Haarlem's Dagblad
Eduard van Beinum.
De verwachte blijde gebeurtenis
Tandformule.
VERBANNEN
Het belangrijkste
55e Jaar<;aii>r No. 16734
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 15054
■tcdactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
HoofdredacteurROBERT PEEREBOOM
Dinsdag 11 Januari 1938
Abonnementen per week f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25 franeo per
post f3.55. losec nummers ft cent per ex.
Advertentiëm 1-5 regel» fl.75. elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel.
Kcgolabonncmentslarieven op aanvraag.
Vraag en aaubod 1-4 regel» f 0.60, elke
regel meer f 0.15. Groentjes tic rubriek
De mededeeling dat het bestuur van het
Amsterdamsche Concertgebouw den tweeden
dirigent Eduard van Beinum met ingang
Tan het volgende muziekseizoen benoemd
heeft tot eersten dirigent naast Willem
Mengelberg en zonder dat diens positie daar
mede op eenigerlei wijze beïnvloed wordt
zal ook in onze stad met groote belangstel
ling vernomen zijn. Want het is nog maar
enkele jaren geleden dat Van Beinum Haar
lem verliet en onze muziekliefhebbers herin
neren zich zijn leiding van de HO.V. zeer wel.
Hij kwam hier als jonge onbekende, had
eenigen tijd noodig om zich in te werken
maar bleek binnen twee jaar reeds de erva
ring en het zelfvertrouwen verworven te
hebben die hem opstuwden tot het geven
van voortreffelijke leiding aan ons orkest.
De erkenning volgde snel, bij het publiek
zoowel als bij de critiek en buiten Haarlem
bleef deze ontdekking evenmin onopgemerkt,
zoodat op Mengelberg's eigen instigatie Van
Beinum den post van tweeden dirigent bij
het Concertgebouw-orkest werd aangebo
den, dien hij na een verblijf van slechts 3y2
jaar in Haarlem aanvaardde: Ook in Am
sterdam ontdekte men spoedig dat men in
den nieuwen tweeden dirigent een kunste
naar van buitengewone gaven had verwor
ven. Maar het aantal door hem geleide con
certen bleef er beperkt en Is dat nog. Daar
zal nu door zijn benoeming tot eersten di
rigent verandering in komen: in het vol
gende seizoen zal Bruno Walter niet meer als
dirigent worden geëngageerd en zullen de
vroeger door hem geleide concerten aan Van
Beinum ten deel vallen.
Het wil mij voorkomen dat dit besluit van
het bestuur in ons voornaamste muziekcen
trum van beteekenis is ook omdat het een
erkenning van de jonge Nederlandsche diri
genten inhoudt. Daar haperde het in de
laatste jaren nog al eens aan. Maar nu Van
Beinum. nadat hij de hem indertijd aangebo
den leiding van het Utrechtsch Stedelijk
Orkest had afgeslagen, was uitgenoodigd tot
een onderhoud met den voorzitter van het
Residentie-Orkest, jhr. Loudon, dat natuur
lijk de aanbieding van de leiderspositie in
Den Haag beteekende, moest Amsterdam be
slissen. En het besliste snel, zelfs zonder
Mengelberg er bij te kunnen raadplegen, die
in Zwitserland vertoeft maar die inmiddels
al heeft doen weten dat hij geheel accoord
gaat met het genomen besluit.
Het is wel duidelijk dat de toekomstige op
volging van Mengelberg dientengevolge ook
niet veel raadselachtigs meer heeft. En het is
evenzeer gebleken dat men in Amsterdam niet
van zins was in het zonderlinge Haagsche
systeem der zich-steeds-maar-afwisselende
gastdirigenten te gaan vervallen. Dat stelsel
pleegt, zooals iedere deskundige erkent en
zooals ook voor den leek-muziekliefhebber ge
makkelijk begrijpelijk is. „roofbouw" op een
orkest. En het Residentie Orkest heeft onder
de toepassing van zulke methoden zonder
twijfel geleden.
Intusschen heeft men in Den Haag Van
Beinum niet kunnen krijgen en zal dus nu
een andere met de vaste leiding van ons twee
de Nederlandsche orkest moeten belasten. Ter
wijl men in Amsterdam nog niet besloten heeft
tot de benoeming van een nieuwen tweeden
dirigent, maar die wel overweegt en er op den
duur wel toe zal moeten overgaan. Hier rijst
dus al de waarschijnlijkheid van een nieuwe
concurrentie Amsterdamden Haag.
