1
e
eeuwen.
Heemstede in vroeger
DINSDAG 23 JANUARI 1933
HX'AREEM'S DA'GBCAD
VOORDEN-
-POLITIERECHTER
Kruimeldieven.
Kruim is ook brood en door gestadig te
kruimen zou tenslotte het heele brood ver
dwijnen, zoodat ook op de kruimpjes dient ge
let. Nu is er een bijzondere belangstelling van
zekere zijde voor een bepaald soort kruim, dat
in verschillende zaken verleidelijk ligt uitge
stald: 't glanst en schittert, 't Zijn broches,
ringetjes, armbandjes, kettinkjes, poederdoos
jes en andere schoonheidsartikelen, tenmin
ste men gelooft er het uiterlijk schoon mee te
verhoogen en zoodoende is het tot een zekere
levensbehoefte geworden, al kan een ernstige
magistraat dit niet zoo grif toegeven. Het
meisje, dat een wenkbrauwenstift en een arm
bandje had weggenomen en beweerde die noo-
dig gehad te hebben als fabrieksarbeidstertje,
had dan ook geen gunstig onthaal; de rechter
kon niet inzien, dat zij zonder de bijgeteeken-
de wenkbrauwen niet op de fabriek toegelaten
zou zijn.
Een andere zondares had zich ook een arm
band toegeëigend, maar de omstandigheden,
waaronder zij dit gedaan had, waren heel be
zwarend. Zij had een meisje bij zich gehad,
een kind, dat een ringetje uit den voorraad
had genomen om het aan den vinger te passen
en het toen weer in den bak wilde terugleg
gen, maar toen had zij, de getrouwde vrouw,
het kind beduid, dat dit het ringetje moest
houden en in den zak steken, waarop zij zelf
een armband weg nam en het kind in den zak
stak.
Ze huilde nu daarover tranen met tuiten,
maar vermocht daardoor het rechterlijk ge
moed niet week te maken. Dat zij een kind
gemeenzaam maakte met diefstal werd haar
zwaar aangerekend, zoodat de officier 6 we
ken gevangenisstraf eischte. Ook de rechter
vond geen termen voor een andere dan on
voorwaardelijke straf, al werd deze verminderd
tot 14 dagen.
Het meisje van de wenkbrauwenstift kon
evenmin een voorwaardelijke straf halen; zij
kreeg een week onvoorwaardelijk; de officier,
die te kennen gaf, dat alleen door strenge
straffen het kwaad beteugeld kan worden, dat
steeds grooter afmetingen dreigt aan te ne
men en in voorwaardelijke straffen bij die
delicten geen heil ziet, had een maand ge-
eischt.
Toen kwamen achtereenvolgens drie man
nen, die het spreekwoord, dat de gelegenheid
den dief maakt, bevestigden.
De eerste was in een schoolgebouw gekomen
waar vroeger een dokter zitting had gehad,
maar dit niet meer deed, zoodat hij dezen niet
aantrof. Hij hoorde of zag niemand in het ge
bouw, maar zag er wel een paar leeren motor
handschoenen liggen en die nam hij mee.
Nu had hij 15 jaar geleden al eens 7 maan
den gevangenisstraf gehad voor diefstal en
dat was niet in zijn voordeel, maar wel in zijn
voordeel pleitte, dat het 15 jaar geleden was
en daarom werd het met hem nog eens met 14
dagen voorwaardelijk geprobeerd; de officier
had 15 boete geëischt.
De tweede man leed aan zoo'n soort ver
strooidheid. Dat was een chauffeur, die op een
avond bij een garagehouder een lekken band
had laten repareeren en bij zijn vertrek den
sparmingsmeter van den garagehouder had
meegenomen. Hij vertelde, dat toen de band
gerepareerd was en hij betaald had, de gara
gehouder naar boven was gegaan om wissel
geld te halen en hij toen den spanningsmeter
nog eens had aangelegd, omdat hij dacht, dat
de band te zwaar was opgepompt.Hiermee be
zig, hoorde hij den garagehouder naar bene
den komen en hij,schrok, alsof hij iets ver
keerds deed en toen stak hij den spannings
meter van schrik in zijn zak.
De officier zei, dat het een gemeene streek
was en de rechter vond het verhaal vreemd,
dat in den eisch van 14 dagen onvoorwaarde
lijk en de uitspraak van 7 dagen voorwaarde
lijk uitdrukking vond, terwijl bovendien 4.50
aan den garagehouder vergoed moet worden
De laatste kruimeldief was de minst erge, ja
in. eigen oogen vond hij zichzelf geen dief,
want het balkje en de twee latten, die hij weg
gehaald had van een open terrein, waar ze
ondérdeelen hadden gevormd van een omge
waaid reclamebord, waren zijns inziens ge
meen goed. Hem werd aan zijn verstand ge
bracht, dat iets, wat op eens anders terrein
ligt, geen gemeen goed is, maar het open ter
rein met het omgewaaide en in stukken ge
vallen bord is toch wel iets anders dan hand
schoenen in een school of een instrumentje
in een garage.
