Slager
A.A.
EERLAND1A
BIBLIOTHEEK
Historische Schaaknotities
Statistiek Euwe-Aljechin
Brandstoffen
Adverteert in dit blad
HIERIN
KLEEDING
In
'j I
f 10-
Schaken van Oostersche origine.
WIELRIJDEN.
KORFBAL
HENGELEN
Voor de~
Jbeste
Jecte/i die'tmiAtenkan,
GROOTE PRIJSVERLAGING
MAAND A G 13 DECEMBER 1937
HAARDE M'S DAGBEAD
f2
Wij allen wroeten naar den oorsprong der
dingen, doch vaak blijft dit wroeten ver-
geefsch. Zoo ook wanneer wij zoeken naar
den oorsprong van het momenteel zoo in de
belangstelling staande schaken. Wel wijzen
alle factoren er op dat het spel een Ooster
sche of Indische vinding is. De Westersche
ridderschap zou het gedurende de Kruistoch
ten hebben leeren kennen en waardeeren en
naar Europa hebben gebracht.
De één schrijft de vinding toe aan den ge-
nialen Sersus die het als vertrooiïng voor den
Koning van Babyion, Ammolin, samenstelde.
Sersus hoopte dat zijn vorst daarmede de
wreedheid zou vergeten, waarvoor hij be
rucht was, Anderen weer gelooven dat nie
mand minder dan Palamedes het spel uit
vond, als tijdverdrijf bij het langdurig beleg
van Troje. Een derde weer lanceert de moge
lijkheid dat het de knappe Sessa was, raads
man van den Indischen vorst Scheram, die
het spel uitvond ten einde daarmede zijn
vorst een lesje te geven. Deze koning name
lijk zeer eigengereid en wilde alle zaken al
leen bedisselen, zonder iemand, wie dan
ook om raad te ragen. De toestand van het
land was daardoor zeer kritiek geworden. Ses
sa toonde nu door het schaakspel aan dat een
Reeds de Romeinen schaakten, getuige de hier
gereproduceerde opgegraven ivoren schaak
stukken.
vorst al zijn getrouwen, zijn koningin, zijn
raadsheeren, zijn legeraanvoerders en zijn
volk de pionnen noodig heeft om tot
resultaten te komen. Zoo zijn er meer lezingen.
Als de lezer soms de juiste weet?
De Koning krijgt nog een les.
De vorst zou zoo ingenomen zijn geweest
met het spel, dat hij Sessa het recht gaf als
belooning te eischen wat hij wilde. Deze
raadsman gaf toen zijn koning nog een lesje
in voorzichtigtheid door als belooning
te vragen één graankorrel op vak al van het
echaakboord, twee op bl, vier op cl, acht op dl
en zoo vervolgens op elk vak het dubbele van
het voorgaande.
De vorsten hielden vroeger zelfs schaak
kamers. Hier zien we de schaakkamer met
levende stukken van Don Juan van Oostenrijk.
De koning onderschatte deze belooning en
maakte daarover tegen Sessa zelfs nog een
opmerking, doch hij werd korten tijd later
door zijn rentmeesters uit den droom gehol
pen, want deze deelden hem mede dat het to
taal getal graankorrels 18.446,744.073.709.551.615
bedroeg, een totaal dat de oogsten van een
geheele eeuw niet zouden kunnen opbrengen.
Mogen wij den historicus bij wien wij dit
verhaal aantroffen, gelooven, dan zouden
deze graankorrels tien meter dik gelegd
een oppervlakte beslaan van de grootte van
één onzer provincies. Wij hebben het echter
niet nagerekend
Dit is wel één der aardigste verhalen over
de origine van het schaken dat bekend is, zij
het dat historische zekerheid er over ont
breekt.
Karei de Groote schaakte al.
De beroemde Karei, de Groote was, naar
oude kronieken ons leeren, reeds een liefheb
ber van het schaken. Het bewijs moet een
schaakbord leveren, dat in de Abdij van St.-
Denis eeuwenlang is bewaard gebleven en
waarop Karei zou hebben gespeeld. Het be
vindt zich thans in de Nationale Bibliotheek
te Parijs.
