Fransche Regeering behaalt een meerderheid. Chaatemps verklaart zich solidair met het kabinet-Blam. Bij Pynen Thijs Ijs in het bosch van-hou-je-maar-stil Hervorming van den Volkenbond onnoodig, zegt De Madariaga. ZATERDAG 20 NOVEMBER 1937 HAARDE M'S DAGBEAD Fransch Britsche vriend schap gevolg van beider vredeswil. De Fransche Kamer heeft met 399 stemmen tegen 160 stemmen een motie van vertrouwen in de regee ring aangenomen. Camille Chautemps. Tot de sprekers van gisteren behoorde o.a. de minister van Buitenlandsche Zaken, Yvon Delbos. Spreker stelde het belang in het licht van de overeenstemimng tusschen Frankrijk en Engeland ter waarborging van den vrede. Hieruit volgt niet, dat de daden der beide landen indentiea zijn, een accoord is echter altijd gemakkelijk. Met de actie van Nyon tegen de zeeschui- merij is de nauwe Fransch-Engelsche samen werking ter betere verzekering van den vrede gebleken. Gehoopt moet worden, dat de beide Spaansche partijen zullen medewerken tot het terugtrekken der vrijwilligers. Frankrijk aanvaardt bij voorbaat de toepassing der desbetreffende overeenkomsten op voorwaar de. adt alle betrokken staten evenzoo han delen. De samenwerking van allen is noodig voor het behoud van den vrede. De Fransche politiek heeft ten doel agres sies te verhinderen en misverstanden uit den weg te ruimen. Frankrijk keurt ieder ge weld. leder verovering af en streeft er naar, aldus een toekomst voor te bereiden, waarin het Volkerenrecht hersteld zal zijn en inter nationale vrede zal heerschen. In het vervolg der Kamerzitting las de voorzitter, Herriot, twee moties voor. De eerste, uitgewerkt door de radicaal-socialistische fractie en goedgekeurd door de ,,Delégation des Gauches", spreekt vertrouwen in de regeering uit. Flandin (Democratischen Bond) verzocht zijn vrienden zich van stemming te onthou den, opdat de regeering vrij de binnen- en buitenlandsche politiek kon voeren. Paul Reynaud, eveneens afgevaardigde van den Democratischen Bond, vroeg zich af, of men tot de politiek van dwang op financieel gebied zal terugkeeren. Die. dwang zou ko men op den dag, dat men tegenover een bui- tenalndsch gevaar zou staan. Er zijn reeds landen, waar men oorlogsbrood eet. Op het oogenblik moet men zijn toevlucht nemen tot het regime van vrijheid. Chautemps aan het woord. Vervolgens besteeg minister-presi dent Chautemps het spreekgestoelte. Hij begon met te verklaren, dat het belangrijkste op het oogenblik is de vraag, of de Kamer de regeering zal handhaven. In vijf maanden heeft de regee ring een aanzienlijke hoeveelheid werk verricht. De hofdzaak was daar bij het economische herstel. De re geering is geheel solidair met de regeering-Blum. Ik zal mij niet laten losmaken, aldus de premier, van het kabinet-Blum, waaraan ik heb medegewerkt. Iedereen heeft de nood zakelijkheid van een rustpoos begrepen. De continuiteit der beide regeeringe is duidelijk. Men tracht ook mij mijn minister van finan ciën te ontrukken en spreekt van een ex perimenteeren van Bonnet. Maar er is slechts één regeering, wier handelingen in gemeen schappelijk beraad worden vastgesteld. Ons geheele programma is dat. hetwelk de Kamer heeft goedgekeurd en gewild. Dank zij de verbetering van den financiee- len toestand, aldus Chautemps, zal de regee- ring het parlement kunnen vragen den her- vormingsarbeid voort te zetten in orde en vrede, door in een spoedbehandeling de ont werpen betreffende verhooging der ambtena rensalarissen en pensioenen, een evenwich tige begrooting, het ontwerp voor ouden van dagen, dat betreffende de pers en het politie ke regime in Algerije, dat over de verhouding tusschen kapitaal en aroeid en dat over de hervorming van het onderwijs goed te keuren. Chautemps beijverde zich vervolgens, het belang van economische verbetering aan