Haarlems Dagblad
TT
De Verwarring.
Lotsverkiezing.
Luchtaanval met
ontzettende gevolgen.
5>5ë Jaargang No. 16764'
Uitgave Lourens Costcr, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N. V.
Bureaus: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082, Hoofdred, 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Hoofdredacteur-. ROBERT PEEREBOOM
Directie; P. W. PEEREBOOM EN ROBERI PEEREBOOM
Dinsdag 15 Februari 19.18
Abonnementen per weck f0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f3.25. franco per
post f3.55. losse nummer» 6 cent per ex,
Advertentiën i 1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regeL
Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elke
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
Onze financieel-economische kroniek
schrijver heeft hl zijn jongste weekoverzicht
uitgepakt over de ondermijning van alle
economische leerstellingen en over derzelver
verstrengeling met de politiek, die zich, in
het door hem gebezigde beeld, als lianen er
omheen heeft geslingerd.
Er is zeker een dusdanige verstrengeling
ontstaan, dat geen mensch er meer uit wijs
kan worden en niet zonder twijfel heb ik
kennis genomen van een nieuw initiatief op
politiek-economisch gebied: het besluit van
de International Peace Campaign (Interna
tionale Vredes Actie) te Londen genomen,
om een internationalen boycot tegen Japan
toe te passen. Dat moet dan natuurlijk een
particuliere boycot zijn, waaraan een groot
aantal organisaties in de 21 landen, waarvan
700 afgevaardigden te Londen aanwezig wa
ren (onder voorzitterschap van het liberale
Lagerhuislid Noel Baker) zou deelnemen.
Niet alleen vredesorganisaties maar ook na
tionale vakverbonden, centrales van ver
bruikscoöperaties en velerlei andere instel
lingen zijn in het I.P.C. vertegenwoordigd.
Vooral in Engeland is het streven in deze
richting zeer sterk. En te begrijpen valt het
gemakkelijk genoeg, te rechtvaardigen ook, al
is het voor Nederland een exceptioneel-moei-
lijke zaak omdat wij nu eenmaal met ons
groote, zoozeer kwetsbare koloniale bezit vlak
bij den strijd in het Verre Oosten liggen.
Mijn twijfel geldt het resultaat. Een boy
cot tegen Japan kan maar beperkte practi-
sche gevolgen hebben omdat de groot-in
dustrie der wereld er zich niet aan storen
zal. Die blijft trouwens lustig haar oorlogs
materiaal aan Japan leveren ook. En hier
ziet men wel de vreemde verwarring, waarin
economie en politiek met elkaar verstren
geld zijn, wel op haar zonderlingst. Er is
niet alleen de politiek die de ontwikkeling-
der economie belemmert, er is anderzijds
evenzeer de economie die de uitvoering van
politieke voornemens belet. En niet alleen
die van particulierenook die der mo
gendheden. Ieder systeem ontbreekt. In den
laatsten tijd heeft het bijvoorbeeld sterk de
aandacht getrokken dat Duitschland, min
of meer verbonden met Japan in de verdra
gen, gewoonlijk aangeduid als „de as Ber
lijn—iRome—1Tokio", niettemin de voornaam
ste leverancier van oorlogsmateriaal aan
China is en zelfs de Duitsche militaire in
structeurs bij het Chineesche leger heeft ge
laten. Het is bekend dat Frankrijk belang
rijke leveranties van oorlogsmateriaal aan
Italië heeft gedaan voor den oorlog tegen
Abessynië. Het is evenzeer bekend dat
Frankrijk, voortdurend beducht voor het
Duitsche gevaar, waartegen het zijn gren
zen ten koste van fantastische sommen heeft
versterkt en ter beveiliging waartegen het
een weermacht op de been houdt, die het fei
telijk niet betalen kan, nietteminde
grootste leverancier van ijzererts aan
Duitschland is. Toch is het den Franschen
volkomen duidelijk'dat dit ijzererts verwerkt
wordt tot de Duitsche wapenen, waarvoor
het zoozeer beducht is.
