Historisch filmwerk.
„Modern Times".
Een oude schlager.
Adolphe Engers.
ZATERDAG 5 FEBRUARI 1938
HA ARE EM'S DAGBÏAD
Anna Neagle in
„Koningin Victoria."
Het is van de directie van het Luxor-Thea-
ter een goede gedachte geweest om juist in
deze dagen nu onze Koninklijke Familie zoo
in het brandpunt van alle belangstelling
staat, het historische filmwerk „Victoria de
Groote" te prolongeeren. Deze geschiedenis,
de liefde van een Koningin voor haar prins
gemaal zal zeker door het Nederlandsche pu
bliek begrepen en gewaardeerd worden.
Luxor
De eerste ontmoeting van Koningin Victoria
(Anna Neagle) en haar Uiteren gemaal Prins
Albert.
(Luxor Theater).
De uitstekende wijze waarop Anna Neagle
haar rol als koningin Victoria vervult is door
ons reeds bij de première van deze film te
Haarlem besproken. Ook Adolf Wohlbrück
staat haar als prins-gemaal prachtig ter
zijde.
.Victoria de Groote
heeft nu een on
verwachte actuali
teit gekregen, te
meer daar een dei-
dochters van koningin Victoria „Beatrice"
gedoopt en thans nog in Engeland in hoogen
ouderdom leeft. Weliswaar heeft Victoria de
Groote deze actualiteit niet noodig want ook
zonder dat is de film zeker waard gezien te
worden. De pogingen om groote historische
gebeurtenissen in een film te verwerken zijn
door deze rolprent weer een groote stap na
der tot het doel gekomen.
Ook voor de Hollandsche filmindustrie ligt
hier nog een terrein braak dat zeker de
aandacht van de producers verdient.
In het bijprogramma draait deze week de
aardige film „Nu juicht een Volk" die ook
reeds door ons werd besproken. Zij nog ver
meld dat de tekst door mevr. De Hoog-Nooy
Is gemaakt.
Paul Muni's pracht creatie.
„Het leven van Emile Zola"
Cinema
Door de feestelijkheden van de afgeloopen
week, moest voor menigeen het bioscoopbezoek
van het weekprogramma worden afgevoerd en
om te voorkomen, dat men daardoor een van
de beste films zou missen geeft Cinema
Theater nu de film Het Leven van Emile Zola.
Het is misschien niet algemeen bekend, dat
bij de jaar lij ksche enquete, die in Amerika
gehouden wordt, waarbij aan bepaalde per
sonen verzocht wordt in volgorde van één tot
tien de beste films aan te wijzen, Emile Zola
het meeste aantal stemmen verwierf en „De
Goede Aarde" waarin eveneens Paul Muni de
hoofdrol vertolkt, nummer twee werd. Niemand
die beide films of
een der twee gezien
heeft, zal verwon
derd zijn, dat een en
dezelfde acteur twee
zoo uiteenloopende karakters als Wang Lung
in „De goede Aarde" en Emile Zola in „Het
Leven van Emile Zola" op zoo bijna volmaakte
wijze kan uitbeelden, zij het dan onder de
eminente regie van Dieterle. De film vond de
vorige week op dezé plaats een zeer uitvoerige
bespreking, we mogen dus volstaan om nog
eens iedereen met den grootsten aandrang
aan te raden de film te gaan zien. In de eerste
plaats Emile Zola. en onmiddellijk daarnaast
Dreyfus, Picquart, Laborie, Anatole France,
het zijn in hun uitbeeldingen even zoovele
sterren.
Het voorprogramma wordt gevormd door de
Profilty-film „Er is een prinsesje geboren" en
een Loet. C. Barnstijn-film „Zingt allen mee
in deze blijde dagen", aan welke uitnoodiging
door het publiek gaarne voldaan werd.
Frans Hals
Charlie Chaplin's humor.
Ei' zijn vele films van slechts enkele jaren
geleden, die wanneer men ze thans terug ziet,
inderdaad blijken niet meer mee te kunnen.
Haar tempi zijn te zwak, de ensceneeringen
niet direct genoeg op het publiek ingesteld.
