Haarlem's Dagblad
Weidmann.
Noodlottig ongeluk
te Haarlem.
DE HAARLEMSCHE
REINIGING.
Lam.
Twee jubilaressen
in het Diaconessenhuis.
55e Jaargang No. 16728
Uitgave Lonrens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgavenen Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
Diiis'da» 4 januari 1938
Abonnementen per «-eek f0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
post f3.55. losse nummer» 6 cent per ex.
Advertentiën: 1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclame» f 0.60 per regel.
Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elke
regel meer f 0.15. Groentjes rie rubriek.
De Parijsche politie blijft maar voortdurend
nieuwe misdaden ontdekken van den één
entwintigjarigen Duitscher Weidmann, die
drie jaar geleden zijn land ontvluchtte omdat
hij niet in militairen dienst wou en zich in
Frankrijk vestigde als massa-moordenaar. De
verdwijning van de Amerikaansche danseres
Jean de Koven leidde tot zijn gevangenneming
en die van een paar medeplichtigen en sinds
dien hoopt het bewijsmateriaal zich tegen hem
op in gelijk tempo met de ontdekkingen van
„nieuwe" moorden die op rekening van dit
sinistere mannetje staan. De taak der politie
wordt daarbij zeer vereenvoudigd door de om
standigheid, dat Weidmann zijn geheele brief
wisseling met zijn latere slachtoffers zorgvul
dig heeft bewaard in zijn villa „La Voulzie".
Dat is wel het volstrekte tegendeel van raffi
nement. Men zegt dat een misdadiger „altijd
een fout maakt". Deze Weidmann heeft blijk
baar al heel weinig overleg toegepast en zich
weinig of niets aangetrokken van de mogelijke
gevolgen van zijn wanbedrijf. Dat geeft al een
indruk van verregaande abnormaliteit en het
ln koelen bloede voortzetten van een reeks
moorden op allerlei vrouwen en mannen doet
de rest. Toen Weidmann's moeder naar Frank
rijk kwam uitte zij de mèening dat haar zoon
krankzinnig moest zijn. Men zou daarvan
kunnen zeggen dat zij wellicht de hoop koes
tert, dat zijn leven gered kan worden door een
verklaring van ontoerekenbaarheid. Maar
weinigen zullen betwijfelen dat deze jongen
krankzinnig is, ook al is het waarschijnlijk te
achten dat de Fransche jury hem tot de
guillotine zal veroordeelen. De volksrecht
spraak, in het instituut der jury belichaamd,
is natuurlijk sterk geneigd tot het bevredigen
van de wraakgevoelens der massa jegens een
individu als dit en meent dat als regel het
best te doen door de doodstraf.
Het proces zal wel zeer geruchtmakend wor
den. In iedere wereldstad „doet" een zaak als
deze het geweldig. De goedkoope boulevard
bladen zullen er ellenlange relazen van geven
met massa's foto's, ten gerieve van de Parij
sche vrouwelijke concierges en haar tallooze
gelijken, die er dagelijks heerlijk van grieze
len zullen. Maar is deze zaak een werkelijk
diepe belangstelling van ontwikkelde men-
schen waard?
Ik geloof het niet. Uit algemeen mensch-
kundig oogpunt zeker niet. Zij moge de be
roeps-belangstelling verdienen van den psy
chiater en van den criminoloog van den
eerste als interessant voorbeeld van de exces
sen waartoe een bepaalde vorm van ziels
ziekte kan voeren, van den tweede omdat ge
bleken is dat een dergelijke serie misdaden
uitvoerbaar blijft in een geordende samen
leving maar voor anderen kan er alleen
sprake zijn van grove sensatie.
Wij plegen in dit blad dergelijke histories
met soberheid te vermelden: het is onze
taak het nieuws te geven en dit behoort er
bij. Maar verder gaan wij in zoo'n geval
niet. Uit maatschappelijk oogpunt beschouwd
verdient het hoogstens de commentaar, dat
het aantal massa-moordenaars sinds den
oorlog onrustbarend is toegenomen. Dit kan
gelden als een nieuw bewijs van de ontwrich
ting die deze ramp in Europa heeft veroor
zaaktontwrichting die ook tengevolge
heeft gehad, dat verscheidene onevenwich
tige karakters volkomen uit het lood zijn ge
slagen en tot de ergste excessen overgegaan.
