Haarlem's Dagblad
Voortge j aagden.
Wordt het Poolsch
Litausche incident
bijgelegd?
leu sta-Ut-deu-wep
op uw zolder?
Een Groentje in
Haarlem's Dagblad
Weersverwachting.
BERICHT
55p Jaargang No. 16790
Bilgave Lourens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en AJgem. Drukkerij IN.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082,Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admïn. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Donderdag 17 Maart 1938
Abonnementen per week f0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f3.25. franco per
post f3.55. losse nummer» 6 cent per ex.
Advertentiën i 1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclame» f 0.60 per regel.
Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60, elke
regel meer f 0.15. Groentje» zie rubriek.
Het moet wel een zeer onverschillig mensch
zijn die niet begaan is met het lot dat den
Joden thans weer in Oostenrijk ten deel valt.
Zij vormden ook daar een kleine minder
heid: nog geen 200.000 zielen. Onder het
régime van Dollfuss en Schuschnigg waren
hun rechten beperkt, maar toch niet in zoo
sterke mate dat de begaafde Joden er hun
levenstaak niet konden vervullen. Niet alleen
de Joodsche kunstenaars maar ook. de ge
leerden, de intellectueelen in het vrije beroep
en in het algemeen ook de handelslieden en
winkeliers behielden er hun posities, al was
het percentage armlastige Joden al abnor
maal groot geworden. Nu is het blijkbaar
met vrijwel allen misère. De groote dirigent
Bruno Walter is zijp verbintenissen te Wee-
nen en Salzburg kwijt en kan niet naar Oos
tenrijk terugkeeren, onder de namen der
vele Joden die gearresteerd zijn wordt die
van prof. Sigismund Freud, den hoogbejaar
den grondlegger der moderne psychiatrie,
genoemd en men huivert als men leest van
de vergeefsche ontsnappings-pogingen van
zooveel Joden die aan de grenzen zijn tegen
gehouden. Daar waren er velen bij die al
vroeger uit Duitschland, uit Roemenië, uit
Hongarije waren uitgeweken. Voor hen en
hun gezinnen is deze tijd er een geworden
waarin zij voortgejaagd worden, van het
eene land naar het andere, telkens weer be
roofd van hun arbeid en hun dagelijksch
brood, telkens in gevaar van de gevangenis
of het concentratiekamp of genoodzaakt om
ondersteuning te gaan smeeken. Alsof het
hun schuld is dat zij Joden zijn en alsof deze
harde wereld niet heel veel aan zoovele be
gaafde leden van het oude volk te danken
heeft. Dat sommigen hunner na zooveel be
proevingen de levensmoed ontzinkt kan ons
nauwelijks verbazen; het is veeleer een be
wijs van de energie en veerkracht der over-
groote meerderheid dat zij het hoofd omhoog
houden en den levensstrijd telkens opnieuw
aanvatten in een Europeesche maatschappij,
die hen in zoovele landen verstoot.
Waar het einde van deze Joden-jacht zal
zijn is ook al niet te zeggen en het is te be
grijpen dat velen diergenen, wier geboorte
grond tot dusver een gelukkiger levensoord
gebleken is, de toekomst nochtans met angst
en bezorgdheid tegemoetzien,
Daarbij moet het wel zeer hard zijn het
slachtoffer te worden van een nieuw régime,
dat wraak gaat uitoefenen voor hetgeen
iemand onder een vroeger bewind heeft ver
richt. Als hij onder dat vroegere bewind vol
gens 'S lands wetten geleefd heeft en zijn
steun aan het bewind verschaft mag.een vol
gend régime hem deswege niet gaan straffen.
Dat is een oude en zeer goede rechtsregel,
die het evenwel in dezen treurigen tijd ook al
in vele gevallen heeft afgelegd. Aan die in
zinking zijn ook verscheidene niet-Joden reeds
ten prooi gevallen. Wilde men dezen rechts
regel overal opgevendan zou de mensch
moeten gaan leven volgens de mogelijkheden
van nieuwe régimes, die hem misschien in de
toekomst wel eens ten deel zouden kunnen
vallen. Dat wil zeggen: in angst en onvrijheid,
met voortdurende terzijde-stelling van zijn
eigen eerlijke overtuiging, ook als hij nog leef
de onder een bewind dat de uiting dezer over
tuiging toeliet.
