Haarlem's Dagblad E h. Het Wachten. Boeken. Veertien arbeidsters te Rembang omgekomen. De moord op den Haarlem schen autobestuurder Hes. e 55e Jaargang No. 16748 Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V. Bureaus: Groote Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgirodienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12. Telefoon: Directie 13082,Hoofdred. 15054 Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713 Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Donderdag 27 Januari 1938 Abonnementen per week f0.25. p. maand f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per post f3.55. losse nummers 6 cent per ex. Advcrtcntiën j 1-5 regels f 1.75, elke regel meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regeL Regelabonnementstarieven op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60, elke regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek. In het wachter) op een voor het gansche Nederlandsche volk buitengewoon heugelijke gebeurtenis, dat langer duurt dan men aan vankelijk meende te moeten veronderstellen, zijn mij enkele dingen opgevallen. Het eerste is wel dat het bedachtzaam over leg. dat wij ons als nationale deugd gïegen aan te rekenen, minder groot is dan het spraakgebruik omtrent nationale deugden zou doen vermoeden. Dat is niet erg. Het is soms zelfs vermakelijk. Velen schijnen te meenen dat krantenmenschen over een geheimzinnige bron .van wetenschap beschikken, waarop indien zulk een bron ter wereld bestond de knapste gynaecoloog jaloersch zou zijn. Zulk een bron bestaat evenwel niet. Het is natuur lijk jammer, evenals het trouwens betreurens waard mag heeten dat wij ten aanzien van den juisten datum geen zesde zintuig bezitten. Maar dat is nu eenmaal zoo en wij moeten dus mede berusten in het droeve feit, dat wij de vele verzoeken om inlichtingen, zich alle con- centreerend in de vraag „weet u al iets?" al wekenlang onbevredigend hebben moeten be antwoorden. U begrijpt dat wij graag „ja" zouden zeggen. Het leven van den journalist wordt ten allen tijde beheerscht door de hem gestelde vraag: „weet u al iets?" en hij is zoo gezegd onafgebroken in de weer met de be antwoording ervan. Alzoo ligt het hem niet best, wekenlang heen te moeten zeggen, voor al als het een zoo blijde zaak geldt. Want in het algemeen, nietwaar, zijn de gebeurtenis sen, tot welker vermelding wij dagelijks ge roepen zijn, niet van blijden aard. Dat is nu eenmaal zoo in deze uitermate onvolmaakte wereld. Het is onze schuld niet. Inderdaad zijn wij thans allen nog steeds genoopt tot de uitoefening van geduld. Hoe lang deze noodzaak nog zal blijven bestaan kan ik u zelfs bij benadering niet zeggen. Ik zal mij wachten eenigen tijd te noemen, zelfs veronderstellenderwijze. Velen zouden dadelijk meenen dat ik daar iets mee bedoelde, dat ik er eigenlijk meer van wist. En dat is niet zoo. Noch anderen, noch ik weten er meer van. De onzekerheid is precies even groot als bij de ge boorte van alle andere kinderen, die toch zeer velen zich uit eigen ervaring als moeder resp. vader wel moeten herinneren. Maar blijken van dit herinneringsvermogen zijn zeer schaarsch. Het Nederlandsche volk is zeer zeker een minder geduldig en rustig-nadenkend volk dan het zelf dacht. Het blijkt zelfs veel bijgeloo- viger te zijn dan het zelf dacht, gezien de wonderlijke connecties die velen gezocht schij nen te hebben tusschen natuurverschijnselen en de blijde gebeurtenis. Het Noorderlicht, dat zich eergisteren