AMSTERDAMSCHE BEURS
ZATE RDAG 26 FEBRUARI 1938
HAARLEM'S DAGBLAD
13
De Labour-oppositie roert zich.
Twee ministeries van buitenlandsche zaken
sinds de komst van Chamberlain,
constateert Attlee.
LONDEN, 26 Februari (Havas-A.N.P.)
De arbeidersleider Attlee heeft te Oxford een
rede gehouden, waarin hij ernstige critiek
uitoefende op de „nieuwe oriëntatie der Brit-
sche politiek". Hij zeide, dat ieder een veran
dering in de buitenlandsche politiek kon
waarnemen, toen Chamberlain aan het be
wind kwam. In de eerste plaats, aldus Attlee,
kwam er de jachtexpeditie van Halifax naar
Berlijn, Men begreep toen, dat er twee mi
nisteries van buitenlandsche zaken waren, die
langs evenwijdige lijnen werkten, zoodat zij
elkander niet konden ontmoeten. De sluier is
thans opgelicht en gij ziet thans, dat de re
geering besloten heeft de politiek van den
Volkenbond niet langer te volgen, maar terug
te keeren tot de oude imperialistische poli
tiek.
Attlee zei verder te gelooven, dat er in En
geland genoeg krachten zijn, die de regee
ring van Chamberlain ten val kunnen bren
gen. De arbeidersbevolking en ook anderen
hebben den indruk dat zij verraden worden.
Na deze rede werd Attlee door studenten,
die de „Internationale" zongen, door de stra
ten van Oxford gedragen.
Berlijn onthoudt zich van commen
taar op Scliuschnigg's rede.
Teleurstelling 111 Nationaal-Socialistische
kringen.
Havas meldt uit Berlijn: De door Schusch-
nigg gehouden redevoering wordt in Duitsch-
land niet gecommentarieerd. Bevoegde Ber-
lijnsche kringen versohuilen zich achter de
afwezigheid van de voornaamste leiders van
het rijk, die zich thans met Hitler te München
ophouden.
Toch doet men te Berlijn op veelbeteekenen-
de wijze uitkomen, dat 't voor zekere hoofd
steden voorbarig zou zijn oveihaaste gevolg
trekkingen uit deze rede te "maken. Deze rede
was, naar men zegt, bestemd voor een speciaal
publiek, dat in groote meerderheid bestond
olt aanhangers van het „systeem Dollfuss".
Men wenscht er te Berlijn op te wijzen, dat
Schuschnigg krachtig de Duitsche missie van
Oostenrijk heeft onderstreept en dat het niet
zou passen zich in het buitenland te zeer te
verheugen over zekere punten, die tegen het
nationaal-socialisme gericht waren.
In nationaal-socialistische kringen heeft
de redevoering' van Schuschnigg groote teleur
stelling gebaard. Men had er op de bespre
kingen van Berchtesgaden een geheel andere
reactie verwacht.
Men blijft verzekeren, dat de lijn der Duit
sche politiek tegenover Oostenrijk op geen
enkele wijze zal veranderen, en dat het rijk
van geen enkel fundamenteel doel zal af
zien.
Tankschip tc water gelaten.
De 12100 ton metende, voor de Shell gebouwde
„Carclia".
Van een der hellingen van de Ne-
derlandsche Scheepsbouw Maatschap
pij te Amsterdam is vanmiddag het
voor de Koninklijke Shell groep ge
bouwde enkels.chroef motortankschip
„Carelia", groot 12.100 tons, met goed
gevolg te water gelaten.
-De opdracht voor dit schip, deel uitmakend
van een belangrijke bestelling van een aan
taal motortankschepen aan verschillende
Nederlandsche scheepswerven, geschiedde in
October 1936, toen groote behoefte aan nieuwe
orders bestond.
Het schip wordt gebouwd volgens de ont
werpen en bestekken van de opdrachtgevers
en voldoet aan de hoogste klasse van Lloyd's
Register of Shipping alsmede aan de eischen
van de scheepvaartinspectie, Nederlandsch In
dische Schepenwet, zoowel als aan alle bij
zondere voorschriften, van kracht in de ver
schillende landen, waar het schip zal laden
en/of-lossen.
