Haarlem's Dagblad
Vrede in 20 ste
partij geteekend
Het Fransche Koning
schap.
Belgische kabinetscrisis
ten einde.
Haagsche pillen.
Stel uw kinderen
vóór het mooiste weg is
Woensdag 24 November 1937
55e Jaargang No. 16695
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N. V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Adinin. 10724, 14-825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
Het manifest van den Franschen ttoon-
pretendent Jean, hertog de Guise, door bemid
deling van zijn zoon aan de Fransche pers
gezonden, is een nieuw staaltje van terugkeer
in de historie,"zooals déze tijd er zooveel te
zien geeft. In Italië poogt Mussolini het Ro-
meinsche keizerrijk te doen herleven, in
Duitschland houdt men zich bezig met het
oude Germanendom, in Frankrijk doet zich
nu de echo van de schier-vergeten absolute
monarchie hooren. De laatste Fransche koning
was Louis Philippe, behoorend tot de jongere
linie van het Huis Bourbon, genaamd Bour-
bon-Orléans. Hij kwam op den troon door een
revolutie en verloor hem door een tweede. De
revolutie van 1848 noopte hem de vlucht te
nemen. De Tweede Republiek (1848-1852) trad
op met Louis Napoleon Bonaparte als president
Zij leefde kort want hij. slaagde erin zich tot
Keizer te doen uitroepen toen zijn ambts
termijn bijna verstreken was en regeerde als
Napoleon III tot 1870, toen de débacle van
den oorlog tegen Pruisen hem ten val bracht.
Sindsdien leeft Frankrijk onder het bewind
van d'e Derde Republiek, die dus nu 67 jaar
oud is maar al sinds eenige jaren onrustba
rende teekenen van verval toontniet
alleen onder de huidige regeering van het
Volksfront maar ook al onder voorgaande
rechtsche regeeringen. Het dictatoriale stre
ven van den kolonel de la Roque, dat aanvan
kelijk nogal indruk maakte, is niet van duur
zame kracht gebleken, want eerst week hij
voor krachtmiddelen van een republikeinsche
regeering en nu is hij in het geruchtmakende
proces, waarin hij zelf als aanklager tegen
eenige dagbladen optreedt, heelemaal leelijk
in het gedrang gekomen. Want in dat proces
heeft de oud-minister Tardieu getuigd, dat
hijzelf de la Roque heeft gesteund uit de „ge
heime fondsen" waarover de regeering be
schikt. Het huidige bewind heeft wel een
meerderheid in den lande maar verkeert in
groote financiëele moeilijkheden, de gevaar
lijkste tegenstander is geblameerdgeen
wonder dat de troonpretendent-in-verbanning
de gelegenheid gekomen acht om in troebel
water te visschen. In zijn manifest verklaart
het hoofd van het „Maison de France" in
1883 werd het als zoodanig erkend, omdat toen
werd aangenomen dat de oudere linie was
uitgestorven, hetgeen de aanhangers van de
Naundorff-theorie tot op heden betwisten
dat hij „besloten heeft, den troon van zijn
vaderen te heroveren".
- Deze koene verklaring geldt wellicht meer
zijn zoon dan hemzelf. Jean, due de Guise is
immers al 63 jaar oud. Zijn zoon, die den titel
Comte de Paris draagt en die zich als koning
Henri VI zou willen noemen het Huis Bour-
bon-Orléans stamt af van Henri IV is in
1908 geboren en dus 29 jaar. Hij is gehuwd met
prinses Isabelle d'Orléans-Braganzia en even
als zijn vader gedwongen, volgens de Fran
sche wetgeving, in verbanning te leven.
Het klinkt allemaal érg romantisch maar
ook deze soep zal niet zoo heet gegeten wor
den als zij gekookt is. Want het Fransche
volk toont zich tot dusver in groote meerder
heid nog sterk gehecht aan de democratie en
niet alleen de rechtsche partijen van de Derde
Republiek, maar ook de royalisten zijn onder
ling zeer verdeeld. Dit blijkt ook uit het ma
nifest van den troonpretendent, die daarin
de sterkste organisatie der Fransche royalis
ten, de Action Francaise, feitelijk verloochent.
