ÏSSH
PHILIPS'
DE FINANCIËN VAN HAARLEM.
Jongens trachtten
een granaat
door te zagen
Nederlandsch fabrikaat wordt in Indië
gepropageerd.
GULDENS?
DINSDAG 22 FEBRUARI 1938
HAAEIEM'S DAGBLAD
3
Gegevens over de belasting
positie van de gemeente.
Tegen belasting-verhooging,
streven naar verlaging.
Uit Den Haag is tiet bericht geko
men dat binnenkort een wetsont
werp zal ingediend worden dat be
oogt aan de gemeenten onder be
paalde omstandigheden bevoegdheid
te geven tot hoogere belastinghef
fing dan nu artikel 327 der Gemeen
tewet toelaat. De regeering heeft
daarmede de bedoeling gemeenten
die met groote tekorten worstelen
tegemoet te komen. Daar zij niet
voornemens is de wet op de finan-
cieele verhouding tusschen het rijk
en de gemeenten te wijzigen en ook
niet méér geld beschikbaar kan stel
len voor het Werkloosheidssubsidie-
fonds, wordt bovenbedoelde weg in
geslagen, waardoor de gemeenten,
naar verwacht wordt, over meer in
komsten zullen kunnen beschikken.
De gemeenten 'zullen de bevoegdheid
tot heffing van hoogere belasting
evenwel pas krijgen nadat alle moge
lijke saneeringsmaatregelen zijn toe
gepast.
Tot zoover deze mededeeling uit Den Haag.
De lezer die bekend is met het feit, dat de
Haarlemsche gemeentefinanciën in dezen
crisistijd niet rooskleurig zijn (over 1937
moest ter dekking van het tekort een extra
bijdrage van het rijk aangevraagd worden
van ongeveer 4 ton en voor 1938 van ruim 1
millioen) zal daardoor wellicht den indruk
krijgen, dat in de naaste toekomst ook te
Haarlem de belastingen verhoogd zullen wor
den. Die conclusie is evenwel zeer voorbarig.
Belas ting-ver hooging in de naaste
toekomst te Haarlem is ondenkbaar
in verband met de bijzondere om
standigheden waarin de gemeente
verkeert.
Die bijzondere positie de concurrentie
van de randgemeenten ris een punt van
discussie geweest bij de onderhandelingen
die het gemeentebestuur met de regeering
gevoerd heeft over de voor 1937 aangevraag
de extra-uitkeering. De usance is, dat het
rijk deze extra hulp slechts aan gemeenten
geeft die het bij de nu geldende wet toege
stane maximum aantal opcenten op de be
lasting heffen. Haarlem doet dit niet (het
maximum aantal voor de Personeele Belas
ting is 200. terwijl Haai'lem er 185 heft en
voor de Gemeentefondsbelasting 80, hoewel
Haarlem met 55 volstaat). Het Haarlemsche
gemeentebestuur is overtuigd, dat Haarlem
niet verder kan gaan, daar rekening gehou
den moet worden met de zuigkracht der
randgemeenten, die met lagere belastingen
kunnen volstaan.
Prof. Schrieke directeur afd.
Volkenkunde Koloniaal Instituut.
Als opvolger van prof. Van Eerde.
Prof. Schrieke.
In de Maandag gehouden buiten
gewone vergadering van het bestuur
van het Koloniaal Instituut te Am
sterdam is besloten over te gaan tot
voorziening in de sinds het overlijden
van prof. Van Eerde onvervuld gelaten
functie van directeur der afdeeling
volkenkunde. Met ingang van 1 Maart
a.s. heeft het bestuur als zoodanig
benoemd prof. dr. B. J. O. Schrieke,
buitengewoon hoogleeraar in de kolo
niale volkenkunde aan de universiteit
van Amsterdam.
Aan den algemeenen conservator, den heer
J. C. Lamster, die sedert het overlijden van
prof. Van Eerde als waarnemend directeur der
afdeeling volkenkunde is opgetreden, is met
ingang van denzelfden datum, op zijn -daar
toe gedaan verzoek, eervol ontslag verleend
met dankbetuiging voor de aan de vereeni-
ging bewezen diensten.