De Carelia wordt uitgerust met een Werk
spoor enkelwerkende vierfcact acht cylinder
Dieselmotor met oplading, die een vermogen
ontwikkelt van 4000 P.K. In beladen toestand
zal de dienstsnelheid 12 knoopen bedragen.
Zware regenval te Batavia.
Luchtverkeer ondervond er de gevolgen van.
BATAVIA, 26 Februari. Hier en in de
omgeving heerscht thans een ongekend zware
regenval. Hierdoor zijn binnen een minimum
van tijd de hoofdwegen onder water gezet.
Het binnenvaren in Priolc is tijdelijk onmo
gelijk geworden en de vliegtuigen kunnen
niet landen, doordat er bijna geen zicht is.
Tal van auto's staan aan den kant van den
weg, omdat zij den vloed niet verder kunnen
trotseeren. Het Koningsplein en het Water-
looplein met omgeving staan onder water,
waarbij zooals gewoonlijk de in het
water spartelende kinderen, die dit als een
natuurlijk zwembad beschouwen het vroolijke
element vormen. Het K.L.M.-toestel dat naar
Nederland was vertrokken, keerde naar Ban
doeng terug, men zal opnieuw starten als het
weer is opgeklaard.
Het vliegveld Tjililitan is als landingsveld
goed bruikbaar gebléven, doch is moeilijk te
bereiken, zoodat het Bandoeng-vliegtuig voor
Batavia, naar Kadipatan moest vliegen. Bii
aankomst van dit K.N.I.L.M.-vliegtuig werd
aan Bandoeng medegedeeld, dat de retour
vlucht moest vervallen, terwijl geadviseerd
werd. het K.L.M.-vliegtuig voor Nederland
niet te laten doorkomen. Het vliegtuig zal
niet heden, doch morgen vertrekken.
Zondaginicldagconcert H. O. V.
De matinée brengt e enherhaling van het
optreden van den concertmeester der H. O. V.
Hans Byvanck, die het concertstuk van Hen-
riette Bosmans zal voordragen. Dit werk had
groot succes op het Vrijdagconcert. Ver dei-
brengt Frits Schuurman twee noviteiten n.l,
„Ouverture voor een blijspel van Julius Rönt
gen" en een suite van Hans Bunge.
De tweede programmahelft brengt de altijd
welkome Symphonie van Dvorak „Aus der
neuen Welt", die op het laatste concert weer
als altijd veel succes had.
BILJARTEN.
OM DE „SCANDIA COUPE".
Het tournooi om bovengenoemden wissel-
prijs werd Vrijdagavond bij de biljartculb „D.
E. S." in café-restaurant „Bolwerk" vervolgd
met vier partijen, waarvan het resultaat als-
volgt was:
pnt. brt h.s.
250
131
I. Davidson
F. Haberer
21
21
P. J. Bos
A. Moolhuysen
181
250
F. v. d. Berg 250 29
D. A. de Foeljaeger 250 29
J. Steffers
F. Haberer
250
174
36
27
45
43
gem.
11.90
6.23
8.62
8.62
13.88
9.66
LAURENTIUS NATALIS LE BRON DE
VEXELA OVERLEDEN.
In het St. Laurentiusziekenhuis te Roer
mond overleed hedennacht in den ouderdom
van bijna 89 jaren de hcogem-w. heer mgr T
N. Ie Bron de Vexela, geheim kamerheer va-
Z. H. den Paus. proost van het Kathedraal
kapittel en oud-Plebaan Deken van Roer
mond
250
38
48
6.57
144
38
24
3.70
200
46
16
4.34
150
46
21
3,26
200
50
20
4.—
169
50
21
3,38
worden de volgende
Er werd aanmerkelijk beter gespeeld dan de
vorige dagen. Thans zijn J. Steffers en I. Da
vidson de eenige ongeslagenen.
Zondag worden de volgende partijen ge
speeld: 12 uur: v. d. Berg—Heytbrink en De
FoeljaegerMoolhuysen; 2 uur: Davids oir
4 uur: DavidsonSteffers en v. d.
Berg—Haberer; 6 uur: Heytbrink—David
son en De FoeljaegerBos; 7.30 uur: Steffers
Heytbrink en v. d. Berg—Moolhuysen.
Daarna prijsuitreiking.
