Haarlem's Dagblad
Volharding.
R' P'
IrOo
Een levensrol.
Toestand van den Prins
blijft goed.
55e Jaargang No. 16705
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor
Courant-UitgaveiienAlgem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soeudaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Maandag 6 December 1937
Abonnementen per weck f0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertentiën1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel.
Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en anubod 1-4 regels F 0.60. elke
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
Dezer dagen ïs de Nederlandsche strijd
tegen den oorlog in een nieuwe phase getre
den door het eerste nationale congres van de
„Internationale Vredes Campagne". Dat is
onze nationale afdeeling van het „Rassemble-
ment Universel pour la Paix", in de Engelsch-
sprekende landen aangeduid als „Internatio
nal Peace Campaign" en ruim een jaar gele
den te Brussel opgericht. Dit R.U.P. vertegen
woordigt een nieuwen vorm van organisatie,
vooral omdat het niet alleen reeds bestaande
vredesvereenigingen in zich vereenigt maar
ook instellingen op ander gebied, waardoor het
zeer velen bereikt die tot dusver niet tot de
overtuigden behoorden. Met „de overtuigden"
bedoel ik niet degenen die geen oorlog willen,
want dat zijn in de meeste landen en zeker
in het onze alle menschen, maar diegenen
die iets willen doen om den volkenstrijd te
helpen voorkomen. Hun aantal is tot dusver
in ons land niet groot en in deze slechte jaren
van tegenslag en voortdurend oorlogsgevaar
is het extra moeilijk het uit te breiden. Zij tor
nen voortdurend op tegen onverschilligheid
en scepticisme, voornamelijk beïnvloed door
de gewoonte der meeste menschen om alleen
successen toe te juichen. Zoo was er een
vervaarlijke geestdrift ook in Nederland waar
te nemen toen de Ontwapeningsconferentie
begon en het getij gunstig scheen. De oorlogs-
bestrijders-uit-overtuiging beleefden het zon
derlinge feit, dat zij in de mode waren. Maar
toen het met de conferentie misliep kuierden
de hoera-roepers weg en men heeft hen sinds
dien niet teruggezien. Velen hebben zich ge
schaard bij de tegenstanders van den Volken
bond, onder het motto „die moet maar weg",
ofschoon geen hunner daar een behoorlijke
toelichting op kan geven. Eigenlijk komt het
neer op: „Ik ben daarin teleurgesteld, het is
geen succes, het ding moet nou maar opge
heven worden". Dezelfde geestesgesteldheid
komt tot uiting bij het meerendeel der suppor
ters van de eerste de beste voetbalclub. 'Zij
juichen het elftal bij duizenden toe zoolang
het wint, maar als het gaat verliezen worden
zij er kwaad op en als het naar een lagere af
deeling degradeert ziet men hen niet meer
terug. Zij schreeuwen zich nu heesch bij een
andere club, die wèl wint. Met het meerendeel
der supporters van den Volkenbond is het pre
cies zoo gegaan. Maar in den korten tijd van
zijn bestaan nu ruim achttien jaar heeft
hij toch zooveel trouwen aanhang verworven
dat hij blijft bestaan, ondanks vele nederla
gen, en langzamerhand zelf is gaan beseffen
dat hij een blijver is.
De Engelsche staatsman Winston Churchill
heeft pas in een artikel in het weekblad
„Answers" weer eens herhaald „dat alleen een
groot verbond van vredelievende volken, ter
ondersteuning van internationale wetgeving
en rechtvaardigdheid, den oorlog zal kunnen
afwenden". En hij noemt de tegenwoordige
oppositie tegen den Volkenbond „vain talk and
chatter" ij del gepraat en gebabbel. Naar zijn
meening zal de Volkenbond een enorme en
wellicht beslissende taak hebben te vervullen
in het voorkomen van oorlog. Dat schijnt op
het eerste gezicht niet veel meer dan een
stoute phrase, maar als ik u de vraag stel:
Welke andere internationale instelling hebben
wij die den wereldoorlog zou kunnen afwen
den?, weet gij daar dan een antwoord op?