Hij zegt dat de „partij van Daudet" niet na
mens en in overleg met hem handelt. Dat is
heel erg voor Léon Daudet, die ook nooit heeft
willen toegeven dat zijn actie een „partij" zou
zijn de afschuw van dit woord kent men ook
in andere landen en die dan ook „eerbie
dige" commentaren in zijn blad heeft gegeven
om het manifest op dit punt te weerleggen.
Daudet's partij is trouwens ook allesbehalve in
de gratie bij het Vatieaan.
Een troonpretendent die de voornaamste
groep van zijn eigen aanhangers bestrijdt
staat niet al te sterk. Maar Jean, due de Guise
en Henri, comte de Paris gaan waarschijnlijk
van de gedachte uit dat er veel en snel ver
anderen kan in deze tijden, dat Parijs gelijk
een grillige vrouw is en dat men nooit kan
weten hoe het lukt. Evenals Daudet waarschu
wen zij overigens tegen den totalitairen staat
maar schijnen zich te laten beïnvloeden dooi
de ia Roque's broer. Die steunt de monarchie-
in-hope. U ziet dat het nogal ingewikkeld is.
Verder belooft de troonpretendent het Fran
sche volk een bewind dat hij aanduidt als „de
corporatieve monarchie", dat rechts en links
zal vereenigen, werkgevers en werknemers met
elkaar verzoenen, de sociale orde verbeteren
en de rechten van de kerk herstellen zonder
een clericaal bewind te voeren. Alleen onder j
zulk een régime, zegt hij, zal Frankrijk vrede j
en welvaart kunnen heroveren.
Ziehier dus weer een nationaal hervormer
aan bod. Zijn kansen kan men op dit oogen-
blik niet hoog aanslaan. Maar de wereld is
een groote heksenketel en Frankrijk alleen
een kleinere. De mogelijkheden zijn vele.
Engagez vos jeux, messieurs! Een nieuwe inzet
op de speeltafel wordt gedaan. Jean, due de
Guise, gokt mee. Met Henri VIin hope.
R. P.
CHRIST. GER. KERK.
Ds. W. Bijleveld, predikant bij de Chr. Ger.
Kerk te Haarlem, die een beroep naar Gro
ningen ontvangen had, heeft daarvoor be
dankt.
Jean Morcau de la Meuse, een der betrokkenen
bij de Fransche wapenaffaire, werd dezer
dagen gearresteerd.
De ïlaarlemsclie begrooting
voor 1938.
Over het tijdstip van verschijning.
Het verschijnen van de begrooting voor het
jaar 1938 zal nog wel eenige weken duren. Men
hoopt echter ten Stadhuize dat de begrooting
omstreeks het einde van dit jaar aan de
raadsleden kan worden toegezonden, zoodat
de vergadering van de af deelingen voor onder
zoek van de begrooting in Januari zullen kun
nen plaats vinden.
2800.— verduisterd.
Ministerie Janson
gevormd.
BELGIë, 24 Nov. (Belga—A.N.P.).
Paul Janson is er in geslaagd een
nieuwe regeering samen te stellen. De
nieuwe ministers werden hedenoch
tend half elf beëedigd.
Het kabinet is als volgt samengesteld:
Minister-president en minister zonder por
tefeuille: Janson (liberaal).
Minister van buitenlandsche zaken: Spaak
(socialistisch Kamerlid)
Minister van P. T. T.: .Bouchery (socialis
tisch Kamerlid).
Minister van Openbare Werken: Merlot (so
cialistisch Kamerlid).
Minister van Arbeid en Sociale Zaken: De-
lattre (socialistisch Kamerlid).
Minister v. Openbare Gezondheid: Wauters
(socialistisch senator)
Minister van Financiën: De Man (socialis
tisch senator).
Minister van Justitie: Du Bus de Warnaffe
(Katholiek Kamerlid).
Minister van Economische Zaken: Van
Isacker (Katholiek Kamerlid).
Minister van Landbouw: Pierlot (Katholiek
Kamerlid)
Minister van Transport: Marck (Christen
democratisch Kamerlid).