Hij kreeg een geldboete, die in verband met
zijn slechte financieele omstandigheden op
5 bepaald werd; de officier had 15 ge-
eischt.
Een kaakstoot.
Wat is er toch een verschil in appreciatie.
Als Joe Louis, Max Schmeling of eenig ander
boksphenomeen een tegenstander een recht-
sche of een linksche geeft, dat deze bewuste
loos komt te liggen, wat niet met dat kinder
achtige woord maar met knock out wordt uit
gedrukt. wordt er gejuicht en worden Joe of
Max bekranst, nog afgezien van de niet ge
ringe financieele voordeelen. Als een Haar
lemsche bakfietsberijder een Haarlemschen
wielrijder een kaakstoot geeft, dat deze knock
out ligt, wordt dit geen knock-out maar be
wusteloos genoemd, spreekt men van zwaar
lichamelijk letsel en moet de bakfietsrijder
voor een maand de gevangenis in, waarover
officier en rechter het roerend eens zijn, ter
wijl er geen juichkreten worden gehoord, geen
kransen aangedragen en geen zak met geld
gegeven. Het wordt daarom allen bakfiets
en anderen rijders ten sterkste ontraden
iemand kaakstooten te geven.
Wat de aanleiding was tot dat sportief op
treden? Eigenlijk was er heelemaal geen aan
leiding toe, want dat iemand met zijn meisje
aan den trottoirband staat, met de fietsen aan
de hand, gereed om op te stappen, kan toch
voor iemand, die met een bakfiets passeert,
geen motief zijn om ruzie te maken, tenzij hij
ook aanspraken op het meisje meende te heb
ben, wat het geval niet was. Het schijnt echter,
dat de bakfietsrijder meende, dat hem geen
ruimte genoeg werd gelaten, schoon de weg
daar breed genoeg is, waarom hij een schreeu
werige aanmerking maakte, wat den fiets
rijder deed zeggen: „Hij is gek". Toen zijn de
fietsrijders de bakfiets voorbij gereden en
daarop haalde deze de fietsrijders weer in en
reed den jongeman aan, waarop deze opsprong
en toen kreeg hij den kaakstoot, welke den
jongen man voor 7 weken in zijn bed en den
bakfietsrijder voor een maand in de gevange
nis bracht.
KINDERVOEDING.
Door Kindervoeding werden in de week van
17 tot 22 Januari 1938 verstrekt 6912 porties
warm eten.
Eemstraat 1202. Overtonstraat 1624, Zoete
straat 1397. Kamperstraat 953. Byzantiuin
straal 824. Buitengewon onderwijs 714, Voorm.
Spaarndam 108.
„Van negerleed en negerlied''
Interessante causerie van Caspar Höweler.
„Van negerleed en negerlied" ziedaar de
titel van de interessante causerie van Caspar
HÖweler, die wij gisteravond in de tuinzaal
van het Gemeentelijk Concertgebouw konden
beluisteren. De lezing, die met beeld en toon
geïllustreerd werd, werd gehouden voor het
departement Haarlem van de Maatschappij
,Tot nut van het Algemeen".
Spreker wilde het meer hebben over het
negerlied dan het leed. In het boek „De ne
gerhut van Oom Tom" wordt het leed der
negers duidelijk. Constant van Wessem heeft
deze kwestie onlangs nog in een boek opge
rakeld. De Afrikaansche negers, die naar
Amerika werden gebracht, bezaten een ge-
heele cultuur. Hun muziek was rythmisch
zeer fijn ontwikkeld. Wij zoogenaamde be
schaafde menschen veroordeelen dat als bar-
baarsch. De rythmische muziek bezat bepaal
de kenmerken, bijv. die welke in de Habanera
optreden.
De negerplanters zongen hun volksliederen
soms vermengd met operetteschlagers. Daar
vandaan die eigenaardige tusschenvormen.
Voor elk volkslied is het typisch, dat het
volk er als een collectief scheppende eenheid
aan werkt. Spreker noemde dit een universeel
verschijnsel en haalde om dicht bij huis
te blijven het voorbeeld aan van de wijze
waarop de Hollanders de oorspronkelijke tekst
en muziek van „Piet Hein" naar hun hand
gezet hebben. Bij de negervolksliederen is dit
scheppend optreden van het volk, dit voort-
fantaseeren op eigen houtje ook karakte
ristiek. In vele negro-sprirituals, die oorspon-
kelijk op de z.g.n. „Campmeetings" gezongen
werden onder leiding van den prediker-voor
zanger, komen derhalve zeer vele gelijke cou
pletten en religieuze „slag zinnen" voor. Men
antaseert daaromheen verder. De negers
voelen zich in hun liederen meer tot het oude
dan tot het nieuwe Testament aangetrokken.