F. B. H. O.
Donderdag werden de wedstrijden om het
persoonlijk kampioenschap klasse A. in het
lokaal van den heer Doves aan de Lange
Veerstraat voortgezet met de volgende par
tijen:
Carb. Brt. Serie Gem.
Lunenburg
Honing-
Engwerda
Willemsen
Philippo
Ploeg,
A.s. Dinsdagavond
partijen gespeeld:
A. DuivenvoordeHoning.
MomeJ. Duivenvoorde.
A. DuivenvoordeWillemsen.
PhilippoJ. Duivenvoorde.
WIELRIJDEN.
ACHILLES.
Donderdag hield bovengenoemde vereeni-
ging haar laatsten clubavond van dit seizoen.
Dank zij de groote belangstelling van de do
nateurs en leden, is het weer een gezellige
avond geworden.
Er werd druk gedanst, gesjoeld en tafel
tennis gespeeld. Ook de renners probeer
den nog eens hun laatste kans op de home
trainers, om een of ander record te verbete
ren of om in het bezit te komen van een fraai
polshorloge, dat voor elk record beschikbaar
was geteld. Ondanks het snelle rijden moch
ten zij er niet in slagen de records, die op
naam stonden van '500 plus 1000 M. D. Cia'as-
•seii en 2000 plus 3000 M. C. Siebeling, te ver
beteren. Dit is niet te Verwonderen, omdat
de tijden zeer scherp stonden. Alleen C. Sie
beiing wist nog een seconde van zijn tijd over
de 2000 M. af te halen en dit te brengen op 1
min. 36 sec. Daarna ging de voorzitter over
tot het uitreiken der prijzen, welke zeer in
den smaak vielen Tot slot had er nog een
huldiging plaats van den heer Th. de Klerk
voor het vele werk, dat hij voor de vereeni-
ging tijdens de drukke dagen, die aan het
vierde jaarfeest vooraf gingen, gedaan heeft.
Hij mocht hiervoor een blijvende herinne
ring in ontvangst nemen.
EXCELSIOR.
Bovengenoemde vereeniging houdt Zondag
een trainingsrit naar Laren om een zieken ka
meraad aldaar te bezoeken. Vertrek 8 uur 45
min, van de Amsterdamsche Poort.
KORFBAL.
HEDENMIDDAG
HAARLEM—PATRIMONIUM (ADSP.)
In ons nummer.van Vrijdag werd abusieve
lijk medegedeeld, dat bovengenoemde wed
strijd voor Maart gereserveerd was. De wed
strijd wordt reeds hedenmiddag 3.15 uur ge
speeld in het Noorder Sportpark. Als de
Haarlem-adspiranten winnen, zijn ze kam
pioen.
IJMUIDEN
PERSONALIA.
De heer W. A. Wamsteeker, die onlangs
slaagde voor het candidaats-examen theologie,
zal 7 Maart a.s. in Haarlem classicaal examen
doen om toegelaten te worden tot de bedie
ning van het Woord in de Gereformeerde Ker
ken in Nedei'land.
BURGERLIJKE STAND.
Bevallen: J. M. SchelvisBruins, d., Bever
wijk. B. J. de WildeOlthof, d., Hofdijklaan
35. Driehuis. E. H. v. d. BoogaardKneppel,
d„ v. Ostadestraat 38, ijmuiden. J. Pointl—
Groeneveld, z., Driehuizerkerkweg 87. Velsen.
R. Kraak—Broers, d.. Zeeweg 87, IJmuiden.
F. Scheelbeekv. d. Berg, d. Terrasweg 51,
Santpoort. A. F. C. v. Ouwel—Sweering. d.,
W. de Zwijgerlaan 13, Santpoort. J. C. M.
BroekKuijpers, d., Alex, Bellstraat 31, IJmui
den. E. S. Vogelzangv. Wijngaarden, z., Fa
zantenlaan 38. IJmuiden. V. VessiesMans-
hande, z„ Wijk aan Zeeërweg 82, IJmuiden.
M. Groenendijkde Ronde, z„ Planciusstraat
73, IJmuiden. A. M, SmitsRosier, z.. Schoon
oor tstraat 1, Velsen N.
Overleden: C. Spits, 56 jaren, echtgenoote
van A. Krijger, Frogerstraat 12 IJmuiden.