te toonen. Daling der prijzen kan slechts het resultaat zijn van een rationeele vergrooting der productie. De regeering wil geen aanslag, op de sociale wetten doen: Zij wil het vraag stuk objectief bezien. Bij de productie is een laatste element van belang: samenwerking tusschen patroons en werknemers, m.a.w. sociale vrede. Ik wil aldus de premier werkgevers en werknemers geruststellen. Ik zoek mijn inspiratie in een formule van ver zoening en openbare vrede. Zorg voor de veiligheid. De veiligheid naar buiten is de dagelijksche zorg der regeering, aldus Chautemps. Het Fransche volk wil eenstemmig, dat de vrede heerscht en dat het land trouw blijft aan het gegeven woord. Wij willen hopen, dat de ver zwakte Volkenbond weldra zijn krachten her wint. Op zekere oogenblikken moeten manne lijke volken op zichzelf vertrouwen. Het is voor alle Franschen een geruststelling te kun nen waarnemen, dat de democratische regee- ringen rondom haar defensieprogramma's de arbeidende massa verzamelen. Uitgaven voor de verdediging beteekenen in het tegenwoor dige Europa een bezuiniging. De regeering streeft tevens naar financieele welvaart door handhaving van den goudvoorraad en naar orde en rust. Het gastvrije Frankrijk verleent vaak men- schen onderdak, die zijn edelmoedigheid niet waardig zijn. (Applaus op alle banken). Maatregelen tegen spionnage en terreur. Terwijl ik aldus de eerste minister de grootste geheimhouding over de zaken, die in behandeling zijn, bewaar en hoewel de Franschman glimlacht, wanneer het een zekere aangelegenheid betreft, die overigens geen verband houdt met de zaak, waarop ik zinspeel, moet ik toch zeggen, dat deze laatste affaire, door de belangrijkheid der gebruikte middelen, door de geldsommen, die er in belegd zijn en door de herkomst der in beslag geno men wapenen, pijnlijke verrassingen kan brengen, die wellicht van een verschrikkelijken ernst zijn. (Beweging op alle banken). Frank rijk kan niet leven als een belegerde natie, bedreigd door spionnage en misdadige aan slagen. die worden gepleegd met een stout moedigheid, welke de krachtigste maatrege len eischt. Wij zullen gelegenheid hebben die maatregelen nauwkeuriger te bestudeeren. Men kan vertrouwen, dat wij misdadigers van deze soort, vanwaar zij ook komen, met beslist heid zullen aanvatten. Gij kimt rekenen op onze waakzaamheid. Chautemps besloot aldus: De vriendschap met Engeland is het resultaat van beider- zijdschen vredeswil en van een gemeenschap pelijk verzet tegen een verdeeling van de we reld in twee tegenover elkaar staande blok ken. Wij keuren slechts één blok goed, dat der vredelievende volken. (Applaus). Zij, die naar wanorde zouden willen drijven, moeten er zich voor hoeden, dat zij niet, inplaats van het door hen gewenschte regime, te verkrijgen, een dictatuur begunstigen. Frankrijk moet in de wereld een groote, verstandige, sterke en vrije democratie zijn. dat de vrijwillig aanvaarde tucht handhaaft en .blijft werken in een sfeer van vrede. Als gij, zoo eindigde Chautemps, haar met uw vertrouwen wilt steunen, wil de regeering met u aan deze taak werken in haar onwankelbare trouw aan vaderland en repu bliek. Aan het einde der zitting werd de motie van vertrouwen in stemming gebracht met het bovenvermelde resultaat. België Koning Leopold terug in het vaderland. Gistermiddag is koning Leopold in zijn hoofdstad teruggekeerd. Op het station werd hij ontvangen door verscheidene persoonlijk heden, o.a. Jaspar en vertegenwoordigers van de Britsche ambassade. Toen de trein lang zaam het station binnenreed werd de koning luide toegejuicht. Nadat hij zich met de ver schillende autoriteiten had onderhouden, be gaf de koning zich per auto naar het kasteel te Laeken. Spaak deelde mede, dat het Koninklijk be zoek en de verschillende feestelijkheden