aan die neger-zang,.kunst" toe
Van 't soort doedoepoedoepidoe,
En Jazzband tonen, extra hot,
(O, denk niet. dat ik ermee spot)
De Hollywoodsche kleur van haar,
De film in taal ook en gebaar
De echte Yankee kauwgomsport,
Zoodat haast elk een kauwboy wordt
De cocktail, 't cafetaria,
Ja, komt het uit Amerika,
Dan doen w'er meestal graag aan mee,
Dan is het, wat je noemt oké.
Maar in die slachting door 't verkeer,
Die jaarlijks meer wordt, steeds maar meer;
Die nu weer haast met tien procent
Gestegen is en waar is 't end.
Met dertigduizend bij elkaar
Aan döoden in slechts driekwart jaar,
Daarin doen wij Amerika
Ook in verhouding vast niet na.
P. GASUS.
Onderaardsche gangen te
Heemstede.
Aanwijzingen van den Heemsteedschen
wichelroedelooper M. van Dijk.
In ons nummer van 21 October namen wij
een uitvoerig verslag (met teekeningen geïl
lustreerd) op van de onderzoekingen die de
wichelroedeloopster mevrouw N. Klein Sprok-
kelhorst uit Zeist op verzoek van Haarlem's
Dagblad heeft ingesteld naar onderaardsche
gangen op het Oude Slot te Heemstede. Wij
herinneren er aan dat daarbij op en nabij het
vroegere kasteel verschillende onderaardsche
gangen werden aangewezen, die gingen in de
richting van het Clooster, de Ned. Hervormde
Kerk en Bennebroek.
De heer M. van Dijk te Heemstede heeft
eenigen tijd geleden ontdekt, dat ook hij ca
paciteiten heeft als wichelroedelooper. Om dit
aan te toonen had hij hedenmorgen op het
Oude Slot een demonstratie georganiseerd. Een
groot aantal raadsleden en enkele hoofd
ambtenaren in dienst der gemeente had aan
de uitnoodiging om die bij te wonen gehoor
gegeven.
De heer van Dijk constateerde verschillende
gangen, welke aanwijzingen klopten met het
geen mevrouw Klein Sprokkelhorst te voren
had gevonden. Om de overtuiging te krijgen,
dat er voldoende waarde aan de aanwijzingen
van den heer van Dijk gehecht kunnen wor
den, werd de heer van Dijk geblinddoekt. Hij
werd op verschillende dwaalwegen geleid, maar
gaf toch vrijwel dezelfde aanwijzingen als
zonder blinddoek.
De heer Van Dijk volgde daarna de gang
die in de richting Bennebroek zou gaan. Het
bleek, dat die onder het gemeentelijk sport
terrein aan den Meerweg zou loopen. Verschil
lende raadsleden bespraken de wenschelijk-
heid om op dat punt vanwege de gemeente een
boring te laten uitvoeren.
Een gang werd door den wichelroedelooper
gevolgd tot in de Ned. Hervormde Kerk
aan het Wilhelminaplein. Volgens de aanwij
zingen van de wichelroede moeten daar onder
de kerk nog verscheidene gangen gevonden
worden. Op die plaats heeft vroeger een oude
kapel gestaan. De tegenwoordige kerk heeft
geen kelder meer, zoodat het zoeken naar een
ouden ingang geen resultaat kon opleveren.
Namen de raadsleden bracht de heer A. P.
Audretsch aan den heer Van Dijk dank
voor zijn interessante demonstratie, die aan
de aanwezigen de overtuiging heeft gegeven,
dat hij ongetwijfeld verdiensten heeft als
wilchelroedelooper.
Tijdens de demonstratie bleek, dat het
raadslid de heer H. A. Meeuwenoord ook capa
citeiten heeft als wichelroedelooper.
De installatie van den nieuwen
Burgemeester.
De vlaggen uit!
Het gemeentebestuur verzoekt den inwoners
van Haarlem, ter gelegenheid van de instal
latie van den nieuwen burgemeester, dr. J. E.
baron de Vos van Steenwijk, Dinsdag zooveel
mogelijk de vlaggen uit te steken.
Dit verzoek geldt natuurlijk voor geheel
Haarlem, maar in de eerste plaats voor het
centrum van de stad. Laat ieder er toe mede
werken, de stad Dinsdag een feestelijk aanzien
te geven.
Aanvallen aan liet Madrileensclie
front afgeslagen.