Eenmaal op den weg der erkenning van onze
jonge dirigenten zal men zijn onderzoek ver
der moeten uitstrekken en weer 4a 1 daarbij
aandacht vallen op Haarlem omdat de car
rière van Frits Schuurman bij de H. O. V.
merkwaardige gelijkenis met die van Van
Beinum vertoont. Ook hij heeft zijn erkenning
hier thans tenvolle veroverd en is een voor
treffelijk orkestleider geworden, die in veel
zijdigheid en ondernemingsgeest bovendien
geenszins voor zijn voorganger onderdoet. De
hoogstaande artistieke prestaties van de H. O.
V. getuigen daarvan voortdurend, de steeds
toenemende belangstelling van het Haarlem-
sche publiek eveneens.
Wij hopen dat Schuurman ons niet zal ver
laten. Haarlem en de H. O. V. zijn wel ten
zeerste gebaat, evenals trouwens Zang en
Vriendschap, met een leider zooals hij. En er
varing heeft wel geleerd van hoe groote betee
kenis de bezetting van deze post voor ons
Haarlemsche muziekleven is. Maar het zou
tenslotte niet anders dan begrijpelijk zijn als
het die richting opnieuw uitging.
NAKLANK VAN DE AFFAIRE-LINDBERGH.
De 25.000 dollar groote belooning, die de
Amerikaansche staat New-Jersey had uitge
loofd voor de opsporing van den ontvoerder
van de baby van Lindbergh, is gisteren door
den gouverneur onder een honderdtal men-
schen verdeeld.
Het grootste gedeelte, namelijk 7500 dollar,
werd ter hand gesteld aan Walter Lyle, den
vroegeren eigenaar van het benzine-tank-
station te New-York, die het bankbiljet iden
tificeerde. hetwelk tot de arrestatie van
Hauptmann leidde De neger William Allen,
de vrachtwagenchauffeur, die het lijk van de
babv ontdekte, ontving 5000 dollar.
Waarschijnlijk over een a twee weken
tegemoet te zien
SOESTDIJK, 11 Januari. Aangezien gebleken is, dat den laatsten
tij'd vrij algemeen de meening heeft ingang gevonden, als zou de
blijde gebeurtenis in het Prinselijk gezin binnen enkele dagen te ver
wachten zijn, deelt Dr. J. de Groot mede, dat, hoewel de datum
onmogelijk met eenige zekerheid is vast te stellen, de waarschijn
lijkheid groot is, dat de gebeurtenis eerst over n twee
weken kan worden tegemoet gezien.
De gezondheidstoestand van H. K. H. Prinses Juliana is uitstekend,
de emoties van de laatste weken hebben op H. K. H. geenerlei na-
deeligen invloed uitgeoefend.
(Een der clausules van het ont
werp handelsovereenkomst tus-
schen de Vereenigde Staten en
Engeland bepaalt, dat de Engel-
schen jaarlijks 40 millioen valsche
tanden uit Amerika zullen be
trekken.)
U ziet hieruit, in welken zin
Men 'n handelsovereenkomst sluit,
Men zet er flink de tanden in
En trekt er niet de tanden uit.
Amerika ziet hier een grond
Van hoop, dat het nog daarheen gaat,
Dat Engeland eens met den mond
Vol Amerikaansche tanden staat.
En Engeland heeft geen bezwaar.
Als 't eraan toe is op z'n tijd.
Dan zegt het nuchter: geef mij maar
Wat vreemde tanden in de bijt.
Amerika verklaart het fier,
Als in het naast verschiet de Brit,
Met open mond lacht van plezier:
Dat komt nou door ons valsch gebit.
En voelt men 't nogeens aan den tand,
Dan laat dus op den duur misschien,
't Aftands gewaande Engeland,
Z'n Amerikaansche tanden zien.
P. GASUS.
H. M. de Koningin op de fiets.
Tochtje door de Baarnsche bosschen.
SOESTDIJK, 11 Januari. Vanochtend,
even voor 10 uur. heeft H.M. de Koningin, aan
getrokken door het fraaie, zonnige weer, het
paleis verlaten om op de fiets een tochtje te
maken door de Baarnsche bosschen.