In ons land is het niet anders. Niemand
kan beweren dat in Nederland groote liefde
voor de Sovjet-Unie bestaat, welker regeering
trouwens niet door de onze erkend is zoodat
wij in Rusland geen gezantschap hebben. Maar
zaken doen we graag met de Russen, wier dic
tator Stalin pas nog verklaard heeft dat hij
vroeger of later oorlog zal moeten gaan voeren
met de „bourgeois-staten", omdat men „niet
naast elkaar kan leven". En een paar jaar ge
leden las ik met verbazing een enthousiast
artikel in het Alg. Handelsblad over een be
zoek van Fokker aan Rusland, beoogend de
leverantie van oorlogsvliegtuigen aan dat'land
door de Nederlandsche vliegtuigindustrie.
Het is overal in de wereld hetzelfde. En
nieuw is het ook niet. Ik zal maar niet te ver
in de historie teruggaan maar wil even herin
neren aan de vermaarde historie van het kolen
bekken van Briey, behoorend tot Frankrijk en
door de Duitschers bezet en gebruikt in den
wereldoorlog. Dat mocht door het Fransche le
ger niet aangevallen worden en toen een paar
Fransche vliegers het toch deden, werden zij
disciplinair gestraft. Het is een oude en veel-
•beschreven historie.
De vredes- en andere organisaties in de I. P.
C. stellen zich blijkbaar in hoofdzaak ten doel
een „moreel effect" te behalen. Practisch be
schouwd kan hun boycot van Japan geen groo
te uitwerking hebben, want „in het groot"
zal zij geen verandering in de bestaande toe
standen kunnen brengen. Die, als geheel be
schouwd, een beeld van volkomen verwarring
opleveren.
R. P.
(De directeur van de Staats
loterij heeft besloten de nummers
voortaan te laten loopen van 1001
tot 22000, omdat men de lage
numm&'s beneden 1000 vrijwel niet
wilde koopen.)
Hooge nummers hooge prijzen,
Dat is wel niet te bewijzen,
En alleen maar bijgeloof:
Maar als onze landgenooten
Dat verbinden aan hun loten,
Blijft de staat daarvoor niet doof.
In ons land hebben de menschen.
(En ik zou 't niet anders wenschen,
Dus denk niet, dat ik nu spot)
Wat men hun ook op mag leggen,
Nog- het laatste woord te zeggen,
In de keuze van hun lot.
Loten zijn om kwijt te raken,
Zaken zijn nog altijd zaken,
Als de lage niet goed gaan,
Moet je die elimineeren
En 't met andere probeeren,
Waarop hooger cijfers staan.
Eenmaal dezen weg betreden,
Is er, "dunkt mij zoo, geen reden,
Dat men niet nog verder gaat;
Eerdaags zal men, wil ik hopen,
Nog slechts staartnummers verkoopen
In de loterij van staat.
P. GASUS.
gereedgekomen.
Heden te Soerabaja te water gelaten.
SOERABAJA. 15 Februari. (Aneta-A.N.P.)
Men zal zich herinneren dat verleden jaar na
het vergaan van de Kantoeng, in April, door
het departement van koloniën opdracht werd
gegeven aan de N.V. „Gusto". om, in samen
werking met de N.V. Droogdok-Maatschappij
„Soerabaja" te Soerabaja. aldaar een dupli
caat van de verongelukte, toenmaals groot
ste tinbaggermoleii ter wereld, te bouwen.
Op deze wijze werd het groote risico van den
Oceaansleep geheel vermeden. Genoemde
werf te Soerabaja had het materiaal, benoo-
digd voor den bouw van de ponton, een ge
vaarte van 68 meter lang, 20 meter breed en
4 meter hoog, in voorraad, zoodat op 20
Augustus 1937 de kiel voor den nieuwen mo
len kon worden gelegd en de bouw geregeld
voortgang kon hebben.