Minister van Koloniën: Rubbens (Christen
democratisch Kamerlid)
Minister van Onderwijs: Hoste (liberaal).
Minister v. Binnenlandsche Zaken: Dierckx
(liberaal senator).
Minister van Landsverdediging: luitenant-
generaal Denis.
Fransch-Britsclie besprekingen.
(In den Haag ondergaan 70 wagen
voerders en conducteurs van de
tram een pillenkuur ter bestrijding
van het gr iepgevaar.)
Zij, die de Haagsche tram besturen,
(Figuurlijk is hier dan de zin)
Hebben een ingeving gekregen,
Zij geven naamlijk pillen in,
Aan hen die deze tram besturen
In letterlijken zin ditmaal,
En aan de conducteurs natuurlijk,
Ter wering van de herfstgriepkwaal.
Als conducteur en wagenvoerder
Door griep eens schaakmat zijn gezet.
Dan wordt het voor de tramremise
Die kwade kans moet dus belet.
't Is vreemd, dat in de Residentie
De tramgriep blijkbaar extra dreigt.
'k Heb althans nooit gehoord, dat elders
Het personeel die zooveel krijgt.
En 't is bekend in heel den lande.
Dat juist de goede Hagenaar,
De hand houdt voor den mond bij 't hoesten,
Dat remt dan toch het griepgevaar.
Je zou haast moeten concludeeren
Langs deze tram (figuurlijk) lijn,
Dat deze goede Hagenaren,
Nu niet zoo groot in aantal zijn.
Hoe 't zij, het leger griepbacillen,
Dat het gemunt heeft op den Haag,
Bestrijdt de Haagsche tram met pillen,
Die niet zwaar liggen op de maag.
En conducteur en wagenvoerder.
Komt, dunkt mij, sedert men besloot.
Om dezen pillenstrijd te voeren,
De titel toe van trampil-oot.
P. GASUS.
Euwe-Aljechin
Opening later dan in de bedoeling lag.
CANBERRA, 24 November (Reuter). Mi
nisterpresident Lyons heeft gisteren een ver
klaring aan de pers verstrekt omtrent den
vliegbootdienst, die tusschen Engeland en
Australië zal worden ingesteld.
In deze verklaring wordt gezegd, dat pas den
15en November uieindelijk bericht van de
Britsche regeering was ontvangen, ten aanzien
van haar wenschen inzake de grondorganisa-
tie waardoor het onmogelijk was geworden,
met den aanleg van de vlieghavens te Karum-
ba en Groote Eylandt te beginnen voor het
a.s. natte' jaargetijde. Het werk zal pas na
afloop van het natte seizoen, dat tot April
duurt, begonnen kunnen worden.
Het was oorspronkelijk de bedoeling, den
neuwen luchtdienst in Januari te openen
dit wordt thans veel later.
Abonnementen per week f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maandeD f 3.25. franco per
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertentiën: 1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel.
Regelabonnementstnrieveu op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elko
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
Het woord is aan
Sainte Beuve:
Meestal beoordeelen ivij
niet de anderen, maar onze
eigen vermogens in anderen.
Duitsche waardeering voor
Nederland.
Dr. Muenz over de groote Nederlandsche
werken.
De Deutsche Bergwerks Zeitung bevat een
hoogst waardeerend artikel over de groote
openbare werken in Nederland, van de hand
van Oberregienmgsrat dr. Muenz, die on
langs met den Duitschen minister van Ar
beid, Seidte, een bezoek aan dit land heeft
gebracht.
Dr. Muenz herinnert er aan. dat Nederland
van oudsher voortdurend tegen het water
heeft moetexi strijden. Overal, schrijft hij,
komt de opbouwende, doch ook de vernielen
de kracht van het water tot uiting. Geen
wonder dan ook, dat de Hollanders meesters
geworden zijn op het gebied van bodembe
werking. bruggenbouw en alle daarmede sa
menhangende werkzaamheden.
Schrijver geeft dan een uitvoerige beschrij
ving van de werkzaamheden tot drooglegging
van de Zuiderzee. Ook behandelt hij o.a. de
Maas-normalisatiewerken.
Wat Nederland op het gebied van arbei
derswoningen te zien geeft, schrijft dr.