Aan den Parijschen vrouwenmoordenaar
Landru, die de reeks opende, aan den Düssel-
dorfer Peter Kürten en aan den Oostenrijker
Matuschka, die er een gewoonte van maakte
tremen te laten ontsporen, herinner ik hier
terloops. Er zijn er meer geweest. Het onder
zoek in dergelijke zaken geeft altijd een beeld
van grauwe, weerzinwekkende narigheid.
Ieder karakter, iedere grootheid is er vreemd
aan.
En de jacht op détails door allerlei domme
menschen die griezelen willen maakt zoo'n
historie nog weerzinwekkender. Vooral als men
aan de openbare terechtzittingen toe is en de
society-dames in haar kostbaarste toiletten
komen opdagen om zich aan een triesten gek
te vergapen. Ei- gebeuren tallooze dingen in
dit leven die onze belangstelling duizendmaal
meer verdienenen die bij velen niet
krijgen.
R. P.
Chineesclie franctireurs in
Taijoean doorgedrongen.
DE VAL VAN NANKING. De intocht der Japansche troepen in de
Chineesche hoofdstad.
Negenjarige jongen tegen vrachtauto
opgereden
Na aankomst in het
ziekenhuis overleden.
Een tragisch ongeluk heeft gister
middag te Haarlem plaats gevonden.
Op ongelukkige wijze botste een ne
gen-jarige knaap tegen een vracht
auto op en werd zoo zwaar gewond
dat hij aan de gevolgen in het St.
Elisabeth's Gasthuis is overleden.
De 9-jarige K. fietste met vrij groote snel
heid van de Zijlvest, naar de Wilhelmina-
straat. Hij lette echter niet goed op en
botste in volle vaart tegen den achter
kant van een stilstaande vrachtauto op. De
ijzeren grendel van den achterklap van de
auto drong bij het rechteroog in zijn hoofd.
De jongen kreeg een gapende vleeschwond en
een gebroken kaak. Per particuliere auto is
hij naar het St. Elisabeth's Gasthuis over
gebracht. Hier is hij korten tijd na aankomst
tengevolge van de verbloeding overleden.
De chauffeur van de vrachtauto heeft aan
dit ongeluk geen schuld.
De Maandagmarkt.
Blijft ook na de asplialteering op de
Ged. Oude Gracht.
Zooals men weet zijn op den kapitaal-
dienst der begrooting voor 1938 door B. en
W. van Haarlem gelden uitgetrokken voor
asphalteering. Daaronder is de Ged. Oude
Gracht. De vraag is gesteld of na de asplial
teering de Maandagmarkt nog op de Oude
Gracht gehouden zal kunnen worden.
Naar wij vernemen is door het col
lege van B. en W. bepaald, dat de
ïndeelen van de gereorganiseerde Ged.
Oude Gracht zoo moet worden, dat
er rekening gehouden wordt met het
feit, dat de Maandagmarkt daar
blijft behouden.
Er zullen evenwel maatregelen genomen
worden om te bereiken, dat de markt geen
belemmering behoeft te zijn voor het ver
keer.
De Middenstandscentrale te
Haarlem.
Japansche soldaten door handgranaten
gewond.
SJANGHAI, 4 Januari iHavas). Uit Lin-
feng in Sjansi wordt gemeld, dat een twintig
tal franctireurs van het achtste Chineesche
leger er in zijn geslaagd door te dringen in
Taijoean. Zij hebben enkele handgranaten
naar een Japanschen militairen post gewor
pen. Een aantal Japansche soldaten werd
getroffen.
BLOEDWRAAK IN DEN BALKAN.
ATHENE, 4 Januari (D.N.B.) In een dorp
in Thessalië is een herder door een anderen
herder vermoord Uit wraak heeft vervolgens
de broer van den vermoorde de moeder, de
zuster, een neef en nog een vierde bloedver
want yan den moorclenaai: gedood.
