Haarlem's Dagblad
INGRIJPENDE REORGANISATIE
IN DUITSCHLAND.
Mutaties in Duitschland
Legerleiding geheel in handen van Hitier.
Toenemende invloed
van de partij op
het leger.
Fa. VAN BASTEN
Damesbureautjes
Negen inbraken te
Haarlem opgehelderd.
Ei, ei!
55e Jaargang No. 16756
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N. V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
A dm in. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Zaterclag 5 FeEruari 1938
Abonnementen per weck f0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
post f 3.55. losse nummers 6 cent per ex»
Advertentiën; 1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel.
Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60, elke
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
De zeer ingrijpende wijzigingen in de sa
menstelling van de Duitsche regeering en de
militaire leiding, waartoe Hitier gisteren is
overgegaan, zullen in de geheele wereld sterk
de aandacht trekken. Het bericht omtrent
het te verwachten aftreden van den mi
nister der Weermacht generaal Von Blom
berg, dat deze gebeurtenis inleidde, zag er
nog heel tam uit in vergelijking met het
geen hu gebeurd is. Dat er meer achter zit
dan -het 'huwelijk van Von Blomberg met zijn
secretaresse, waarbij Hitler en Göring als ge
tuigen optraden maar dat niettemin in strijd
bleek met de traditioneele Pruisische officie
ren-opvatting omdat het als een mésalliance
werd beschouwd, is duidelijk. En er komen
wat al te veel gezondheidsredenen bij de
verleende eervolle ontslagen in het geding.
Blijkens Hitler's dankbare afscheidsbrieven
aan Von Blomberg en aan Von Fritsch, op
perbevelhebber van het leger, wilden die
beiden al eerder weg omdat zij het te kwaad
hadden met hun gezondheid. Omtrent Von
Dircksen, gezant te Tokio, wordt ook al be
richt dat zijn gezondheidstoestand sinds ge-
ruimen tijd te wenschen overliet en aan Von
Neurath, thans vereerd met den post van
voorzitter van den geheimen kabinetsraad
inzake buitenlandsche aangelegenheden, die
Hitier daarin van advies moet dienen, schrijft
de Führer: „gij hebt mij opnieuw verzocht
met pensioen te mogen gaan".
Natuurlijk zullen er allerlei veronderstel
lingen gelanceerd worden omtrent de be
doelingen van al deze mutaties. Met zeker
heid kan men alleen zeggen dat de directe
regeeringsmacht van de Duitsche nationaal-
socialistisehe partij er mee toeneemt, door
dat Hitier zelf het ministerie van de Weer
macht van Von Blomberg overneemt en voor
al doordat Von Ribbentrop, de ambassadeur
te Londen, minister van Buitenlandsche Za
ken wordt.
D'at gelijktijdig met het aftreden van- Von
Neurath als minister van Buitenlandsche
Zaken juist de ambassadeurs te Rome en
Tokio, Von Hassell en Von Dircksen, van hun
posten worden teruggeroepen en juist de am
bassadeur te Londen in Von Neurath's plaats
treedt moet wel sterk opvallen. Het ligt voor
de hand, hieraan een wijziging in de buiten
landsche politiek, ten aanzien van de zoo
genaamde „as" Berlijn-Rome-Tokio te ver
binden. Maar welke? Velen zullen geneigd
zijn er uit af te leiden dat de samenwerking
er niet sterker op wordt en zelfs het gelijk
tijdige aftreden van den destijds-zoo-ge-
ruch'tmakenden Von Papen, als ambassadeur
te Weenen, er mee in verband trachten te
brengen. Overigens was dit 'laatste aftreden
inderdaad al meermalen aangekondigd.
Beschouwingen omtrent een eventueele bui
tenlandsche politieke beteekenis van de ge
nomen beslissingen zijn op het oogenblik zeker
nog voorbarig. Men weet er niets van. Met
„men" bedoel ik dan allen die niet in de ge
heime beraadslagingen van de Wilhelmstrasse
ingewijd: zijn en misschien een paar buiten
landsche kanselarijen. Het ia welbekend dat
er van de motieven van een dictatoriaal ré
gime heel weinig uitlekt en dat de Duitsche
•bladen alleen mogen publiceeren hetgeen van
hoogerhand is toegestaan ofwel bevolen. Der
halve zal men op de eventueele gevolgen moe
ten wachten eer men een antwoord op de
thans rijzende vragen kan geven. De rest is
politieke- tinnegieterij, die natuurlijk heel
amusant kan wezen en vandaag in duizenden
Duitsche bierhuizen en in tienduizenden bui
tenlandsche café's opgang zal maken, maar
niet op werkelijke feiten zal zijn gebaseerd.