Prins Bernhard is vanmorgen te kwart voor
twaalf in zijn twoseatei\ bestuurd door zijn
chauffeur, van het Paleis Soestdijk uitgereden
om een rit te maken in de richting Hilver
sum.
Vastgevroren onder het praten.
Op de „kousevoeten" terug naar huis!
Op een ijskouden morgen waren drie vrou
wen water gaan halen aan de marktpomp in
een dorpje nabij Keulen. Zij hadden wollen
kousen aan en droegen klompen. Bij het water
pompen geraakten zij in zoo'n druk gesprek,
dat water en weer vergeten werden. Toen zij
echter na eenigen tijd besloten naar huis
terug te keeren kwamen de vrouwen tot de
ontstellende ontdekking, dat zij zich niet ver
plaatsen konden. Haar klompen bleken aan
den grond vastgevroren te zijn, terwijl ook de
emmers stevig vastzaten. De praatgrage dames
zagen zich genoodzaakt op haar kousen huis
waarts te keeren.
Japansclie aanval op Tsining
afgeslagen.
Moorddadig bombardement op Pengpoe.
HANKAU, 11 Jan. (Reuter.) Vol
gens officieele Chineesche berich
ten zijn de Japansche strijdkrachten
die Tsining aanvielen, verslagen, met
het gevolg dat de Loenghai-Spoorweg
vrijwel niet meer door de Japanners
bedreigd wordt.
Vanmorgen hebben 24 Japansche bom
bardementsvliegtuigen een aanval op het
vliegveld der stad gedaan. Zij wierpen on
geveer honderd bommen. De omvang dei-
schade is nog niet bekend.
Japansche vliegtuigen hebben he
den een honderdtal bommen gewor
pen op Pengpoe aan den spoorweg
TientsinPoekou. Honderdvijftig per
sonen zijn gedood of gewond en ver
scheidene huizen werden vernield.
De werkloosheid te Haarlem.
Aantal sinds vorige week met 93 toegenomen.
De werkloosheid is in onze stad weer groo-
ter geworden, vergeleken bij de vorige week.
Het aantal werkloozen bedraagt thans 6577.
dat is 93 meer dan acht dagen geleden. Maar
het is altijd nog 103 minder dan in dezelfde
periode van 1937 en 307 minder dan in 1936
op hetzelfde tijdstip.
PORTEFEUILLE MET GROOTE SOM GELDS
GEVONDEN.
Tijdens een drijfjacht in de Zilkerduinen.
nabij het voormalige jamboree-terrein, is door
een der drijvers onder een struik een porte
feuille met een groote som geld gevonden. De
portefeuille is vermoedelijk door een bezoeker
van de wereldjamboree verloren
Amerika wil de internationale orde
beschermen.
Cordell Hull over de beteekenis der Ameri
kaansche politiek in het Verre Oosten.
WASHINGTON, 11 Jan. i Havas-A.N.P.)
In een brief aan den Senaat verklaart de
minister van Buitenlandsche Zaken Cordell
Huil, dat de Amerikaansche politiek in China
niet alleen gericht is op de verdediging van
stoffelijke belangen en het leven der Ameri
kaansche burgers maar ook op het bescher
men der beginselen van orde in de interna
tionale betrekkingen.
In een tweede schrijven, gericht aafi den on
dervoorzitter van den Senaat. Garner, zegt
Hull in antwoord op een vraag over de poli
tiek ten aanzien van China: „De Vereenigde
Staten hebben groot belang bij het door
vredelievende middelen handhaven van een
invloed, die dient tol bescherming en verster
king der beginselen van orde. Dat belang is
niet alleen een functie van den handelsomzet
of de Amerikaansche beleggingen in China:
het betreft zelfs niet alleen de bescherming
der Amerikaansche burgers".
Dit schrijven is een antwoord op een motie
van den senator Macreynolds. die terugtrek
king der Amerikaansche strijdkrachten had
gevraagd om een conflict met Japan te ver
mijden.
DE POSTVLUCHTEN.
Hedenmorgen te acht uur vertrok van
Schiphol het Indiëvliegtuig PII.-ARG ..Gier"
Het K.L.M.-vliegtuig „Buizerd" (uitreis) is
in Bandoeng geland.
De „Torenvalk" vertrok hedenochtend van
het vliegveld Tjililitan.
wordt NIET geprolongeerd
DIRECTIE FRANS HALS.
(Adv. Ingez. Med.)
Nationale Feestdas
i
De dienst van Maatschappelijk Hulpbetoon.