Kortom zij zijn verouderd, de filmtechniek
vervolmaakt zich met den dag en hetgeen niet
aan de up-to-date-eischen voldoet is genie
ten. Tenzij het accent van een zoodanig film
werk niet in de techniek doch in de idee, de
geest ligt. En dit blijkt in sterke mate het ge
val met Charley Chaplin's „Modern times" dat
weer eens vertoond
wordt. Er zijn veel
films gekomen en
gegaan, veel sterren
gerezen en gevallen,
maar gebleven is Chaplin. Omdat hij zich niet
met den maalstroom der techniek heeft laten
meeslepen, neen, zelfs de kracht bezit deze te
tarten. Het is met eenige angst, dat men een
reprise van een film van eenige jaren terug
gaat zien. Het valt meestal tegen en vooral
degenen, die in de film een mogelijkheid zien
tot het scheppen van onvergankelijke kunst,
gaat dat aan het hart. Want dan krijgen zij
het bewijs er van, dat de film snel verouderd
en haar waarde zeer vergankelijk is. Het stemt
tot verheugenis, dat een film als „Modern
Times" op deze teleurstellingen een uitzonde
ring maakt. Ik heb dit werk van Chaplin ja
ren geleden gezien en er toen zeer van genoten
En thans, bij de herhaalde kennismaking, kan
ik met de hand op het hart beweren, dat ik
even gul genoten en gelachen heb als de eer
ste keer. Natuurlijk, er zijn menschen, die van
Chaplin's humor houden en er zijn menschen
die dat niet doen. Deze laatste blijven vanzelf
weg. Maar laat de eerste categorie zich deze
gelegenheid tot een herhaalde kennismaking
niet ontgaan. Want naast het genieten van
Chaplin's onvergankelijke humor kan men tot
zijn blijdschap constateeren, dat een derge
lijke origineele en elementaire filmvormgeving
als Chaplin die verwezenlijkt, de vooruitgang
der techniek trotseert en in en uit zichzelf
Charley Cha-plinde grootmeester van den
humor in Modern Times", de film die tot op
heden nog steeds niet door een nieuwe Chap-
lin-productie gevolgd is.
(Frans Hals Theater.)
genietbaar blijft, en meer dan dat, gewaar
deerd kan worden als in zijn soort: een kunst
werk. Daar waar de geest het sterkst is heeft
nooit de primitiviteit der middelen, waarmee
ze tot uitdrukking werd gebracht, kunnen ver
hinderen dat de menschheid haar ook later
nog verstond. Wèl wanneer de middelen, de
materieele kant van de vormgeving de toon
aangeven, raakt de creatie vlug uit de mode.
In Chaplin's filmwerk is de geest, de gedachte
verreweg superieur. Het is een bepaalde geest,
die van Chaplin. Misschien wel de geest van
het kind. Het is zoo treffend gezegd: Hij die
zoo oud als hij wordt nog steeds kan spelen
als een kind, bezit ook de gave zich ten aan
zien van het leven steeds opnieuw in te stel
len en zich te verjongen. Chaplin kan spelen,
met de dingen van zijn tijd, den modernen
tijd. En zij die van Chaplin houden kunnen
ook spelen, kunnen zich ook losmaken van den
dagelijkschen sleur. Mogen zij het bewijzen
door zich even aan den stroom van aan hen
voorbijtrekkende technisch volmaakte films
van heden te onttrekken en deze merkwaar
dige reprise te gaan zien. Zij zullen er moed
uit kunnen putten. En levenslust.
„Liefdesparade."
Voor de reprise van „Liefdesparade" heeft
men een diepen duik in het filmarchief moe
ten doen, want het is al w.eer heel wat jaren
geleden, dat Hollywood deze rolprent de we
reld inzond. „Liefdesparade" was in die
vroege periode van de klankfilm een evene
ment van de eerste grootte, Jeannette Mac-
donald en Maurice Chevalier vestigden er hun
filmcarrière mee en de pittige songs uit het
stuk veroverden in een minimum van tijd de
danszaal, de huiskamer en de straat.
Nu wij de geestige romance van Koningin
Louise en graaf Alfred in het fictieve rijk Syl-
vanië nog eens beleven mag gezegd worden,
dat zeer veel van de oude charme ongerept is
gebleven. Zeker, men bespeurt gemakkelijk,
dat de techniek en
al-
Hemlbr audit
ttx» 771 de regie in het
gemeen sinds de
„joyeuse entree" van
„Liefdesparade" met
groote sprongen vooruit gegaan is. Maar toch
de humor van het geval, de jubelende zang
stem van Jeanette Maedonald, de oolijke voor
dracht van Chevalier, een alleraardigste scène
als die van de marcheerende grenadiers, al die
factoren wettigen een wedervertooning van
de film volkomen.