Het zijn voornamelijk de helden van het Oude
Testament, die wij in hun liederen zien op
treden o.a. David, Goliath, Simson, Mozes, enz.
De grondoorzaak van dit verschijnsel is dat
de negers zich afvragen wanneer er ook onder
hen een neger zal opstaan om .hen te bevrij
den van hun juk. De neger bezit een naief
realisme. Een schip of trein treedt in zijn ge
dachten op om hem naar de hemelsche ge
westen te brengen. De negers vormen wat
hun muzikaliteit betreft, een toppunt.
Na 1863 verkrijgen zij hun vrijheid. Zij
willen eigen scholen en Universiteiten stich
ten. Vele groepen zangers, o.a. de bekende
Fislc University Singers maken tournees door
Europa om geld voor de neger-universiteiten
te verzamelen, en zoo krijgt het negerlied in'
Europa bekendheid.
Caspar Höweler lichtte vervolgens zijn cau
serie met lichtbeelden, teksten en een prach
tige weergave van gramofoonplaten toe, o.a.
hoorden we het lied „Witness" een revue van
helden uit het oude Testament, een lied over
Mozes, de muren van Jericho, David en Go
liath, „Swing low Sweet Chariot", den apostel
Petrus, een der weinige betreffende het
Nieuwe Testament „Peter go Ring them Bells",
„Deep River", met het motief van de Jor-
daanrivier, en tenslotte liederen, die de
mystieke drang tot het gebed vertolken, o.a.
„Shout all over Gods Heaven".
Geloof, Hoop en Liefde vinden een schoone
vorm in de negro-spiritual. Aldus besloot
Caspar Höweler zijn interessante causerie, die
door het publiek met applaus en door den
voorzitter van het departement Haarlem van
de Mij. tot Nut van het Algemeen, den heer
mr. Julius Hoog met eenige waardeerende
woorden van dank beloond werd.
DR. MARIA MONTESSORI LEIDT EEN
CURSUS TE AMSTERDAM.
Dr. Maria Hontessori zal een internationalen
cursus in Amsterdam houden (Meisjes H.B.S.
Euterpestraat 85), van 26 Januari tot midden
Juni 1938 onder auspiciën van de „Association
Montessori Internationale" met medewerking
van de Nederlandsche Montessori Vereeniging
Dit is de eerste keer sinds 1923, dat Dr.
Montessori persoonlijk in Holland haar denk
beelden en haar ervaringen komt uiteenzet
ten, Dr. Montessori wijst in haar cursus op
de psychische ontwikkeling in elke phase van
groei, waardoor de mogelijkheid om sociale er
varingen op te doen, aansluitend bij de ver
schillende levensstadia, geboden wordt.
Op de eerste lezing, welke zal plaats heb
ben op 26 Januari a.s. om 8 uur in de Meis
jes HJ3.S. aan de Euterpestraat No. 85 te
Amsterdam is iedere belangstellende welkom.
GEVONDEN VOORWERPEN EN DIEREN.
Inlichtingen aan het bureau van politie, uit
sluitend tussehen 11 en 13 uur.
Terug te krijgen: Handschoenen en ceintu
ren, Politiebureau Smedestraat. Hondjes,
Fauna. Jasje, Vonk, Delistraat 20. Jasje, Nag-
tegaal, de la Reijstraat 40. Kat, Fauna. Por-
temonnaie met inhoud, v. Galen, Kerkhof-
straat 31 rd. Portemonnaie met inhoud; Wij-
nald. Bloemhofstraat 25 rd. Pakje sokken,
v. 't Hof, Lange Lakenstraat 16. Rijwielplaatje,
Gall, Oosterduinweg 256, 'Aerdenhout. Gouden
ring, v. d. Bosch, Olmenstraat 5. Rijwiëlplaatje,
Ravens, Dunklerstraat 14. Vetspuit, Wester
man, Dijkstraat 13. Spon, Prins, Emostraat 3.
Vulpen, v. Lent, Leidschevaart 356, Zakken,
Dammers. Nieuwe gracht 6.
Bril, v. Twisk, Kinheimweg 75, Bl'daal. Toe-
jangsbewijs: Politiebureau Smedestraat. Hond,
Breure, Wagenweg 23. Horloge, Baard, Beuken
straat 7. Bezoek-kaart, Politiebureau Smede
straat. Pakje, Politiebureau Smedestraat. Por
temonnaie met inhoud, de Jong, Groote Hout
straat 82. Parapluie, Roozeboom, Geweerstraat
42. Rozenkrans, Lijdeckers, Graaf Willem
straat 26. Rozenkrans, Politiebureau Smede
straat. Rozenkrans, Koeleveld, Leidsche Zij
straat 5. Rijwielplaatje, Fledderman, Rolland
straat 85. Vulpotlood, Bosch, Nassaulaan 19.