De Directeur van Maatschappelijk Hulpbe
toon maakt bekend; dat op den nationalen
feestdag door de gesteunden bij zijn Dienst
en de daarvoor in aanmerking komende ge
zinsleden, niet. behoeft te worden geteekend.
uitgezonderd zij, die als werkloos kellner, of
als werkloos arbeider in het amusementsbe
drijf, in steun zijn. Deze laatsten moeten op
dien dag zich melden: Wat de georganlscer-
den betreft op de voor dien dag geldende tijd
stippen bij hun penningmeester en wat de
ongeorganiseerden betreft, des middags tus-
schen 16.00 en 16.15 uur en des avonds tus-
schen 20.45 en 21.00 uur. beide keeren in de
vestibule van het kantoor voor Maatschappe
lijk Hulpbetoon. Groote Houtstraat 142.
Op den Nationalen feestdag zullen het kan
toor en de teekenlokalen voor het publiek ge
sloten zijn. uitgezonderd voor de uitbetaling
van steun aan hen. die ook anders op den dag
waarop de nationale feestdag valt, hun steun
in ontvangst komen nemen.
Stiefvader bekent doodelijke
kindermishandeling.
Tweejarig meisje zijn slachtoffer.
De 58-jarige werklooze arbeider A. K. te Mill,
die vorige week gearresteerd is. verdacht van
mishandeling met doodelijken afloop van zijn
tweejarig stiefdochtertje, heeft een volledige
bekentenis afgelegd.
Het 2-jarige Mi entje, dat een voorechtelijk
kind van de nog jeugdige moeder was. werd
door den stiefvader slechts noode in huis ge
duld. Het wicht, dat normaal on gezond was,
werd door den ontaarden stiefvader getrapt en
geslagen, zonder dat de moeder iets daartegen
kon doen. De vrouw moet als verminderd toe
rekeningsvatbaar worden beschouwd, doch uit
het onderzoek is komen vast te staan, dat zij
geen aandeel in de mishandelingen van het
kind heeft gehad.
De buren bemerkten wel, dat het ongeluk
kige kindje meermalen werd geslagen, doch
dat het zoo ernstig was. kon men niet vermoe
den, voornamelijk omdat het meisje niet veel
buiten werd gezien. Het kon dan ook niet uit
blijven. dat het verwaarloosde kindje door de
slechte behandeling zwaar ziek werd. De man
achtte het toen geraden de ziekte geheim te
houden en den dokter er buiten te laten. De
toestand van het kind echter verergerde zoo
danig. dat van levensbehoud geen sprake meer
kon zijn en Donderdag jl. stierf Mientje ten
gevolge van de geleden ontberingen.
Toen kon men de komst van den dokter niet
meer verhinderen. Dr. Arntz uit Mill verrichtte
de lijkschouwing en den geneesheer kon niet
verborgen blijven, welk drama zich hier had
afgespeeld. Doch met den dood van het kind
kwamen ook de tongen der dorpsbewoners los.
Allerlei geruchten, die ook de politie ter oore
kwamen, deden de ronde en algemeen was de
opinie, dat het hulpeloos wicht was "doodge
marteld
Prof. dr. A. A. Hymans van don
Bergli treedt af.
Prof. dr. A. A. Hijmans v. d. Bergh. hoog
leeraar in de geneeskunde aan de Rijksuni
versiteit te Utrecht, zal tegen 1 Febr. zijn ambt
wegens gezondheidsredenen neerleggen.
Albert Abraham Hijmans van den Bergh,
op 1 Dec. 1869 te Rotterdam geboren, bezocht
eerst 5 jaar het Erasmiaansch gymnasium en
studeerde in 1889 en '90 in de própaedeutische
vakken aan de Universiteit te Gent. waar hij
den graad van Candidal en Sciences naturel
les" verwierf. Daarna liet hij zich inschrijven
als student in de geneeskunde te Leiden. On-
dertusschen werkte hij voor 't Gymnasiaal
eindexamen, dat hij in 1891 als extraneus aan
't Rotterdamsch gymnasium aflegde. Reeds
4 jaar later (1895* deed hij zijn artsexamen en
op 21 Mei 1896 promoveerde hij tot doctor in
de geneeskunde op een proefschrift, getiteld:
„De giftigheid der urine en de leer der auto
intoxicatie". Zijn assistentschap bij prof
Nolen legde hij nu neer ten einde nog eenige
buitenlandsche paediatische klinieken te be
zoeken. Zoo werkte hij eenigen tijd in de kli
niek van prof. Epstein te Praag en in die van
Czerny te Breslau. Na zijn terugkomst vestigde
hij zich als arts te Rotterdam en werd reeds
in 1900 benoemd tot lsten geneesheer aan het
Gemeenteziekenhuis aan den Coolsingel al
daar.
