Haarlem's Dagblad
STAATSCOMMISSIE VOOR ADVIES
INZAKE STEUNVERLEENING.
Vrijheid en Gezag.
Vliegensvlug.
AVONDJAPONNEN
St. Nicolaas inkoopen
55e Jaargang No. 16693
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij IS. V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082,Hoofdred, 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Aduiin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon-
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
en Feestdagen
Hooldredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Maandag 22 November 1937
Abonnementen per week f 0.25. p. tnnnnd
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertentiën1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclame» f 0.60 per regel.
Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60, elke
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
Ter jeugdleidersconferentie, in Amsterdam
gehouden, zijn door mannen van verschillen
de richting inleidingen gehouden over het on
derwerp „Vrijheid en Gezag" en zoowel prof.
Pompe als prof. Waterink en de heer Vorrink
gaven te kennen dat deze beide begrippen on
afscheidelijk aan elkaar verbonden zijn. De
eerste noemde ze „correlaten", de tweede
merkte op dat vrijheid een vorm van gezags-
beleving maar ook gezag een vorm van vrij
heidsbeleving is en de voorzitter van de S. D.
A. P. verklaarde dat gezag en vrijheid elkaar
aanvullen, elkaar doordringen en onverbreke
lijk verbonden zijn. Het is treffend zulk een
eenheid in een bepaald begrip te ontwaren,
temeer omdat iedere lezer er zich ook wel bij
zal aansluiten al valt dat in de practijk wel
eens moeilijk. In theorie zijn wij het over deze
grondstelling vermoedelijk vrijwel allen eens.
De moeilijkheid treedt op als de vraag „welk
gezag?" rijst, maar doet zich practisch bij
iederen vorm van gezag gelden als men meent
en de Hollander, zijnde een vrijheidslievend
mensch en individualist meent dat nog al
eens dat het gezag ongelijk heeft en men
zelf gelijk. Dit conflict van inzichten kan zich
voordoen in velerlei vormen in het gewone
dagelij ksche leven, zooveel dat ik mij niet zal
wagen aan een opsomming. Een tactvol Gezag
houdt er rekening mee evenals een tactvol
mensch, beseffend dat hijzelf evenzeer feil
baar mensch is als de gezagsdrager met wien
hij het oneens is, zijn vrijheidszin weet te be
teugelen en zich aan te passen. Voor zoover
hij in dit aanpassingsvermogen tekort mocht
schieten beschikt het gezag trouwens in ons
land over redelijke middelen om dit hiaat aan
te vullen. Onverbloemd gezegd: het dwingt
hem. Maar eer het daartoe over moet gaan
past het veelal middelen tot milde overreding
toe. Die milde middelen zijn in de laatste jaren
in ons land toegenomen en hun toepassing
heeft succes opgeleverd. Ik behoef maar, waar
het vrij ernstige vergrijpen betreft, de voor
waardelijke veroordeeling te noemen, waar het
verkeersovertredingen en „samenscholingen"
'geldt de zeer verbeterde methoden van de po
litie, die met een tactvol woord, een kleine uit
legging van de zaak, een vermaning in de
meeste gevallen, uitstekende resultaten be
reikt en zich in verscheidene steden, mede
door een toenemend gevoel-voor-humor, een
zekere populariteit heeft verworven die zij
vroeger niet bezat. Men zegt dat er tegen
woordig in de wereld een ernstig conflict be
staat omtrent de toepassing der begrippen ge
zag en vrijheid en wie zal het ontkennen?
Maar als ik lees dat jeugdleiders er zware be-
toogen over geleverd hebben en ik dienten
gevolge aan de tegenwoordige jeugd denk wil
het mij voorkomen dat wij.» er althans in Ne
derland nog niet zoo kwaad aan toe zijn. Het
besef dat vrijheid en gezag onafscheidelijke
begrippen zijn lijkt zij het dan wellicht on
bewust en veeleer gegroeid uit stroomingen
van den tijd beter te zijn doorgedrongen tot
de tegenwoordige jeugd dan tot die van een
jaar of dertig geleden.