Franco's troepen teruggedreven.
Naar Havas uit Madrid meldt, hebben de
rechtsche troepen gisteren getracht zich
meester te maken van de stellingen van de
regeeringstroepen bij Cerro Rojo. Na een ge
vecht van man tegen man werden de troepen
van Franco teruggedreven. Zij lieten talrijke
dooden achter.
Vervolgens opende de artillerie van de
regeering het vuur op de stellingen der
rechtschen.
Ook ten Noord-Westen van Madrid, bij
Aravaca, werden de troepen van Franco dooi
de artillerie der regeering teruggedrongen.
Zwolle verliest een goed en
bekwaam burgemeester.
De nieuwe burgemeester van Haarlem poseert met zijn gezin voor onzen fotograaf
op het bordes van het Stadhuis te Zwolle.
Nadat dr. J. E. baron de Vos van
Steenwijk, die Dinsdag het burgemees
tersambt van Haarlem zal aanvaarden,
Zaterdagmorgen nog als burge
meester van Zwolle - afscheid had ge
nomen van de politie, de hoofdamb
tenaren en het secretarïepersoneel van
de Overijselsche hoofdstad (waarbij
stoffelijke bewijzen van waardeering
werden aangeboden), volgde Zater
dagmiddag ten stadhuize te Zwolle
het afscheid van den gemeenteraad.
De drie redevoeringen, die bij deze gelegen
heid werden uitgesproken, hebben wij in ons
nummer van Zaterdag reeds uitvoerig ver
meld. Nog eenige bijzonderheden betreffende
de plechtigheid in de stemmige, oude trouw
zaal van het Zwolsche Stadhuis, die voor deze
gelegenheid sober met palmen was versierd
en enkele indrukken, bij deze gelegenheid op
gedaan, mogen hier een plaats vinden.
Zij dan in de eerste plaats vermeld, dat
onder de aanwezigen waren mr. dr. I. A. van
Royen, oud-burgemeester van Zwolle en
schoonvader van dr. J. E. baron de 'Vos van
Steenwijk; voorts mr. dr. R. H. baron de Vos
van Steenwijk, Commissaris der Koningin in
Drente en broeder van den nieuwen burge
meester van Haarlem; vele burgemeesters uit
omliggende plaatsen, de hoofdambtenaren dei-
gemeente, mr. J. F. baron van Haersolte, di
recteur der Noord-Goster Locaal Spoorweg
Mij., waarvan de burgemeester Commissaris j
is; majoor van Mansfeld, territoriaal bevel- 1
hebber; mr. D. Sanders, voorzitter van Veilig
Verkeer, waarvan de burgemeester eere-voor-
zitter en secretaris van de Vereeniging „Het
Oversticht", waarvan baron de Vos van Steen
wijk voorzitter is; mr. J. C. van Hasselt, subs,
officier van Justitie. Zooals reeds gemeld wa
ren de loco-burgemeester en de gemeente
secretaris van Haarlem, de heer W. J. B. van
Liemt en mr. Th. A. Wesstra, naar Zwolle ge
komen om bij dit afscheid aanwezig te zijn.
Op de tafel van B. en W. vóór mevr. de Vos
van Steenwijk, die naast den burgemeester
had plaats genomen, prijkten rozen met een
lint met de Zwolsche kleuren. In de onmid
dellijke nabijheid, niet aan de tafel van B. en
W., waren de beide dochters en de zoon van
baron de Vos van Steenwijk gezeten.
's Raads scheidende voorzitter, van wiens
geheele optreden een groote rust uitgaat,
opende kort deze laatste vergadering van de
Zwolsche vroedschap, die onder zijn leiding
zou plaats hebben: „Ik open deze vergadering,
die is bijeengeroepen op verzoek van eenige
raadsleden."
Hierna sprak dadelijk de wethouder, de
heer H. G. C. Treep, wiens hartelijk a en van
zooveel waardeering getuigend af scheids
woord wij reeds vermeldden.
Wij willen nog even de aandacht vestigen
op de volgende passage uit de redevoering
van den wethouder: „Een speciaal genot was
het, naar U te luisteren, bij officieels ont
vangsten, wanneer U de. gasten ontving in
onze oude trouwzaal en hen welkom heette
in welverzorgde en van humor tintelende re
devoeringen."