In de vacature, welke door het aftreden van
den heer Lamster in het ambt van conserva
tor ontstaat, zal eerlang door de benoeming
van een nieuwen functionaris worden voor
zien.
De regeering heeft dit standpunt van het
Haarlemsche gemeentebestuur als juist aan
vaard, hetgeen blijkt uit de omstandigheid
dat niet aangedrongen is op verhooging der
opcenten.
Het is aan te nemen dat de regeering ook
in de toekomst de bijzondere positie varü
Haarlem zal blijven erkennen, te meer om
dat die in den laatsten tijd niet verbeterd is.
Vestiging en vertrek.
In verband met de nu gerezen quaestie
hoe het rijk de gemeenten moet helpen is
het goed nog eens te wijzen op de omstan
digheden waarin Haarlem verkeert ten op
zichte van de randgemeenten.
In de jaren 19281936 waren de cijfers
betreffende vertrek en vestiging aldus:
Haarlem verloor 14.215 inwoners wegens
verhuizing naar de randgemeenten. Daarvan
gingen er 5262 naar Bloemendaal, 4987 naar
Heemstede en 3966 naar Velsen.
Naar Haarlem verhuisden 12.232 bewoners
der randgemeenten, 4293 uit Bloemendaal,
4338 uit Heemstede en 3601 uit Velsen.
Het verlies was dus in 9 jaar: aan Bloe
mendaal 969, aan Heemstede 649 en aan
Velsen 365. Totaal 1983.
Juist dezer dagen zijn ook de cijfers over
1937 bekend geworden. In dit jaar zijn 738
Haarlemmers naar Bloemendaal verhuisd,
678 naar Heemstede en 457 naar Velsen. Uit
die gemeenten kwamen naar Haarlem res
pectievelijk 493. 472 en 443 ingezetenen.
Haarlem verloor dus 465 inwoners aan die
drie gemeenten.
Uit deze cijfers blijkt, dat het ver
lies aan de buitengemeenten in het
jaar 1937 belangrijk grooter geweest
is dan in de voorafgaande jaren.
Als wij er ook nog het annexatie-jaar 1927
bijtellen, dat een nadeelig verschil opleverde
van 162 voor Heemstede, 185 voor Bloemen
daal en 134 voor Velsen, komen wij met 1937
daarbij geteld tot een totaal verlies aan in
woners voor Haarlem (wegens grooter ver
trek naar Heemstede, Bloemendaal en Vel
sen) van 2965 inwoners, waarvan 1435 aan
Bloemendaal, 1017 aan Heemstede en 513
aan Velsen ten goede kwamen.
Natuurlijk zeggen deze cijfers niet alles. Het
is de vraag of de financieele draagkracht der
Bloemendalers en Heemstedenaars die naar
Haarlem verhuisd zijn even groot is als die
van de Haarlemmers die naar die randge
meenten vertrokken. Als bijvoorbeeld een
dienstbode uit Bloemendaal naar Haarlem
verhuist, terwijl een goede belastingbetaler
van Haarlem naar Bloemendaal trekt, zijn dit
voor de statistiek wel gelijke factoren, maar
voor de opbrengst der belastingen niet.
De belastingdruk in Haarlem
en omgeving.
De opbrengst der belastingen voor zoover
die in de Haarlemsche gemeentekas komt
wordt voor 1938 geraamd op f 2.693.000.
De belastingontvangsten te Bloemendaal
zijn geraamd op f 908.200 en te Heemstede
op f 562.100.
Als de inwoners van Bloemendaal en
Heemstede dezelfde opcenten zouden moeten
betalen als de Haarlemmers zou daarbij ko
men voor Bloemendaal f 422.600 en voor
Heemstede f 229.500. Dan zouden dus de ont
vangsten zijn:
Haarlem (135.000 inwoners) f 2.693.000
Bloemendaal (15.900 inwoners) f 1.330.800
Heemstede (19.200 inwoners) f 791.600
Uit deze berekening blijkt duidelijk dat de
inwoners van Bloemendaal en Heemstede
draagkrachtiger zijn dan die van Haarlem.
De 35.100 inwoners van Bloemendaal en
Heemstede zouden in staat zijn bijna 80 pet.
van de belasting op te brengen die nu van
de 135.000 inwoners van Haarlem moet bin
nen komen.