uit stekend zijn verloopen. Janson krijgt opdracht tot kabinetsformatie De koning heeft Paul Emiie Janson opgedragen een nieuwe regeering samen te stellen. Men meent te Brussel te weten, dat het ministerie als volgt is samengesteld: Minister-president zonder portefeuille: Jan son (liberaal). Financiën: De Man (socialist). Openbare Werken: Marlot (soc.) Arbeid en Sociale Zorg: Delattre (soc.). Buitenlandsche Zaken: Spaak (soc.). P.T.T.: Bouchery (soc.) Volksgezondheid: Wauters (soc.) Landsverdediging: Generaal Denis. Onderwijs: Hoste (lib.). Verkeer: Marck (katholiek). Justitie: Carton de Wiart of Henri Jaspar (beiden katholiek). Economische Zaken: Van Isacker (kath.) Binnenlandsche Zaken: Dierckx (lib.) Koloniën: Rubbens ikath.) Landbouw: Pierlot (kath.) Men acht het niettemin mogelijk, dat op het laatste oogenblik wijzigingen in de lijst moeten worden gebracht in verband met de verdeeling over Waalsche, Vlaamsche en Brus- selsche candidaten. Bovendien is het wellicht niet gemakkelijk voor Janson de aanwezigheid van Jaspar in het kabinet voor de socialisten aannemelijk te maken. Duitschland Het onderhoud Hitler—Halifax. Het D.N.B. meldt uit Berchtesgaden 19 Nov. Bij de aankomst van Halifax op het buiten verblijf van Hitier, trad de Führer zijn gast op de trap van zijn huis tegemoet en verwel komde hem hartelijk. Hij liet Halifax eerst de inrichting van het huis zien en trok zich daarop met hem en minister Von Neurath in zijn werkkamer terug, waarna onmiddellijk de besprekingen begonnen. Tusschen twaalf en één werd gezamenlijk de lunch gebruikt. Nader wordt gemeld: Lord Halifax en mi nister Von Neurath vertrokken even over drieën van Berchtesgaden naar München. De besprekingen, die ook door legatieraad dr. Schmidt als tolk werden bijgewoond, duurden tot het vertrek der gasten en waren van niet- officieelen aard, in overeenstemming met het karakter van Halifax' bezoek. Volgens een eigen bericht van het Duitsche Nieuws Bureau is Lord Halifax gisteravond om tien uur 20 met den gewonen sneltrein van München naar Berlijn vertrokken. Lord Halifax nam plaats in een salonrijtuig, dat aan den trein was vastgehaakt. Ook rijksminister von Neurath, reisde .met dezen trein naar Berlijn. In het gezelschap van den lord-president, bevond zich de secretaris der Britsche ambas sade te Berlijn. Blijkens een bericht van Havas zijn Halifax en von Neurath gisteravond uit München vertrokken, zonder dat Halifax gelegenheid heeft gehad Hitier opnieuw te München te ontmoeten, waarheen Hitier zich kort na het ver trek van Lord Halifax uit Berchtes gaden had begeven om er een ope rette-voorstelling bij te wonen. Neem 'n „Mijnhardtje^ Onfeilbaar bij kou en griep, hoofdpijn, kiespijn, zenuwpijnen, spit, spierpijn, rheumatische pijnen, migraine, periodieke pijnen, moe- en lusteloosheid. Helpen wonder snel. 12 stuks 50 ct. 2 st. 10 ct. „MIJNHARDTJES1 (Adv. ingez. Med.) Britsch schip door Britschen torpedojager opgebracht. African Mariner vervoerde munitie naar Spanje. Het Britsche stoomschip African Mariner is gisteravond, geëscorteerd door den Britschen torpedojager Greyhound uit het Oostelijk deel der Middellandsche Zee in de haven van Malta aangekomen. Aan boord van het schip bevond zich een gewapende wacht. Het schip was met munitie op weg naar Spanje. Reuter heeft van de admiraliteit vernomen, dat de African Mariner is opgebracht om op grond van een door het Lagerhuis aangeno men wet, welke Britsche schepen verbiedt uit eenig deel van de wereld wapens te vervoeren naar Spanje. De African Mariner zal worden doorzocht. Opgesloten mijnwerkers verloren geacht. Reddingspogingen worden niettemin voortgezet Uit Hindenburg meldt het D. N. B.: Ondanks den ingespannen arbeid is men er tot dus verre niet in geslaagd de zes mijnwerkers die den zeventienden