Den Joden wordt vaak verweten dat zij
minder moed hebben dan hun medemen-
schen, hetgeen overigens in zijn algemeenheid
ook al glad onjuist is, want velen hunner, ook
in dezen tijd, hebben bewijzen van moed en
geestkracht gegeven waartoe vele niet-Joden
niet in staat zouden zijn. Maar dat een aantal
hunner door de eeuwenlange vervolging van
hun ras, in dezen tijd op haar ergst herleefd,
beïnvloed worden kan zeker niemand, die even
nadenkt, verbazen.
In dit land hebben wij, gelukkig, nog immer
onze vrijheid en daarmee ook ons standpunt,
dat den Joden volledige gelijkheid van men-
schenrecht met alle anderen waarborgt, weten
te handhaven. Laat ons sterk blijven ook in
onze overtuiging, dat dit de eenige goede weg
is. Nederland heeft sinds onheugelijke tijden
den Joden hun volle menschenrecht doen ge
worden en nimmer reden gehad om daar
berouw van te hebben. Het heeft aan velen
hunner veel goeds en veel schoons, zeer veel
ook dat van blijvende waarde voor ons volk
is gebleken, te danken. Daar zij aan herinnerd.
R. P.
Groote fabrieksbrand te Schiedam.
De Boer's houtwolfabriek uitgebrand.
SOBliËDAM, 17 Maart. Hedennacht on
geveer half drie ontdekte de portier van de
distilleerderij van de firma J. de Kuyper en
Zonen, aan den Buitenhavenweg te Schiedam
brand in de ook aan dien weg gelegen hout
wolfabriek van de firma J. de Boer, in welk
pand mede is gevestigd de Hollandse!» Veter-
fabriek
De brand, welke aanvankelijk op de derde
verdieping woedde, breidde zich snel uit. Het
fabriekspand brandde geheel uit. Het pand
behoort in eigendom toe aan ir. Harders
uit den Haag.
De inventaris van de fabriek was voor een
bedrag van f 10.000 verzekerd, doch het be
drag der schade wordt op ongeveer f30.000
geschat, terwijl de invertaris van de veter-
fabriek, welke eveneens verloren ging, op
lO.OOQwordt geschat.
0it ZEGT u iets
Wie de coupe onzer costumes
eenmaal kent, blijft klant, ook al
gaat hij in Den Haag, Groningen
of Maastricht wonen.
I.V. KLEEDERMAKERIJ GERARD A. v. d. STEUR
Kruisstraat 7, Tel. 10730
(Adv. ingez. Med.j
Ontzettend familiedrama te
Stratum.
Man doodt vrou w en twee kinderen
en slaat daarna de hand aan
zichzelf.
Gehandeld ïn vlaag van verstands
verbijstering?
Een ontzettend familiedrama, dat zich in
den afgeloopen nacht heeft afgespeeld in de
Narcisstraat, heeft hedenmorgen geheel Stra
tum opgeschrikt.
Op No. 14, waar de veertigjarige fabrieks
arbeider J. van Eekelen met zijn gezin woont,
vervoegde zich vanochtend een zwager van de
vrouw om zijn zuster even te spreken. Hij
kreeg op zijn bellen geen gehoor en ver
schafte zich aan de achterzijde toegang tot
'het huis. Toen hij op de slaapkamer van het
echtpaar kwam, deed hij een vreeselijke ont
dekking.
Zijn zuster lag vermoord te bed.
Op den grond lag haar man, eveneens
dood. De beide kinderen, de zeventien
jarige dochter Mia en de veertien
jarige zoon Wirn, die nog op de am
bachtsschool ging, lagen eveneens
dood op hun kamertjes.