Per ingezetene omgeslagen zou de draag
kracht dan worden: Haarlem f 19.90, Bloe
mendaal f 83.74 en Heemstede f 41.23.
Het belastingkohier te Haarlem is in de
laatste jaren sterk achteruitgegaan.
Voor de annexatie van 1 Mei 1927 had
Haarlem 80.400 inwoners, terwijl het kohier
1926/1927 een belastbaar inkomen aanwees
van f 59.977.000. Het jaar na de annexatie
(belastingjaar 1927/1928) was het kohier bij
113.300 inwoners gestegen tot f 86.426.000. Het
topjaar was 1930/1931 toen Haarlem met
119.846 inwoners een kohier had van
f93.266.000. Daarna is het kohier, hoewel het
aantal inwoners toenam, sterk achteruitge
gaan. Voor 1936/1937 was het kohier bij
133.300 ingezetenen reeds gedaald tot
f 60.000.000 Het kohier 1938/1939 wordt ver
moedelijk niet hooger.
Haarlem is dus met zijn belasting
kohier thans weer gezakt tot het
kohier van vóór de annexatie van
1927, hoewel in dien tijd het aantal
ingezetenen gestegen is van 80.400 tot
135.000.
In 1922/1923 was het belastingkohier zelfs
f66.586.000.
Zeer sterk is gedaald het aantal groote
inkomens. Dit blijkt wel uit het onderstaan
de lijstje:
Aantal aanslagen met
een inkomen:
Belasting- boven boven boven
jaar f 5000 f 10.000 f 40.000
1927/1928 2309 785 79
1928/1929 2418 829 89
1929/1930 2443 855 88
1930/1931 2374 874 81
1931/1932 2456 803 67
1932/1933 2134 634 44
1933/1934 1895 492 23
1934/1935 1734 455 25
1935/1936 1544 416 20
1936/1937 1445 369 17
Voor de annexatie had Haarlem 518 inwo
ners die een inkomen hadden van f 10.000 en
meer. Het gezamenlijk inkomen van die groep
was f 10.964.059.
In het belastingjaar 1936/1937 telde deze
groep die in.de tusschenliggende jaren veel
grooter geweest is en in het topjaar 1930/1931
zelfs 874 was met een inkomen van f 18.437.543
nog slecht 318 belastingbetaler? met een
inkomen van f 7 019.118.
De groep met een inkomen van 1 40.000 en
hooger was in 1926/1927 groot 47 personen
met een inkomen van f 3.044.963, is eerst in
1930/1931 gestegen tot 81 met een inkomen
van f 6.180.661, maan is nu weer gedaald tot
17, met een inkomen van slechts f 1.255.897.
Het aantal hooge inkomens is dus wel zeer
sterk achteruitgegaan.
Deze berekeningen toonen aan, dat Haar
lem ten opzichte van de randgemeenten een
voorzichtige belastingpolitiek moet voeren.
Er blijkt wel uit, dat Haarlem niet gebaat
is bij de regeeringsmaatregelen, die nu in be
werking zijn, namelijk opening van de mo
gelijkheid om meer opcenten te heffen op
de belastingen. Daarbij is zooals onze lezers
weten ook gedacht aan egn mogelijkheid om
de forensen-belasting Ie doen herleven.
Reeds in ons nummer van Vrijdag hebben wij
betoogd, dat ook dit voor Haarlem geen op
lossing zou brengen.
De meening van den hoofd
inspecteur.
Wij hadden een onderhoud met den Hoofd
inspecteur der belastingen in de inspectie
Haarlem (ook de buitengemeenten omvat
tend). Op onze vraag wat hij dacht van de
mogelijkheid om de opcenten op de belasting
te Haarlem te verhoogen om het tekort op
de begrooting te verkleinen, antwoordde de
Hoofdinspecteur:
Haarlem is, in verband met zijn
bijzondere positie, namelijk omgeven
door randgemeenten met lagere be
lastingen, absoluut aan de grens van
de belastingmogelijkheid. Als men de
opcenten nog zou gaan verhoogen
zou dit, daarvan ben ik zeker, geen
verhooging van inkomsten beteeke-
nen. Misschien zou zelfs het tegen
deel, dus verlaging van inkomsten,
daarvan het resultaat zijn. Het ge
volg zou immers zijn, dat de meest-
draagkrachtige bewoners naar de
randgemeenten zouden verhuizen.