Het bejaarde paardje, dat met „Liefdespa
rade" van stal werd gereden, is voor een ze-
vendaagsch ritje dan ook nog best geschikt
en zal de liefhebbers zonder twijfel vele ge
noeglijke oogenblikken bezorgen. Wij ver
wachten een flinke belangstelling voor zijn
heroptreden.
De nationale gebeurtenis te Soestdijk be-
heerscht het voorprogramma. Behalve eenige
flitsen van het heugelijk feit in het journaal
krijgt men de interessante Profiltifilm te
zien. „Er is een prinsesje geboren", waarin een
serie karakteristieke fragmenten de geschie
denis van Prinses Juliana en Prins Bernhard
sinds hun verloving in September 1936 ver
halen. Het andere voorfilmpje „Zingt allen
mee in deze blijde dagen" stelt het publiek in
de gelegenheid in te stemmen met eenige be
kende vaderlandsche liederen.
PRACTISCH CHRISTENDOM.
Bovenvermelde gemeenschap belegt op
Woensdagavond 9 Februari in gebouw „Ons
Huis" Ged. Voldersgracht 15, een openbare
samenkomst. Spreker is den evangelist I. Kui
per uit Bilthoven over het onderwerp „De
waarheid in gloed".
Op Vrijdagavond 11 Februari hoopt in het
zelfde gebouw te spreken Dr. M. v. d. Voet,
Ned. Herv. Predikant te Haarlem-Noord over
het onderwerp: „Kan practiseh Christendom
deze wereld nog gezond maken?"
PROGRAMMA
Paul Muni als Emile Zola.
(Cinema Palace).
ZONDAG 6 FEBRUARI.
HILVERSUM I, 1875 M. en 415,5 M.
8.55 VARA. 12.00 AVRO, 5.00 VPRO, 5.30
VARA. 6.30 VPRO, 8.00—12.00 AVRO.
8.55 Gramofoonmuziek. 9.00 Voetbalnieuws.
9.05 Tuinbouwpraatje. 9.30 Gramofoonmuziek.
9.40 Causerie „Van staat en maatschappij".
10.00 VARA-Orkest en solist. 10.40 Declamatie
en gramofoonmuziek. 11.00 „Fantasia" en
solist. 12.00 Het woord van de week. 12.05 So
listenconcert. 12.45 Schilderij bespreking. 1.00
Gramofoonmuziek. 1,30 Causerie, 1.50 Gramo
foonmuziek. 2.00 Boekbespreking. 2.30 Het Con
certgebouworkest en soliste. In de pauzeGra
mofoonmuziek, 4.25 AVRO-Dansorkest en
soliste. 4.55 Sportnieuws ANP. 5.00 Causerie
„Gesprekken met luisteraars". 5.30 Voor de
kinderen. 6.00 Sportuitzending. 6.15 Sport
nieuws ANP, gramofoonmuziek. 6.30 „Pinkster
'38", causerie vanwege de V.C.J.C. 7.00 Remon-
strantsche Kerkdienst. 8.00 Berichten ANP.
Mededeelingen. 8.20 „Een vorstelijke roman
ce", klankbeeld. 9.15 Verkorte opera „Zar und
Zimmermann". 10.15 Radiojournaal. 10.30
Gramofoonmuziek 11.00 Berichten ANP. Hier
na: AVRO-Dansorkest. 11.40—12.00 Piano en
orgel.
HILVERSUM n, 301,5 M.
8.30 KRO, 9.30 NCRV, 12.15 KRO, 5.00
NCRV, 7.45—11.00 KRO.
8.30 Morgenwijding. 9.30 Gewijde muziek
(gr.pl.) 9.50 Nederduitsch Hervormde Kerk
dienst. Na afloop: Orgelspel. 12.15 KRO-Orkest.
1.00 Causerie „Het luchtvraagstuk voor het
onderwijs". 1.20 Vervolg concert. 2.00 Gods
dienstonderricht voor ouderen. 2.30 Gramo
foonmuziek. 3.00 Het Hollandsch Strijkkwar
tet. 3.45 Gramofoonmuziek. 4.00 Ziekenlof. 4.55
Sportnieuws. 5.00 Gereformeerde Kerkdienst.