Ondertrouwden: J. Dekker en J, Jonkman,
Kennemerlaan 23, IJmuiden Alex. Bellstraat 9,
IJmuiden, W. Ackerman en J. G. Schroder,
Amsterdam. J. de Jonge en C. J. de Groot,
Amsterdam, Kompasstraat 53 IJmuiden. H.
Vingerhoed en P. Roos, Amsterdam. L. Groen
en L. S. Lammers, J. v. Heemskerkstraat 76.
IJmuiden, J. P. Coenstraat 35. IJmuiden. D.
Kosters en A. Boer, Hyacintenstraat 3. Sant
poort, Schulpweg 3. Velsen N.
Gehuwden: J. Stam en J. M. Blum, Platanen-
straat 13. IJmuiden C Mooijekind en A. Wub-
ben, Bloemendaal. B. Oldenburg en M. P. J.
Kossen. de Weerdstraat 9. IJmuiden L. Donatz
en W. K. Dijk Bik en Arnoldkade 30rd..
IJmuiden L. A Stekelinok en B Heijem As
sendelft. A. P. Bruisschaard en K. v d. Meij
Visseringstraat 12rd., IJmuiden. J. A. v. d.
Kolk en M. C. Smit, Duinvlietstraat 89, Vel
sen N.
(sti «rste Qi/en Mc*».erj)
VORIGE
KOERS
STAATSLEENINGEN BIN
NENLAND.
4 pet. id. 1933 II
3 pet. Nederland
STAATSLEENINGEN BUI
TENLAND.
5!/2 pet. Duitschl. 1930
(Youngleening)
Youngleening (met ver
klaring)
BANK-INSTELLINGEN.
Amsterd. Bank
Handel Mpij. Ce.rt van
f 250 A i
Koloniale Bank
Ned.- Ind -Handelsbank
Rotterd. Bank
INDUSTR. OND. BINNENL.
Alg Kunstzijde Unie.
v. Berkels Patent
Calvé Delft Cert
Ned. Ford ex 40 afst.
Philips Gloeil.Gem.Bezit
Unilever
INDUSTR. OND. BUITENL.
Intern. Tel and Tel
Anaconda
Bethlehem Steel
Cities Seiwice
Gew Steel
U. S. Steel
Kennec Copper
Radio Corp
PETROLEUM.
Kon. Petr
Perlak Petr
Shell Union
Continental Oil
Tidewater
MIJNBOUW.
Alg Explor, Mij
Redjang Lebong
Billiton n
PROLONGATIE.
SCHEEPVAARTEN.
Kon. Ned. Stoomboot
Scheepvaart Unie
Koninkl. Paketvaart
Rotterdamsche Lloyd
Maatschappij Nederland
Holland—Amerika Lijn
CULTUUR MAATSCH.
H. V. A
Java Cultuur
Ned. Ind Suiker Unie
Vorstenlanden
BAKKEN.
Deli Batavia
Deli Maatschappij
Senembah
4MER. SPOORWEGEN.
Southern Pacific.
Wabash Railroad
Union Pacific
Chic. Milwaukee
Missouri Kansas Texas
BBERS
Amsterd Rubber'
Deli Bat Rubber
Indische Rubber
Kendene Lemboe
Serbadjadl
Rotterdam rapanneli
Bandar Rubber
Preanger Rubber
Java Caoutch
Sumatra Rubber
251/2
315/8
691/s
1(50
1271/*
1371/2-
42-Vd
63
921/s
3061/a
3071/a- S
KOERS VAN HEDEN
pl.m
10.35
p'.m
10.45
421/.,
308%
156 Vj
42 Va
156 V*
pl.m.
11.—
pl.m
11.15
425/s
30S%
425/g
30S%
5 V.
5%
5%
5%
5%,
24%
25
24%
25%
25%
42%
43%
43
433/g
43%
41%
-r
-
41%
40'/s
41%
41%
41%
291/.,
291/4
-
29%
5
-
361%
621/4
362%
62%
362%
S6V2
-
86'7
1 '3?ie
HV2
11%
1.5/s
22%
-
11%
11%
11%
11%
861/.
175
-
-
-
-
-
129%
119%
119
119
119
106
i
106
112
111%
IOSV2
4431/?