Bij de beoordeeling van de belastingmo
gelijkheden voor Haarlem moet rekening ge
houden worden met het feit, dat de belas
ting-draagkracht van Haarlem door de crisis
achteruitgegaan is. Een bewijs daarvan is
dat te Haarlem thans ongeveer de helft van
de aangeslagenen ambtshalve op het kohier
gebracht worden. Dit zijn de inkomens in het
algemeen beneden de f 2000. Voor Bloemen
daal en Heemstede is het percentage der
aangeslagenen die ambtshalve beschreven
worden nog geen kwart van het totaal.
Het is dus zoo vervolgde de Hoofdinspec
teur van groot belang voor Haarlem
niet alleen voor te zorgen dat de gegoeden
die thans in Haarlem wonen daar blijven
maar bovendien ook andere kapitaalkrachti
gen naar Haarlem te trekken
Haarlem heeft wat de belastingdraagkracht
betreft in den crisistijd veel geleden. Heem
stede is niet achteruitgegaan omdat daar de
achteruitgang opgevangen kon worden door
vestiging van nieuwe ingezetenen. Bloemen
daal heeft ook wel veel geleden door de crisis,
maar een vergelijking met andere gemeenten
toont wel aan, dat Bloemendaal toch nog veel
belastingdraagkracht heeft overgehouden.
Een onderhoud met den
Wethouder van Financiën.
Ook hadden wij een onderhoud met den
heer E. van der Wall, Wethouder van Finan
ciën van Haarlem. Deze verklaarde ook over
tuigd te zijn, dat er geen sprake zal zijn van
een verhooging van de belastingen te Haar
lem. Reeds voor hij in het college van B. en
W. zitting had heeft hij in den Raad zich
zeer duidelijk uitgesproken- dat de bëlastin-
gen te Haarlem het maximum bereikt heb
ben in verband met de concurrentie der bui
tengemeenten. Reeds toen drong hij aan
op een krachtig streven om zoo spoedig mo
gelijk tot verlaging te kunnen komen.
Als Haarlem er toe zou genoodzaakt wor
den om de opcenten te verhoogen zou dit
voor de stad niet veel minder dan een nek
slag beteekenen. Maar zoo vervolgde de Wet
houder, ik ben er zeker van dat de regeering
aan Haarlem dien eisch niet zal stellen. In
tegendeel ik ben van meening dat
Haarlem er bij de Regeering op zal
aandringen mede le werken, dat voor
het volgend jaar een verlaging van
de belasting zal kunnen worden in
gevoerd.
Daar moet het heen zoo zei de heer Van
der Wall. Als wij onze opcenten op de Perso
neele Belasting eenigszins zouden kunnen
verdagendan verwacht ik voor Haarlem
een mooie toekomst. Het college van B. en
W. is eensgezind in zijn streven om alles te
doen wat den bloei der gemeente kan bevor
deren.
Haarlem is een mooie stad die ook voor ka
pitaalkrachtige bewoners veel aantrekkelijk
heden biedt. Het' is verkeerd bij het bepalen
van een woonplaats alleen te letten op het
belastingbiljet, want er zijn ook andere be
langrijke factoren, zooals woninghuren, ta
rieven voor electriciteit, gas en water, kosten
van vervoer enzoovoort. Het is nog de vraag
of het leven buiten goedkooper is dan te
Haarlem. Voor velen zou, als men een zuivere
vergelijking maakt, de balans nog ten voor-
deele van Haarlem uitvallen.
Tot zoover deze verklaringen. Zooals men
weet is de heer Van der Wall behalve Wet
houder ook Inspecteur der Belastingen.
Kroonprins Paul van Griekenland
in ons land.
Het bezoek aan Huize Doorn.
AMERSFOORT, 21 Februari. Vanochtend
om acht uur zijn kroonprins Paul van Grie
kenland en ziin gemalin, prinses Frederike
Louise van Brunswijk, kleindochter van ex-
keizer Wilhelm met den nachttrein uit Ber
lijn te Amersfoort aangekomen voor een kort
bezoek aan Huize Doom.