Tot de laatstgenoemde behoord hebbende
moet het mij wel voortdurend opvallen, even
als (naar ik waag te veronderstellen) mijn
tijidgenooten, dat onze kinderen meer zin voor
orde en discipline thuis, op straat en op school
hebben dan wij bezaten. Waarbij de onver
mijdelijke gevolgtrekking moet komen, dat
het gezag ook op andere, beleidvoller wijze op
hen wordt toegepast en daarmee vele onge-
wenschte uitbarstingen van ongebreidelde
vrijheidszin voorkomt.
Wij ouderen staan pok begrijpender en
waardeèrender tegenover het gezag, zooals in
Haarlem velen duidelijk moet zijn geworden
toen de benoeming van een niéuwen burge
meester op til was en nog eenstoen deze
leider der plaatselijke overheid was benoemd.
Waait duidelijk bleek eerst dat algemeen ge
hoopt werd op een man die door zijn persoon
lijkheid en karakter gezag en leiding zou we
ten te gevenen later dat men algemeen
voldaan was omdat men in den nieuwbenoem
de deze eigenschappen bea'kende en men in
hem een man zag, dien men met eerbied en
vertrouwen welkom kon heeten.
Misschien heeft het wel nut juist in dezen
verwarden tijd eens vast te stellen, dat er
toch eigenlijk op een zoo belangrijk terrein als
dit in ons land veel goeds is gegroeid en veel
vooruit is gegaan, al zijn er verschijnselen
geweest (en komen ze nog wel voor) die het
tegendeel schenen aan te duiden.
De algemeene lijn van ontwikkeling is
tenslotte gunstig geweest en dat is een opti
mistische beschouwing', die mij ook verheugt
in een tijd, die tot zooveel zwartgalligheid
voert. De jeugd schijnt althans op dit gebied
goede vooruitzichten te hebben als de in de
wereld heerschende massale conflicten haar
die laten.
R. P.
De Padvinders vlaggen.
Ter eere van Prins Bemhard.
Heden wappert de vaderlandsche driekleur
uit vele huizen in Haarlem en omgeving. Dit
zijn alle huizen, waarin Padvinder wonen en
die vlaggen zijn uitgehangen, omdat het
heden de dag is, waarop Prins Bernhard zijn
functie van Kon. Commissaris der Ned. Pad
vinders heeft aanvaard
Dus niet alleen in Haarlem en omstreken
wordt vandaag door de Padvinders gevlagd,
maar in het geheele land.
(De Engelsche vliegers Mrs. Kirby
Green en Clouston hebben het
record LondenKaapstad vice
versa sterk verbeterd door er 5
dug en en 17 uur over te doen.)
Nog geen honderdveertig uren,
LondenKaapstad heen en weer,
Die kun j' om een boodschap sturen,
Dat is vliegensvlug verkeer.
Over zeeën, bergen, dalen,
Heel de lengte Afrika,
Honderdveertig uur twee mialen,
Doe dat maar eens even na.
Nauwlijks slapen, vluchtig eten,
Steeds maar staren in 't verschiet,
In een nauw bestek gezeten,
Neen, dat is zoo prettig niet.
Zelfs al was het een prestatie,
Die alleen maar was gemunt
Op het wekken van sensatie,
Ons ontzag zij hun gegund.
Mooglijk zullen wij ervaren,
In den tijd van een geslacht,
Dat, zeg over dertig jaren,
Deze vlucht eens wordt herdacht.
Zal men haar dan aandacht schenken,
Als bijzonder* flink en knap?
Of haar enkel maar gedenken,
Als een stuntelige grap?
Zal men dan naar Kaapstad zweven
In één etmaal heen en weer,
Als een zeer normaal beleven,
In het daaglijksch vliegverkeer?
't Kan best zijn, als men 't verleden
Met het heden vergelijkt.
Troost u, zonder hulp van 't heden,
Wordt die toekomst niet bereikt.
P. GASUS.
EXPOSITIE
DAMESCONFECTIE - PELTERIJEN.