Na afloop: Gewijde muziek (gr.pl.) 7.45 Sport
nieuws. 7.50 Causerie „Leken-Apostolaat", 8.10
Berichten ANP. Mededeelingen. 8.25 Gramo
foonmuziek. 8.30 Het KRO-Orkest, de KRO-
Boys en solist (Om 9.15 Causerie over motor
rijden). 10,30 Berichten ANP. 10.4011.00
Epiloog.
DROITWICH 1500 M.
12.50 Het Raunds Temperance Silver Prize-
Orkest en solist. 1.50 De Westminster Players.
2.20 Voor tuinliefhebbers. 2.40 Troise's Mando
line-Orkest. 3.20 BBC-Northern Orkest. 4.20
Religieuze causerie. 4.40 Alfredo Campoli's
Salonorkest. 5.20 Boekbespreking. 5.40 BBC-
Harmonie-orkest. 6.10 Filmpraatje. 6.25—8.15
Radiotooneel met muziek. 8.20 Kerkdienst. 9.05
Liefdadigheidsoproep. 9.10 Belichten. 9.25 Oc
tet van het BBC-Koor, BBC-Theater-Orkest
>n solisten. 10.20 Literair-muzikaal program
'ma. 10.50 Epiloog.
RADIO-PARIJS 1648 M.
8.10 en 11.25 Gramofoonmuziek. 11.50 Orgel
concert. 12.40 Gramofoonmuziek. 12.50 Viscia
no-Orkest en zang. 3.20 Zang. 3.35 Mandoline-
Orkest. 4.05 Duetten. 5.20 Pianovoordracht. 5.35
Colonne-Orkest. 8.35 Zang. 8.50 Verkorte
operette „Le Clos". 11.201.20 J. Bouillon's
dansorkest.
KEULEN 456 M.
5.20 Havenconcert. 7.35 Viool, piano en or
gel. 8.50 Gramofoonmuziek. 9.50 Quatre-
mains. 10.20 Gramofoonmuziek. 11.20 Rheini-
sche Kamerorkest. 12.25 Vliegeniersorkest,
Omroepkleinorkest en solist. 2.10 Gramofoon
muziek. 2.40 Sportreportage. 3.35 Amusements
sextet, solisten en Orkest van Spoorwegperso
neel. 5.20 Cabaretprogramma. 7.20 Omroep
orkest, solisten en Leipziger Pianoduo. 10,05
11.20 Adalbert Lutter en Georg Grohroek en
hun orkesten mmv. solisten en Orgelspel (gr.
opn.)
BRUSSEL 322 M.
9.25 Gramofoonmuziek. 10,50 Omroepkoor en
Orgel. 11.20 Conservatorium-concert. 12.20
Gramofoonmuziek. 12.50 Omroepsalonorkest.
2.35 Gramofoonmuziek. 3.05 Viool en piano.
3.35 Zangkoor „Marxkring". 4.05 Gramofoon
muziek. 4.204.50 Vervolg koorconcert. 5.35
Gramofoonmuziek. 6.20, Radiotooneel. 7.20 Om
roepsalonorkest. 8.20 Gevarieerd programma.
10.30 Omroepdansorkest. 11.2012.20 Populair
concert uit Antwerpen.
BRUSSEL 484 M.
9.22 Gramofoonmuziek. 10.20 Ed. Loiseau'
Orkest. (In de pauzes: Fluit en zang). 12.50
Omroeporkest. 2.20—2.35 Gramofoonmuziek.
2.50 „La Mascotte", operette. 6.05 Cellovoor
dracht. 7.35 en 8.20 Gramofoonmuziek. 8.30
Omroeporkest en Gramofoonmuziek. 9.35
Omroeporkest en soliste. 19.30 Gramofoonmu
ziek 11.20—12.20 Fud Candrix' orkest.
DEUTSCHLANDSENDER 1571 M.
7.20 Omroeporkest, strijkkwartet, de Golde-
ne Sieben en solisten. 9.20 Berichten. 9.35
Sportreportage. 10.05 Scheepsweerbericht. 10.20
Sportreportage. 10.30—12.15 Adalbert Lutter en
Georg Grohroek met hun orkesten en Orgel
spel (Gr. pl.)
RADIO MOORS N.V.
KRUISSTRAAT 38, TELEFOON 14609
OFFICIEEL PHILIPS REPARATEUR
(Adv. Ingez. Medj
MAANDAG 7 FEBRUARI 1938.