Hetgeen met dergelijke gesprekken veelal het
geval pleegt te zijn. Niet minder gezellig is het
daarom, te beproeven als profeet op té treden
met de plezierige kans dat men binnen eenige
weken triomfantelijk kan binnentreden met
een: nou-wat-heb-ik-jullie-gezegd! Hetgeen,
aangezien de herinneringen aan zulke gesprek
ken zoo snel vervagen, niet eens precies juist
hoeft te zijn.
Wel blijkt weer dat Hitier nog steeds van
krachtig en vooral van plotseling ingrijpen
houdt en er bizonder prijs op blijft stellen,
het Duitsche volk en de buitenwereld ineens
voor een verrassing te zetten. De befaamde
„raid" van 30 Juni 1934, die zoovelen het leven
kostte en de aankondiging van verscheidene
ingrijpende besluiten zijn daar even zoovele
herinneringen aan, die vandaag weer naar
hartelust kunnen worden opgehaald.
R. P.
Klemtoon valt op eerste
lettergreep.
j-R heeft eenige twijfel bestaan
''over de uitspraak van den
naam van het jonggeboren Prin
sesje. De meeningen waren ver
deeld, men legt den klemtoon öf
op de eerste of op de tweede öf
op de derde lettergreep. Thans
behoeft men echter niet meer te
twijfelen, omdat het Prinselijk Paar
den wensch te kennen heeft ge
geven, dat de klemtoon op de e
zal vallen, dus B a t r i x.
Von Ribbentrop wordt minister van buitenlandsche
zaken: Von Neurath voorzitter van den nieuw inge-
stelden geheimen kabinetsraad.
ADOLF HITLER heeft gisteren een aantal verstrekkende besluiten
bekend gemaakt, tengevolge waarvan het kabinet, de weer
macht en de diplomatieke dienst in het buitenland aanzienlijke
wijzigingen hebben ondergaan.
Ten aanzien van de legerleiding werd het volgende decreet ge
publiceerd
„Het opperbevel over de geheele weermacht in het Rijksministerie
van Oorlog komt met zijn functies als „oppercommando der weer
macht" en als mijn militaire staf direct onder mijn bevelen. Aan het
hoofd van den staf van het oppercommando der weermacht staat de
vroegere chef van het bureau Weermacht als „chef van het opper
commando der weermacht". (Generaal Keitel.) Hij is in rang gelijk
gesteld aan de Rijksministers.
Het oppercommando der weermacht neemt, tegelijkertijd de zaken
van het Rijksministerie van Oorlog waar en de chef van het opper
commando der weermacht oefent namens mij de bevoegdheden uit,
die tot nu toe de rijksminister van oorlog had. De taak van het opper
commando der weermacht is in vredestijd volgens mijn aanwijzingen
de uniforme voorbereiding der rijksverdediging op elk gebied te
verzorgen.
Von Ribbentrop vervangt
Von Neurath.
Von Ribbentrop.
e Fuehrer heeft den ambassadeur te Lon
den, Von Ribbentrop, ontheven van zijn
ambt van ambassadeur te Londen en tot
rijksminister van buitenlandsche zaken be
noemd.
Gezanten ontslagen.
Tegelijkertijd heeft hij de ambassadeurs
te Rome, Von Hasselt, te Tokio, Von Dircksen,
en te Weenen, Von Papen, van hun ambt ont
heven en ter 'beschikking gesteld.
Geheime kabinetsraad ingesteld.
Hitier heeft het volgende decreet inzake de
instelling van een geheimen kabinetsraad
uitgevaardigd:
,.Te mijner adviseering bij de leiding-
der buitenlandsche politiek stel
ik een geheimen kabinetsraad in.
Ik benoem tot president van den ge
heimen kabinetsraad den rijksminis
ter baron Von Neurath.
Ik benoem tot leden van den geheimen ka
binetsraad: den rijksminister van buiten
landsche zaken Joachim von Ribbentrop,
den minister-president van Pruisen, rijksmi
nister van luchtvaart en opperbevelhebber
van het luchtwapen, generaal-veldmaarschalk
Hermann Goering, den plaatsvervanger van
den Fuehrer rijksminister Rudolf Hess, den
rijksminister voor volksvoorlichting en pro
paganda, dr. Josef Goebbels, den rijksmi
nister en chef der rijkskanselarij dr. Hans
Heinrich Lammers, den opperbevelhebber van
het leger, generaloberst Walther Brauchitsch,
den opperbeyelhebber der marine generaal-
admiraal dr. Erich Raeder, den chef van
het oppercommando der weermacht, generaal
der artillerie Wilhelm Keitel.