Muenz verder, verdient de bewondering van
iederen objectieven bezoeker. Dit geldt ook
voor Amsterdam. Hier werkt men aan den
aanleg van het zoogenaamde boschplan. een
project waarvan de voordeden voor de ge
zondheid der arbeiders en der opgroeiende
generatie niet hoog genoeg aangeslagen kun
nen worden.
Met een toespeling op het opschrift van
het monument op den afsluitdijk, ,,een volk,
dat arbeidt, boxiwt aan zijn toekomst", waar
mede hij zijn artikel aanv. angt, besluit dr.
Muenz: De werkzaamheden die wij in oogen-
schouw hebben kunnen nemen, hebben zulk
een grooten ondernemingsgeest en levens
kracht van het Nederlandsche volk laten
zien, dat wij er eerlijk van overtuigd zijn,
dat het daarmede inderdaad aan zijn toe
komst bouwt.
Duitsclie Evangelische Kerk pleit
voor bisschop Wurm.
Beroep op Hitier.
De Evangelische Kerk van Wiirtemberg
heeft een beroep op Hitier gedaan teneinde
haar leider, bisschop Wurm, in bescherming
te nemen tegen minister Kerrl, die deze bis
schop op 22 October ernstig heeft berispt.
Bisschop Wurm had, aldus Reuter, zijn
kerk verboden samen te werken met de
methodistische kerk van bisschop Melle, na
dat deze ter kerkelijke conferentie te Oxford
had verklaard, dat de activiteit der kerk in
Duitschland niet door den staat wordt be
lemmerd.
Wurm had gezegd, dat deze verklaring niet
in overeenstemming met de feiten was.
Wurm zou door de berisping van Kerrl op
één lijn worden gesteld met ven-aders.
Engel and's vertegenwoordiging in
Spanje.
Diplomatiek evenwicht hersteld.
Officieel wordt te Londen medegedeeld, dat
de Britsche zaakgelastigde te Barcelona,
Leche, tot gevolmachtigd minister is bevor
derd. Hij zal te Barcelona blijven.
In officieele kringen geeft men geen enkele
verklaring voor deze bevordering. Daar
Hodson, de generale agent in het rechtsche
Spanje, den rang van minister heeft, meent
men, dat de bedoeling van de bevordering is,
het evenwicht tusschen de beide vertegen
woordigingen te herstellen.
HEDEN12 PAGINA'S
pag.
De Belgische kabinetscrisis is ten einde. 1
Tegen den slager uit Kerkebuurt, die door
ondeugdelijk vleesch te verkoopen, een
paratyphus-epidemie te Harenkarspel
heeft veroorzaakt, is acht maanden
gevangenisstraf geëischt. 3
De spoorwegen willen honderdvijftig sta
tions en haltes opheffen. 3
Volgens mededeeling der Fransche regee
ring was een opstand tegen de republiek
in voorbereiding. 4
Verwacht wordt, dat eenige Fransche
staatslieden binnenkort een bezoek aan
Engeland zullen brengen. 4
De twintigste partij om het wereldkam
pioenschap is in iets gunstiger stelling
voor Aljechin afgebroken, maar later
remise gegeven. 9 en 1
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Het Fransche Koningschap. 1
J. H. de Bois: Kunst in Haarlem en daar
buiten. 3
Bijzondere correspondentie: Comp'often
en processen van ontevredenen in
Frankrijk. 4
H. D. Vertelling: Schuldige reclame. 6
K. de Jong: Concert der II. O. V. 7
J. B. Schuil: Haarlemsch Revue Gezel
schap. 7
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen op iq
Ten nadeele van den Incassodienst
Verdachte klerk legt bekentenis af.
De Haarlemsche politie heeft een 29-jarigen
klerk van den Gemeentelijken Incasso-
dienst gearresteerd, die zich schuldig heeft
gemaakt aan verduistering van ongeveer
f 2800, ten nadeele van deze instelling.
De man, die bij zijn verhoor een volledige
bekentenis heeft afgelegd, is in het Huis
van bewaring ingesloten.