Andere vorsten hebben zich ook gaarne met
schaken bezig gehouden. Zoo noemen wij Don
Juan van Oostenrijk, die zelfs een schaakka
mer bezat, waar hij het spel met levende fi
guren speelde. Wij vreezen echter dat daar de
kwaliteit van partij zal hebben geleden
door het gepraat der „stukken"!
In Nijmegen was het in de vijftiende eeuw
Aernout van Gelder, die voor zoover hij niet
in oorlogen was gewikkeld, om zijn gewest
te behouden, gaarne een partij schaakte en
zelfs een schaakspel van zuiver gouden en
zilveren stukken moet hebben bezeten.
„The Game of Chesse" was een reeds in de
15e eeuw gedrukt Engelsch werk over schaken.
Wij geven er hier een illustratie uit.
A. D. Philidor, de sterkste schaker der acht
tiende eeuw, schrijver van het eerste schaak
boek, dat ook in de Nederlandsche taal ver
scheen.
Groote schakers in de oudheid.
Zooals Euwe en Aljechin thans de sehakers
met vermaardheid zijn, voor wie thans dage
lijks de telexen van alle dagbladen in bewe
ging worden gebracht en telefoongesprekken
met Moskou en Havana worden gevoerd, zoo
kende men in het verleden ook reeds vele
groote schaakgeesten. In de 15e eeuw was
het de Portugees Damiano de Goa, in de 16e
eeuw de Spanjaard Ruy Lopez, in de 17e de
Italiaan Gioachino Greco, bijgenaamd „Le Ca-
labrais", in de 18e eeuw de Arabier Stemma
en de Franschman André Philidor, die door
uitzonderlijke prestaties van zich deden spre
ken.
Vooral Philidor, eigenlijk A. Danican gehee-
ten (vandaar de voorletters A. D. Philidor),
heeft een krachtigen stoot tot verbreiding van
het spel gegeven. Zijn faam toch kende al
spoedig geheel Europa, vooral toen hij er in
slaagde om een partij blind te spelen, ja latei-
te Londen in 1783 zelfs drie partijen tegelijk
blind speelde en won. Dat wat een ongekend
feit voor dien tijd, hoewel het thans klem
lijkt bij de prestaties van bijv. wijlen Reti en
ook Aljechin op dit gebied.
Philidormusicus en schaker.
Philidor werd in 1726 geboren en was eigen
lijk musicus van beroep. Hij componeerde
verschillende opera's, die met succes in Parijs
werden opgevoerd. Hij schaakte reeds op zijn
zesde jaar en was zijn leermeester in het
spel de toen bekende schaker De Kermur
spoedig de baas. In 1748 publiceerde Phili
dor zijn standaardwerk over het schaken dat
nog tot in de volgende eeuw een leidraad zou
zijn. Het werd in het Engelsch vertaald en in
1786 verscheen er een Hollandsche vertaling
van door P. L. Kersteman, een merkwaar
dige figuur uit die dagen, uitgegeven te 's-Gra_
venhage bij H. van Drecht, „boekdrukker en
boekverkooper in de Papestraat".
De lijvige titel luidt: „Bekwaame handlei
ding tot het Edele Schaakspel, of, Berede
neerde Verhandelingen, om dit spel niet al
leen op een gemakkelijke wijze, zonder onder -
rigting, in den Grond te leeren, maar zelf tot
een rigtsnoer te dienen voor degenen die,
reeds verre daarin gevordert zijnde, binnen
korten tijd tot meerdere volkomenheid
zouden willen geraaken; alsmede om het met
elkander door Briefwisseling en zelf met le
vende menschen. te kunnen speelen. Gevolgt
naar het Fransche van den Heer A. D. Phi
lidor, zijnde dit werkje onder anderen, ten
hoogsten nuttig voor Ingenieurs, en alle Klas
sen van Militairen Persoonen, en vermeer
dert met een noodzakelijke Inleiding, noodi-
ge Aanmerkingen, voorbeeldige en stelrege-
lige Betogingen en Aanwijzingen, die men
van den Leerling tot het Meesterschap beno-
digt heeft te weeten. Door Petrus Lieven Ker
steman. Opgeheldert met de nodige Plaaten."
Omschrijving der zetten.