plotseling vertoonde en zooveel stoornis veroorzaakte in radioverbin dingen met Oceaanschepen, heeft volstrekt niets te maken met het wachten van het Ne derlandsche volk op een Koninklijke geboorte. Het spijt mij dat ik ten deze zoo nuchter moet zijn. Dan nog iets. Zooals u gemerkt zult hebben vertoeft een aantal journalisten in het Bad hotel te Baarn, dat niet ver van het Koninklijk Paleis te Soestdijlc verwijderd is. In dit Bad hotel staat ook het telex-toestel waarmee het Algemeen Nederlandsch Persbureau het ge boorte-bericht onmiddellijk zal uitzenden, waardoor het meteen alle dagbladen gelijktij dig bereikt. Ook ons. De telex-operateur is dus de eerste die het bericht ontvangt en uitzendt ook naar de garnizoenen waar saluutscho ten gelost zullen worden. U begrijpt wel dat wij alle denkbare voorbereidingen voor het pu- bliceeren van het groote nieuws getroffen heb ben. En sneller dan het langs dezen weg gaat kan het eenvoudig niet. Dit is het modernste wonder der techniek. Buiten de met deze uitzending in het Bad hotel belaste menschen is er nog een aantal anderen. Deze verslaggevers vertegenwoordi gen lang niet alle dagbladen en hebben eigen lijk niets anders te doen dan wachten op een tijding die niet zij zullen verzenden maar de telex-menschen. Hun aanwezigheid herinnert in hoofdzaak aan vroegere gebeurtenissen, toen de bladen inderdaad genoodzaakt waren verslaggevers in de buurt van het Paleis te stationneeren. Want de techniek was toen nog niet zoo ver. Nu is de aanwezigheid van deze groep eigenlijk een anachronisme. Wij hebben daar geen vertegenwoordiger bij omdat wij het volkomen overbodig achten. Een enkel per soonlijk bezoek van een onzer en de dagelij k- sche berichtgeving omtrent de autoritten en wandelingen van de leden der Koninklijke Familie is ruim voldoende gebleken. Ik kan mij niet weerhouden te zeggen dat ik de stukjes die uit de bewuste groep persverte genwoordigers voortkomend, in sommige bladen verschijnen niet bewonder. Veelal het tegendeel. Er is een massa geschreven dat van niet de minste beteekenis was, vaak zeer kinderachtig en naar mijn meening in strijd met de waar digheid van de pers en niet getuigend van voldoende besef van de belangrijkheid der in derdaad zeer groote en voorname gebeurtenis die ons volk wacht. Van vele zijden zijn com mentaren hierop mij ter oore gekomen. Ik hoop dat bij een volgende gelegenheid verstan diger, waardiger en dus ook minder futiel zal worden opgetredenen dan tevens in over eenstemming met de techniek van den tijd waarin wij leven. R. P. (Volgens een Engelsche statistiek zijn er sedert de uitvinding der boekdrukkunst 30 millioen boeken uitgegeven.) Al wat in boeken staat is in dat hoofd gevaren, Heeft Vondel indertijd op Vossius gedicht, Maar sinds dat vleiend oordeel vloden vele jaren, En leefde Vondel thans, dan sprak hij niet zoo licht. Professor Vossius heeft mogelijk gelezen, Al wat in boeken stak, toen hij het leven laad, Dat feit werd toen door Vondel zeer terecht geprezen, Maar 't heeft toen toch niet meer dan - 't moogiijke omvat. Als nu de knapste mensch, zoodra hij is geboren, Kon lezen gaan tot d' allerlaatsten ademtocht En zonder dat hem zelfs de slaap erin kwam storen, Te slikken kreeg, wat ooit door schrijvers is gewrocht; Dan was hij, hoe geleerd in talen hij mocht wezen En hoe snel van begrip, nog voor de helft niet klaar. Als hij al wat in boeken steekt ten eind wou lezen. Al bleef hij onvermoeid en werd hij honderd jaar. Al wat in boeken stak