Samenwerking wordt in de toekomst
verzekerd geacht.
Eenige weken geleden bleek uit mededeelin-
gen, in persconferenties gedaan, dat er, in ver
band met het bekende verschil van meening
tusschen de besturen van de Haarlemsche
Handelsvereeniging en de R.K. Middenstands-
vereeniging over de verkiezingen voor de
Kamer van Koophandel, een breuk in de Mid
denstandscentrale voor Haarlem en omstre
ken dreigde, daar de Handelsvereeniging van
plan was tegen 1 Januari 1938 het lidmaat
schap dezer Centrale op te zeggen.
Reeds toen wezen wij er op. dat wij aanwij
zingen hadden om te veronderstellen, dat, als
het voorgevallene bezonken zou zijn, er wel
een weg gevonden zou worden om, in het be
lang van den Middenstand, de samenwerkinr
toch te bestendigen.
Wij vernemen thans, dat het bestuur der
Handelsvereeniging wel een brief aan de Cen
trale geschreven heeft waarin geconstateerd
wordt, dat de samenwerking in de Centrale
op dit oogenblik verbroken is, maar waarin
toch de mogelijkheid open gelaten wordt voor
de toekomst een nieuwe samenwerking te
verkrijgen.
Daar ook van den kant der twee andere
organisaties genegenheid bestaat de samen
werking te behouden kan wel verwacht wor
den, dat als binnenkort stappen gedaan wor
den om die voor te bereiden, de kans van sla-
igen zeer groot.
Waarom die in 1938
f25.000 meer zal kosten
dan in 1937.
Het heeft de aandacht getrokken, dat bij
de Haarlemsche gemeentebegrooting voor
1938 op een tekort van de Reiniging gere
kend wordt van f 357.525, tegen f 332.634 voor
1937. Een stijging van kosten dus van bijna
f 25.000. Dit heeft te meer bevreemding ge
wekt omdat toen B. en w. het voorstel tot
automatiseering van de Reiniging aan den
Raad deden om een vrij belangrijke bespa
ring van uitgaven in het uitzicht is gesteld.
Op het eerste gezicht klopt hier dus iets
niet.
Wanneer wij evenwel de begrootingen der
Reiniging van 1937 en 1938 naast elkaar leg
gen, blijkt, dat er toch geen tegenspraak in
de feiten zit. De post arbeidsloonen is inder
daad f 5.218 naar beneden ff 172.325 voor
1937 en f 167.107 voor 1938), evenzoo de post
salarissen van ambtenaren, die f 2.613 naar
beneden is (1937: f 29.713. 1938: f 27.140).
Op beide posten dus in totaal een vermin
dering van f 7.835.
Bovendien werd ook reeds in 1937 op sa
larissen en loonen bezuinigd, want toen
werkte de automatiseering al gedeeltelijk.
In 1936 werd de post arbeidsloonen ge
raamd op f 199.298 en de post salarissen op
f 29.949.
Vergeleken bij de begrooting voor
1936 geven dc posten salarissen en
arbeidsloonen voor 1938 een vermin
dering van f 35.000.
In 1936 waren er 123 werklieden, in
1937 112, terwijl er voor 1938 op 109
gerekend is. Bovendien is het aantal
ambtenaren met een verminderd.
De automatiseering is nog niet geheel door
gewerkt, omdat in 1939 het laatste deel dei-
stad zijn gesloten vuilnisemmers zal krijgen.
Als alles op den nieuwen leest geschoeid is
en ook de veegdienst in de stad zich daarbij
heeft aangepast, zal het aantal werklieden
bij de Reiniging met ongeveer 20 man ver
minderd zijn.
Voor de stijging van het tekort op de Rei
niging zijn de oorzaken uit de begrooting te
halen. Voor pensionneering is de begrooting
voor 1938 belast met f 55.987. tegen slechts
f 42.522 op de begrooting 1937. Een hoogere
uitgaaf dus van f 13.465. Bovendien is de post
uitkeering aan gewezen ambtenaren en
werklieden gestegen van f 1848 voor 1937 tot
f 3882 voor 1938. Dit is dus f '20.34. Beide
posten zijn tezamen f 15.499. Alleen aan
wachtgelden moet in 1938 f 9.589 uitbetaald
worden.