De loopende zaken van den geheimen ka
binetsraad leidt de rijksminister en chef der
rijkskanselarij.
Generaal von Fritsch vervangen.
Zooals uit deze mededeeling blijkt is de
opperbevelhebber van de luchtmacht,
Generaloberst Goering, tot generaal-veld-
maarschalk benoemd en den generaal der ar
tillerie von Brauchitsch benoemd tot opper
bevelhebber van het leger, onder gelijktijdige
bevordering tot Generaloberst. Deze is dus de
opvolger van generaal von Fritsch.
Jongste hervormingeen
compromis
Het gevoel, dat te Berlijn na den gedenk-
waardigen avond van den vierden Februari
overheenscht, is dat van verlichting, want
sedert een week hadden zoo meldt Havas
in verband met het uitstellen van de Rijks
dagbijeenkomst en de kwestie-Von Blomberg,
de meest fantastische geruchten de ronde
gedaan. De veranderingen, die zich giste
ren hebben voorgedaan, zijn zeer gewichtig.
Er komt in tot uiting dat de partij een steeds
grooteren invloed verwerft op leger, buiten
landsche politiek en economisch leven. Dit
economische leven was het uitgangspunt. De
ten uitvoer legging van het vierjarenplan legt
de bevolking steeds zwaardere lasten op. Het
leger kon gemakkelijk het centrum worden
van alle openlijke of verborgen tegenstanders.
Het leger was geneigd zich te verzetten tegen
al te drastische nieuwigheden op economisch
gebied en critiek te oefenen op de godsdienst-
politiek, het anti-semitisme en zelfs op de
buitenlandsche politiek. Het moest op econo
misch gebied in conflict komen met
de totalitaire beginselen van het nationaal-
socialLsme.
Niettemin blijkt de reorganisatie
van het leger een compromis. Daar hij
in de onmogelijkheid verkeerde, het
leger een minister en leiders te geven,
die uitsluitend aan het nationaal-
socialisme verknocht waren, nam
Hitier de onmiddellijke leiding op zich
doch het schijnt, dat Goering weldra
geroepen zal worden Von Blomberg te
vervangen.
Ten aanzien van de instelling van een ge
heimen kabinetsraad vraagt men zich af, of
deze raad in zijn tegenwoordige samenstelling
het initiatief van het ministerie van buiten
landsche zaken, dat voor het eerst onder lei
ding van een partijman staat, zal kunnen
remmen. In de geheele crisis is de naam van
Schacht, die als president van de Rijksbank
eigenlijk demissionair is, niet genoemd. Niet
temin staat het vast, dat men de verwijderde
oorzaken van de reorganisatie van gisteren
zal moeten zoeken in de geleidelijke afschaf
fing van het stelsel van Schacht.
Geen ministers zonder portefeuille
Rijksminister baron von Neurath, die ont
heven is van zijn ambt van rijkminister
van buitenlandsche zaken, blijft rijksminister
en wel met weglating van de tot dusver
gebruikelijke toevoeging „zonder portefeuille".
Bij deze gelegeenheid heeft de Fuehrer te
vens bepaald, dat ook de overige rijksminis
ters, die geen departement beheeren, voortaan
den titel van minister zullen dragen zonder
toevoeging van de aanduiding „zonder por
tefeuille".
Dreigde een militaire staatsgreep?
De diplomatieke medewerker van
de „Daily Telegraph and Morning
Post" heeft van een bron. die hij als
volkomen betrouwbaar beschouwt, een
uitvoerig relaas ontvangen omtrent de
Duitsche regeeringscrisis, welke zich
achter de coulissen in de laatste tien
dagen heeft voltrokken, aldus schrijft
de Tel.
Hieruit blijkt, dat op een gegeven
oogenblik Hitier de situatie als zoo
ernstig beschouwde, dat hij zijn positie
door een militairen staatsgreep be
dreigd achtte. Hij heeft toen snel en
forsch gehandeld. Hij gaf bevel tot de
arrestatie van generaal von Fritsch,
den opperbevelhebber van het Duit
sche leger. Deze arrestatie werd door
Himmler, den chef der Duitsche po
litie, zelf uitgevoerd,
np wee dagen lang werd von Fritsch
-11- gevangen gehouden op een plaats,
die door de geheime politie was aan
gewezen. Later werd hem toegestaan,
naar zijn woning terug te keeren, waar
hij zich gisteren nog steeds in huis
arrest bevond onder bewaking van
twee officieren. Vermoedelijk zal dit
huisarrest thans worden opgeheven
en dan natuurlijk ten stelligste wor
den ontkend.