Neen, want er is er geen. Ondanks al de ne
derlagen die dit „team" heeft geleden, on
danks allen afmarsch van voorbarig-hoera-
roepende succesjagers, weten wij dat in dien
Volkenbond de sterkste consolidatie be
lichaamd is van al die menschen in tientallen
landen der wereld, die uit overtuiging zijn
streven trouw blijven-en op wie ook Nederland
zich zal kunnen beroepen als het in gevaar
komt. U zoudt u liever op. anderen beroepen?
Maar op wie dan?
De oprichting van de Nederlandsche afdee
ling der Internationale Vredescampagne is
geen wereldschokkend feit, maar zij bewijst
eenvoudig dat de nieuw-gevormde internatio
nale „supportersclub" van den Volkenbond,
die uit ettelijke millioenen leden bestaat, ook
in ons land haar vasten vorm heeft gevonden.
Men zoekt ook in Nederland naar nieuwe we
gen, betreedt ze en volhardt, tegen alle te
leurstelling en tegenslag in.
Dat is van heel veel belang, dat waarborgt
de eenige kans op succes,, die er is. Ook is
deze Internationale Vredes Campagne weer
zeer sterk aan den Volkenbond gehecht,
want haar vier doelstellingen dezelfde
natuurlijk, die het Rassemblement Universel
nastreeft zijn in volkomen overeenstem
ming met het Pact van den Bond. Er is in
derdaad een strooming in de wereld ont
staan, die men evenmin door tegenslagen
als door hoon en onverschilligheid kan be
teugelen en die den oorlog tusschen volken
voor goed blijft bestrijden. Is dat niet be
langwekkend? Het isi nimmer tevoren ge
schied. De historie herhaalt zich hier geluk
kig niet! Zij biedt een nieuw beeld en een
nieuwe kans.
Haarlemsche Gemeeutefinanciën.
Indertijd hebben wij reeds medegedeeld, dat
het resultaat van de rekening der gemeente-
Haarlem over 1936 niet gunstig was. Thans
kunnen wij de eindcijfers geven: uitgaven
f 21.309.241.37, inkomsten f 20.597.755.41, zoodat
er een nadeelig saldo is van 711.485.96.
Bij de indiening van de begrooting voor
1938 zullen B. en W. voorstellen aan den raad
doen om de dekking van dit tekort te rege
len.
Italiaansch aspect van een Abessynische stad het regeeringsgebouw aan den
Mussoliniweg te Addis Abeba, dat kort geleden gereed gekomen is.
Het nieuwe gebouw van den Gein.
Geneeskundigen Dienst.
De officiëele opening.
Hedenmiddag werd het nieuwe ge
bouw van den Gemeentelijken Ge
neeskundigen en Gezondheidsdienst
aan de Nieuwe Gracht, over welks
inrichting wij onlangs uitvoerige
mededeelingen deden, officieel in ge
bruik genomen.
Rede van den directeur.
De directeur van den Dienst, de heer W.
B. Smit, arts, heeft bij deze gelegenheid een
rede uitgesproken, waaraan wij het volgende
ontleenen.
Na den burgemeester en verdere autoritei
ten, leden van den Raad, doktoren en an
dere belangstellenden welkom geheeten te
hebben, herinnerde spr. er aan dat, nu bijna
20 jaar geleden de gemeentelijke geneeskun
dige dienst te Haarlem op zeer bescheiden
voet werd ingesteld.
Zijn taak is in die jaren regelmatig en sterk
uitgegroeid en aan uitbreiding der bezetting
kon daarom niet worden ontkomen. In al die
jaren heeft de dienst echter zijn sober ka
rakter gehouden wat betreft zijn huisvesting.
Het klinkt schier ongelooflijk, dat in bijna 20
jaar de geneeskundige dienst in een gemeen
te als Haarlem, vijf maal een tehuis kreeg bij
wijze van voorloopige voorziening. Van een
gedeeltelijke particuliere woning naar een
paar oude schoollokalen, vervolgens naar een
schoolbewaarderswoning, dan naar een bui
ten gebruik gestelde houten barak en daarna
naar het thans verlaten heerenhuis in het
Kenaupark.