was ook in Vondel's dagen En die van Vossius, natuurlijk niet geleerd, En ook niet waard om in 't geheugen mee te dragen, Zelfs uit dit oogpunt hier en daar totaal verkeerd. Zoo is het heden ook, misschien in sterker mate Maar toch, zoo af en toe bekruipt verleiding mij. Om uit te roepen: ach, wil 't eens een tijdje laten. Dat eindeloos geschrijf, een mensch sloft het niet bij. Ik wil mijn kennis graag in velerlei verrijken, Maar er is zoo oneindig veel op elk gebied. Dat elke poging wel onmogelijk moet lijken, En daarom doe ik het gedwongen dan maar niet. P. GASUS. Vuurwerkfabriek in de lucht gevlogen. SOERABAJA, 27 Januari (Aneta/ A.N.P.) Gistermiddag is een Chi- neesche vuurwerkfabriek te Rembang in de lucht gevlogen. Vijf personen werden op slag gedood, 22 personen werden zwaar- en 14 lichtgewond. Het betreft hier allen arbeidsters. In het hospitaal zijn nog negen per sonen overleden. De oorzaak is nog niet bekend. 51 nieuwe woningen in het Zuiderhoutpark te Haarlem. „De grootste grondverkoop in jaren voorgekomen." Het voorstel van B. en W. om 15.302 M2. grond in het Zuiderhoutpark tegen f 8 per M2. te verkoopen voor den bouw van 51 middenstands woningen, werd Woensdagmiddag door den Haarlemschen Raad aangenomen. De wethouder van Openbare Werken, de heer M. A. Reinalda, deelde mede, dat dit bouwplan uitgaat van een maatschappij tot be legging van gelden. Het is de grootste grond- verkoop die de gemeente in de laatste jaren heeft gedaan. Het gaat om een totaal bedrag van meer dan f 120.000. De Haarlemsche Begrooting voor 1937. Goedkeuring nu spoedig te verwachten. In de zitting van den Haarlemschen ge meenteraad van Woensdagmiddag zijn op voorstel van B. en W. nog eenige door de re geering opgelegde bezuinigingen geaccepteerd (o.a. de verlaging van de subsidie voor Haar lem's Bloei van f 5000 tot f 2500)Daardoor is een besparing verkregen van ruim f 11.000. Het gevolg is dat de aanvankelijk aangevraag de extra uitkeering uit het Werkloosheidssub- sidiefonds voor 1937 teruggebracht kan wor den tot f 394.935. B. en W. hebben thans de overtuiging zoo deelde de heer E. v. d. Wall, wethouder van financiën, mede, dat de begrooting nu spoe dig goedgekeurd zal worden, waardoor Haar lem kan rekenen op de bovengenoemde extra uitkeering tot dekking van bet tekort. DE DAGELIJKSCHE AUTORIT VAN PRINS BERNHARD. SOESTDIJK, 27 Januari. Hedenochtend te ruim half twaalf is Prins Bernhard weder in zijn beige ,,Cord" uitgereden, welke bestuurd werd door zijn chauffeur. De auto vertrok in de richting Baarn. De hertog en de hertogin van Kent vertoeven op het oogenblik in St. Anton (Arlberg), waar zij de wintersport beoefenen. Het prinselijk paar op weg naar het oefenterrein. Bijzonderheden over het onderzoek in deze Haagsche zaak. De verdenking tegen twee Haarlemmers. Men zal zich herinneren den gruwelijken roofmoord in den avond van 26 Februari 1937 in Den Haag gepleegd op den 45-jarigen autohandelaar den heer P. Hes uit Haarlem. Deze was met een auto naar de Haagsche automarkt bij het Spui gegaan. Daar werd hij door twee kooplustigen aangesproken die een proefrit wilden maken. Op den stillen Bezuidenhoutschen weg werd de heer Hes door een der twee passagiers neergeschoten, waarna hij van zijn portefeuille met onge veer 100 gulden beroofd werd. De politie vond na eenigen tijd de auto met het lijk. De politie en justitie in Den Haag hebben een uitgebreid onderzoek ingesteld maar tot heden heeft dit nog niet tot aanhouding van de daders geleid. Wij