Inderdaad: van hét houden van welver
zorgde redevoeringen schijnt baron de Vos
van Steenwijk het geheim te bezitten. Zijn
afscheidsrede gaf daarvan Zaterdagmiddag
het bewijs, Zij die deze rede hebben mogen
aanhooren en vooral zij, die haar gelezen
hebben, zullen onder den indruk zijn geko
men van den fraaien vorm, waarin de bur
gemeester zijn gedachten weet te gieten; zij
zullen gevoeld hebben, dat hier een fijne, in
de school der wetenschap gevormde geest
aan het woord was, een geest, dip het liefst
werkt in die „sfeer van bezinning", waarvan
de prettige, rustige spreker, die baron de
Vos van Steenwijk is, in het begin van zijn af
scheidswoord gewaagde.
En de humor?
Uit den aard der zaak gaf deze laatste
raadsvergadering onder zijn leiding, gaf
vooral ook wat over den financieelen toestand
van Zwolle moest gezegd worden, geen aan
leiding tot uitingen van humoristischen aard.
maar er is iets in den oogopslag van onzen
nieuwen burgervader, dat ook in dit opzicht
veel doet verwachten. En zijn medegevoel
bleek, toen hij sprak over de moeilijkheden,
waarmede de commissie van bijstand voor
Maatschappelijk Hulpbetoon te kampen heeft
als het besef, dat het voeren van een strak-
ken teugel noodig is, „wordt doorkruist, door
het gevoel van menschelijk mededoogen, wan
neer strenge eischen moeten worden toege
past in de individueele gevallen van nood
druft, die aan die commissie worden voor
gelegd."
Met een pittigen hamertik sloot de burge
meester de buitengewone raadsvergadering,
waarna de raadsleden gelegenheid kregen,
in de burgemeesterskamer hun scheidenden
voorzitter de hand te drukken.
Te half vier begon een receptie, waarop de
heer en mevrouw de Vos van Steenwijk aan
allen, die dit wenschten, de gelegenheid ga
ven, afscheid van hen te nemen, Het aantal
van hen, die hiervan gebruik maakten, was
zeer groot. Uit vele en velerlei kringen waren
vertegenwoordigers gekomen, die een file
vormden tot in de hal van het Stadhuis. Daar
waren afgevaardigden van,Het Roode Kruis,
„Veilig Verkeer", de Ned. Vereeniging van
Huisvrouwen; uit militaire kring-en, en uit
die van het onderwijs; de president, rechters
en griffie van de Rechtbank; de Kamer van
Koophandel, de Vereen. „Het Oversticht" en
de middenstand waren vertegenwoordigd en
voorts nog tal van organisaties en particu
lieren.
De scheidende burgemeester drukt op de
receptie den heer H. P. Cavaljé, oud-burge
meester van Zwollerkerspel, de hand.
Minzaam onderhielden de heer en mevrouw
de Vos van Steenwijk zich eenige oogenblik-
ken met elk afzonderlijk en deze receptie
versterkte bij ons den indruk, dat beiden er
groote waarde aan hechten, op goeden voet
te staan en op gemoedelijke wijze mede te
leven met de gemeéntenaren en dat Haarlem
een burgemeester krijgt, die een hoffelijk en
welwillend, een ernstig, hoogst bekwaam en
fijnvoelend man is.
Zeven dooden bij incidenten te
Jeruzalem.
I
Het woord is aan
Lord Chesterfield:
Weet meer dan andere
menschen, als je kunt, maar
vertel het hun niet.
(Uit een brief aan
zijn zoon.)
Val van Soetsjau verwacht.
De Japansche bladen melden in
extra edities, dat de Japansche troe
pen de stad Tsjangsjoe, 40 K.M. ten
noorden van Soetsjau, hebben inge
nomen. De troepen zijn ook van het
oosten uit hun doel, Soetsjau, 30 K.M.
naderbij gekomen. De Chineezen trek
ken zich op Soetsjau terug. Ook Lioeho
is door de Japanners bezet.
De z.g. Chineesche Hindenburg-linie, welke
Tsjangsjoe via Soetsjau verbond met Kashing,
is volgens het Japansche persbureau Domei
thans door de Japanners definitief verbro
ken. De Chineesche stellingen om Sjanghai
zijn vernietigd en de Chineesche linkervleugel
is verdreven.