HILVERSUM 1 1875 M. (Tevens over den
Jaarsveldzender op 415.5 M.)
Algemeen programma verzorgd
door de AVRO.
8.00 Gramofoonmuziek; 10.00 Morgenwij
ding: 10.15 Gramofoonfuziek; 10.30 Het
Haagsehe Trio en gramofoonmuziek; 12.00
Gramofoonplaten12.10 Orgelspel; 12.30 En
semble Charles Hoek en solist; 4.30 Muzikale
causerie (met gr.pl.)5.30 Stafmuziek 5de
R. I.; 6.45 Gramofoonmuziek; 7.00 AVRO-
Dansorkest: 7.35 Causerie over Amerika; 8.00
Berichten A.N.P., Mededeelingen; 8.15 Con
certgebouw-orkest; 9.15 Gramofoonmuziek.
9.45 Zang met orgel en pianobegeleiding:
10.30 Renova-kwintet; (Om 11.00 Berichten
VN.P.); 11.30 Eddv Oliver's dansorkest
HL VERS UM II, 301 M.
NCRV - Uitzending.
8.00 Schriftlezing, meditatie, gewijde mu-
Maurice Chevalier en Jeanette MacDonald in een scène uit „Love parade".
(Rembrandt Theater).
HET TOONEEL
Bij zijn 30-jarig tooneeljubileum
Na de Amsterdamsche tooneeljubilea van
Charlotte Kohier, Oscar Tourniaire, Louis
Saalborn en Lou Ezerman volgt thans een
Haagsehe jubilaris en wel Adolphe Engers, die
bij Het. Rotterdamsch-Hofstad Tooneel in
„Zijne Eminentie doet zaken" van Ben van
Eysselstein zijn 30-jarige tooneelloopbaan
feestelijk zal herdenken.
Adolphe Engers is pas in de laatste jaren
in ons land als acteur- bekend geworden. Wel
had hij hier in de jaren 1909 tot 1918 bij ver
schillende gezelschappen o.a. bij Royaards,
Iieyermans en Verkade gespeeld, maar het
grootste deel van zijn carrière heeft hij toch
in het buitenland gewerkt.
Ook zijn opleiding heeft hij in Duitschland
en wel bij Prof. Martersteig in Keulen
genoten en voordat hij hier zijn eerste enga
gement kreeg, was hij reeds aan het Théatre
Municipale te Nizza verbonden geweest. Na
1918 is hij als filmspeler naast vele beroemd
heden o.a. Jannings, Henny Porten en Willy
Fritseh bij de Ufa opgetreden. Zijn naam
kwam in dien tijd op Nederlandsche program
ma's enkel voor als de vertaler van de stukken
van Molnar, wiens vertegenwoordiger hij bij
de Nederlandsche tooneeldirecties was.
Zeven jaar geleden keerde Engers naar het
vaderland terug en het was Cor van der
Lugt Melsert, die hem dadelijk bij zijn gezel
schap een goede kans bood in „Souper" en
„Een, twee drie" van den Hongaarschen schrij
ver, aan wien hij zijn artistiek hart verpand
heeft.
Het was in het laatste blijspel meer dan
in het wrange Souper waarin Engers zijn
uitzonderlijk en zeer persoonlijk komisch
talent kon toonen. Engers Is wel eens ver
geleken met den eenige jaren geleden ge
storven beroemden Duitschen komiek Max
Pallenbei-g en dit is verklaarbaar. Hij heeft
hetzelfde uitbundige en nadrukkelijke in
zijn spel. Gereserveerd is hij zelden of nooit.
Schreven wij verleden week van Lau Ezer
man, dat hij de incarnatie van den Hollan
der is, van Engers kunnen wij zeggen, dat
zijn spel meer Duitsche dan Nederlandsche
eigenschappen vertoont. Hij is de cosmopoliet
ziek (Gr.pl.); 8.30 Gramofoonmuziek; 9.30
Gelukwenschen; 9.45 Gramofoonmuziek;
10.30 Morgendienst; 11.00 Christelijke lec
tuur; 11.30 Gramofoonmuziek; 12.00 Berich
ten; 12.15 Gramofoonmuziek; 12.30 De Gooi-
landers; 2.00 Voor de scholen; 2.35 Gramo
foonmuziek; 3.00 „Wat de pot schaft", eau
serie; 3.30 Gramofoonmuziek; 4.00 Bijbelle
zing; 5.00 Gramofoonplaten; 5.15 Voor de
kinderen; 6.15 Gramofoonmuziek; 6.30 Vra
genuur; 7.00 Berichten; 7.15 Vervolg vragen
uur; 7.45 Reportage; 8.00 Berichten A.N.P.