Het is een mooie prestatie van de Ned.-In-
dische scheepsbouw-industrie dat zes maan
den later, nl. heden 15 Februari te
twaalf minuten over twaalven, te Soerabaja
de ponton van dezen molen mét een gedeelte
van den door de Nederlandsche werf inmid
dels geleverden opbouw, in tegenwoordigheid
van tal van autoriteiten,-- met gunstig gevolg
te water kon worden gelaten.
Nu volgt voor de Droogdok Mij. „Soera
baja" nog een druk half jaar, want half
Augustus van dit jaar moet de molen, die
Soengeiliat gedoopt is, voltooid zijn en de
sleepreis van 7 dagen naar zijn bestemmin;
aanvangen. Het is voor de eerste maal, dat in
Indië een belangrijk deel van een tinbagger
molen van zoo groote afmetingen wordt ge
bouwd.
De geweldige ijsmassa's, die de internationale brug bij den Niagarawaterval ver
nielden, brachten eveneens ernstige schade toe aan het in de nabijheid gelegen
dorp NewstonLewistone. Een aantal woonhuizen werd door het geweld der
ïjsschotsen volkomen in elkaar gedrukt.
De Indische dëfénsiebegrooting.
Bijzondere heffing door den Volksraad
aangenomen.
BATAVIA, 15 Februari. De voorzitter van
den Volksraad deelde bij den aanvang van de
vergadering van heden mede, dat de regeering
geen bezwaar heeft tegen een buitengewone
zitting, welke aan sluit aan de huidige voor
jaarszitting.
De regeering heeft voorts een extra zitting-
vastgesteld, te houden op 28 Maart, ter be
handeling van de financieele ontwerpen be
treffende de financieele verhouding op Java
en de buitengewesten
Opzeggingstermijn in arbeidscontracten
De regeeringsgemachtigde beantwoordde de
verschillende sprekers over de verlenging van
den werkingsduur van den opzeggingstermijn
in arbeidscontracten.
Naar het oordeel der regeering bestaat er
geen reden tot verlenging van de terugzen-
dings-ordonnantie. In de laatste maanden is
het aspect eenigszins veranderd. Overigens
heeft de regeering geen principieele bezwaren
tegen de verlenging.
Het amendement ter zake werd dan zonder
hoofdelijke stemming aangenomen.
De defensïebegrooting
De regeeringsgemachtlge beantwoordde
voorts de sprekers over het defensie-uitvoer
recht in tweeden termijn.
Vervolgens werd het ontwerp artïkelsgewïj
ze in stemming gebracht; tevens werd gestemd
over de amendementen,
I-Iet amendement-Thamrin tot schrapping-
van het woord defensie werd verworpen met
28 tegen 19 stemmen.
Het amendement-Roep tot terugbrenging
van den termijn tot 24- Februari 1939 werd
verworpen met 35 tegen 15 stemmen.
Het amendement-Thamrin tot verhooging
van het percentage tot 2 werd uitgesteld in af
wachting van het resultaat van de motie-
Prawato tot invoering van een defensie-in
voerrecht, welke motie echter, na een korte
beraadslaging, werd ingetrokken.
Het amendement-Thamrin werd hierna met
36 tegen 11 stemmen verworpen.
Vervolgens had de stemming plaats over het
ontwerp.
Het ontwerp werd aangenomen met 44 stem
men tegen 5 stemmen, n.l. van de leden van
den Economischen'Groep, den heer Hildebrand
(I. K. P.) en den heer Coolhaas, vereeniging
van inheemsche bestuursambtenaren.
Het woord is aan
De Schoolmeester:
Iemanddie op de grammaire
niet zoo bizonder gevat is,
Zal niet licht raden dat
„poes" de vocatief van kat is.