vernemen thans evenwel uit Den Haag, dat er belangrijke aanwijzingen in de zaak verkregen zijn. De justitie heeft name lijk van de Haarlemsche politie mededee- lingen ontvangen die wat hoofdzaak betreft op het volgende neerkomen: De Haarlemsche politie heeft eenigen tijd geleden een 20-tal leden van een bende ge arresteerd, die zich aan een groot aantal in braken en diefstallen in Haarlem en omge ving had schuldig gemaakt. Een van die mannen is toen aan het vertellen gegaan. Daarbij heeft hij opgegeven, dat twee van de gearresteerde Haarlemmers de daders zijn van den moord op Hes. Hij had van de voor bereiding van den roofmoord gehoord. Het was evenwel niet de bedoeling om den heer Hes te berooven maar een anderen Haar lemmer. Dit was iemand die de gewoonte had met een goed-gevulde portefeuille op zak te loopen. Het toeval wilde evenwel dat die Haarlemmer acht dagen voor den moord zijn auto verkocht had, welke auto in het bezit van den heer Hes gekomen is. De moordenaars" hadden dus op de Haag sche automarkt wel de goede auto op het oog, maar den verkeerden eigenaar. Dit zou een verklaring zijn voor het feit, dat de heer Hes vermoord is terwijl geen zekerheid be stond of hij een belangrijk bedrag aan geld bij zich had. De loslippige Haarlemmer heeft ook ver teld, dat hij uit belangstelling naar de auto markt in Den Haag gegaan is. Blijkbaar was het zijn bedoeling om. als de kameraden hun slag geslagen hadden een deel van den buit te vragen voor zijn stilzwijgendheid. Volgens zijn verklaringen heeft hij op de automarkt gezien, dat de twee Haarlemmers met den heer Hes aan het onderhandelen waren over den verkoop van de auto. Men zou de veronderstelling kunnen oppe ren dat de klappende Haarlemmer alleen met zijn onthullingen gekomen is om aanspraak te kunnen maken op de belooning van f 250, maar het onderzoek heeft niet aangetoond dat daarvoor geen reden bestaat. Wij kunnen daaraan nog toevoegen, dat het onderzoek dat de Haagsche politie en justitie naar aanleiding van bovenbedoelde verklaringen heeft ingesteld nog niet het re sultaat heeft opgeleverd wat men er aanvan kelijk van verwachtte. De twee Haarlemmers die als de daders zijn aangewezen, zijn in middels door de Haarlemsche rechtbank ver oordeeld voor verschillende inbraken, zoodat zij voorloopig niet op vrije voeten komen. Tenslotte vernemen wij nog uit Den Haag, dat in deze moordzaak reeds meer dan 800 personen gehoord zijn. omdat er behalve uit Haarlem ook van verschillende andere kan ten in den loop van het jaar aanwijzingen zijn ontvangen over de vermoedelijke daders. Den laatsten tijd is ook een onderzoek in gesteld naar de veronderstelde mogelijkheid dat de daders die indertijd den bekenden aanslag op dr. De Ridder gepleegd hebben debet konden zijn aan den moord op den heer Hes, maar ook dat onderzoek heeft geen resultaat opgeleverd. Nieuwe rijwielstalling voor liet Gymnasium te Haarlem. Een vergoeding van de scholieren gevraagd? De gemeenteraad van Haarlem stelde Woens dagmiddag op voorstel van B. en W. een cre- diet van f 4000 beschikbaar om in het perceel Jacob ij nestraat 26 (waar vroeger het bureau voor „Zuigelingenzorg" was) een rijwielberg plaats voor 120 fietsen te maken ten behoeve van het Gymnasium. De nu bij de school be staande rijwielberging is zeer slecht. Op een vraag van den heer P. J. M. van Tetering, deelde de wethouder van financiën, de heer E. v. d. Wall, mede, dat bij B. en W. in overweging is het denkbeeld om voor het gebruik van deze