Niettemin heeft de geneeskundige dienst zijn
taak verricht, heeft voldaan aan de eischen,
die de plotselinge uitbreiding van de gemeente
door de grenswijziging benevens den regelcma-
tigen bevolkingsaanwas en niet het minst de
gemeentelijke bemoeiingen tengevolge van de
tijdsomstandigheden stelden.
Hij heeft zich daarbij niet beperkt tot de
uitvoering van zijin formeel omschreven taak,
de geneeskundige armenzorg en controle, maar
die taak stap voor stap uitgebreid en zich ge
vormd tot een instelling, die in sociaal op
zicht in het algemeen en voor Haarlem in het
bijzonder van groote beteekenis is geworden.
Nu ik, na eenige jaren belast te zijn geweest
met de leiding, de mogelijkheden maar ook de
moeilijkheden heb leeren kennen, kan ik niet
nalaten bij deze gelegenheid te wijzen op de
groote verdiensten van mijn voorganger, dok
ter van Konijnenburg, die (zonder dat ik
hierbij te kort doe aan de groote medewer
king van de gemeentelijke bestuursinstanties)
voor deze ontwikkeling ondanks de moeilijke
omstandigheden waaronder hij moest werken,
de groote stuwkracht is geweest. Ik gevoel voor
zijn werk de grootste bewondering.
Spr. prees verder de aangename samenwer
king met de Haarlemsche medici en de zieken
fondsen, daarbij inhet bijzonder noemende
de instelling en ontwikkeling van de' verzeke
ring tegen de kosten van bijdragen bij even-
tueele opneming in ziekenhuizen. Deze verze
kering is van groote sociale beteekenis en voor
zoover spr. bekend een unicum in den lande.
Ik hoop, aldus zeide de heer Smit, dat wij
wat die samenwerking betreft, nog niet tot het
eind zijn gekomen, omdat ik mij voorstel zeer
binnenkort met de fondsen besprekingen te
epenen om te komen tot het inschakelen van
het werk der wijkverpleging in de verzeke
ring.
Ook met de ziekenhuizen waren de betrek
kingen bij voortduring goed.
Er ligt voor den geneeskundigen dienst in
de toekomst nog een ruim terrein om te be
werken, open. Nevens de directe geneeskun
dige hulp, die door den dienst moet worden
verleend en den controleerenden arbeid, zie
ik die taak steeds meer op sociaal-geneeskun
dig terrein. De gemeentelijke gezondheids
dienst moet in de toekomst het middelpunt
vormen van alles wat in de gemeente op het
gebied van de volksgezondheid moet geschie
den. Daar moet zoo noodig het initiatief ge
nomen worden voor nieuwe voorzieningen,
moet samenwerking tot stand gebracht wor
den tusschen particuliere instellingen en de
gemeente en tusschen particuliere instellingen
onderling.
Als wij zien de opsomming, die Dr. Br enk-
man geeft in een der laatste nummers van
het Tijdschrift voor Sociale Geneeskunde van
eenige takken van gezondheidszorg, waar hij
noemt het geneeskundig schooltoezicht, zuige
lingen- en kleuterzorg, praenatale zorg, zorg
voor debielen en gebrekkigen, hulpverleening
aan het zwakke kind door de uitzending naar
buiten, naar vacantiekolonies, naar open-
luchtscholen, de verzorging van het lichaam
en de versterking daarvan, de immunisatie
tegen sommige besmettelijke ziekten, het ver
strekken van extra voeding, waaraan ik nog
zou willen toevoegen de propaganda voor vrij
willige vaccinatie tegen de pokken en het zich
meer en meer toeleggen op de geestelijke
volksgezondheid, zal het u duidelijk zijn, dat
de geneeskundige dienst aan de uitbreiding en
de vervolmaking voor zoover deze takken hier
reeds worden verzorgd en de voorbereiding en
zoo mogelijk de uitvoering van andere takken,
een dankbare ongetwijfeld, maar ook om
vangrijke taak zal hebben.