De geldleeniiig van Haarlem.
Een koers van 99Vs%.
Naar wij vernemen zullen de Incasso Bank,
de Nederlandsche-Indische Handelsbank, R.
Mees en Zoonen, de Twentsche Bank, de Ned.
Handel Maatschappij en Lippman Rosenthal
Co. eerstdaags de uitgifte aankondigen 'tot
den koers van 9i9 /o pCt. van pLm 12.000.000
3 pCt. ofohgatiën der gemeente Haarlem, ter
aflossing, respectievelijk conversie, van de 3y2
pCt. leening 1937 der gemeente.
Tentoonstelling „Winterflora".
Morgen de 10.000ste bezoeker?
De tentoonstelling „Winterflora" heeft reeds
zooveel belangstellenden getrokken, dat de
10.000, bezoeker of bezoekster Woensdagmor
gen wordt verwacht.
Het ligt in de bedoeling van het tentoon-
stellingscomité deze(n)- 10.000e (n) een verras
sing te bereiden.
Op lieeterdaad betrapt.
Een verboden Radio-rede.
Van het Haarlemsche Raadslid Joh. Visser.
De heer Joh. Visser, lid van den Haarlem-
schen Gemeenteraad, zou morgen, Woensdag
avond voor de N. C. R. V. in zijn qualiteit van
hoofdbestuurslid van den Christ. Nationalen
Werkmansbond een rede houden over „Man
nenwerk en vrouwentaak". De radio-controle
commissie heeft deze rede evenwel in haar
geheel verboden, omdat zij meent, dat de po
litiek buiten de radio gehouden moet worden.
Dc heer Visser deelde ons mede. over die be
slissing verwonderd te zijn, want hij had niet
het voornemen over politiek te spreken maar
alleen over den arbeid van de gehuwde vrouw.
Bij poging tot insluiping.
Een hoofdagent-rechercheur heeft Maan
dagmiddag kwart over drie een 36-jarige
koopman uit Haarlem en een 23-jarigen mon
teur uit Santpoort op lieeterdaad betrapt bij
een poging tot insluiping in perceel Santpoor
terstraat 28, bewoond door den heer v. d. H.,
die op dat oogenblik niet thuis was. Van de
twee mannen heeft alleen de koopman bekend.
Ze zijn voor een nader onderzoek in verzeker
de bewaring gesteld.
Honderden slachtoffers
te Tsengtsjau.
HANKAU, 15 Februari. (Reutel-
A.N.P.) Gemeld wordt, dat tusschen
vier- en vijfhonderd Chineezen gedood
of gewond zijn bij een Japanschen
luchtaanval op Tsjengtsjau. In deze
stad bevindt zich nog steeds een aan
tal Engelsche en Amerikaansche zen
delingen en zakenlieden.
POSTZEGELVERVALSCHING VOOR DEN
HOOGEN RAAD.
De procureur-generaal bij den Hoogen
Raad concludeerde gisteren in de zaak van
G, L. H„, die in 1935 door de rechtbank te
"sG-ravenhage is veroordeeld tot vijf jaren
gevangenisstraf Wegens valsehheid in ge
schrifte in verband met postwisselverval-
sching. De veroordeelde heeft toen In zijn
vonnis berust. Toen hij bezig was zijn straf
uit te zitten werd door den veroordeelde in
diezelfde zaak als dader aangewezen A. de
V.. in de onderwereld genaamd „Lamme Con
sul".
De procureur-generaal bij den Hoogen
Raad heeft toen ambtshalve herziening ge
vraagd. welke herziening door den Hoogen
Raad werd gelast. Intusschen ging de ver
oordeelde in voorloopige hechtenis. Het Hof
te Amsterdam, waarnaar de Hooge Raad ,de
zaak heeft verwezen, heeft vervolgens het
gewijsde gehandhaafd.
Hiervan werd cassatie aangeteekend.