.Schrijven we tegenwoordig: Wit e2e4,
Zwart e7e5, vroeger gaf men dit heel wat
wijdloopiger aan. Toen schreef men: Witte:
De Boer des Konings doet twee Treeden.
Zwarte: Desgelijks. Zou wit dan bijv. Rfl
c4 spelen, dan zou Philidor hebben geno
teerd: Witte: De Raadsheer des Konings gaat
op de vierde ruit van den Raadsheer der
Koningin.
Ook de annotaties waren in bloemrijker taal
gesteld. B.v.: „De Raadsheer zet zig te rug,
om niet van de vijandlijke Koningin genoo-
men te worden; want Gy zoud zo Gy hem
staan liet, genoodzaakt zijn, de zwarte Boer
met den Boer Uwes Konings te neemen, en
daardoor een scheuring maken onder Uwe
Boeren."
Dat was in Philidor's tijd, toen men nog
van geen wereldkampioenschappen wist, doch
het edele schaakspel reeds veelvuldig en
gaarne speelde. Nog leeft Philidor's schaak
vernuft voort in de „Philidor-verdediging",,
welke nog heden ten dage wordt toegepast.
Achilles.
Door de slechte weersomstandigheden werd
Zondag niet gereden. De ochtend werd toen
doorgebracht in het clublokaal, waar de leden
zich konden bezig houden met kaarten, dam
men en andere spelen.
Het bestuur had Zondag een bespreking met
„Nieuw Swift" over de prijzen, die men nog te
goed had na de clubontmoeting in dit seizoen.
Dit is nu geregeld. De leden, die hiervoor in
aanmerking komen, kunnen binnen korten tijd
hun prijzen in ontvangst nemen.
Hedenavond half negen heeft de 4de jaar
vergadering plaats.
Jaarfeest van „Excelsior''.
Zaterdagavond gaf de H. R. C. „Excelsior"
in het gebouw „St.-Bavo" haar jaarfeest. De
heer J. Westbroek, voorzitter, besprak in zijn
openingswoord den vooruitgang van de
vereeniging, hetgeen ook wel merkbaar was,
daar de zaal tot de laatste plaats bezet was.
Verschillende sportieve successen werden
eveneens medegedeeld. Het programma ver
meldde het optreden van Kees Pruis, Stella
Seemer, Frans en Nel Nienhuis. Voor de pauze
trad ieder persoonlijk met veel succes op en
na de pauze sloeg een éénacter „Zeg het met
bloemen" eveneens geweldig in.Dit gezelschap
had een uitstekende stemming in de zaal ge
bracht. Een groot aantal prijzen (bekers,
kunstvoorwerpen, takken, kransen en me
dailles) werden aan de winnaars uitgereikt.
Een gezellig bal was het slot van dezen
goed geslaagden feestavond.
Oosterkwartier.
Secretariaat: Nag'tzaamplein 9.
Te spelen Zondag 19 December 1937:
Oosterkwartier 1Rohda 1 2 uur.
Rohda 3r—'Oosterkwartier 2 12 uur.
Sport Vereent 3Oosterkwartier 4 16 uur
Aurora 4Oosterkwartier 6 12 uur
De Grundel.
Bovengenoemde vereeniging hield Zondag
haar half j aarlij kschen wedstrijd om wild en
gevogelte. De uitslag is als volgt: le pr. G. v.
d. Pol met extra prijs; 2e B. Duits met de
meeste en extra prijs; 3e T. Kees, 4 v. d.
Gronden, 5 B. Cornet, 6 R. Papenburg, 7 W.
Hesseling, 8 J. Wesseling, 9 J. Pirets, 16 W.
Scheepers, 11 L. Scheepers, 12 A. Eerhart Jr.,
13 K. Koster, 14 Chris Schouten, 15 Koele-
meijer, 16 H, v. Woning, 17 C. van der Och
tend..
Vriendschap Zij Ons Doel.
Bovengenoemde vereeniging hield Zondag
een onderlingen wedstrijd op witvisch in de
Ringvaart. De vangst was zeer slecht. Na af
loop moesten verschillende deelnemers loten
om de prijzen, welke ten deel vielen aan: le pr.
Abel Eerhart, 2e pr. E. Wijtvliet, H. v. d. D., 3e
pr. A. Bronkhorst, 4e pr. J. Karpes, 5e pr. Joh.