Vervolgens betuigde de directeur, ook na
mens zijn medewerkers, zijn ingenomenheid
met de totstandkoming van het in alle op
zichten uitstekend dienstgebouw; in 't bijzon
der dankend B. en W. en den Gemeenteraad
en oud-burgemeester Maarschalk, die zich op
zulk een bijzondere wijze voor de stichting
van dit gebouw heeft geïnteresseerd.
Spr. eindigde aldus:
De wijze, waarop het gemeentebestuur heeft
getoond de eischen, welke aan een gezond
heidsdienst In een gemeente als Haarlem mo
gen worden gesteld, ten volle te erkennen, en
de welwillendheid, waarmede aan verlangens
mijnerzijds is tegemoet gekomen, stemt mij tot
groote erkentelijkheid en gaarne en in alle
oprechtheid geef ik uit naam van het' geheele
personeel de verzekering, dat dit ons mede zal
aansporen in de toekomst in het algemeen be
lang onzen arbeid zoo goed mogelijk en met
opgewektheid te vervullen.
De geneeskundige- en gezondheidsdienst
komt met zoovelen in aanraking en daarom en
ook door den aard van zijn werk zal critiek,
ook in de toekomst, niet uitblijven.
Wij van onzen kant zullen doen, wat wij als
onzen plicht zien en ons laten leiden door de
oude spreuk op het raadhuis van voormalig
Spaarndam:
„d'Een eert 't, d'ander weert 't, wat
deert 't".
A. Ruygrok verlaat den gemeente
dienst.
Uitstekend verzorger der sportvelden.
A. Ruygrok
Naar wij vernemen zal de heer A. Ruygrok,
sedert 1921 opzichter bij de Sportvelden dei-
gemeente Haarlem, met ingang van 1 Januari
a.s. met wachtgeld gaan. Hij zal dan bijna 40
jaar in gemeentedienst zijn geweest; vóór 1921
was hij voerman bij de Gemeentereiniging.
De Haarlemsche sportvrienden en sport
beoefenaren zullen den heer Ruygrok zeer
missen en hij is altijd op zijn post en een uit
muntend verzorger der sportvelden.
i oe het komt, dat Haarlem's Dag
blad nu reeds bijna 50.000 Vraag en Aan
bod advertenties per jaar ter plaatsing-
ontvangt? Wel, door de goede ervarin
gen, die men daarmee heeft.
(Toen de rolschaats-acrobaat Mc
Carthy dezer dagen bij een moei
lijken sprong in den orkestbak viel
en daarbij zijn pols brak, ivas dit
de 41ste fractuur van een lichaams
deel in zijn carrière.)
Beroepskeus is een moeilijk punt,
Je moet terdege overwegen,
Wat je in 't vak bereiken kunt,
Waar je een zwak voor hebt gekregen.
Natuurlijk is het ook een zaak,
Bij wat de menschen worden willen,
Die zich moet reeglen naar den smaak,
Die, naar men weet, zeer kan verschillen.
Het vak van rolschaatsacrobaat
Zou mij, beken ik, niet bekoren,
Voor zulk een ietwat wanklen staat
Ben ik nu eenmaal niet geboren.
Ook rijmen is een glibbrig pad,
Waarop je heel licht uit kunt glijden,
Maar 't geeft je toch veel beter vat,
Dan acrobatisch rolschaatsrijden.
Dat 'k dat niet koos bespaart me nu,
Geloof ik, heel wat narigheden,
Want dat beroep, bezweer ik u
Brengt heel wat pijn en lijden mede.
Lees maar den levensloop van één
Die veel vermaardheid kreeg in Londen,
Maar tevens werd een brekebeen,
Zooals er zelden wordt gevonden.
Die man heeft eenenveertig maal
Al iets gebroken van zijn botten,
Dat is, zou 'k meenen, een totaal,
Waar waarlijk niet mee valt te spotten.
Die man gaat 's avonds aan den rol
En maakt dan telkens maar weer brokken,
Toch houdt hij het heldhaftig vol,
Geen breuk.heeft hem nog afgeschrokken.