In allerijl werden een geneesheer en de po
litie ontboden. Men kon slechts den dood van
de vier slachtoffers vaststellen.
De man moet zijn geheele gezin ver
moord hebben, om daarna de hand aan zich
zelf te slaan.
Naar de motieven van het drama tast men
in het duister. Nooit was er eenig spoor van
oneenigheid in het gezin gebleken. Van
Eekelen. had steeds werk en stond als zeer op
passend bekend. Daar men hem gisterna
middag in een ongewoon opgewonden toe
stand heeft aangetroffen, vermoedt men, dat
de man in een vlaag van verstandsverbijste
ring heeft gehandeld.
Engeland verplicht liet ver
dwijnen van Oostenrijk te
erkennen''.
Lord Halifax over den Anschluss.
Voldongen feit, dat zijn weerga niet heeft.
Tijdens het debat over den internationalen
toestand in het Hoogerhuis heeft Lord Halifax
gisteren gezegd, dat hij bij zijn Berlijnsche
besprekingen slechts is uitgegaan van het
standpunt, dat terwijl hij niet geloofde, dat
iemand in Engeland den status quo in
Europa voor altijd wenschte te handhaven,
men er op stond, dat geen veranderingen tot
stand zouden komen door geweld, hetwelk
tot onberekenbare gevolgen zou kunnen lei
den.
De meedoogenlooze toepassing van de
machtspolitiek heeft de wereld zoo diep ge
schokt en is verantwoordelijk voor de groote
ongerustheid in zoo vele kringen De wereld
staat tegenover de uiterst droeve waarheid,
dat nóch de verdragsteksten, nóch het inter
nationale recht eenigen invloed op de machts
politiek hebben en dat in die sfeer het ge
weld alleen beslist.
Men werd voor een voldongen feit
gesteld, dat zijn weerga in de ge
schiedenis niet heeft. Halifax zeide
tot de slotsom te zijn gekomen, dat .de
Volkenbond, hoewel hij volkomen het
recht heeft belang in het vraagstuk
te stellen op het oogenblik niets kan
doen waardoor het nationaal-socialis-
tische Duitschland zou worden terug
gebracht van den koers, welken het
heeft ingeslagen. De Britsche regee
ring is dan ook verplicht te erkennen
dat de Oostenrijksche staat thans is
verdwenen als internationale factor
en geheel in het Duitsche rijk wordt
opgenomen.
Halifax sprak verder de verwachting uit,
dat de Duitsche regeering zich zal houden
aan de verzekeringen, die zij aan de regeering
te Praag heeft gegeven.
Hitier zal een groote Donau-brug
laten bouwen.
Ter bestrijding der werkloosheid.
BERLIJN, 17 Maart (D.N.B.) De B.Z. am
Mittag meldt uit Linz, dat Hitier het be
schermheerschap over de stad op zich ge
nomen heeft. Ter bestrijding der werkloosheid
heeft hij na overleg met deskundigen uit
Linz reeds besloten, dat een groote brug over
de Donau zal worden gebouwd. Bovendien
zullen een aantal monumentale gebouwen in
de stad worden opgetrokken en zal een begir
gemaakt worden met den aanleg van een
rijksautoweg van Salzburg naar Weenen.
Hevige brand te Waalwijk.
Lederfabriek geheel afgebrand.
Honderdzestig arbeiders werkloos.
Een brand van zeer grooten om
vang heeft in den vroegen morgen in
korten tijd een dér grootste leder-
fabrieken te Waalwijk geheel ver
nield, Door dezen brand zijn hon
derdzestig arbeiders werkloos ge
worden.
Te omtreeks half vijf vanmorgen zag een
nachtwaker van de particuliere nachtveilig
heidsdienst, die zijn ronde maakte, rook op
stijgen uit het gedeelte van de N.V. Chroom-
lederfabriek „De Amstel", v.h. firma L. S.
Gompen dat aan de zuidzijde van het gebou
wencomplex is gelegen.