Deze stijging van uitgaven is geen gevolg
van de automatiseering van de Reiniging,
maar vindt vooral zijn ooi-zaak in de af
vloeiing van 60-jarigen en pensioengerech
tigden.
Sterk gestegen zijn ook de posten voor
rente en aflossing. Rente 1937: f 21.435, 1938:
f 26.208. Aflossing 1937: f 25.367, 1938 f 36.817.
Deze beide posten zijn tezamen reeds f 16.223
hooger. Daar staat de automatiseering ook
voor een groot deel buiten. Er is wel nieuw
materiaal aangeschaft, maar de afschrijving
daarvan drukt nog niet noemenswaard op de
begrooting voor 1938.
Toen indertijd tot de automatiseering be
sloten werd wist men dat een gedeelte van
de besparing aan salarissen en arbeidsloon
uitgegeven zou moeten worden aan rente en
aflossing van het geld dat in het nieuwe ma
teriaal gestoken werd.
Dat er nu zooveel meer geld voor rente
en aflossing noodig is komt vooral omdat,
zooals men weet. de Reiniging van den Har-
menjansweg verplaatst is naar het terrein
aan den Ouden weg. waar nieuwe gebouwen
gezet zijn.
Deze bouw is over een reeks van 6 jaar ver
deeld. maar al is daardoor de financiering
van 't werk vergemakkelijkt, men vindt toch
op de begrooting van de Reiniging de posten
voor rente en aflossing van het daarvoor op
genomen geld.
Als de Reiniging dus niet geautomatiseerd
zou ziiri zou het tekort "óe grooter z'-n ge
weest. want juist door die automatiseerinf
is immers een h^oaring verkregen,
Het is evenwel jammer, dat die besparing
door bijzondere omstandigheden niet in de
eindcijfers der begrooting tot uitdrukkin"
komt. Daartob heeft ook de devaluatie weer
bijgedragen, want daardoor zijn verschillen
de 'Hitgaven ook naai' boven gegaan. Het
(Bij een landbouwer te Haastrecht
zijn op Nieuwjaarsdag reeds drie
lammeren geboren.)
Niemand zal het mij weerleggen,
Als 'k van Haastrecht's schaap ga zeggen,
Dat het wel zijn haast-recht nam
En het resultaat was lam.
Stel je voor, in deze tijden
Denkt een mensch aan schaatsenrijden
En een lammbtj' in de wei
Staat wel ver van schaatsgerei.
Is dit koude weer bestendig.
Dan voelt zich dit lam lamlendig,
En het zucht: wat doe ik nou.
Als een lam in zulk een kou.
'k Voel me hier in deze dagen
Als een lam als lamgeslagen,
Dus 'k verzoek u, excuseer
Mijn ijskoud gelam-enteer.
Ben 'k ge,.schapen" voor gemartel
Zooals dit, of voor gedartel.
Tusschen bloemen in de zon,
Als de lente goed begon?
'k Zal wel prachtig leeren blaten,
Als ik nu word uitgelaten,
En voorloopig lijkt mijn rol.
Veel geschreeuw en weinig wol.
Nu ben 'k lam en morgen lammer,
Dus geen wonder, dat ik jammer,
't Leven is, voor mijn gevoel,
Al met al een lamme boel,
P. GASUS.
materiaal kost meer en de benzine en de olie
zijn zooveel in prijs gestegen, dat daarvoor
alleen reeds eenige duizenden guldens meer
betaald moet worden.
Te verwachten is, dat't tekort der Reiniging
in de komende jaren weer wat naar beneden
zal gaan, want de posten voor pensioenen en
wachtgelden, die nu zwaar op de begrooting
drukken, zullen in de naaste toekomst ver
minderen.
De kosten voor de Reiniging per inwoner
berekend waren in de laatste jaren: 1930:
f 3.67; 1931: f 3.46; 1932: f 3.12; 1933: f 3.09
1934: f 2.81; 1935: f 2.63: 1936: f 2.54. Voor
1937 zullen de kosten volgens de raming
f 2.46 bedragen en voor 1938 (als het inwo
neraantal in dat jaar weer met ongeveer 2000
stijgt) f 2.61.