in Gleiwitz-Sued opgeslo ten werden, te vinden. Men va-eest dan ook, dat zij niet meer in leven zijn. Niettemin wor den de reddingspogingen voortgezet. ONZE DAGELIJKSCHE KINDERVERTELLINC Oom Mopperniet stond op en keek. Toen barstte hij in een harte lijken lach uit. Hij had eerst gedacht, dat er drie boeven waren geweest, maar nu zag hij, dat er vier waren. Een van hen hing in een boom en stelde geen belang meer in dingen, die gebeurden De drie anderen zaten bewusteloos in de auto. De hoed van een van hen was heelemaal door de botsing gerafeld. Het was een treurig gezicht! Maar nu moet ik zien, waar Thijs en Sim en Speurgoed blijven, bromde oom. Als ik hulp heb dan heb ik die boeven direct gebon den. Dat is in minder dan geen tijd gebeurd! Zoo gezegd, zoo gedaan, want oom Mopperniet vond het maar het veiligst, maar direct te beginnen, ïaaet die boeven te binden, want hij voelde er niets voor nog eens zoo'n klap op zijn hoofd te krijgen! Openbare meening dient beter opgevoed. Onderhoud met Spanje's vroegeren vertegenwoor diger te Genève. TOT de. schitterendste koppen, niet al leen van de hedendaagsche interna tionale staatkundige-, maar tevens van de internationale geestelijke samen leving behoort ongetwijfeld de Spanjaard van geboorte, wereldburger van aanleg en ervaring, Salvador de Madariaga. Tijdens zijn kort verblijf hier te lande mocht ik hem ten huize van zijn vriend en landge noot, den griffier van het Internationaal Gerechtshof, dr. Lopez Olivan ontmoeten. En vrijwel onmiddellijk kon ik constateeren dat hij, sinds ik hem gadesloeg en aanhoorde, in Genève, waar hij een der meest vooraan staande persoonlijkheden placht te zijn een aantal jaren bekleedde hij er een leiden de functie aan het Volkenbondssecretariaat en later was hij er (van 1931 tot 1936) werk zaam als vertegenwoordiger van Spanje niets veranderd scheen te zijn. Althans is hem dezelfde levendigheid van lichaam en geest bij gebleven. Zoo werd ook nu weer het ge sprek met de Madariaga een waar genot. Want gelijk in zijn knappe rake boeken (een over het ontwapeningsvraagstuk, een ander om twee der bekendste te noemen over Engelschen, Franschen en Spanjaarden), straalt ook bij het praten heel zijn brein voortdurend van vernuft tintelende vonken uit. Over één onderwerp mocht het gesprek, voor zoover het dan publiek zou worden, njat loopen; over den burgeroorlog iia zijn vader land. Evenmin als hij aan den bloedigen ver foeilijken oorlog deelneemt, wenscht hij mee te doen aan den insgelijks in menig opzicht weerzin'wekkenden papieren krijg, aan den strijd in geschrifte. Ik weet immers maar al te goed, zoo gaf hij te verstaan dat wie met betrekking tot een dergelijk coaiflict slechts in eenigerlei wijze zijn zienswijze of meening kenbaar maakt, terstond in den oorlog met drukinkt verstrikt geraakt. De Madariaga's loopbaan heeft er toe mee gewerkt, dat hij den Volkenbond als het ware van binnen en van buiten kent. Het was dus zeker van belang van iemand van zijn erva ring te vernemen hoe hij dacht over de door velen verkondigde stelling, dat het gewenscht is over te gaan tot hervorming van het Vol kenbondshandvest. „Hieraan," zoo luidde het antwoord „bestaat m.i. geen behoefte. Het Handvest is op zichzelf best. Maar het komt heelemaal op de toepassing aan, gelijk trouwens ook het ge val met grondwetten pleegt te zijn. Een land kan nog zulk een goede constitutie bezitten, als men haar niet op de juiste wijze hanteert, heeft dat mooie document tenslotte geen en kele of slechts uiterst geringe waarde. Publieke opinie ten achter. In mijn oogen bestaat er heel wat meer behoefte aan hervorming van de manier, waarop de regeeringen en waarop alom de publieke opinies te werk gaan. En laat ik er nu maar onmid dellijk aan toevoegen, dat er m.i. vooral het