De procureur-generaal concludeerde heden
tot verwerping van het beroep.
De Hooge Raad zal op 14 Maart arrest
wijzen.
VERBODEN AUTOBUSDIENST.
De Amsterdamsche kantonrechter mr. G. T.
Haase behandelde Maandag een strafzaak te
gen een autobusondernemer te Amsterdam,
die, in strijd met de bepalingen van het re
glement op autovervoer van personen, passa
giers had vervoerd van Amsterdam naar Ant
werpen en terug en dus een verboden bus
dienst had geëxploiteerd.
Verdachte voerde aan, dat niet hij, doch een
N.V. de autobussen had geëxploiteerd.
De ambtenaar van het O. M. eischte f 100
boete, daar verd. reeds eerder voor dergelijke
feiten had terechtgestaan.
De kantonrechter wilde er rekening mee
houden, dat het bedoelde reglement pas was
ingesteld toen verd, de overtredingen beging en
veroordeelde hem tot f 25 boete, subs. 10 dagen
hechtenis.
JUBILEUM J. H. VISéE.
Heden is het 25 jaar geleden, dat de heer
J. H. Visée, chef de bureau bij de N. Z. Holl.
Tramweg Mij., bij genoemde Maatschappij in
dienst trad.
Het jubileum werd op de gebruikelijke wijze
gevierd. De jubilaris had den dag vrij af en
ontving te zijnen huize hedenmorgen bezoek
van den directeur, ir. W. J. Burgersdijk en den
secretaris der Maatschappij, mr. D. A. E. Im-
mink, die hem gelukwenschten en hem de ge
bruikelijke enveloppen overhandigden. Ook de
oud-chef van den heer Visée, ir. B. Nugteren.
kwam hem feliciteer en.
Des middags kwam een deputatie van hel
Jubileumfonds der Maatschappij den jubilaris
een geschenk en een oorkonde aanbieden, -
Kordaat optreden op origineele
wijze beloond.
Sneltrein stopt voor 15-jarig jongmensch.
Een der Amerikaansche gestroomlijnde
sneltrein, de „Vliegende Yankee" heeft
dezer dagen onverwachts gestopt ter eere van
een 15-jarigen schooljongen. Deze knaap had,
toen er brand was uitgebroken in een plaatse
lijk waterreservoir der spoorwegen tc Kenne-
bunk (Maine), met groote tegenwoordigheid
van geest groote schade weten te voorkomen
door de brandweer te waarschuwen. Uit er
kentelijkheid hiervoor heeft de president der
spoorwegmaatschappij den sneltrein in Ken-
nebunk doen stoppen om den jongen een
herinnering te overhandigen. Terwijl de pas
sagiers uit de raampjes hingen, overhandigde
een der machinisten uit de locomotief hem
een paar nieuwe ski's ter vervanging van zijn
oude, die bij het bestrijding van het vuur ge
broken waren.
Het was een zeer onverwachte gebeurtenis
voor den knaap, die onder voorwendsel, dat
hij op het station éenige papieren moest
teekenen in verband met den brand, daar
heen gebracht was. Het geschenk was boven
dien vergezeld van een persoonlijk dankschrij
ven van den president der spoorwegmaat
schappij
HAARLEMSCHE HUISHOUD- EN
INDUSTRIESCHOOL.
Onder voorzitterschap van mevr. J. J. Kroese-
Wijtema werd Maandag in het schoolgebouw
aan de Voorhelmstraat de jaarvergadering
gehouden. De secretaris van het bestuur, de
heer H. W. Korenstra, bracht het jaarverslag
uit over 1937. Hieruit bleek, dat in de samen
stelling van het bestuur geen verandering is
gekomen; evenals het vorige jaar werd ook nu
aan belangstellenden gelegenheid gegeven
kennis te maken met gebouw en onderwijs en
wel op den eersten Donderdagmiddag van
iedere maand. Hiervan wordt steeds druk ge
bruik gemaakt. Onder leiding van de directri
ce en van enkele bestuursleden wordt dan een
rondgang door de school gemaakt, waarbij de
noodige inlichtingen worden verstrekt.