De werkloosheid te Haarlem.
Het blijft nog slecht gaan.
Het blijft slecht gaan met de werkloozen-
statistiek te Haarlem De vorige week ging het
aantal werkloozèn weer met 84 naar boven
terwijl dezelfde week* van 1936 een kleine ver
mindering gaf.
Het gunstige verschil met verleden
jaar neemt dus steeds meer af. Er is
in het begin van het jaar een moment
geweest, dat er te Haarlem bijna 1000
werkloozen minder waren dan op
denzelfden tijd van 1936, maar dat is
nu al gedaald tot slechts 196. Niet
zonder reden wordt gevreesd, dat dit
verschil binnenkort geheel verloren
zal gaan.
Met het eind van December 1935 is het ver
schil 400. Er zijn op dit oogenblik 6484 werk
loozen ingeschreven.
Gehoopt wordt, dat het komende voorjaar
verlichting zal brengen.
INBRAAK IN EEN BAKKERIJ.
Een banketbakker uit de Javastraat heeft
bij de politie aangifte gedaan dat men zich
toegang heeft verschaft tot zijn bakkerij aan
de Semarangstraat. De muntgasmeter werd
opengebroken; hieruit werden veertig guldens
ontvreemd. Bovendien werd een fiets gestolen.
Het woord is aan
Anthonie Donker:
(in „Penibel Journaal",
hoofdstuk over Argentinië)
Men hoort onder de velen
die uit Europa hierheen
kwamen maar zelden iemand
den wensch tóten weer voor
goed terug te gaan. Nu min
der dati ooit. Want veel meer
dan iti Europa spreekt men
hier van den komenden oor
log, als van een onvermijde
lijke gebeurtenis die van dag
tot dag naderbij komt. Er is
een gevoel van veiligheid
en tegelijk van gespannen
ongerustheid om dat onge
lukkige Europa, waar men
om zijn cultureelen rijkdom
nog altijd tegen opziet. Men
verbaast zich erover dat in
landen als Nederland en
Zwitserland de vrees voor
den oorlog niet grooter en
algemeenèr is.
Spaansche regeering meldt succes.
Gouvernementsgebouw te Teruel bezet.
Te 17.30 uur heeft het ministerie van lands
verdediging te Barcelona gisteren medege
deeld:
„Vanmorgen hebben onze troepen het gou
vernementsgebouw te Teruel stormenderhand
ingenomen en er onmiddellijk de republikein-
sche vlag geheschen. Een deel der opstande
lingen, die in het gebouw tegenstand boden,
zijn gevangen genomen. Anderen konden ont
snappen naar hotel Aragon, dat in de nabij
heid gelegen is en waar zij het verzet willen
voortzetten.
Men heeft vele lijken gevonden, waaronder
verscheidene van kinderen, die van honger
zijn gestorven. Talrijke burgers zijn gedood".
De rechtsche zender Radio Nacional meldt
dat de rechtsche strijdkrachten voortgaan de
regeeringstroepen in alle sectoren aan het
front van Teruel terug tc dryven. In den
sector van Villastar kwamen de republikeinen
in den aanval, doch zij werden met groote
verliezen afgeslagen.
De regeeringstroepen hebben tal van tanks
achtergelaten.
Japanners vervolgen hun
opmarscli.
Jensjau het volgend doel.
Hangtsjau door de Chincezen bedreigd.
De Japansche troepen rukken blijkens be
richten uit Sjanghai, thans op van Taian in
de richting van Jensjau. Zij hebben reeds
Tawenkau, omstreeks 25 kilometer ten zui
den van Taian bereikt. Hier werd hevig ge
streden. Een andere Japansche afdeeling is op
weg naar Kweite.
Uit Hankau verneemt Reuter, dat de troe
pen van Tsjang fa Kwei een poging doen
Hantsjau te hernemen. De voorhoede van de
Chineesche troepen is tot bij het spoorweg
station van Hangtsjau genaderd. De Chinee-
zen beweren, dat de Japansche troepen mis
schien Hangtsjau niet zullen kunnen hou
den tengevolge van de omsingeling door de
Chineezen.