Karpes, 6e pr. Joh. Sieraad, 7e pr. J. v. Schaik,
8e pr. P. van Woeukom, 9e pr. P. Berghuis.
De prijsuitreiking had plaats in het cluibge-
'bouw van den heer P. Schnieder aan de Am-
sterdamsche vaart.
A.s. Dinsdagavond ledenvergadering.
Voor leden en donateurs is er op 24 Decem
ber een wild-avond in het clubgebouw.
le partij 6 Oct.: Euwe wint met Wit, 50 zetten (vorige avond afgebroken).
2e partij 7 Oct.Aljechin wint met Wit, 40 zetten.
3e partij 11 Oct.: remise, 60 zetten (vorige avond afgebroken).
4e partij 12 Oct.: remise, 27 zetten.
5e partij 14 Oct.: Euwe wint met Wit, 40 zetten.
6e partij 16 Oct.: Aljechin wint met Wit, 23 zetten.
7e partij 19 Oct.: Aljechin wint met Zwart, 34 zetten.
8e partij 21 Oct.: Aljechin wint met Wit, 26 zetten.
9e partij 24 Oct.: remise, 40 zetten (daartoe 5 Oct. zonder verder spelen besloten).
10e partij 26 Oct.: Aljechin wint met Wit, 40 zetten.
11e partij 30 Oct.: remise, 30 zetten.
12e partij 1 Nov.: remise, 26 zetten.
13e partij 4 Nov.: Euwe wint met Wit, 68 zetten (vorige avond afgebroken),
14e partij 7 Nov.: Aljechin wint met Wit, 52 zetten (vorige avond afgebroken).
15e partij 10 Nov.: remise, 62 zetten (vorige avond afgebroken).
16e partij 12 Nov.: remise, 65 zetten (vorige avond afgebroken).
17e partij 14 Nov.: Euwe wint met Wit, 40 zetten (daartoe zonder verder spelen
besloten).
18e partij 17 Nov.: remise, 51 zetten (vorige avond afgebroken).
19e partij 21 Nov.: remise, 49 zetten (vorige avond afgebroken).
20e partij 23 Nov.: remise, 40 zetten (daartoe 24 Nov. zonder verder spelen besloten)
21e partij 25 Nov.: Aljechin wint met Zwart, 32 zetten.
22e partij 28 Nov.: Aljechin wint met Wit, 62 zetten (vorige avond afgebroken).
23e partij 1 Dec.: remise, 50 zetten (vorige avond afgebroken).
24e partij 2 Dec.: Aljechin wint met Wit, 40 zetten (daartoe 3 Dec. zonder verder
spelen besloten).
25e partij 7 Dec.: Aljechin wint met Zwart, 43 zetten (op 4 December afgebroken).
Dr. A. ALJECHIN HEROVERT DEN TITEL.
Eindstand: Dr. Aljechin 15*4 p.? Dr. Euwe 9% P*
Resteerende partijen
26e partij 8 Dec.: remise, 30 zetten.
27e partij 9 Dec.: remise, 28 zetten.
28e partij 12 Dec.: Aljechin wint met Wit, 37 zetten.
Stand: Dr. Aljechin 2 p., Euwe 1 p.
ZIEKENVERVOER
Vakkundige bediening Billijke
tarieven TELEFOON 14903
BOUCKAERT
GLAS
inzetten
slijpen en verzilveren
d'oude zaak in de
SCHAGCHELSTRAAT
KOLEN IN KITTEN
VAK ALTENA
Kleverparkweg 21 B, Haarlem
OPKLAPBEDDEN 7.90
2 pers. 12.90. Bedstellen 6.75.
2 pers. 12.00. Ombouwen 30
modellen alles voorradig.
OPKLAPBEDDENPALEIS
Orionweg 8, H.N. gesloten huis.