rijwielbewaarplaats een kleine vergoeding te vragen. Huis begon te verzakken. Nachtelijke consternatie in de Jovdaan. AMSTERDAM, 27 Januari. In. den afge- loopen nacht te ongeveer kwart over drie werden de bewoners van het perceel Derde Goudsbloemdwarsstraat 6 opgeschrikt door een hevig gekraak. Nauwelijks waren zij wakker of met luid gerinkel knapten de ruiten van verschillende ramen, die scheef in de muren bleken te zitten. In angst vluchtten de bewoners van be nedenhuis, tweede en derde verdieping de eerste verdieping is onbewoond het huis uit, wat nog bemoeilijkt werd, doordat de meeste deuren bleken te klemmen. Het was duidelijk, dat het huis aan het verzakken was, een gevolg van het feit, dat kort geleden een der belendende perceelen is afgebroken, waar door de zijmuur zijn natuurlijken steun ver loor. De politieagent van de post Westerstraat waarschuwde de brandweer van de hoofd wacht Prinsengracht en het gemeentelijk bouw- en woningtoezicht. Weldra kwam er dan ook hulp opdagen en onder leiding van een inspecteur van bouw en woningtoezicht, den heer Stroobach, begon de brandweer den zijmuur te stutten. Pas tegen zeven uur vanmorgen was men hier mee gereed. Toen was echter alle gevaar ge weken. De bewoners mochten reeds eerder in hun woningen terugkeeren. Het perceel, dat begon te verzakken, is geenzins bouwval lig en zoodra in het open gedeelte ernaast opnieuw zal zijn gebouwd, waardoor de zij muur weer vcAdoenden steun krijgt,"zal 't dan ook weer in normalen staat verkeeren. Soestdijk blijft in rust gehuld. Prinses geniet een uitstekende gezondheid. BAARN. 27 Januari. Hedenochtend een nieuwe en tot nu toe ongekende sensatie voor velen, die zich in Baam ophouden in afwach ting van de blijde gebeurtenis, ten paleize. Een sneeuwlaag bedekte de boomen en de vel den. Niet dik en ook niet van langen duur, dat zag een ieder. Maar toch was het een ver rassend gezicht, toen men vanmorgen uit het raam keek en alles wit was. Daarbij was het weer bijzonder zacht en een mild lentezonne tje lokte velen naar buiten om een flinke wandeling te maken door de bosschen, welke in de vroege ochtenduren nog met een vol strekte blankheid overdekt waren. Rustig, als steeds in de laatste dagen, lag het paleis. Het gazon aan de voorzijde was egaal wit, links en rechts strekte het park zich uit, nu vol teere kleuren: de sneeuw langs de boomen, de takken tegen de grijze lucht, de zon schaduwen tooverend tot in de verten. Om kwart voor twaalf werd de „Cord" van Prins Bernhard uit de garage gereden en voor het paleis gebracht. Enkele oogenblikken later verscheen de Prins op het bordes en nam in den wagen plaats, naast den chauffeur. De auto verdween in de richting van den Amsterdamschen straatweg. Enkele oogenblikken later kwam een an dere auto het paleispark binnenrijden. Het was de wagen van dr. J. de Groot. Hij was vanochtend reeds vroeg uitgereden en keerde eerst tegen twaalf uur terug. Onder de personen, die geruimen tijd vóór het paleis hadden gestaan, waren er enke len. die beweerden, dat zij de Prinses in den tuin hadden zien wandelen. Zekerheid hier omtrent was niet te verkrijgen. Echter zou men zoo zeggen, dat het geenszins onmogelijk geacht moet worden. Het weer lokt een ieder naar buiten en daarbij mag de lang durige afwezigheid van dr. De Groot ook wel als een aanwijzing opgevat worden, dat, naar alle waarschijn lijkheid er ook vandaag nog geen bijzonder nieuws uit het paleis te verwachten is. Men verzekerde ons echter, dat de 'ezondheidstoestand