Op het perron werden zij begroet door den
hofmaarschalk van den Duitschen ex-keizer.
Aanwezig waren voorts kolonel Van Houten,
van de Koninklijke Marechaussee, alsmede de
commissars van politie te Amersfoort.
In een gereedstaande auto vertrok men
even voor half negen naar Huize Doorn.
Eén van hen gedood, een
ander zwaar gewond.
Twee zoons van schipper Breukel-
mans van het sleepschip Pieternella
uit Vlijmen, dat te Bolnes ligt, von
den op het terrein van de N.V. Boele's
scheepswerven- en machinefabriek
aldaar een voorwerp, dat een granaat
van Engedsch fabrikaat bleek te zijn,
die waarschijnlijk door een voorbij
gaand schip overboord is geworpen.
De jongens hebben gepoogd het ding
te demonteeiren en gebruikten daar
voor een metaalzaag, die zij in het
midden van de romp van de granaat
plaatsten. Toen zij daarmede eenigen
tijd bezig waren, bleef het onvermij
delijke niet uit, een hevige ontplof
fing volgde, waardoor beide onvoor
zichtige knapen werden getroffen.
Het bleek, dat de 19-jarige A. Breu-
kelmans door de explosie op slag was
gedood en dat zijn jongere broer le
vensgevaarlijke verwondingen had op
geloopen. Personeel op de werf ver
leende onmiddellijk de eerste hulp. De
zwaar gewonden jongen is naar het
ziekenhuis overgebracht.
Een nauwgezet onderzoek naar de
herkomst van de granaat wordt inge
steld.
Poging het afzetgebied voor onze industrie
te vergrooten.
Jhr. dr. J. C. Mollerus gaat
besprekingen voeren.
Reis van beperkten tijdsduur.
In opdracht van het bestuur der vereeniging
„Nederlandsch Fabrikaat" zal de heer jhr. dr.
J. C. Mollerus, secretaris van de Kamer van
Koophandel en Fabrieken te Haarlem per
K.L.M.-vliegtuig een neis naar Java maken,
teneinde besprekingen te voeren met daarvoor
in aanmerking komende autoriteiten en licha
men, in verband met het belang, dat Neder-
landsch-Indië als afzetgebied heeft voor de
Nederlandsche industrie en nog kan krijgen.
Ook dit „kan krijgen" is een vraagstuk, dat
afzonderlijke aandacht va-dient, want men
vraagt zich wel eens afwaarom andere landen
meer dan Nederland er in geslaagd zijn
voor bepaalde artikelen in Indië ingevoerd te
zijn.
In verband daarmede zal de heer Mollerus,
voor zoover de beschikbare tijd zulks toelaat,
tevens voor een beperkt aantal Nederlandsche
bedrijven, welke daartoe den wensch te ken
nen hebben gegeven, bespreking voeren, resp.
onderzoekingen instellen.
De opzet van deze uitzending is te trachten
in een minimum van tijd een maximum van
resultaat te bereiken.
Door de geregelde vlieg- en radioverbindin
gen zijn in korten tijd Nederland en Indië
dichter bij elkaar gekomen, dan men nog be
trekkelijk kort geleden had kunnen denken.
Nu komt het er maar op aan, hiervan gebruik
te maken. Daarom is de opzet van deze reis
zóó, dat daarmede in het geheel slechts één
maand gemoeid zal zijn, zoodat- het verblijf
op Java slechts ruim twee weken in beslag zal
nemen. Dit heeft het nadeel, dat voor wat be
treft de te behartige persoonlijke belangen, het
aantal uit te voeren opdrachten uiteraard be
perkt moet blijven. Maar daartegenover staat
het veel grooter voordeel, dat het mondeling
contact, dat in Indië zal worden verkregen,
binnen zeer korten tijd vruchtdragend kan
worden gemaakt.
Natuurlijk worden tijdig vóór de heenreis
naar Java de noodige voorbereidingen getrof
fen, afspraken voor besprekingen gemaakt,
enz. enz., ook al -weder om in den kortst mo
gelijken tijd het meest mogelijke te kunnen
afdoen.