Het Geheim.
door HANS DE LA RIVE BOX,
VOOR Trudy Jung bestond er slechts
één man in de fabriek, die indruk op
haar maakte. Dat was Harry Offers,
de dertigjarige zoon van den direc
teur. Bij Offers' Vliegtuigenfabriek werkten in
totaal meer dan 800 menschen, zoodat het geen
wonder was, dat zelfs een aantrekkelijke en
ijverige secretaresse als Trudy haai* uitver
korene slechts sporadisch te zien kreeg. Zelfs
haar directe chef, ingenieur van Halfsma,
kwam nauwelijks twee keer per week met den
jongeman in contact.
Toen Trudy vele maanden van den blonden
reus gedroomd had en er niet in geslaagd was
op de een of andere manier op te vallen, be
sloot zij haar betrekking op te zeggen. Ze was
niet onvermogend en had het baantje inder
tijd alleen geaccepteerd omdat het milieu en
de werkkring haar buitengewoon aanstonden.
Op zekeren dag kwam zij een uur te laat op
kantoor. Een der andere tjonge dames ontving
haar met nieuwsgierige oogen.
„Meneer Halfsma heeft al naar je gevraagd,
Trudy," klonk het weinig bemoedigend. „Gunst
kind. wat zie je er opgewonden uit."
„Lize, kan je een geheim bewaren?" vroeg
de jonge vrouw fluisterend.
Lize de Vries trok een rimpel. Ze voelde met
vrouwelijke intuïtie, dat er iets heel bijzonders
gebeurd was.
„Ja natuurlijk
„Ik ga me verloven," bekende Trudy. „En je
raadt nooit met wien
„Neen, hoe zou ik. Ik wist niet eens dat je
verliefd was," lachte Lize. „Nou, biecht
eens op."
.Maar denk er aan, het is een geheim,
hoor!"
,Ja, absoluut."
,Goed, luister dan. Ik ga me verloven met
Harry."
Lize keek verwonderd.
„Harry? Harry? Welke Harry?"
„Harry Offers natuurlijk, domoor."
„HarryOffersstamelde Lize
verbijsterd. „Neen. dat meen je niet. Is het
werkelijk?"
Trudy knikte en bloosde van opwinding.
„Vind je het geen sprookje? Ik ben in den
zevenden hemel."
Lize moest zich onwillekeurig op de lippen
bijten. Feitelijk was elke vrouw en elk meisje
in het plaatsje op den knappen directeurs-
zoon verliefd. In gedachten zag zij Trudy naast
Harry in diens nieuwen two-seater, een room
geel gevaarte dat enorm de aandacht trok.
„Zie je, daarom was ik zoo laat," vervolgde
Trudy. „En als je het weten wil, voel ik er veel
voor weer naar huis te gaan."
„Hoe bestaat het!" lachte Lize en er klonk
een beetje afgunst in haar stem.
Enkele uren later nam Lize de Vries juf
frouw Cool apart. Juffrouw Cool was op de
afdeeling boekhouding en reeds een oudge
diende in de zaak. Maar ze droeg haar vijf
kruisjes met eere.
„Ik heb een ontzettend geheim," fluisterde
Lize. „Maar het is een geheim, denkt u er
om."
MARKTBERICHTEN.
ROTTERDAM, 24 Jan. 1938.
Aardappelen. Brielsche Eigenheimers f 2,25
f 2,50 per H.L. Zeeuwsche Eigenheimers
f 2,10f 2,30 per H.L. Zeeuwsche Bonte f 2,!
-f3.25 per H.L. Zeeuwsche Blauwe f2,90-
f 3,25 per H.L. Eigenheimers Blauwe f 2.10-
f 2,25 per H.L. Eigenheimers drielingen f 1,50
f 1,70 per H.L, Bonte en Blauwe Poters
f 1,50f 1,70 per H.L. Bevelanders f 2f 2,25
per H.L. Westlandsche ronde zand f4 per
100 K.G. Westlahdsclj.e kleine f 3,40. Met rede
lijke aanvoer kalme handel.
Vlas-aanvoer: 17.650 K.G. blauw, schoon
6575 per K.G. 4300 K.G. wit Zeeuwsch
6575 per K.G. 1300 K.G. Hollandsch Geel
53—56 per K.G.
Heden tamelijk vlugge handel met goede
kooplust. Al het vlas werd aan bestaande
prijzen verkocht. Hoogere prijzen evenwel
niet te bedingen.