noodige te do-en valt tot hervorming, tot betere opvoeding van de opexabare meening. Deze het blijkt telkens geeft zich in volstrekt onvoldoende mate rekenschap van de evolutie, die de moderne techniek als het ware oplegt aan de internationale politiek. Mij valt het op, hoezeer, ik durf wel zeggen in alle landen, de publieke opinie ten achter is. Dik wijls hoort men wel als een van de grieven te gen den Volkenbond aanvoeren, dat daar niet de direct door de volkeren gekozenen verschij nen, maar deze, zoo heb ik bijv. eens ervaren op een bijeenkomst van de Interparlementaire Unie, zijn menigmaal heusch nog»minder voor uitstrevend wat de internationale vraagstuk ken betreft, dan de gedelegeerden te Genève!' Ter nadere verklaring van zijn zooeven weergegeven stelling wees de Madariaga er nog op, hoe materieel en geestelijk het verkeer tusschen de volkeren (men denke bijv. aan de radio) zoo snel gaat, dat wat gisteren nog nationaal van aard scheen, heden eigenlijk al internationaal is geworden, zonder dat echter de publieke opinie dit tempo wil (kan) vol gen. Men denkt en handelt nog veel te veel binnen enge nationale lijnen. Ziet maar eens naar wat er gebeurt op het terrein van de munt, op dat van tarieven enz. Hier zouden üiternationale samenwerking en het besef, dat het goed beschouwd gaat om aangelegen heden van gemeenschappelijken internatio nalen aard en dito belangen, veeleer op hun plaats zijn." Natuurlijk vroeg ik den schrijver van het voortreffelijke boek over Disarmament ook naar zijn meening omtrent den Volkenbond en het sanctie-vraagstuk. „Zooals u weet, gebruikt het Handvest de uitdrukking sancties niet eens. Maar goed, er bestaat een artikel 16. Dat was echter alleen geschreven in de gedachte, dat er eerst tot ontwapening zou zijn overgegaan. Doordat de ontwapening tot nu toe achterwege bleef, valt er m.i. niets, of veel te weinig, met de sanc ties te bereiken. Die zijn feitelijk alleen op haar plaats in een samenleving, waarin de internationale ontwapening voltrokken is. Het kan zijn, dat op een bepaald oogenblik een aantal staten gemeenschappelijk tegen een staat-schender van de rechtsorde willen optreden, doch in deze wereld van tot de tan den gewapende volkeren verwacht ik er niet veel meer van. En een zeer groote fout heeft men in mijn oogen al jaren en jarenlang be gaan door zich voortdurend veel te veel en veel te overwegend bezig te houden met wat men noemt het probleem van de collectieve veiligheid." Ter verklaring van deze ietwat verrassende stelling gaf de Madariaga te verstaan, dat de veiligheid tenslotte „slechts een negatief doel" is. De gendarmerie is maar een van de proble men, waarmee de Volkenbond zich heeft be zig te houden, doch langzamerhand is het er steeds meer op gaan lijken, of alles daarom moest draaien. Volgens mij gaat het veel meer om wat ik zou willen noemen, het coördinee- ren van gemeenschappelijke, positieve doel einden. Het is verkeerd den Bond geheel of grootendeels te willen gebruiken als de brand weer, die moet optreden om een eenmaal uit gebroken brand te blusschen. Al te zeer heeft men verzuimd het Handvest te zien en aan te wenden als een vredesinstrument. Wil de collectieve veiligheid waarde hebben, dan moet men collectieve politiek voeren en men doet net het tegenovergestelde." Begrijp ik het goed, dan verwacht u dus op het oogenblik niets van santi.es ten behoeve van China?" China worde geen tweede Abessynië. „Inderdaad, ik geloof niet, dat bij den huidigen stand van zaken in dat opzicht iets van afdoende beteekenis voor China gedaan zal (kunnen) wor den. Gewenscht ware het ongetwij feld, dat de internationale openbare meening al zoover zou zijn, dat zij zulk een aanval als daar ginds nu plaats vindt, niet zou dulden. De wer kelijkheid is echter anders. En men zal