Onmiddellijk wekte hij den looimeester,
die aan de voorzijde van de fabriek woont.
Deze alarmeerde aanstonds de fabrieksbrand-
weer, die echter tegen de groote vuurzee niet
veel kon beginnen. Ook de brandweer van
Waalwijk was spoedig der plaatse en tastte
den grooten en zich steeds uitbreidenden
brand met vijf stralen aan.
Vanmorgen tegen negen uur was de brand
nog steed niet gebluscht.. De fabriek is ge
heel verloren.
De schade is op het oogenblik nog niet te
ramen. De directie van de N.V. Chroomlederfa-
briék „De Amstel", voorheen fa. L. S. Gom
pen, is in Amsterdam gevestigd en van
daaruit wordt steeds alles betreffende de
fabriek geregeld. Men kon ons mededeelen
dat de fabriek tegen brand- en bedrijfs
schade verzekerd is.
Poolsche bladen dringen op
regeling aan
Ook Litauen tot legale
oplossing bereid.
(Zie ook pag. 4.)
WARSCHAU, 17 Maart (Havas) Het
Poolsch-Litausche grensgeschil schijnt bijge
legd te worden. De officieuze Gazeta Polska
publiceert op de frontpagina het volgende
bericht: „Kaunas stelt Polen voor te onder
handelen. In politieke kringen te Kaunas ver
klaart men, dat het Poolsch-Litausche grens
incident nog niet geregeld is. Men veronder
stelt in Litauen dat Polen gebruik zal maken
van het incident om druk uit te oefenen op
de regeering te Kaunas. Men merkt op, dat
Litauen zich voor het eerst sedert langen tijd
officieel tot de Poolsche regeering gewend
heeft, met het verzoek onderhandelingen te
openen, zoowel met betrekking tot het jongste
incident als tot andere belangrijke vraag
stukken".
Uit een ander bericht in de Gazeta Polska
blijkt, dat de gezanten 'van. Letland en Est
land er den Litauschen minister van Buiten-
landsche Zaken Lozoraitis op gewezen heb
ben, dat het wenschelijk is, dat Litauen zijn
betrekkingen met Polen normaliseert".
Hoewel geen officieel communiqué is gepu
bliceerd omtrent de besprekingen, die giste
ren op het kasteel van den president en in
het ministerie van Buitenlandsche Zaken te
Warschau zijn gevoerd, wijzen voorts de bla
den van alle richtingen hedenmorgen op de
noodzakelijkheid, een einde te maken aan den
abnormalen staat van zaken tusschen Polen
en Litauen. Zoo schrijft de Kuryer Polsky:
„Het is tijd om de Litausche kwestie te rege
len". De nationaal-democratische Warzawski
Dziennik Narodowye bespreekt de voorwaar
den voor een eventueel accoord tusschen de
beide landen, dat niet slechts zou bestaan
uit het herstellen van de diplomatieke betrek
kingen, doch dat tevens zou kunnen leiden tot
„vriendschappelijke samenwerking tusschen
de heide legers, een vlootbasis voor de marine
te Memel of Polonga, groote ontwikkelingsmo
gelijkheden voor de Poolsche bevolking in
Litauen, tenslotte een toestand, welke zou
waarborgen, dat het Litausche grondgebied in
geval van oorlog voor Polen niet een bedreiging
doch een zekerheid vormt.
Reuter meldt verder uit Kaunas dat de Polen
den Litauschen politiebeambte, die Dinsdag
j.l. aan de Poolsch-Litausche grens ontvoerd
was, weder uitgeleverd hebben. De minister
van Binnenlnadsche Zaken Dirmantas heeft
in den landdag verslag uitgebracht over het
incident en erop gewezen, dat de Litausche
regeering bereid was, het incident op een le
gale basis uit de wereld te helpen.
Ruim hem op door het
plaatsen van
Duizenden huisvrouwen
kiezen dezen eenvoudi-
gen, goedkoopen weg,
door de ervaring van
succes geleid.