Alle betalende abonnés van Haarlem's
Dagblad zijn GRATIS TEGEN ONGEVALLEN
VERZEKERD, op voorwaarden welke koste
loos bij de administratie verkrijgbaar zijn
en welke op geregelde tijden in ons blad
worden gepubliceerd, De uitkeeringen
zijn bij levenslange ongeschiktheid
ƒ2000; overlijden 400; verlies van een
hand, voet of oog 200; beide leden van
een duim ƒ100; één lid van een duim
50; alle leden van een wijsvinger ƒ60;
één of twee leden van een wijsvinger
25; alle leden van een anderen vinger
15; één of twee leden van een anderen
vinger ƒ5; arm- of beenbreuk ƒ30; enkel
breuk ƒ15; polsbreuk 15. Alles indien
het gevolg van een ongeval. Voor de
abonnés op het Geïllustreerd Zondags
blad bestaat nog een afzonderlijke ver
zekering. De voorwaarden daarvan zijn
eveneens bij de administratie verkrijgbaar
..Ik geloof dat ik het kan raden, de Vries.
Ga je trouwen?" klonk het nieuwsgierig.
„Ik niet, maar Trudy Jung! En met'wien
denkt u?"
juffrouw Cool haalde de hoekige schou
ders op.
„Met meneer Offers Jr." verklapte Lize.
Het duurde vijf minuten voordat juffrouw
Cool op adem kwam. Toen repte zij zich weg
en liep regelrecht naar den hoofdboekhouder.
„Zeg, meneer van Daalen. Groot nieuws!
Harry Offers gaat trouwen met dat blonde
ding van afdeeiing C, juffrouw Jung."
„Harry trouwen? Bestaat niet", zei yan
Daalen. „Van wie weet u dat?"
„Van ehvan iemand", zei juffrouw
Cool voorzichtig. „Het moet geheim blijven,
ziet li."
„Dat is jammer, ik zou het anders even aan
ingenieur de Haan vragen. Die is nog al in
tiem met Harry tegenwoordig."
„Dat kunt u tóch doen," vond juffrouw
Cool. „Maat u weet het natuurlijk niet van
mij
Van Daalen glimlachte.
„Vrouwen kunnen noo(,t een geheim bewa
ren," zei hij spottend.
Dien zelfden middag klampte hij ingenieur
de Haan aan.
„Kletspraat." zei deze kortaf. „Hoe kom je
aan die nonsens?"
„Van ehvan een onbekende," lachte van
Daalen. „Maar dat blonde kind zal het toch
wel het beste weten, denk ik. Ik hoorde van
verschillende kanten, dat ze den heelen mor
gen erg opgewonden is geweest."
„Ik begrijp het al. Jij vernam het recht
streeks van haar en ze verzocht je natuurlijk
het nieuws geheim te houden."
„Ja, 'n geheim is het," knikte van Daalen.
Ingenieur de Haan vertelde het geheim aan
meneer Toes, den procuratiehouder en deze
stapte er regelrecht mee naar den directeur.
De oude heer Offers keek niet weinig verbaasd
en begon toen te lachen.
„Wel, wel," zei hij geamuseerd. „Ik dacht nog
wel, dat mijn zoon geen geheimen voor me
had. En wie is de gelukkige?"
„Een secretaresse, juffrouw Jung. U weet
wel, de dochter van overste Jung."
„Is mijn zoon in de fabriek, de Haan?"
De ingenieur trok een rimpel.
„Tussehen haakjes, meneer Offers. Wilt u
mij buiten deze zaak laten? Uw zoon wilde
deze kwestie voorloopig geheim houden,"
„Zooals je wilt."
Papa Offers belde zijn zoon op en deze
stond wat later voor hem.
„De wereld is klein, Harry," begon de oude
heer lachend. „Je geheim is al uitgelekt. Mag
ik je feliciteeren?"
„Waarmee, vader?" klonk het verbaasd.
„Met je verloving natuurlijk. Speel maar
niet langer comedie, Harry. Je geheim is bij
mij veilig, hoor."
Harry schoot in een lach.
„Ik verloofd?" riep hij. „Maar vader, ik zou
niet weten met wie! Hoe komt dat praatje in
de wereld?"
„Er werd mij in vertrouwen verteld, dat je
Lenin-lierdenking.
In de groote Gemeentelijke Concertzaal had
Maandagavond een herdenkingsavond van de
Comm. Partij Nederland (afd. Haarlem) plaats,
in verband met het feit, dat het 14 jaar gele
den was, dat Lenin stierf (op 21 Januari 1924)
Er was zeer veel belangstelling voor dezen
avond.
Nadat de voorzitter een kort openingswoord
had gesproken, brachten alle aanwezigen
staande hulde aan de beeltenis van Lenin, op
het podium opgesteld en door een der leden
van de partij te Haarlem geschilderd. Hierbij
zongen allen gezamenlijk de Internationale.