Herhaling SOS-berichten; Sportnieuws; 8.15
Sonora-kwintet; 9.30 „Tweeërlei wijze van
denken", causerie; 10.10 Berichten ANP.;
10.15 Kamerorkest „Ars Nova et Antiqua'
m.m.v. soliste; 10.45 Gymnastiekles; 11.00
Vervolg concert; 11.30 Gramofoonmuziek.
Na afloop: Schriftlezing.
DROITWICH, 1500 M.
11.05 Orgelspel; 12.05 Gramofoonmuziek'
12.20 Religieuze causerie; 12.45 BBC-Schotscb
orkest; 1.20 Gramofoonmuziek; 1.50 Orgel
concert; 3.20 Arthur Salisbury en zijn or
kest; 4.20 Orgelspel; 4.50 Gramofoonmuziek
5.20 Het Bernard Crook kwintet; 6.00 Piano
duetten 6.20 Berichten; 6.40 Zang; 7.00 Cau
serie „The composer's use of the pianoforte"
7.20 Revueprogramma; 8.20 Causerie „Sto
ries for films"; 8.50 Radiotooneel; 9.20 Be
richten; 9.40 Actueele causerie; 9.55 BBC-
Orkest m.m.v. soliste; 11.00 Declaamtie; 11.20
Bram Martin en zijn dansorkest; 11.50 Dans
muziek (Gr.pl.)
RADIO PARIJS, 1648 M.
7.50, 8.55, 10.40 en 11.20 Gramofoonmuziek,
12.20 R. Porée's orkest en zang; 3.05 Piano
voordracht; 4.20 dito; 4.35 Zang; 5.20 Giar-
dino-orkest; 8.35 Zang'; 8.50 Opera „Les bri
gands"; 10.50 Gramofoonmuziek.
KEULEN, 456 M.
5.50 Rhein-Mainische Landesopkest; 7.50
Omroepsehrammelensemble; 11.20 Militair
orkest; 12.35 Gramofoonmuziek; 1.35 Amu-
sementssexetet en piano-duo; 3.20 Emil
Roosz' orkest; 6.30 Stedelijk Orkest Düssel-
dorf; 7.30 Omroepkamertrio, en -blaas-en-
semble; 8.20 Westduitsch weekoverzicht; 8.55
Omroepkoor en -orkest; 9.50 Omroeporkest,
pianoduo en instrumentaal kwartet.
BRUSSEL, 322 M.
12.20 Gramofoonmuziek; 12.50 Omroep
orkest en solist; 1.50 Gramofoonmuziek; 5.20
Omroepsalonorkest; 6.50 en 7.20 Gramofoon
muziek; 8.23 Omroeporkest en solist; 10.30
Omroepdansorkest.
BRUSSEL, 484 M.
12.20 Gramofoonmuziek; 12.50 Omroep
dansorkest; 1.30 Omroepsalonorkest; 1.50 en
5.20 Gramofooonmuziek; 6.35 Zang; 6.50
Radiotooneel: 7.15 en 7.36 Gramofoonmuziek.
8.20 Operette ,E1 djou du tiradje au sort";
10.30 Waalsch cabaretprogramma.
DEUTSCHLANDSENDER, 1571 M.
7.20 Otto Dobrindt's orkest; 8.20 Causerie.
8 35 Pjaimvoordracbï 9.20 Berichten: 9.35
Sportreportage; 9.50 Kwartetconcert; 10.05
Scheepsweerbericht; 10.20 Otto Kermbach's
orkest.
onder onze acteurs. Rust heeft hij blijkbaar
nooit kunnen vinden. Niet alleen in Duitsch
land, Oostenrijk en Frankrijk, ook in Ame
rika heeft hij gefilmd en zelfs na zijn terug
keer in Nederland heeft hij nog in 1936
met een eigen gezelschap een tournee door
Indië gemaakt, waar hij ook reeds in 1930
was geweest met een troep, die voornamelijk
uit Duitschers en Engelschen bestond.