(De Bilt heeft voorspeld, dat Maart
en Mei veel zonneschijn zullen
brengen en meent dat er kans is
op een drogen zomer.)
Zoo langzaam, o heel langzaam aan.
Gaan wij vacantie aandacht schenken,
Waarheen je ditmaal eens zult gaan,
Daar moet je vroeg al aan gaan denken.
Je komt zoo'n beetje ongemerkt,
Tot zulke prettige gedachten.
Dat heeft de lieve zon bewerkt.
Met haar hernieuwde voorjaarskrachten.
Wat zal ons deel aan zonneschijn
In onze vrije dagen wezen,
Zal het een droge zomer zijn
Of staat ons nattigheid te vreezen?
De Bilt verwacht voor Maart en Mei,
Een overdaad aan zonnestralen,
Wel, Maart is meer dan half voorbij
En nadert haast het ideale.
Misschien roert hij straks nog zijn staart,
April komt blijkbaar met veel regen,
Dat ligt niet slechts zoo in zijn aard.
Maar over hem wordt ook gezwegen.
Mei, die belooft ons blijkbaar wat,
En dat is wel van importantie,
Maar toch, het is nog niet je dat.
Wie krijgt er al in Mei vacantie?
Daarna komt eiglijk pas de tijd,
Waarover wij wat willen hooren,
Maar ja, de Bilt is niet bereid
Te gokken op zoo lang tevoren.
Ik ben persoonlijk wel geneigd
Een drogen zomer te voorspellen.
Wanneer u. als u regen krijgt.
Mij niet aansprakelijk zult stellen.
Bij mijn voorspelling heeft de wensch
Het vaderschap van de gedachte,
En overigens staat geen mensch
Iets meer te doen, dan af te wachten.
P. GASUS.
Het woord is aan
Casfi
Als de machthebbers hun
twisten met elkander persoon
lijk moesten uitvechten, zou
den er weldra geen oorlogen
meer zijn.
Autobotsing bij liet Proveniershuis
Chauffeur wilde tusschen twee vrachtauto's
doorrijden.
Hedenmorgen omstreeks 10 uur zijn bij het
Proveniershuis in de Groote Houtstraat een
personenauto en een vrachtaut-o tegen elkaar
gebotst.
De personenauto reed in de richting Ver-
wuift. De vrachtauto kwam uit de Gierstraat
en reed in de richting Groote Houtbrug en
moest bij het Proveniershuis uitwijken voor
een bespannen voertuig van Van Gend
Loos. Op hetzelfde moment haalde de per
sonenauto naar links uit voor een vóór haar
rijdenden vrachtwagen en probeerde tusschen
de twee vrachtauto's door te rijden, met het
gevolg dat ze tegen den eerstgenoemden wagen
botste.
Zoowel de personen- als de vrachtauto wer
den van voren danig gehavend. Tegen den
bestuurder van de personenauto is proces
verbaal opgemaakt.
Zij, die zich met ingang van 1 April
per kwartaal abonneeren, ontvangen
de in Maart nog te verschijnen-nummers
gratis.
DE ADMINISTRATIE.
DUITSCH-ITALIAANSCHE BEGROETING AAN DEN BRENNER. Ilaliaansche
en Duitsche officieren drukken elkaar de hand.
De
Amslerdamsche Stads
schouwburg.
Met aanteekening, dat de communisten
tegen waren', heeft de Amsterdmsche Raad de
voordracht aangenomen, waarbij Cor van der
Lugt Melsert met het nieuw gevormde Neder-
landsch Tooneel voor een periode van drie
jaar benoemd wordt tot vasten bespeler van
den Stadsschouwburg op het Leidscheplein.
Slechts de heer Wijnkoop verzette zich er
tegen en maakte bezwaar tegen de leiding
van den heer Van der Lugt Melsert, die naar
hij zeide slechts bewezen had, een goed za
kenman te zijn. De Stadsschouwburg was er
echter niet om er zaken in te doen, maar om
er kunst te brengen aan de massa.