Vervolgens werd de groote Sovjetfilm ver
toond; „Een maand Koning in het land der
Sovjets", die een beeld geeft van de ontwikke
ling v£n de industrie en de volksontwikkeling,
de bouwkunst, de zorg voor ontspanning en
voor de gezondheid in de Sovjetrepubliek, in
Moscou vooral, maar -ook in Leningrad en in
andere deelen van het land. Met veel belang
stelling werd deze interessante rolprent aan
schouwd. Herhaalde malen klonk luid applaus.
Na de pauze was het woord aan den partij
voorzitter Ko Beuzemaker, die eerst in Am
sterdam had moeten spreken en daarom pas
over 10 uur te Haarlem kon zijn.
Wij herdenken hedenavond Lenin, aldus
spr., als den theoreticus, den tacticus en -den
politieken leider. Lenin was evenmin als Stalin
een aanhanger van het dogmatisme van Marx,
dat hij levend maakte. Daarom wordt Lenin
het beste herdacht, door te wijzen op het
heden, op wat Lenin door daden bereikte.
Op het oogenblik is de toestand voor de ar
beidersklasse nationaal en internationaal, ge
vaarlijk. China strijdt tegen het Japansche
imperialisme en het Chineesehe communisme
strijdt daarbij vooraan. Het Chineesehe volk
voert zijn Titanenstrijd, niet alleen voor zich
zelf, maar ook voor de Sovjet en voor Indone
sië, waarop Japan ook het oog heeft geslagen,
Daarom moeten wij, aldus spr., China helpen,
zooals wij Spanje geholpen hebben.
Voortgaande, vestigde de heer Beuzemaker
de aandacht op de eischen, die de communis
ten ten opzichte van Indonesië stellen.
Verder sprak hij zijn vreugde uit over de
verovering van Teruel, die weer moed geeft
aan de democratie in Europa.
Maar het fascisme voert ook een verwoeden
ondergrondschen oorlog tegen de democratie,
het Duitsche fascisme „woelt" in geheel
Europa en zendt overal zijn spionnen heen,
Gelukkig is in de internationale arbeiders
klasse de eenheid groeiend. Maar in Nederland
moet men begrijpen, dat het land ligt te
midden van internationale gevaren; Duitsch-
land oefent voortdurend pressie en wil ook
ons land betrekken in zijn oorlogspolitiek. Het
gevaar voor ons land is, dat het ministerie
Colijn bezig is, Nederland los te maken van
den Volkenbond en van de collectieve veilig
heid. Daartegen moet opgetreden worden.
In ons land dreigt het gevaar van een op
nieuw opleven van het Nederlandseh fascisme.
Door den druk van Duitsehland op Nederland
krijgt Mussert weer nieuwe kansen en niet
alleen hij, maar ook de „half-fascistische'-
krachten.
Een ander gevaar voor de arbeidersklasse
is het onrustbarend toenemen van de werk
loosheid; reeds vertoonen zich de verschijn
selen van een naderende crisis en minister
Colijn heeft het alweer uitgesproken, dat
nieuwe drastische bezuinigingen noodig zullen
worden.
De arbeidersklasse strijde dus voor loons-
verhooging en steunverhooging, vóór de crisis
er is. Anders is het te laat.
Te betreuren is daarom de verdeeldheid
onder de democraten. Op éénheid -der demo
cratische krachten moet dus met alle kracht
worden aangestuurd. Eensgezinde actie van
heel de vakbeweging is dringend noodzakelijk,
en samenwerking der vakbonden en vak
centrales. En vóór alles zoo eindigde spr., moet
de communistische partij versterkt worden.
Tot slot van den avond werd nog de Rus
sische film „Jeugd" vertoond.
je verloofd hebt met de dochter van overste
Jung. Trudy Jung, de secretaresse van inge
nieur van Halfsma."
„Trudy Jungherhaalde Harry ver
baasd. „Ik geloof niet dat ik die jonge dame
ken.Of ja, nu u het zegtMaar dat is
pure fantasie, vader."
Offers Sr. wreef zich langs -de kin,
„Dan weet ik het ook niet meer," zei hij
peinzend.
„Lieve deugd, stel je voor dat juffrouw Jung
dat praatje óók verneemt," schrok -de jonge
man. „Ik mag haar wel waarschuwen." Hij
grinnikte bij dat dwaze denkbeeld. „Van wie
weet u het. vader?" vroeg hij opgewonden.
De oude heer haalde de schouders op.
„Dat moet geheim blijven, Harry. Ik heb
beloofd geen namen te noemen."
„Juffrouw Jung is naar huis," vertelde in
genieur Halfsma. „Ze was den heelen dag
nerveus en klaagde over hoofdpijn."