Het verslag maakt vervolgens melding van
de mutaties in 'het personeel en geeft een over
zicht van het resultaat der examens in de
verschillende vakken, dat zeer gunstig is te
noemen.
Met 1 September bedroeg het aantal leer
lingen van de dagschool 414; van de middag
cursussen voor meisjes 97; van de 5-maande-
'lijksche cursussen 2u7 en van de halfjaarlijk-
sche volkscursussen 109, dit is in totaal 827
leerlingen. Bovendien hadden de cursussen
uitgaande van het comité inzake huishoudelij
ke voorlichting 22 deelneemsters.
Hierna deed de penningmeester esse. mej. W.
M. Brusse. rekening en verantwoording over
het afgeloopen jaar. De bedrijfsrekening is
nagezien door de financieele commissie, be
staande uit de heeren J. C. Tadema, J. Wild
schut en P. Stegwee. Onder dankbetuiging
voor het accurate beheer werd de penning-
meesteresse gedechargeerd.
De aan de beurt van aftreding zijnde be
stuursleden mej. W. M. Brusse en mevr. B. C.
Roeiers van Lennep-van Bassen Jongbloet
werden met algemeene stemmen herkozen.
HET ONGELUK IN STAATSMIJN
M AU RITS.
HEERLEN, 15 Februari. De houwer M.
J. Lemmens, uit Bunde, die Zaterdagavond
bij de ontsporing in de ondergrondsche wer
ken van st'riAsmijn. Maurits werd gewond, is
vanmorgen in het ziekenhuis te Heerlen, aan
de bekomen verwondingen, overleden. Lem
mens laat een vrouw en vier kinderen ach
ter.
De houwer P. P. Tummers, die bij de ont
sporing werd gewond, maakt het vrij goed.
EEN CONSTITU ONEELE CRISIS IN
BRITSCII-INDIc TE VERWACHTEN?
HARIPURA, 15 Febr. (Reuter). Het
j aarlij ksche nationale congres is hier ge
opend.
Het is mogelijk, dat het in geheel Indië
tot een constitu jneele crisis zal komen in
verband met den wensch van het congres,
dat de provinciale besturen de politieke ge
vangenen in vrijheid zullen stellen.
Men verwacht een breuk tusschen »de con
gresministers en de provinciale gouverneurs.
HEDEN: 12 PAGINA'S
Voor de deelnemers aan het 18e jaarfeest van de M. T. S., alliier. zal in den
Stadsschouwburg een opvoering plaats hebben van dc tot tooneelstuk om
gewerkte operette „lm Weissen Rössl", onder regie van Karei Esscling. Een
opneming tijdens de repetities, die in café-restaurant Brinkmann, Groote Markt,
gehouden worden.
pag.
Een luchtaanval op Tsjengtsjau heeft ont
zettende gevolgen gehad. 1
De Indische tinbaggermolen is gereed ge
komen. 1
Tegen mond- en klauwzeer staan we niet
geheel machteloos. 3
De trein van 1839 zal herleven. 3
De kans schijnt te bestaan, dat een natio
naal socialist in het Oostenr ij ksche ka
binet wordt opgenomen. 4
Een opmerkelijke rede van Stalin. 4
Nanking wordt door hongersnood be
dreigd. 4
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: De Verwarring. j
De boycot-conferentie te Londen. 2
Jhr. dr. J. C- Mollerus: Vestigingswet
brengt vele vragenstellers in het geweer. 7
J. B. Schuil over: Het lied van het meisje
en den moordenaar. 7
K. de Jong: .Teugdconcert. met de H.O.V. 7
Schaakrubriek. g
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen op - IQ