De arrestatie geschiedde Dinsdag j.l. den
dag, dat von Fritsch een diner zou hebben ge
geven, waarop de Britsche en Fransche am
bassadeurs waren uitgenoodigd en dat in al
lerijl werd uitgesteld op grond van een „onge
steldheid" van von Fritsch. Het is-thans mo
gelijk, het verloop van de crisis met een be
hoorlijken graad van nauwkeurigheid te re-
construeeren.
Rijksdag bijeengeroepen.
De Duitsche Rijksdag is tegen Zon
dag, den 20en Februari, te Berlijn bij
een geroepen.
(Vervolg op pag. 4.)
Groote Houtstraat 155 - Telef. 11159
(Adv. Ingez. Med.)
UW LEVERANCIER HEEFT 'T.
(Adv. Ingez. Med.)
Negentienjarige kantoorbediende
de dader.
Bekentenis afgelegd.
De Haarlemsche ingezetenen'*» kunnen voor-
loopig weer gerust ademhalen.
Den laatsten tijd werden hier herhaaldelijk
inbraken gepleegd, zonder dat het aan de
politie mocht gelukken' den dader te arres
teeren.
Maar nu zit hij dan toch achter slot en
grendel. De politie heeft namelijk Vrijdag
middag aangehouden een 19-jarigen kantoor
bediende uit Haai'lem, die verdacht werd, de
ze inbraken te hebben gepleegd of pogingen
daartoe te hebben aangewend.
De jongen werd naar het Politiebureau aan
de Smedestraat overgebracht, waar hij aan
een verhoor werd onderworpen. Het duurde
niet lang, of hij legde een volledige beken
tenis af.
Zoo bekende hij te hebben ingebroken in
perceel Parklaan 27, waar hij een bedrag
van f 89 ontvreemdde.
Verder maakte hij zich schuldig aan
de volgende misdrijven:
InbVaak in het kantoor en pakhuis van Kre-
mer's Koffie- en Theehandel N.V., aan de
Kromme Elleboogsteeg 8. Hier stal hij f 50.
Poging tot inbraak in het kantoor van den
Provincialen Waterstaat aan de Nieuwe
Gyacht. Hier wordt niets vermist.
Inbraak in den winkel van den boekhande
laar H. aan de Oranjestraat, waar niets gesto
len werd.
Poging tot inbraak in het perceel Nieuwe
Gracht 90.
Inbraak in het Belastingkantoor aan de
Zomerluststraat. Hier heeft de jongeman
blijkbaar niets van zijn gading kunnen vin
den.
Inbraak in de Melkinrichting Hafam aan
de Pieter Kiesstraat, waar een bedrag van
ruim f 15 en een fototoestel buit werden ge
maakt.
Inbraak in de Ovei-hemdenfabriek van de
firma Kerkvliet aan den Zijlweg. Van deze in
braak werd geen aangifte bij de politie ge
daan blijkbaar omdat hier alleen maar een
kistje sigaren, eenige kettinkjes en een mesje
ontvreemd werden.
Tenslotte een poging tot inbraak in het
kantoor van Bremer's Houthandel aan de
Friesche Varkensmarkt, waar hij waarschijn
lijk gestoord werd.
Verder deelde de jeugdige delinquent mede,
dat hij in totaal van het door hem ontvreem
de geld ongeveer ƒ70.— had geschonken aan
een vriend, een 18-jarigen musicus, te Haarlem
woonachtig, die wist dat dit geld gestolen was.
In verband hiermede werd ook deze musicus
door de politie aangehouden. Deze jongen
heeft eveneens bekend.
In een logement te Amsterdam, waar de
kantoorbediende zich den laatsten tijd schuil
hield, werd door de politie het ontvreemde
fototoestel in beslag genomen.
Dief en heler blijven beiden in verzekerde
bewaring.
De politie zet het onderzoek voort.
Het woord is aan
Vosmaer:
Een eenzijdig leven is maar
half: eerst in het samen
leven komt ieders leven tot
zijn volle ontplooiing.
(Nederland heeft in 1937 rond
een milliard eieren uitgevoerd.)
Al hebben dan de laatste zware jaren
Ons land geen gouden eieren gelegd.