Door den val van Tsjangsjoe heeft de Chi
neesche -linkervleugel ook Tatsang en
Koensjan moeten ontruimen. Hiermede is de
val van Soetsjau, het „Venetië van China", in
zicht gekomen. De Japanners richten zich
naar deze stad langs drie wegen en wel van
Tsjangsjoe, Koensjan en Pingwao uit. Bij den
opmarsch naar Tsjangsjoe leden de Japansche
troepen een verlies van 30 man, terwijl bij de
Chineezen 400 sneuvelden en 250 gevangen ge
nomen werden. Op 12 en 13 November zijn
5000 man Chineesche troepen door de Japan
ners ontwapend en gevangen gezet.
Opmarsch naar l'sïnanfoe.
Uit Sjantoeng meldt Domei: Aan het front
van Tientsin blijven de Japanners zich be
wegen in de richting van Tsinanfoe, de hoofd
stad van de provincie Sjantoeng. De linker
vleugel der Japansche troepenmacht heeft
reeds de Gele Rivier bereikt en Tsiyang, een
uit strategisch oogpunt belangrijke stad aan
de Gele Rivier, 45 K.M. ten noordoosten van
Tsinanfoe, bezet, terwijl een ander Japansch
detachement een belangrijk punt bezette half
weg tusschen Tlnanfóe en Lini, 60 K.M. ten
noorden van Tsinanfoe. De hoofdmacht dei-
Japanners ruikt voort naar het zuiden langs
de spoorlijn Tientsin-Poekau.
Chineezen zouden Teh Tsjing Tsang
hebben heroverd.
Het Chineesche Telegraafagentschap Cen
tral News meldt, dat Chineesche troepen Teh
Tsjing Tsjeng, dat bij Tamoeng in Zuid Hopei
is gelegen, hebben heroverd.
De Japansche strijdkrachten in dit gebied
staan onder bevel van generaal Doihara.
Amoy gebombardeerd.
„Central News" meldt voorts, dat een Ja
pansche kruiser Amoy heeft gebombardeerd.
Plechtigheid voor de „Toren
valk*' te Napels.
Receptie ter cere van de bemanning.
Ter gelegenheid van de aankomst van het
K.L.M.-vliegtuig ..Torenvalk", dat de 500e
vlucht naar Indië maakte, bevonden zich
Zaterdag op het vliegveld Niutta te Napels
verscheidene luchtvaart-autoriteiten, terwijl
ook de heer Plesman. de directeur van de
KL.M„ die op het oogenblik in Italië ver
toeft, aanwezig was.
Ter eere van de bemanning' van de „Toren
valk" werd een receptie gehouden, in den
loop waarvan de heer Plesman een dronk
uitbracht op de Italiaansche luchtvaart,
welke door den commandant van de lucht
haven werd beantwoord.
(Adv. Ingez. MedJ
HEDEN: 14 PAGINA'S.
Machinegeweren aan de toegangspoorten
der stad.
JERUZALEM, 14 November. Een reeks ge
beurtenissen van buitengewoon ernstigen
aard hebben zich vandaag in Palestina voor
gedaan. Zij doen herinneren aan de ernstige
uren in de Joodsch-Arabische crisis. Er zijn
zeven dooden te betreuren, o.w. twee vrou
wen. en een tiental ernstig gewonden. Tot de
slachtoffers behooren zoowel Joden als Ara
bieren.
Bij een hevig gevecht tusschen Arabieren
en Joodsche arbeiders zijn drie slachtoffers
bevallen.
De politie heeft machinegeweren in stel
ing gebracht bij de toegangspoorten der stad
om aldus od alle gebeurlijkheden voorbereid
te zijn. (Havas).
Het afscheid van baron de Vos van Steen
wijk van Zwolle. 1
Euwe wint de zeventiende partij. 2
Op de Noordzee is een Engelsch stoomschip
gezonken. 3
Springende achterband is oorzaak van een
ernstig verkeersongeluk. 3
Verschillende Tweede Kamerleden vragen
een onderzoek naar de veiligheid bij de
luchtvaart. 3
Lord Halifax zal zich Woensdag naar Ber
lijn begeven. 4
De heer P. H. Teun is is Zondag- op 82-ja-
rigen leeftijd overleden. 9
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: De reis van Lord Halifax. i
S. Reshevsky: Hopeloos gevecht. 5
Criticus over den wedstrijd Kinheim
Meteoor. 5
K. de Jong: Concert der H. O. V. 9
J. B. Schuil over „Bloed en Liefde". 9
B. K.: Het dilettantentooncel maakt be
langrijke evolutie door. 9
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen op ii