De Chineesche pers heeft reeds gemeld, dat
de Chineesche troepen Hangtsjau hebben
heroverd, doch de woordvoerder van het Ja
pansche leger spreekt dit tegen. Volgens hem
zijn de Japansche troepen nog meester van
Hangtsjau.
25 jaar trouwe toewijding en
plichtsvervulling.
Zware taak altijd met liefde
volbracht.
Er zijn jubileua en jubilea. Men heeft men
schen die het prettig vinden te worden toe
gesproken en gehuldigd en er zijn er ook, die
het liefst maar in alle stilte en onopgemerkt
dezen dag voorbij zouden willen laten gaan..
En het is merkwaardig, maar dikwijls ver
dienen dezulken een huldiging nog het meest.
Tot deze laatste categorie behooren ook de
twee Diaconessen, zuster Johanna Klein en
zuster Hermien Buying, die 6 Januari 25 jaar
haar werk in het Diaconessenhuis zullen heb
ben verricht.
Een werk, dat gelukkig in ruimen kring de
waardeering ondervindt die het zoozeer ver
dient. Een kwart eeuw zieken verplegen, troost
brengen en lijden verlichten, wat dat betee-
kent, dat begrijpt men pas als men zelf dezen
zegenrijken arbeid heeft kunnen gadeslaan of
de resultaten ervan heeft ondervonden.
Met ijver en liefde hebben zuster Jo en
zuster Hermien zich altijd van haar zware
taak gekweten.
Beiden zijn ook geruimen tijd in de wijk
verpleging werkzaam geweest, zoodat men ook
buiten het ziekenhuis van haar mooien arbeid
heeft kunnen profiteeren. Zuster Jo werkt
thans meest op de naaikamer.terwijl zuster
Hermien op de klasse-afdeeling werkzaam is
Dat men Donderdag niet onopgemerkt voor
bij wil laten gaan spreekt wel vanzelf.
Des middags van 3—6 uur wordt er een
receptie gehouden, terwijl des avonds een hul-
'iging in intiemen kring zal plaats vinden.
Het Diaconessenhuis viert dus een dubbel
jubileum en een dat dubbel en dwars waard
M om gevierd te yyorden,
JUWEELENDIEFSTAL IN DE RESIDENTIE.
's-GRAVENHAGE. 4 Januari. Een be
woonster van de Mauvestraat hier ter stede
heeft bij de Haagsche politie aangifte ge
daan van diefstal van een gouden broche,
een zilveren ring, een sierspeld met 2 briljan
ten benevens een bankbiljet van 10 gulden.
Deze diefstallen zouden op verschillende tijd
stippen zijn gebeurd. De totale waarde van
de gestolen voorwerpen is 300 gulden.
HEDEN: 12 PAGINA'S
pag.
Dc Maandagmarkt blijft op de Ged. Oude-
graclil. 1
Samenwerking in de Haarlemsche Mid
denstandscentrale wordt in de toe
komst verzekerd geacht 1
Waarom de Haarlemsche reiniging in
1938 f 25.000 meer zal kosten. 1
Ir. G. Redeker is tot hoofdingenieur-di
recteur van den Rijkswaterstaat in
Noord-Holland benoemd. 2
Bijzonderheden over de te Rome onder-
teekende overeenkomst. 3
Een vredesboodschap van Roosevelt. 4
Marvse Hilsz blijft onvindbaar. 4
Opmerkelijke rede van den Japanschen
minister Soetsoegoe. 4
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Weidmann. 1
R. P.: Ruiterlijke bekentenissen. 3
Mona Bos: Vrienden in de Nieuwe We
reld. 4
Ihr. dr. J. C. Mollerus: Cijfers over Ame
rika'' prosnerity-graadmeter. 6
11. D. Vertelling: Dc vergissing. 6
Serné: Over dieren. 6
Damrubriek. 7
J. B. Schuil: Gysbrecht van Aemstel. 10
Van onzen Geneefschen correspondent:
De Volkenbond in 1937. 10
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen op q