Niet dat i k zoo op mijn gemak
Gesteld zou zijn, ik wil wel zwoegen,
Maar dit is toch voor mij geen vak,
Dit is t e ver van een genoegen.
Hier lijkt mij 't oordeel op zijn plaats,
Hoewel ik slechts als leek kan praten;
Het lijkt mij veel meer rol dan schaats,
Bij zulke rolschaatsacrobaten.
P. GASUS
Het woord is aan
Sirïus
Geen vrienden heeft alleen
hij, die geen vriend kan zijn.
Lezing over Christian Science
in de Engelsche Taal door
Miss MARGARET MURNEY GLENN, C.S.B.,
op DINSDAG 7 DECEMBER 1937, des avonds
half negen in het gebouw v. d. Ned. Protestan
tenbond, Jacobstraat b. d. Raaks, Haarlem.
Voorlezing der Nederlandsche Vertaling te
7 uur.
ZAAL GEOPEND 6.30 uur. Toegang vrij.
(Adv. Ingez. Med.)
De particuliere secretaris van Z.K.H.
prins Bernhard, jhr. mr. C. Dedel,
verstrekte ons hedenochtend te 9.45
uur het volgende communiqué:
„De goede toestand, waarin Prins
Bernhard verkeert, houdt aan. Niette
min wordt bezoek vooralsnog niet toe
gestaan. In afzienbaren tijd blijven
alle bemoeienissen van den Prins bui
tengesloten".
In een communiqué van Zaterdagmiddag is
meegedeeld, -dat de Koningin en Prinses be
sloten hebben voorloopig nog in het ziekenhuis
te blijven, omdat het heen-en-weer reizen voor
de Prinses, wier gezondheidstoestand overi
gens zeer goed is, te vermoeiend zou zijn.
Zaterdagmiddag heeft de operatieve behan
deling van de knieschijf van den hof jager
Spek plaats gehad.
De operatie verliep naar wensch. De patient
maakt het goed.
H.M. de Koningin is hedenochtend
te elf uur, vergezeld van een hofdame,
per auto van Amsterdam naar Den
Haag vertrokken. De Koningin
wordt tegen zes uur hedenavond in
de hoofdstad terugverwacht,
De toestand van hofjager Spek is gunstig.
Hij heeft een rustigen nacht gehad en lijdt
weinig pijn.
De Kerstiuzameling voor de
Stille Armen.
Het leed kan niet te schril geteekend
worden
Helaas ben ik (evenals, naar ik veronderstel,
elke andere predikant) vaak in aanraking ge
komen met de ellende der Stille Armen
zoo zei ons Ds. G. J. "Duyvendak, Evangelisch
Luthersch predikant te Haarlem.
De nood is groot en het is jammer dat de
„eldmiddelen niet voldoende kunnen zijn om
afdoende hulp te bieden. Daarvoor toch
zouden enorme bedragen noodig zijn: de
Kerstmzameling, waarvan nuveleho n'd e r-
den moeten profiteeren, zou ongetwijfeld
niet toereikend zijn om enkele tiental
len de reddende hand toe te steken. Maar
toch zal de bescheiden Kerstgave die uitge
keerd kan worden aan de Stille Armen de
overtuiging geven, dat medemenschen met hun
lot begaan zijn. Het zal een korte lichtglans
zijn in hun droef levenslot.
Ik heb schrille gevallen gezien. Menschen
die vroeger tot de welgestelden behoorden zijn
nu, doordat de man zijn betrekking verloor
of doordat het kapitaal verloren ging, arm
geworden. Zoo arm. dat zij niet genoeg eten
hebben en zitten te verkleumen bij een uit
gedoofde kachel. Vragen durven zij niet,
dat, is hun eergevoel te na. Maar als je dan
toevallig achter de schermen kijkt en de men
schen aan het praten weet te brengen, dan
hoor je de verschrikkelijkste dingen.