444
444%.
444
446%
15S
134
-
2501/
251
310
312%.
- -
1-312
313%
314%,
314%
14%
15%
151/8
15A'6'
1%
1%
1%
-
19'/
219s/
219%
2201/
143
-
142%
148
73
172
105
106
/0
79
B B
1 Hg
75%
134
131
215
-
-
-
Santpoort in vroeger eeuwen.
De bewoners van het „Buurwegje".
De heer J. S. Visser te Santpoort schrijft ons:
In het vorige stukje zagen wij dat de tegen
woordige Midden Dorpstraat in 1700 het
„Buurwegje" was genaamd en dat de bewo
ners toen waren: ten Zuiden van het pad; de
herberg De Weijiman met behoorende rijtuig
stallen, ten Oosten Hendrik Maas (I), verder
Jan de Wildt (H) die in 1723 zijn huis ver
kocht aan Jan van Wijk (II) en aan het eind
van het straatje het Toesienderhuisje (EED.
Jaren verliepen. Hendrik Maas, die als jonge
man zich gevestigd had in het huis, dat een
prachtig uitzicht bood over de oude dorp
straat, de Slaperdijk en de grazige weilanden,
werd ouder en ouder. Bijna 40 jaren achter
een hield hij op de zornersche avonden het
gewone buurpraatje met Van Wijk en speel
den ze in najaar en winter hun genoeglijk
potje pandoer bij den sèhouw in een der twee
woningen. De 60 was hij reeds gepasseerd toen.
buurman Van Wijk kwam te overlijden. Kort
daarna hertrouwde zijn buurvrouw Jacomina
Buys met Jan Hamius, die spoedig daarop ook
kwam te sterven. Lang heeft zij beide mannen
niet overleefd en in 1761 werd Maria van Bor-
renberghe wonende te Vreeswijk haar wettige
erfgename. Zonder twijfel hebben Maria en
haar man toen gedacht „Ver van den akker,
ver van de winst". De erfenis aanvaarden,
daar was geen bezwaar tegen, maar het huis
in eigendom behouden daar dachten ze niet
aan. Vermoedelijk heeft Hendrik Maas zijn
behulpzame hand geboden en een kooper voor
het huis gezocht. Stellig is hem dat niet
meegevallen. Zonder twijfel was de liefheb
berij niet groot. Men leefde in een tijd van
depressie en zoowel kooplust als contant geld
was bijna niet te vinden. Na talrijke mislukte
pogingen kon eindelijk naar Vreeswijk worden
gemeld, dat er een gegadigde was gevonden.
Veel wenschte hij niet te betalen namelijk
300 minder dan Van Wijk 40 jaar geleden
er voor had gegeven. Wat echter nog bezwaar
lijker was, was het feit dat de aanstaande
kooper niet over geld beschikte, ja zelfs geen
cent had voor een eerste aflossing. De eenige
aanbeveling was, dat de kooper stipt te ver
trouwen was enuiterst ijverig. Deson
danks maakte de eigenares en haar man geen
bezwaren en met de zeer omslachtige reis van
Vreeswijk naar Santpoort werd een aanvang
gemaakt. Met de diligence werd Utrecht be
reikt. Hier stapte men over op de „jaagsnip"
die de familie langs de Vecht naar Muiden
bracht. Met den gewonen vrachtschipper ging
men den volgenden dag naar Amsterdam,
waar wederom de jaagschuit naar Haarlem
werd genomen. Loopende ging de echtelieden
van de Amsterdamsche Poort over Schoten en
den Vergierdeweg naai' Santpoort waar in de
Weijman werd gelogeerd. Den volgenden mor
gen hadden de besprekingen plaats met den
toekomstigen kooper Tijs Tij man en diens
vrouw Maria Barbara van Hees. Lang heeft
het onderhoud niet geduurd. De notaris van
Beverwijk dichterbij woonde er geen
had de „Kustingbrief" reeds opgemaakt. De
overeenkomst luidde als volgt: De koopsom
werd verhoogd met 3 pCt. 's jaars. De af
lossingen moesten minstens 50 per jaar be
dragen. De eerte betaling werd geteld eenige
maanden na datum van de acte en wel op 1
November 1761 terwijl de geheele koopom met
rente afgedaan moest zijn 1 November 1769.