Telefoon 23932
Wagenweg 9 Tel. 12504
lik
V, gulden
per maand
géén vooruitbetaling
WINTERJASSEN
mooie paletot en ulstermodellen met band
in den rug of met band rondom in de mo
derne kleuren blauw, bruin en grijs
39.50 34.50 29.50
HEERENCOSTUUMS
mooie najaarsstoffen in fantasie, kamgarens
en tweeds, moderne coupe en prima pasvorm
tevens chique modellen in blauw en zwart
37.50 34.50 29.50
REGENJASSEN
prima wollen gabardine in blauw, beige, groen
en bruin met garantie voor waterdichtheid
32.50 27.50 24.50
MAATCOSTUUMS
prima pasvorm gegarandeerd, keuze uit
prachtcollectie najaarsstoffen
54.50 49.50 45.-
Levering direct van grootbedrijf aan
particulieren met vasten werkkring. Voor
prima pasvorm en afwerking alsmede
stoffen wordt onvoorwaardelijk ingestaan.
Knip nevenstaande coupon uit
en zend ze onder No. 8186
bureau van dit blad en onze cou
peur, die regelmatia in Uw woon
plaats is, komt U bezoeken met
groote collectie stalen en modellen.
COUPON
Ik wenseh zonderverplich-
ting coupeursbezoek
Adres:
Beroep:
KEURVERZAMELING van uitstekende Nederlandsche belletristisehe literatuur.
14 DEELEN, gebonden in 14 banden (2385 bladzijden druks)
VROEGERE f Ol £fl THANS
PRIJS1 O 1 .«JU SLECHTS
FRANCO DOOR GEHEEL NEDERLAND
Betaalbaar in maandelijksche termijnen van ƒ1.of meer, naar verkiezing.
FORMAAT DER BOEKEN 19 x 13 em. Het bezit van deze bibliotheek, gevormd uit werken
van uitnemende, Nederlandsche auteurs, verschaft een waar genot zij is bovendien een
sieraad voor elke boekenkast.
1. Carry van Bruggen
EEN COQUETTE VROUW
256 blz.
2. J. M. Goedhart-BeckerMARTJE VROOM 193 blz.
3. Anna van Gogh-Kaulbach
4. Anna van Gogh-Kaulbach
5. Anna van Gogh-Kaulbach
6. Anna van Gogh-Kaulbach
7. G. F. Haspels
BINNEN DE MUREN 235 blz.
HET LICHT VAN BINNEN
DE LIEFDE DIE OVERWINT
HET RIJKE LEVEN
DAVID EN JONATHAN
8. G. F. Haspels VREUGDEN VAN HOLLAND
9. P. H. van Moerkerken
10. Constant van Wessem
11. Augusta de Wit
12. Augusta de Wit
13. J. iVL Yssel de Schepper-Becker
14. J. M. Yssel de Schepper-Becker
176 blz.
220 blz.
216 blz.
222 blz.
167 blz.
200 blz.
219 blz.
153 blz.
225 blz.
224 blz.
177 blz.
ANDRé CAMPO'S WITTE ROZEN
DE VUISTSLAG
HET DURE MOEDERSCHAP
DE GODIN DIE WACHT
HET DWAZE HART
MARTJE MATERS, GEBOREN VROOM
Bovenstaande veertien boeken bieden wij aan voor den prijs van ƒ10.betaalbaar in
maandelijksche termijnen van ƒ1.of meer, naar verkiezing. Iedere kooper ontvangt bo
vendien een premieboek, getiteld:
EEN HUWELIJK IN HET JAAR 2020, door MAURITS WAGENVOORT.
keurig gebonden (265 bladzijden druks).
Spoedige bestelling van deze buitengewone aa nbieding is gewenscht. De complete serie en
premieboek worden direct na ontvangst van onderstaand bestelbiljet franco toegezonden
door GEBROEDERS GRAAUW'S Uitgevers-Ma atschappij en Boekhandel N.V., te Amsterdam,
Singel 80, Telef. 46460, Postgiro No. 70310.
BESTELBILJET
Ondergeteekende verzoekt GEBROEDERS GR AAUW'S Uitg.-Mij en Boekhandel N.V. te Am
sterdam, Singel 80, franco te zenden
DE NEERLANDIA-BIBLIOTHEEK
14 boeken met premieboek, volgens aanbieding in Haarl. Dagbl. van 13 Dec. 1937, voor den
prijs van ƒ10.— en wenscht dit bedrag te betalen in maandelijksche termijnen van
Naam:
Volledig adres
S.v.p. duidelijk aangeven welk bedrag per maand betaald zal worden.