HAARLEM - GR. HOUTSTRAAT 19
(Adv. Ingez. Med.)
Motorschip gestrand bij Bakkum.
Hedenmorgen vlot gekomen.
Zondagavond te ongeveer half acht is het
motorschip Henka eigenaar kapitein A. J. Kree
te Heemstede, welk schip gecharterd was dooi
de Hollandsche Stoomboot Mij. te Amsterdam,
dat met stukgoederen op weg was van Huil
naar Amsterdam, tijdens een dichten mist bij
paal 47 onder Castricum gestrand.
Drie opvarenden hebben met een vlet het
schip verlaten, teneinde hulp in te roepen.
Wadende door het water wisten de mannen
het strand te bereiken. Zij verloren toen even
wel de juiste richting enkwamen in de zee
duinen terecht, waar zij in hun natte plunje
een uur hebben rondgedoold, alvorens zij bij
het huis van den jachtopziener Liefting kwa
men. Nadat de opvarenden hier wat op hun
verhaal waren gekomen is een hunner met den
jachtopziener naar het dorp gefietst, waar zij
de hulp inriepen van den burgemeester. Dank
zij diens medewerking kon eindelijk des nachts
om half twee sleepboothulp worden gevraagd.
Tegen den morgen was de sleepboot Stentor
van het bureau eWismuller op de plaats van
de stranding aanwezig.
Bij opkomend water slaagde de Henka er
echter in op eigen kracht vlot te komen. Het
motorschip heeft daarna de reis naar Amster
dam voortgezet.
Een nieuw schoolgebouw in het
Florapark?
De af deeling Haarlem van Volsonderwijs
heeft een adres aan den Gemeenteraad ge
richt waaraan wij het volgende ontleenen:
In het zuidelijk deel der gemeente Haarlem
bestaat tot nog toe voor de ouders, die het
wenschen, geen gelegenheid om hun kinderen
openbaar lager onderwijs te doen genieten.
Het gevolg daarvan is, dat tal van ouders uit
de gemeente Haarlem hun kinderen moeten
sturen naar een openbare lagere school in de
gemeente Heemstede.
Door het gemis aan gelegenheid voor open
baar lager onderwijs in het zuidelijk deel dei-
gemeente Haarlem zal naar hun meening de
bevolkingsaanwas in dat stadsgedeelte tegen
gehouden worden. Tot nu toe zonden voor
standers van openbaar lager onderwijs hun
kinderen naar de school van de Haarlemsche
Schoolvereeniging in het Florapark. Nu die
school is opgeheven is er weer een gelegen
heid minder tot het ontvangen van neutraal
onderwijs. De eenige gelegenheid, die over
blijft is de school voor gewoon lager onder
wijs (opleidingsschool) no. 17 in de Wilhelmi-
nastraat no. 43. Deze school echter voldoet
niet meer aan de eischen, welke men aan een
schoolgebouw mag en moet stellen. Nu het
aantal leerlingen per klasse is opgevoerd, zijn
de leslokalen te klein; een speelplaats ont
breekt, terwijl nog tal van andere gebreken
zijn aan te wijzen.
Thans hebben we twee opleidingsscholen in
eikaars onmiddellijke nabijheid (Wilhelmina-
straat en Prins Hendrikstraat), die hun leer
lingen uit eenzelfde omgeving betrekken.
Wanneer één dezer beide scholen blijft, waar
zij is, zou die haar leerlingen kunnen blijven
betrekken uit die omgeving en wanneer in het
zuidelijk deel der stad een openbare school
bestond, zou die haar leerlingen uit dat ge
deelte kunnen betrekken en behoefden vele
kinderen uit Haarlem niet naar Heemstede te
gaan
Op grond van bovenstaande meenen onder-
ge teekenden U dan ook met aandrang te moe
ten verzoeken:
school 17 aan de Wilhelminastraat no. 43 a
te verplaatsen en daarvoor te bouwen een
nieuw schoolgebouw op het terrein van de
Haarlemsche Schoolvereeniging aan het
Florapark te Haarlem.