Harry sprong in zijn two-seater en reed
naar de villa van den overste. Hij vond Tru-dy
in -de hall. Ze stond op het punt naar boven
te gaan.
„Meneer Offersschrok ze en verbleekte.
„Dus u weet het al?" De jongeman krabde
zich achter het oor. Hij vond het een moeilijk
probleem.
„Ik dacht.... ik wildeik bedoel
hakkelde hij en kreeg een kleur. „Kan ik u
even spreken?"
Trudy ging hem voor naar een achterkamer,
knipte een schemerlamp aan en bood hem een
fauteuil. Maar voor dat hij van wal kon ste
ken zei ze berouwvol: „Ik moet u een beken
tenis doen. Dat geheim van onze „verloving'
is van me zelf afkomstig. Ik zie nu in hoe
dwaas ik heb gehandeld en ben dan ook van
plan mijn ontslag te vragen."
Harry opende den mond en keek haar aan
of hij het in Keulen hoorde donderen.
„Uw ontslag is ingewilligd," antwoordde hij
eindelijk koeltjes. „Wanneer vertrekt u?"
Trudy nam langzaam tegenover hem plaats.
Haar mondhoeken beefden. Maar ondanks
alles klopte haar hart met doffe slagen. Ein
delijk was haar wensch in vervulling gegaan.
Eindelijk had ze den geliefden man voor en
kele minuten voor zich alleen.
„Dat laat ik aan u over," antwoordde ze
benepen.
Hij leunde achterover en keek haar onder
zoekend aan.
„Waaróm die comedie?" vroeg hij.
Zij zweeg.
Toen gleed een glimlach om zijn mond.
„Ik zal u óók 'n geheim vertellen. Maar het
is een geheim en het moet onder ons blij
ven! Sinds eenige weken bent u me opgeval
len. Maar u schijnt 'n gesloten karakter te
hebben en gaf me niet de gelegenheid met u
in contact te komen. Daarom ben ik blij, dat u
mij door u w geheim dwong hier bij u thuis
te komen."
Een flauwe blos verfde haar wangen en stil
bleef ze hem aanstaren.
„Want als u n i e t s voor me beteekende, zou
ik gewacht hebben, tot ik u morgen op kan
toor zag," vervolgde hij glimlachend. ,.En om
dat u vermoedelijk thuis zou zijn gebleven, is
het maar goed, dat ik nu hier ben."
Trudy slaakte een zucht van verlichting.
En zoo kwam het, dat Harry Offers dien
middag niet thuis maar bij het meisje bleef
dineeren, dat dien morgen een geheim had
verklapt.
Armenzorg.
Ook in onzen tijd bevat de Armenwet be
palingen, waarbij de ondersteuning van be-
hoeftigen in de eerste plaats wordt opgedra
gen aan de kerkelijke weldadigheid (diaco
nieën, parochiale armbesturen) terwijl pas
in de tweede plaats de z.g. openbare welda
digheid komt. (Maatschappelijk Hulpbe
toon).
En nu komt het nog wel eens voor, dat tus
sehen beide soorten weldadigheids-instel
lingen overleg gepleegd moet worden over
de vraag, voor wier rekening de ondersteu
ning in een bepaald geval behoort te komen
en een enkelen keer wil dat overleg ook in de
zen tijd wel eens niet goed vlotten. Maar
hoogloopende conflicten komen daarbij nu
ten minste niet meer voor. Vroeger echter
was dat meermalen het geval.
Zoo ontstond hijvoorbeeld in 1699 een ge
schil tussehen de diakenen en de armmees
ters te Heemstede over het alimenteeren van
behoeftige personen. De armmeesters waren
de voorloopers van dat we nu Maatschappelijk
Hulpbetoon plegen te noemen. Dit geschil had
zijn oorsprong in het niet ondersteunen door
diakenen van personen, die volgens de oude
gewoonte ten laste van de diakonie kwamen.
Hoewel tot tweemaal toe de diakonie ge
rechtelijk gedwongen werd zulke personen
te ondersteunen, bleef zij in volgende geval
len onwillig.
In 1700 richtte de kerkeraad van Heem
stede zich tot de classis van Haarlem, die
op haar beurt de hulp inriepen van de Staten
van Holland en West-Friesland. Dezen tracht
ten een minnelijke schikking tot stand te
-brengen, maar afschoon tal van ontwerpen
van accoord werden voorgesteld, kon men niet
tot overeenstemming komen. Natuurlijk ging
het niet aan, om de behoeftigen in kwestie,
van dit geschil dè dupe te laten worden. De
armmeesters begonnen daarom enkele per
sonen te ondersteimen, die volgens oud ge
bruik ten laste van de diakonie behoorden te
komen, maar wat niet onbegrijpelijk is, zij wa
ren er daarbij op bedacht, de uitgekeerde be
dragen zoo spoedig mogelijk weer op de dia
konie te verhalen.