van H.K.H. uit stekend is en dat men ten paleize met vol vertrouwen de komende da gen tegemoet gaat. Het woord is aan Pope: De meest positieve men schen zijn het lichtgeloovigst. Spaansche burgeroorlog duurt Mussolini te lang. Aanzienlijke Italiaansche verster kingen naar Frc Uittreding uit non-intcrventiecommissie zofl aanstaande zijn. LONDEN, 27 Januari (Havas). In de News Chronicle schrijft Vernon Bartlett, dat Italië zich in de eerst volgende weken uit de commissie voor de niet inmenging zal terugtrekken en openlijk zal aankondigen, dat het ,,een einde zal maken aan het bolsje wisme in Spanje". Vernon Bartlett vervolgt: „Het langzame verloop der krijgsverrichtingen aan den kant van Franco en de groeiende impopulariteit van den Spaanschen oorlog in Duitschland en Italië zouden den dictatoren genoodzaakt hebben een snelle beslissing in een of anderen zin te nemen: óf sensaticneele versterking van de hulp aan de opstandelingen, óf een zich volledig terugtrekken. Mussolini zou zich reeds voor de eerstgenoemde oplossing heb ben uitgesproken. De Italiaansche verster kingen, die binnenkort naar Spanje gezonden zouden worden, zouden bestaan uit 50.000 man. tanks, «vliegtuigen en zwaar geschut in aanzienlijke hoeveelheden". Mussolini zou van meening zijn. dat een ver wei. .mg der-niet-inmengings-politiek en een verscherpte inmenging der fascistische sta ten aanzienlijke diplomatieke voordeelen bo ven Engeland en Frankrijk zouden bieden. Men verwacht daarbij, dat deze staten lijde lijk zullen toezien. „STUERMER" WAS NOG NIET VERKRIJGBAAR. Het anti-semitische orgaan van Julius Streicher, der Stuermer, dat verleden week in beslag was genomen, is gisteren niet ver schenen. Het was althans niet op het gewone uur in de Duitsche hoofdstad verkrijgbaar. De blijde gebeurtenis. De feestelijkheden. Men verzoekt ons nog mede te deelen, dat, als de blijde gebeurtenis vóór 7 uur van avond plaats heeft, de feestelijkheden in de stad van avond gehouden worden. De nationale feestdag is dan Zaterdag en de gala-avond op Maandag in het Gem. Concertgebouw. aarlem's Dagblad bevatte in 1937 46829 Advertenties van Vraag en Aan bod. Dat beteekent meer dan 150 per nummer van ons blad. Dank zij het succes dezer rubriek. PIRITUS THEELICHTJE Verbruik: slechts één vijfde cent per uur (Adv. Ingez. Med.) HEDEN14 PAGINA'S. Het onderzoek in de moordzaak-Hes 1 Bij het in de luchtvlicgen van een Chinee- sche vuurwerkfabriek op Java, zijn 14 menschen om het leven gekomen. 1 Op een onbewaakten overweg bij Apel doorn zijn Woensdagavond twee men schen om het leven gekomen. 3 Het Noorderlicht heeft liet radio-verkeer sterk gestoord. 3 Mgr. prof. dr. J. K. F. II. Schrijnen is Woensdagmiddag plotseling overleden. 3 De Cliineesche troepen en vliegtuigen ge ven blijken van activiteit. 4 De ontploffing te Villejuif heeft dertien dooden geëischt. 4 Valencia is gisteren zwaar gebombar deerd door Franco's luchtmacht. 4 Berichten over felle gevechten in Abessynië 4 De Haarlemsche gemeenteraad heeft ver schillende door de regeering voorge schreven bezuinigingen aanvaard. 6 ARTIKELEN, ENZ. R. P.: Het wachten. 4 Mr. E. Elias: Onverwachte wachtgevolgen 3 Onze Indische Luchtpostbrief. 3 Berlijnsche correspondentie: Ds. Niemöl- Ier komt voor de Vierschaar. 4 II. D. Vertelling: De pop Osahi. 6 v. H.: „Entile Zola". 14 v. H.: Victoria de Groote. Voor de Vrouw \2 De Burgerlijke Stand van Haarlem is op genomen op jj

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1938 | | pagina 1