Benoeming der leden zal zeer spoedig geschieden.
De Regeering hoopt zeer binnenkort een Staatscommissie in het
leven te roepen, waaraan zal worden opgedragen der Regeering te
adviseeren betreffende de vraag, in hoeverre in de huidige wijzen
van hulpverleening met betrekking tot de groepen van valide, werk
willige personen, die voornamelijk tengevolge van maatschappelijke
oorzaken niet in het onderhoud van zichzelf (en hun gezin) kunnen
voorzien, verandering behoort te worden gebracht en voorstellen
betreffende de regeling van hulpverleening ten deze, anders dan bij
wijze van armenzorg, te doen.
In deze Staatscommissie zal derhalve ook de materie der steun
verlening worden bezien.
Drievoudig record van mevr.
Kirbv-Green en Clouston.
KaapstadLonden in twee dagen, 9 uur en
22 minuten.
Mevr. Kirby-Green en haar bege
leider Clouston zijn Zaterdagmiddag
om 3 uur 42 (Amsterdamsche tijd) op
Croydon geland. Zij zijn in twee da
gen, negen uur en 22 minuten van
Kaapstad naar Londen gevlogen. Het
oude record stond op naam van
Brook, met vier dagen 22 minuten.
Mevr. Kirby-Green en Clouston
hebben hiermede een drievoudig re
cord op hun naam gebracht, t.w. het
record EngelandKaapstad, Kaap
stadEngeland en de rondvlucht
van 14.000 mijlen, welke zij hebben
verricht in vijf dagen, 17 uur en 27
minuten.
Weer een Britsch schip door
Britschen oorlogsbodem aan
gehouden.
Wapens aan boord van de „Euphorbis"?
Het B'ritsche stoomschip „Euphorbis" is Zon
dagochtend, geëscorteerd door den Britschen
torpedojager Hasty te Gibraltar aangekomen.
Het schip was door den Britschen kruiser
„Galatea" in de Spaansche wateren aange
houden. Er zal een onderzoek worden inge
steld of zich wapens aan boord van de
„Euphorbis" bevinden.
STOFFELIJK OVERSCHOT VAN MEJ.
VAN WAMELEN HERKEND.
Bij het onderzoek, dat de Nederlandsche
consul te Marseille heeft ingesteld, is, naar
het A.N.P. uit Montpellier verneemt, komen
vast te staan, dat het lijk, dat begin Novem
ber te Frontignan-Herault is aangespoeld,
het stoffelijk overschot is van mej. Van Wa-
melen, een der opvarenden van het vergane
Nederlandsche jachtje „Coquelicot".
verschillen wel
maar de mooiste
cadeautjes zien
anderen ook.
Wacht daarom
nieftelangmetuw
E. A. Cats.
Zondagochtend is
Iflplr llllllM^ySli na een ongesteldheid
1P~ f van slechts weinige
li J| dagen E. A. Cats ont-
w slapen.
Het overlijdensbe
richt van den beken
den en algemeen
hooggeachten viool-
UW. M paedagoog zal me-
i§ nlgeen onverwacht
Minim. m en smartehjk treffen.
Voor ingewijden
kwam het niet on
verwacht: de berich
ten omtrent zijn toe
stand waren van
Vrijdagochtend af terstond zorgwekkend en
gaven al spoedig weinig hoop op herstel.