Wethouder Boekman weerlegde het betoog
van den heer Wijnkoop. Deze had de artistieke
kwaliteiten vair den nieuwen directeur mis
kend.
ROEIEN.
OXFORD—CAMBRIDGE.
Voor de jaarlijksche „Boat Race" Oxford-
Cambridge, die binnenkort weer te Londen
op de Theems (van Putney naar Mortlake,
over een afstand van ongeveer 7 K.M.) ge
houden wordt, schijnt een voorspelling zeer
moeilijk te zijn. Beide ploegen maken zeer
goede tijden bij hun oefeningen.
Cambridge roeide Dinsdag over de geheele
baanlengte (in Engeland noemt men dat „a
full course trial") in 20 min. 1 sec. Dat was
precies een halve minuut korter dan Oxford
er 's Maandags over gedaan had. Dit bewijst
evenwel niets vanwege de voortdurende ver
schillen m het getij.
Oxford roeide Dinsdag van Putney naar
Chiswick Steps (4 K.M.) in 11 min. 31 sec. en
vestigde daarmee een nieuw record voor dezen
afstand in Boat Race-trials. Dit is van meer
beteekenis omdat die tijden al zooveel tiental
len jaren lang genoteerd zijn en men moet
aannemen dat alle soorten getij er zich in
hebben voorgedaan. Maar meer dan dat Ox
ford een zeer productief baan tempo roeit be
wijst het niet. Want het bezwaar tegen deze
Oxford-acht dat zij bij haar oefeningen
.niet hoog genoeg' koiy.t" wordt niet ver
minderd door een mooie „tijdbaan". Bij on
geveer gelijkwaardige ploegen wint degeen
die het felst spurten kan en Guy Nickalls, de
huidige Oxford-coach, blijkt juist aan dit
punt al zijn aandacht te moeten geven.
Zooals men weet won verleden jaar Oxford
nadat Cambridge 13 jaar achtereen gezege
vierd had.
Beleedigiiig van een advocaat.
Een belastingcommies, vroeger wonende te
Hoofddorp, schreef het vorige jaar in een
plaatselijk blad een open brief aan een ad
vocaat, waarin hij hem aanwreef, dat hij
de advocaat ter wille' van geld leugens
over hem had verteld.
De Hoofddorpsche advocaat diende een
klacht in en de politierechter te Haarlem
veroordeelde den steller van den brief tot
f 40 boete.
In hooger beroep veroordeelde het Ge
rechtshof den man tot f 10 boete, subs, 5
dagen hechtenis.
HEDEN: 16 PAGINA'S
pag.
Een ontzettend familiedrama heeft zich
heden te Stratum bij Eindhoven afge
speeld. J
Lord Halifax zeide in het Hoogerhuis, dal
„Engeland verplicht is de verdwijning
van Oostenrijk te erkennen". 1
Amsterdam leent 10 millioen op onder-
liandsche schuldbekentenissen. 3
In een rede voor dc Italiaansche Kamer
heeft Mussolini zijn goedkeuring over
den „Anschluss" uitgesproken. 4
De Duitsche Rijksdag komt Vrijdag bijeen 4
Hitler is gisteren te Berlijn teruggekeerd. 4
Interessante tentoonstelling van lcinder-
teekeningen in het Frans Hals Museum. 7,
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Voortgejaagden.
Van onzen specialen Weenschen corres
pondent: Gemoedelijkheid in Weenen
is verdwenen.
Mr. E. Elias: De egoist.
Sport in 't Kort
Damrubriek
Schaakrubriek
Een nieuwe reeks financieele vergelijkin
gen tusschen Haarlem en Utrecht.
H. D. Vertelling; De Diefstal.
v. H.: „Hallo, hier televisie-uitzending".
L. S.: Friedrich Hebbel.
K. de Jong: Uitvoering Kunst aan het
Volk.
J. B. Schuil: Louis Saalborn als Crompïe
Voor de Vrouw
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen op