De gelegenheid daartoe meenden zij te zien
door zich meester te maken van een ge
meenschappelijk bezit. Door Vrouwe Agatha
van Hartigsveldt, de weduwe van Gerard
Pauw, die in 1697 was gestorven, was aan de
diakonie en de z.g. sehaalarmen, die door de
armmeesters ondersteund werden, gezamen
lijk een obligatie van vierduizend gulden ge
legateerd. De armmeesters hadden deze obli
gatie onder hun berusting en keerden jaarlijks
de helft van de rente aan de diakonie uit. Een
paar jaar was dat goed gegaan, maar in het
laatst van 1700 deelden de armmeesters heel
lakoniek aan de diakenen mede, dat zij de uit
te keeren rente maar vast zouden houden in
mindering van wat zij aan uitkeeringen ten
behoeve van de z.g. diakonie-armen hadden
voorgeschoten. Maar daarmede namen de
diakenen natuurlijk weer geen genoegen en
een ein-delooze reeks van processen was van
een en ander het gevolg. Veertien jaar lang-
hebben deze processen geduurd en zelfs toen
was nog geen resultaat bereikt. Waarschijn
lijk zijn beide partijen toen eindelijk gaan
inzien, dat het altijd nog voordeeliger is o-m
ondersteuningen aan behoeftigen te betalen
dan hooge proceskoslen en in Juli 1714- kwam
een vrijwillig accoord tot stand.
Het zoogenaamde „verhaal" van uitgekeer
de ondersteuningen, dat tegenwoordig dage
lijks voorkomt, kende men in die dagen blijk
baar nog niet. Tenminste, toen Catharina
van Sas, die sedert vele jaren door de arm
meesters van Heemstede ondersteund was
geworden, in 1767 een erfenis ten deel viel,
behoefde zij deze niet aan de armmeesters af
te staaiTJ.. Deze Catharina van Sas erfde een
achtste -deel van de nalatenschap van Maria
Verhoeven, in leven echtgenoote van Jan Ser
ines te 's-Gravenhage. Nadat over deze erfe
nis eerst nog een proces was gevoerd, kwam
zij in 1769 in het bezit van ha-ar aandeel,
ten bedrage van 3024 guldens en 10 stuivers.
Zij leende deze som tegen twee en een half
percent rente aande schaalmeesters en
toen ze eenige jaren later stierf bleek het
dat ze tot universeel erfgenaam had benoemd
de „gemeente sehaalarmen der heerlijkheid
Heemstede". Ook zonder het minder prettige
„verhaal" kwam het geld toen dus precies
terecht, waar men het ook nu zou willen
hebben. Maar dat was in den goeden ouden
tijd en het bewijst dus nog niet. dat men ook
tegenwoordig het „verhaal" zou kunnen mis
sen.
(Adv. Ingez. Med.)
PROGRAMMA VAN DE HAARLEMSCHE
RABIOCENTB-ALE OP WOENSDAG
26 JANUARI 1938
Programma I: Hilversum II.
Programma II: Hilversum I.
Programma II: 8.00 Keulen. 9.05 Nieuwsbe
richten. 9.20 Parijs Radio. 9,40 Diversen. 10.40
Parijs Radio. 10.05 Diversen. 12.20 Parijs
Radio. 1.20 Ned. Brussel. 1.30 Concert. 1.50
Beroemde zangers (gr. pl.) 2.20 Diversen. 3.05
Parijs Radio. 3.20 Londen Regional. 3.50 Keu
len 5.20 Parijs Radio. 6.20 Keulen. 6.30
Italiaansche opera duetten. 6.50 Diversen. 7.20
Keulen. 11.20 Diversen.
Programma IV: 8.00 Ned. Brussel. 8.20
Gr. muziek. 8.30 Dagklapper. 8.40 Gram. pl.,
8.45 Gespr. dagblad. 9.00 Gram, muziek. 9.20
Diversen 10.35 London Regional. 10.50 Tijd
sein. Weerbericht. 11.05 Gram; muziek. 11.25
Droitwich, Orgelconcert. 11,50 Londen Regio
nal. 12,35 Droitwich. 1,45 London Regional.
3.20 Droitwich. 6.40 Londen Regional. 7.00
Droitwich, 11.05 London Regional. 11.20
Droitwich,
Programma V: 8.00—12.00 Diversen. 7.00—
8.00 Eigen gramofoonplaten concert. Klassiek
programma. 1. Les Preludes, van Liszt, Con
certgebouw-orkest. 2. Suite Oriëntale, Gr.
Odeon Symph. Orkest; 3. Trio in G-major,
Cortos, Thiband-Casais. 4. Dance Macrabre,
St. Opera Orkest van Berlijn.