Cats werd 9 Juni 1881 te Haarlem gebo
ren. Na zijn studie aan het Conservatorium
te Amsterdam, waar Bram Eldering en Carl
Flesch zijn leeraren in het vioolspel waren,
vestigde hij zich in zijn geboorteplaats. De
jonge violist kreeg gaandeweg een grooten
naam als paedagoog. Maar hij trad in zijn
jonge jaren ook vaak als solist op. Met het or
kest dat toen onder Kriens stond en Stedelijk
Muziekcorps heette speelde hij o.m. de Viool
concerten van Beethoven, Mendelssohn, Bruch
en Vieuxtemps, en meermalen was hij solist
op orgelconcerten in de Groote Kerk. Nog op
ander muzikaal gebied ontplooide hij in die
eerste jaren een zeer gewaardeerde werkzaam
heid: onder zijn leiding werden verschillende
kinder-operettes uitgevoerd, waarbij een uit
zijn leerlingen samengesteld orkestje bege
leidde. En zoo kwam het zelfs tot de uitvoe
ring van echte opera's: Humperdinck's „Han
sel und Gretel" en Maillart's ,Les Dragons de
Villars". Deze uitvoeringen, waarvan de op
brengsten immer voor liefdadige doeleinden
bestemd waren hadden veel aantrekkings
kracht. Gewoonlijk was de schouwburg dan
uitverkocht. De laatste had in 1911 plaats.
Cats is gedurende zijn werkzaam leven zijn
geboorteplaats steeds getrouw gebleven en
heeft hier een groot aantal leerlingen, zoowel
vakmusici als dilettanten gevormd, waarvan
o.a. Frits Hinze, Eggelte, Frieda Crosy en Jan
Bouvy bekendheid als violist hebben verwor
ven. Voorts was hij vele jaren bestuurslid, eerst
als penningmeester, later als voorzitter van
de afd. Haarlem der Kon. Ned. Toonkunste
naars Vereeniging. Ook in de kringen dezer
vereeniging werd zijn toegewijde arbeid zeer
gewaardeerd. Zijn heengaan beteekent voor de
afd. Haarlem een groot verlies en de vele
leerlingen zullen hun bekwamen en beschei
den mentor noode missen.
De begrafenis zal Dinsdagnamiddag plaats
vinden.
Kinderen levend verbrand.
Noodlottige ontploffing' in Nieuw Mexico.
PORTALFS, (Nieuw Mexico), 22 Novem
ber (Havas-AN.P.) tengevolge van het ont
ploffen van een stof, welke wordt gebruikt
voor het onbrandbaar maken van heraten
huizen in het dorp Causey op veertig kilo
meter afstand van Portales, zijn zes kinderen
levend verbrand. Twee andere kinderen zijn
niet teruggevonden.
Noodweer teistert Java.
Verscheidene slachtoffers: talrijke tabaks-
loodsen vernield.
SEMARANG, 22 November (Aneta/A. N. P.)
De tabakslanden in de buurt van Solo zijn
gisteren opnieuw door noodweer geteisterd.
Een tropisch onweer barstte los, vergezeld
van hevige stormvlagen en zware hagelbuien.
Drie tabaksloodsen zijn door den bliksem ge
troffen en geheel afgebrand. 24 tabaksloodsen
zijn door den windhoos vernield.
De omvang van de schade, aan het gewas
toegebracht, is nog niet vastgesteld, doch is
waarschijnlijk aanzienlijk.
Door het noodweer zijn in de buurt van-
Solo een inlander gedood, één zwaar gewond
en één licht gewond. In de buurt van Djocja
zijn twee kinderen gedood.
Ook in de buur van Dj ember heeft gisteren
noodweer gewoed. In de omgeving van Rambi-
poetji werd stormschade aangericht aan ver
schillende tabaksschuren en kanfpongwo-
ningen. De te velde- staande tabak werd even
eens beschadigd, de telefoonverbinding werd
vernield. In de buurt van Kalisat is een ta-
baksschuur van de Besoeki Tabak-maatschap-
pij door den bliksem getroffen en afgebrand.
Hierbij is een persoon gedood en vijf gewond.
Een leege tabaksschuur is omgewaaid, ter
wijl aan andere schuren schade werd aange
richt. Ook het gewas werd door den storm
neergeslagen.
Te Malang werden leidingen van telefoon
en electriciteit vernield, waardoor ernstige
storing ontstond.
Het woord is aan.
Rousseau
Om rechtvaardig te zijn
tegenover anderen moet men
eerlijk zijn tegenover zichzelf
Aangevaren scliip zinkende.