Het onderzoek heeft uitgewezen, dat de
verduisteringen gedurende de laatste twee
jaren gepleegd zijn. De man, die o.m. be
last was met het inboeken van de bij den
dienst ontvangen gelden, vulde kleinere be
dragen in dan hij in werkelijkheid ontving.
De verschillende bedragen eigende hij zich
toe. Hij was onlangs getrouwd; het grootstp
deel van het verduisterde geld had hij voor
de inrichting van zijn woning besteed.
Haarlem's nieuwe burgemeester.
De receptie voor particulieren.
Wij brengen in herinnering dat op Zaterdag
27 November a.s. van 3 tot 4.30 uur de Bur
gemeester en Bsse. de Vos van Steenwijk—
van Royen receptie zullen houden ten stad
huize, uitsluitend vor particulieren.
29 en 30 November te Londen.
(Zie ook pag 4.)
LONDEN, 24 November (Havas
A.N.P.) Naar vernomen wordt zal
het onderhoud tusschen Chamber
lain, Eden, Cihautemps en Delbos op
29 en 30 November worden gehouden.
Scliout-bij-naclit Ferwerda wordt
vice-admiraal.
's GRAVENHAGE, 24 November. Naar
wij vernemen zal de commandant der zee
macht in Ned.-Indië, schout-bij-nacht H.
Ferwerda, met ingang van 1 Januari a.s. be
vorderd worden tot vice-admiraal.
Woesi door de Japanners genomen
SJANGHAI, 24 November (Reuter-
A.N.P.) Van Japansche zijde wordt
mede gedeeld, dat Woesi in Japan
sche handen is gevallen. Men ver
wacht, dat de troepen thans op zullen
rukken naar Woehoe met het doel
Nanking in te sluiten.
nief teleur in hun
vertrouwen in de
mildheid van den
goeden Sint. Maar
wees er vlug bij,
Koning Faroek opende voor de eerste maal de zitting van het Egyptische parle-
pent. Voor den ingang van het parlementsgebouw werd de jonge vorst door
voorzitter van den Senaat begroet.
Remise-aanbod
van dr. Aljechin
hedenmorgen aanvaard
(Zie ook elders in dit nummer.)
AMSTERDAM, 24 Nov. Naar wij"
vernemen heeft dr. Aljechin remise
aangeboden, hetgeen door zijn
tegenstander aanvaard is. De af
gegeven 41ste zet van Aljechin
was db 8 x a7.
De stand is thans
Aljechin 11, Euwe 9.
De 21ste partij wordt Donderdag
avond in „Krasnapolsky" ge
speeld.
Op zoek naar olie in Oost-Afrika.
Italiaansche expeditie vertrokken.
Het A. N. P. verneemt uit Milaan:
Dezer dagen is een expeditie van vooraan
staande Italiaansche geleerden, technici en
deskundigen van de Italiaansche petroleum-
invoer maatschappij (A.G.I.P.) naar Qost-
Afrika vertrokken om in twee afdeelingen
onder leiding van prof. Angelo Bianchi van
de universiteit van Padua en van prof. Gor-
tani, directeur van het Geologisch Instituut
aan de universiteit van Bologna, naar petro
leum te zoeken. De door prof. Bianchi geleide
groep zal in Assab aan land gaan en na het
onderzoeken van de omgeving van Aussa het
opsporingswerk lang den onlangs geopenden
autoweg tot Dessie voortzetten. Na dit onder
zoek zal de groep zich naar Addis Abeba be
geven om vandaar de werkzaamheden langs
den spoorweg tot aan den voet van het Cer-
cerbergmassief en de omgeving van Diredaua
voort te zetten. De door prof. Gortani ge
leide groep zal het uitgebreide gebied van
Ogaden en het bovenste deel van Somaliland
onderzoeken. Dit is de tweede door Italiaan
sche geleerden geleide expeditie, welke voor
het opsporen van petroleum naar Oost-Afrika
is gegaan. Een lid der expeditie bevindt zich
aldaar reeds sedert twee maanden om alle
voorbereidingen met betrekking tot de ver
zorging en het transport te treffen. De explo
ratiewerkzaamheden zullen tot Maart 1938
duren.
Vliegbootdienst tusschen Engeland
en Australië.