goed doen met de Chineezen nu niet te misleiden, gelijk nog slechts betrekkelijk kort geleden met den Ne gus gebeurd is." Wilt ,u met dit alles dus eigenlijk zeggen, dat men in 1919 met het Handvest, dat toch wel degelijk den Bondsleden bescherming te gen aantasting van hun onafhankelijkheid beoogt te verleenen, te hoog gegrepen heeft? „Neen, dat zou ik niet zoo maar willen be weren. Er was indertijd, bij den afloop van den wereldoorlog inderdaad een mentaliteit aanwezig, die het tot stand komen der toen gemaakte bepalingen rechtvaardigde. In die dagen gold werkelijk op internationaal gebied, wat De Musset eens ten aanzien van het Christendom dichtte: „une grande espérance a passé sur lat terre". Dat mag meia thans niet uit het oog verliezen. En vooral heeft men te bedenken, dat men in de praktijk veel te veel veronachtzaamd heeft het behartigen van de gemeenschappelijke positieve belangen, waar op de laatste artikelen van het Handvest be trekking hebben, ixa te streven, terwijl men door zich blind te staren op de collectieve vei ligheid, tijd en krachtsinspanning vermorste. Ziet, binnen een geordenden staat, zooals bijv. uw land, is men toch ook niet voortdurend en voor alles bezig met de binnenlandsche vei ligheid. Men wijdt er zich in belangrijke mate aan de positieven staatstaak en er heerscht een gemeenschappelijke cultuur. Welnu, het op voeden vaax de volkeren tot het besef, dat zij tezamen een gemeenschappelijk positief cul tuurwerk te verrichten hebben, ik weet, dat er op het oogenblik eenige zijn, bij wie deze ge dachte al heel moeilijk ingang zal vinden, blijft in mijn oogen van de grootste beteekenis. Slaagt men daarin niet, dan zijn we er, om zoo te zeggen geweest. Maar ik ben nog opti mistisch genoeg om te hopen, dat verwezen lijking van wat ik hier aanroerde op den duur bereikbaar zal blijken. In mijn oogen is en. blijft het essentieele, de cultuur." Salvador de Madariaga. Ook al moge men niet in alle opzichten de zienswijze van de Madariaga deelen. zoo dient toch, dunkt me, erkend, dat de hier in groote trekken weergegeven opmerkingen van dezen man van wel zeer bijzondere cultuur, van in zicht tevens omtrent tal van problemen, waar mee men binnen en buiten Genève te kampen heeft, alleszüTs tot nadenken stemmen. In elk geval kwamen zij uit het brein van een figuur, die niet alleen vele dingen, men- schen en volken kent, doch wien ook het wel zijn van menschen en volken zeer na aan het hart liggen. Dr. E. VAN RAALTE. Reeds 130 dooden op de Pliilippijnen. Taifoen richtte voor millioenen schade aan. De taifoen, welke gisteren de Phi- lippijnen heeft geteisterd, de twee de taifoen van deze week, is de he vigste geweest der laatste 25 jaren. Tot nu toe zijn reeds 130 dooden te betreuren. De materieele schade wordt volgens het D. N. B. op meer dan vier miUioen dollar geschat, de verbindin gen met vele door den taifoen geteis terde gebieden zijn nog niet hersteld. Uit het noordelijk deel des lands meldt men dat tal van woonhuizen zijn vernield eia vele visschersbooten zijn vergaan. Record vliegers op den terugweg. Concurrent van mevr. KirbyGreen en Clouston van Croydon vertrokken. Mevrouw Betty Kirby-Green en luitenant Clouston zijn gisteravond 19.43 uur Green- wichtijd op het vliegveld Ahnaza, Kairo, geland Zij verlieten Kaapstad Donderdagochtend zes uur Greenwichtijd en maakten tusschen- landingen te Johannesburg, Broken Hill, Ki- soemoe en Khartoem. Zij zouden te middernacht uit Kairo ver trekken om te pogen zonder tusschenlanding Croydon te bereiken. Uit laatstgenoemde plaats komt het bericht, dat de Roemeensche prins Cantacuzene te middernacht van Croydon zou opstijgen om te pogen het record van Clouston en Betty Kirby- Green te breken.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1937 | | pagina 6