De eieïuitvoer weet nog wat te klaren,
Want een milliard is iets, dat toch wat zegt.
Een één met negen eierronde nullen.
Is een milliard, een duizelend begrip,
Daar kon het buitenland geducht van
smullen,
En 't is een pracht getuigschrift voor de kip.
Men moet niet op z'n eieren zitten blijven,
Veel beter wordt er iets mee uitgevoerd,
Hoewel 'k als leek er nauw over durf
schrijven,
In 't vorig jaar is -goed ge-eierboerd.
Ons land kan een voorspoedig eiland wezen.
Wanneer het zich daarop heeft ingesteld.
De vreemdeling kiest, naar wij kunnen lezen,
Wat -gaarne onze eieren voor zijn geld.
En was de prijs niet mooi. dien men kon
maken,
Een appel en een ei was 't op z'n minst,
Zelfs dan, al deed men vroeger beter zaken,
Bleef nog een appel (voor den dorst) als
winst.
MODERNE WONINGEN
TE HUUR, op mooi punt bij de Hyacin-
thenlaan, 7 kamers, w.o. badkamer,
ƒ40.per maand. Bevragen op het
werk en bij S. VELDKAMP, Van Dort-
straat 90, Telefoon 16373.
(Adv. Ingez. Med.)
VEILIGHEID VOOR ALLES.
Onze ondervinding heeft ons geleerd, dat, wan
neer eens een controle wérd gehouden over
alle in gebruik zijnde huistrappen en ladders,
er zeker 80 zouden worden afgekeurd, om
dat ze onbetrouwbaar of levensgevaarlijk zijn.
Iedereen die ze verkoopt heeft nog geen ver
stand van trappen.
Sinds de alom bekende Haarlemsche Klompen
centrale zooveel werk maakt van gegaran
deerde, veilige hooge trappen en ladders, is
het gevarencijfer merkbaar lager, evenals de
prijs. De verstandige wacht nu niet meer tot
de trap of de hals gebroken is.
Honderden gaan er dan ook toe over, wanneer
het om een veilige trap gaat, deze van „De
Klompencentrale" te betrekken op het Pleintje
Reitzstraat 1 en Dr. Leydsstr. 10, Telef. 11785.
Keuze uit 156 maten en soorten. Overal heen
wordt franco thuis geleverd. Het adres is alge
meen bekend en ook aanbevelenswaardig. Het
is een oude zaak, waar bijna iedereen uit
Haarlem of omgeving reeds eenige malen is
geweest om andere nuttige practische huis
houdelijke artikelen te koopen, o.a. keuken
stoelen, strijk- en keukentafels, wasch-, en
wringmachines, wringerbokken enz
U denkt maar aan het pleintje. Een kind kan
U den goeden weg wijzen naar meer veiligheid.
(Adv. IngezMed.)
HEDEN: 16 PAGINA'S
Een 19-jarig kantoorbediende te Haarlem
heeft bekend 9 inbraken te hebben ge
pleegd. 1
De naam van Prinses Beatrix moet uitge
sproken worden met klemtoon op de e. 1
Ingrijpende wijzigingen in het Duitsche
kabinet en leger. 1 en 4
De Ned. Ford Fabriek keert 14 pet. slot-
dividend uit. 3
De regeering overweegt de gemeenten
meer financieele vrijheid te geven. 3
De mogelijkheid van nieuwe heffingen
wordt door de regeering onderzocht. 3
De Koninklijke Familie heeft gisteren een
rijtoer door Baarn en Soestdijk gemaakt. 3
De gemeenten moeten leven van de op
brengst van zeer gevoelige belastingen. 3
Het bombardement van de „Alcira". 4
Opstand te Kanton voorkomen. 4
Bioscopen 3
Minder kinderwagens en meer rolstoelen? 15
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Mutaties in Duitschland. 1
P. v. d. Hem: Een, twee, in de maat. 3
Van een bijzonderen medewerker: Lord
Byron 1788—1938. 5
W. S.: Als het Kindje binnenkomt.5
Sport in 't korf. g
C. J. E. Dinaux: Zonderlinge Levens. 7
J. H. de Bois: Litteraire Kanttcekeningen. 7
Jules Kammeijer; Blijft Fit. 7
J. B. Schuil: Adolphe Engers. 3
Financieel Economisch Weekoverzicht; De
sceptische ontvangst van het rapport-
Van Zeeland. g
Van onzen Weenschen correspondent:
Weensche curiosa in veiling. n
J. B. Schuil: Feestavond Villandry. u
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen op 23