Het is een eigenaardig verschijnsel dat som
mige mannen zich gaan indenken dat het
voor hun gezin beter zou zijn als zij er niet
meer waren. Nu loopen ze immers maar langs
den kant en vragen nog hun deel van het
beetje eten dat op tafel komt. Als zij er niet
meer waren zouden vrouw en kinderen wel
geholpen worden. „Als zij er niet meer wa
renEen slachtoffer van zoo'n waan
denkbeeld heeft mij wel bekend, dat hij her
haaldelijk langs het Spaarne liepIk heb
zoo vervolgde Ds. Duyvendak hem ge
wezen op zijn verantwoordelijkheid, de plich
ten die hij nog tegenover zijn gezin had, ge
sproken van misschien spoedig komende betere
dagen. Hij heeft mij beloofd het Spaarne te
zullen vermijden
Maar nu moeten wij, allen die financieel
nog tot iets in staat zijn, zorgen dat allen die
zulke beproevingen doormaken met Kerstmis
zullen ervaren, dat er door anderen aan hen
gedacht wordt.
Mijn ervaring is, dat ook verscheidene win
keliers het in clezen tijd moeilijk hebben.
Oogenschijnlijk gaat van enkelen het bedrijf
gewoon door, want het publiek, de klanten,
mogen niets merken van de zorgen van den
winkelier. Maar ik kwam onlangs 's avonds
onverwacht in de huiskamer van zoo'n win
kelier, het gezin zat in donker en in de kou,
daar er alleen geld was om in den winkel voor
licht en warmte te zorgen.
Van enkele guldens in de week moest de
vrouw het huishouden gaande houden. Meer
kon de man daarvoor niet afstaan, want het
ging op dat moment slecht met den verkoop.
Bovendien kwamen de uitstaande gelden van
verkochte artikelen slecht binnen.
Laten wij zoo vervolgde Ds. Duyvendak
- wij die in staat zijn om te lcoopen toch eens
bedenken, dat de winkelier heel dikwijls het
geld broodnoodig heeft. Misschien wel om
brood te koopen. Wat wij koopen moeten wij
direct betalen. Er zouden zeer zeker onder de
winkeliers minder Stille Armen zijn als het
credietstelsel werd# afgeschaft en als de nu nog
openstaande vorderingen alsnog zoo spoedig
mogelijk betaald werden. Laat ieder de hand
in eigen boezem steken en vereffenen wat te
vereffenen is
Giften voor de Kerstinzameling der Stille
Armen kunnen afgegeven worden aan de
bureaux van Haarlem's Dagblad, Groote
Houtstraat 93 en Soendaplein 37. Gironummer
38810, Alle giften worden door ons verant
woord.
PIRITUS THEELICHTJE
Verbruik: slechts één
vijfde cent per uur
(Adv. mgez Med.)
HEDEN: 12 PAGINA'S
Chineesche inwoners van Sjanghai verdringen zich na de Japansche invasie voor
de afsluiting der Fransche concessie om daar te worden toegelaten.
De toestand van de Prins blijft goed, doch
hij zal nog- geruimen tijd rust moeten
houden.
Het nieuwe gebouw van den Geneeskundi
gen Dienst te Haarlem is hedenmiddag
officieel geopend.
Het tekort op de Gemeenterakening van
Haarlem over het jaar 1936 bedraagt
f 711.000.
De handelsbesprekingen met Duitsch-
land worden morgen hervat.
Er zijn plannen voor een nationale film
1938 in verband met het regeeringsjubi-
leum van H.M. de Koningin.
Een voorontwerp van wet inzake arbeid
van de gehuwde vrouw is bij den Hoogen
Raad van Arbeid aanhangig gemaakt.
De ïubriekertjes vierden Zaterdag in den
Stadsschouwburg feest.
Bij Japansche bombardementen in China
werden Engelsche schepen getroffen.
Een ongeluk met een Brilsche vliegboot
eischte twee dooden en elf gewonden.
In Wales dreigt een staking van 45000
mijnwerkers.
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Volharding.
J. B. Schuil: Cabaretavond D. I. U.
Criticus over den wedstrijd Itipperda
T. II. B.
S. Reshevsky: Euwe in de opening over
speeld.
De 25ste partij van de match EuweAlje-
chin is in voor Aljcchin betere stelling
afgebroken.
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen op