Aanvaring bij het lichtschip „Wandelaar"
VLISSINGEN, 22 November. Van
morgen zijn twee schepen van welke
naam en nationalityd nog niet be
kend zijn, ter hoogte van het licht
schip „Wandelaar" met elkaar in
aanvaring gekomen.
Tengevolge hiervan zou een dezer
schepen zinkende zijn.
De sleepboot „Goliath" is van Vlissin-
gen uitgevaren. Het mist nog steeds.
Italiaansche vlag op Sovjet-scliip.
Russisch kustvaartuig te Livorno van stapel
geloopen.
LIVORNO, 22 November (Havas). Giste
ren is het kustwachtvaartuig „Tasjkent", dat
voor rekening van de regeering der Sovjet
Unie is gebouwd, van stapel geloopen. De
Italiaansche vlag was op den achtersteven
geheschen en het scliip werd ingezegend door
een Katholiek priester.
U n de eerste negen maanden van 1937
werden in Haarlem's Dagblad 36208 ad
vertenties van Vraag en Aanbod ge
plaatst.
Dat is 1480 meer dan in hetzelfde tijds
verloop van 1936.
Een statistiek die boekdeelen spreekt.
Trein met krijgsgevangenen op
goederentrein gereden.
Spoorwegongeluk in Spanje eischt talrijke
dooden en gewonden.
Naar Havas uit Sevilla meldt, heeft
generaal Queipo de Llano medege
deeld, dat, vermoedelijk tengevolge
van een verkeerden wisselstand, op het
station te Allanis een trein, waarin
krijgsgevangenen vervoerd werden, op
een goederentrein is geloopen. De trein
had zeer groote vaart. Men heeft reeds
49 dooden uit de ravage te voorschijn
gehaald. Er zouden meer dan honderd
gewonden zijn.
DE „VAN GALEN" HEEFT EEN ZWAREN
TOCHT.
BATAVIA, 22 November. (Aneta-A.N.P.)
H. MS. „Van Galen" was op weg van Sjanghai
naar Manilla ter hoogte van Zuid-Formosa
gedwongen een omweg te maken, ten einde
den typhoon, welke op 19 November jl. Luzon
teisterde, te ontgaan. Tijdens het stormweer
zijn in de omgeving van den typhoon Zater
dagavond door overkomende zeeën twee sloe
pen en een reddingsboei overboord geslagen.
De schipper kneusde een heupbeen, ter
wijl een matroos werd gewond. Zondagavond
seinde de commandant „Alles wel".
De „Van Galen" wordt 23 November te Ma
nilla verwacht.
(Adv. Ingez. Med.)
HEDEN: 14 PAGINA'S.
pag.
Er zal zeer binnenkort een staatscommis
sie voor advies inzake steunverleening
worden benoemd. 1
Er zijn weer vele ernstige verkeersonge
lukken gebeurd 3
De mailboot „Prinses Juliana" is omhoog
gevaren, doch vrij spoedig weer vlot ge
komen. 3
Er is een belooning uitgeloofd voor de op
sporing van Lijntje Huiser. 3
De Japansche troepen vervolgen hun op-
marsch in China. 4
Ook Janson is niet geslaagd in de vorming
van een Belgisch kabinet. 4
Bombardementen in Spanje hebben ver
scheidene slachtoffers geëischt. 4
Mussolini is thans ook minister voor Itali-
liaansch Afrika. 4
Hel Nederlandsch Elftal voor den wed
strijd tegen Luxemburg is vastgesteld. 5
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Vrijheid en Gezag. l
S. Reshevsky: Euwe mist de winst, 5
Criticus over den wedstrijd E.D.O.Velox 7
Euwe laat zich de winst in de 19de partij
ontglippen. 9
K. de Jong: Concert der H. O. V. 11
K. de Jong: Zondagmiddagconcert der
H. O. V.
K. de Jong: „Arbeiders Mandolineclub
„Apollo" u
J. B. Schuil over: „X. IJ. Z." door de Haar
lemsche Tooneelclub. n
J. H. de Bois: Roelof Gerbrand exposeert
in de Waag. n
De Burgerlijke Stand van Haarlem op
genomen op 12