En naast het benutten van de daguren voor
het houden van besprekingen en instellen van
onderzoekingen, worden de avonduren benut
om door het houden van lezingen de banden
tusschen Nederland en Indië te versterken.
Dat ook aan de voorbereiding daarvan heel
wat vast zit, is duidelijk.
Jhr. Mollerus.
Passeeren
hier
Dubbeltjes
of
Van buiten zien alle lam
pen er ongeveer hetzelfde
uit. Maar op den dunnen
gloeidraad binnen in den
ballon en de zuiverheid
van het edelgas waarmee
de ballon gevuld is, komt
het aan! Die gloeidraad
kan zuinig niet stroom
omgaan of hij kan stroom
verslinden.
Ihu» "a bedrac
.BI-ARLITA" LAMPEN
(Adv. Ingez. Med.)
H. M. de Koningin tot Pasclien in
Den Haag.
Het ligt in het voornemen van H.M. de Ko
ningin Maandag 28 Februari uit Soestdijk
naar 's-Gravenhage te vertrekken en daar tot
na Paschen te verblijven.
VROUW VERDRONKEN.
Maandagmiddag is te Oudesluis, gemeente
Zijpe (N.H.), een 40-jarige gehuwde vrouw,
moeder van twee kinderen, bij het spoelen
van kleedingstukken, op een zgn. stoep nabij
haar woning, te water geraakt en verdronken.
ANTI-SEMIETISCHE DAAD.
Voor de Rotterdamsche Rechtbank heeft
terecht gestaan de 32-jarige S. huisvrouw van
K-, uit Rotterdam, die voor het venster van
het kringhuis der N.S.B. aan den 's Graven-
dijkwal een boekje van Barthermans, getiteld
„Jodendom en communisme" had neergelegd,
geopend op bladzijden, waar beleedigende
woorden over de Joden waren te lezen. De
typiste van mr. H. Sanders, voorzitter van
den Kerkeraad der Ned. Isr. Gemeente te
Rotterdam, had dit opgemerkt en er haar
patroon op attent gemaakt. Deze had een
aanklacht wegens beleediging- van een volks
groep ingediend.
De verdachte was niet verschenen, maar wel
nu-. Sanders, die als getuige-deskundige be
doelde uitlatingen zeer pijnlijk en krenkend
vond.
Het O.M. achtte de ten laste legging bewezen
en noemde het een schandelijke daad. De
eisch was f 250 boete of 10 dagen hechtenis.
Gouden zegelring na 15 jaar
opgebaggerd.
's-GRAVENHAGE, 21 Februari. Van ge
meentewege wordt in het water van de Wal
deck Pyrmontkade sinds eenigen tijd gebag
gerd. Aan deze kade woont de rijwielhersteller
J. M. V., die ongeveer 15 jaar geleden een
gouderi zegelring in het water liet vallen. Toen
hij iemand den weg wees verloor hij zijn
ring en de man had thans den baggeraars
verzocht bij hun werk op dit kleinood te wil
len letten. Of zij dit inderdaad gedaan heb
ben of dat het louter toeval was, dat zij den
ring opbaggerden is niet bekend, maar de
ring kwam te voorschijn en wordt, na 15 jaar.
weer door den eigenaar gedragen.
Huldiging prof. dr. W. J. Kiihler.
Onder groote belangstelling is Maandag
middag in de Singelkerk te Amsterdam prof
dr. W. J. Kühler gehuldigd, ter gelegenheid
van zijn 25-jarig hoogleerschap aan het
Doopsgezind Seminarium te Amsterdam. De
voorzitter der huldigingscommissie, ds. A. H.
van Drooge te Deventer, voorzitter van de A.
D. S. sprak den jubileerenden hoogleeraar toe
Tevens spraken ds. J. IJntema te Haarlem,
als secretaris der huldigingscommissie en ver
tegenwoordiger van de oud-leerlingen van
prof. Kühler. en de heeren J. W. Sipkema en
C. F. S. Stegenga. als vertegenwoordigers van
de studenten.
Prof. Kühler werd als huldeblijk aangebo
den het door den kunstschilder- G. Rueter ge
schilderde portret van den hoogleera&r