Tijs Tijman was verplicht alle onderhouds
kosten te dragen, hoewel huis en erve eigen
dom bleef van verkoopster tot de laatste pen
ning betaald was. Wij vinden hier dus in
ouden vorm onze tegenwoordige „koop op af
betaling" ook wel genoemd „huur-koopöon-
tract" terug.
Wij vonden hier wederom een der zeer oude
Hollandsche woorden waarover wij in ons
eerste stukje reeds schreven.
Ter verklaring het volgende. In het Tijd
schrift voor Nederlandsche Taal en Letter
kunde, 7e jaargang van 1887 lezen wij over
het woord Custinge: „Custinge behoort tot
de groote rubriek van woorden, die slechts een
schaduw vertoonen van hetgeen zij vroeger
geweest zij en voortleven als een schim en
als een herinnering aan een vroeger tijdperk
der taal, bij de meesten van het tegenwoordige
geslacht onbekend, en alleen in enkele tong
vallen nog bewaard. In de Middeleeuwen was
het woord nog vrij algemeen".
Hugo de Groot schreef o.a. „de betalinge
van ontilbaar goed kan bedongen worden niet
alleen gereed, maar ook bij tijden en deelen,
'twelk bij ons genoemd wordt „kusting-pen-
ningen" ende de brieven daarvan gemaakt
„kustingbrieven". (Leergierige lezers kunnen
wij aanraden bovengenoemd boekje te lezen,
aangezien er nog tientallen bladzijden ge
wijd zijn aan de alleroudste afleidingen en
gebruiken van het woord Kusting.)
De eerlijke en ijverige huurkooper Tijs Tij
man heeft schijnbaar zijn uiterste krachten
ingespannen. Vermoedelijk heeft hij zelfs te
hard gewerkt en het is wel zeker dan zijn
concurrenten 8 jaren later bij wijze van graf
rede hebben verklaard dat Tijman zich heeft
doodgewerkt. Een feit is het, dat bij zijn
overlijden in 1769 zijn vrouw het huis met
toebehooren geheel vrij en onbelast in eigen
dom kreeg. De aflossingen plus rente waren
dus binnen den in den Kustingbrief, bepaal
den tijd verloopen. Wederom heeft verkoop
van het huis plaats. In het koopcontract van
1769 lezen wij dat de eigenaresse Maria Bar
bara van Hees, wed. van Tijs Tij man, het
huis verkocht aan Thomas v. d. Hulst, schepen
van de Ambachts Heerlijkheid Velsen, van
beroep schilder en glazenmaker. De oude Hen
drik Maas was intusschen overleden na bijna
50 jaren aan de dorpsstraat te hebben ge
woond. Zijn weduwe kon nog niet van het
zoo lang bewoonde huisje scheiden. Aan de
Westzijde wasmog steeds de tuin afgesloten
door het Toesiendershuisje. De Malefijt (V.).
die voor 1761 de Bleek had overgenomen van
de Achtbare Heeren Burgemeesters Van
Eegheen. Cumins was nog eigenaar van het
pand aan de overzijde van de Santpoorter
beek.
In de volgende koopacten over huizen aan
ons Buurwegje welke welwillend aan „De
vrienden van Oud-Santpoort" ter inzage wer
den verstrekt, komen wederom zeer oude uit
drukkingen voor, die wij in een volgend
artikel hopen te behandelen.
HALFWEC
BURGERLIJKE STAND.
Geboren: N. Korver—Snijders, dochter.
Overleden: Adrianus Ignatius van Bruggen,
oud 8 maanden, zoon van J. van Bruggen—
Duinéveld.
BURGERLIJKE STAND
T3 n HAARLEM 26 Februari.
Bevatten 23 Februari: j. a. Kok-Ruigrok
van der Werven, d.; 24 Februari: j. j. Hogenes
—Baars; W. van der Werf f—Putman, z G
Verton—Rooke. d.; D. Rensen-Stiens, z->5'
Februari: S. J. BoogaartVisser, du J M
KoppenOosterbaan.' z.; C. E. M. Balim—
Spoor, z.; E. M. van Herwerden—Meiier z
Overleden: 25 Februari: L. van Acker-
Honing, 79 j.. Oranjestraat.