Het is aan zijn voor de toeschouwers
soms wat vermoeiend spel duidelijk te
zien, dat hij uit de Duitsche school komt. Wij
zijn in ons land over het algemeen aan meer
ingetogen spel en ook aan minder stemuit
zetting gewoon en ik wil wel bekennen, dat
ik in het begin aan zijn wijze van spelen
moest wennen. En ook aan zijn spreken.
Zijne fortissimo's zijn evenals bij zoo vele
Duitschers meestal f.f.f., zijn pianissimo's
p.p.p. en daartusschen heeft hij weinig nuan
ces. Toch is hij ontegenzeggelijk een zeer
knap acteur met onweerstaanbaar komische
gaven. Hij is echter meer een solo- dan een
ensemble-speler. Hij herinnert in zijn spel
aan den tijd van de comedia dell' arte, toen
de tooneelspelers hun rollen voor een groot
deel zelf moesten „maken". Daarom is
Engers op zijn best in stukken, waarin hij
een domineerende rol heeft, en zich geheel
kan laten gaan, los van het ensemble.
Cor van der Lugt Melsert met zijn uitste
kenden kijk op het talent van zijn acteurs
heeft dit zeer goed ingezien en hem voorname
lijk rollen opgedragen, waarin hij zijn exube
rantie mocht botvieren en vaart aan het ge
heel kon geven. Want het begrip „tempo,
tempo, tempo" heeft hij uit het buitenland
meegenomen.
Dat trof reeds dadelijk in „Een, twee, drie",
in zijn rol van den taxi-chauffeur, die binnen
een uur door een Amerikaan tot graaf, con
sul-generaal en directeur van een motoren-
fabriek werd gebombardeerd. Die rol speelde
hij daverend-luidruchtig en in zulk een blik-
sem-trein-vaart, als wij het op ons tooneel
maar zelden hadden gezien. De anderen
hadden moeite Engers in zijn uitbundig en
wervelend-vlug spel te volgen, maar hij had
in dat stuk met één slag' zijn publiek ver
overd.
Ook in „De Wonder-Dancing", waarin hij
als „Sam", de directeur van een cabaret,
iedereen met een stem, die dubbel leek te
lispelen en te kleven onderste boven „sjmoes-
de", beheerschte hij met zijn solo-spel het
geheel en deed hij aan Max Pallenberg den
ken. En twee jaar geleden had hij een soort
gelijke rol in „Het Verboden Stuk" van Hans
Chlumberg. waarin hij als de regisseur 'een
stuk fantaseerde en door personen uit het pu
bliek liet opvoeren. Ook hierin kon hij als een
komiek uit den tijd der Commedia dell' arte
aan zijn fantasie den vrijen loop laten en zich
geven in alle uitbundigheid van zijn talent.
Adolphe Engers.
Toch heb ik Adolphe Engers ook in karak
terrollen, welke meer ingetogenheid van den
speler eischen, gezien en bewonderd. Het
meest in „Geen traan om Juckenack" in welke
tragi-comedie van Hans J. Rehfisch hij na
eenige uren van schijndood in het leven te
rugkeert en dan den Hemel wil veroveren door
aan de menschen enkel goed te doen.
Engers toonde zich in deze rol een werke
lijk groot karakterspeler. Nooit zal ik zijn
opkomst als de uit den dood herrezene ver
geten. Dat was een voorbeeld van magistrale
tooneelspeelkunst. En ook verder speelde hij
deze rol met volkomen beheersching en met
tal van sublieme ontroerende details. En
vergeten wij ook niet zijn prachtigen banket
bakker in Molnar's „In een smal straatje", een
rol, die van hem alle leven en kleur kreeg.
Al moge Adolphe Engers door zijn lang
verblijf in het buitenland en misschien ook
door zijn meer cosmopolitisch dan Hol
landsch talent niet tot de meest bekende en
populaire acteurs in ons vaderland behooren,
hij heeft zich toch vooral in de residentie
een belangrijke en zeer persoonlijke plaats
in onze tooneelwereld veroverd en men mag
hem dan ook zeker tot onze prominente spe
lers rekenen, die zooals wel duidelijk blijkt
uit de namen van zijn eere-comité, waartoe
o.a. Emil Jannings, Franz Molnar en Vicky
Banm behooren zich ook in de waar
deering van vele buitenlandsche beroemd
heden mag verheugen,
J. B. SCHUIL.