Ruim 11 jaar was hij als zoodanig werkzaam,
toen hij op 13 November 1911 benoemd werd
tot hoogleeraar in de geneeskunde aan de
Rijksuniversiteit te Groningen. Zes jaar later
verwisselde hij die betrekking tegen die van
hoogleeraar in de geneeskunde en de própae
deutische kliniek aan de Utrechtsche Univer
siteit.
In zijn nieuwe auto maakte Z. K. H. Prins Bernhard een tochtje in dc omgeving
van Soestdijk. De wagen bij het verlaten van den paleistuin.
Het woord is aan
Marmonfel
De welsprekendheid ligt in
de ziel, niet in het woord.
No£ een incident te Sjanghai.
Handgranaat naar Itaüaanschen politiepost
geworpen.
SJANGHAI. 10 Januari (Havas). Onbe
kenden hebben, waarschijnlijk uit een huls
in de nabijheid, een handgranaat geworpen
naar een Italiaanschen politiepost. Een kolo
nel en soldaten waren in het posthuis, toen de
aanslag gepleegd werd. terwijl twee mannen
op wacht stonden. Niemand werd getroffen.
Op hetzelfde oogenblik werd een schot gelast.
Er zijn geen arrestaties verricht. Dl- plaats,
waar de aanslag gepleegd werd. ligt buiten dc
internationale nederzetting, doch staat onder
buitenlandsche controle.
De Koningin van Denemarken moest dezer
dagen in een ziekenhuis te Kopenhagen wor
den opgenomen, voor het ondergaan van een
operatie, die inmiddels geschied is. Dc toe
stand van de vorstin is bevredigend. In het
gisteravond gepubliceerde bulletin wordt
gezegd, dat zich geen verontrustende ver
schijnselen hebben voorgedaan.
Vliegtuig neergestort en verbrand.
Ramp in Amerikaansch bergland.
Elf inzittenden waren niet meer te redden
Bij Bozcnam in den Amcrikaan-
schen staat Montana is. naar Havas
uit New-York meldt, een vliegtuig van
de Northwestern Airlines in een on
herbergzaam gedeelte van de Brid-
gerbergen neergestort en in brand ge
vlogen. Twee ooggetuigen verklaar
den. dat de hitte zoo groot was. dat
het onmogelijk was het toestel te
naderen. Men kon dc Inzittenden das
niet redden.
Aan boord van het vliegtuig bevon
den zich elf menschen. n.l. zes passa
giers en een bemanning van vijf
koppen. Een reddingsbrigade, uitge
rust met snccuwschoenen en ski's,
heeft zich ijlings naar de plaats van
het ongeluk begeven.
15 r is zoo vaak aanleiding om een
„Groentje" in Haarlem's Dagblad te
plaatsen.
Laat haar niet ongebruikt voorbijgaan.
HEDEN': 10 PAGINA'S
pag.
De blijde gebeurtenis kan over één a twee
weken worden tegemoet gezien.
Ambtenaren in Amsterdamsche gevangenis
blijken correspondentie voor gevangenen
enz. te hebben bezorgd. 3
Voorwaardelijke ontheffing van winkel
sluiting Ls mogelijk. 3
Eduard van Beinum is naast prof. Mengel
berg tot eerste dirigent van het Concert
gebouworkest benoemd. 3
Het werkloosheidspercentage was in dc
week van 202."» Dee. gelijk aan 1932. 3
Tokio verscherpt zijn houding tegenover
China. 4
Eenige ernstige aanslagen in Frankrijk
zijn opgehelderd. 4
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Eduard van Beinum. i
J. B. Schuil over: Revue Frits Schakels. 2
R. P.: Ruiterlijke bekentenissen. 3
v. H.: Geen Indisch filmjournaal meer? 3
Van een bijzonderen correspondent: Be
langrijke expositie van Furopeeschc
kunst te Londen. 4
H. i). Vertelling: Baas boven baas. 5
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen 00 f