Haarlem's Dagblad Top Naeff. DE HAARLEMSCHE BECROOTINC VAN 1937. BERICHT Krachtige Bouw. voor deel e n 5,10 Jaargang No. 16796 tJilgave Lourcns Coster, Maatschappij voor Courant-Uitgaven cu AJgem. Drukkerij IV. V. Bureaus: Grootc Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplcin 37. Postgirodienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12. TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 13034 Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713 Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM Donderdag 24 Maart 1938 Abonnementen per «reek f 0.25. p. maand f 1.10, per 3 maanden f 3.25. franco per post f3.55. losse nummers 6 cent per ex. Ad verten tien1-5 regels f 1.75, elke regel meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regeL Regelabonnementstaricven op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elks regel meer f 0.15. Groentjes sie rubriek. Vandaag wordt de schrijfster van meisjes boeken, tooneelstukken, romans, essays en critieken Top Naeff zestig jaar en men zal haar deswege huldigen. Sommigen zullen de aanleiding niet erg belangrijk vinden. Velen zijn geneigd tot schouderophalen zoowel over de geijkte jubilea als over de bijzondere vie ring der latere decaden 'in 's menschen leven. Postliume eerbewijzen aan die weinige grooten, wier scheppingen voor het nageslacht bleven bewaard, ontkomen evenmin aan hun critiek. Zij zijn zeer nuchter en verstandig. Zij voeren allerlei doorslaande argumenten aan. Maar zelfs in Nederland is de nuchterheid niet im mer hoogste wijsheid en wij houden dus aan jubilea en herdenkingen vast. Want het leven is zoo vol en zoo gejaagd geworden, dat men ons vaste momenten moet bieden en ze voor ons voorbereiden om nog eens bijzondere aandacht te kunnen wijden aan hem of haar die ons schoonheid in ons leven geschonken heeft, waarvoor wij dankbaar gebleven zijn. Wij kunnen niet meer bestaan zonder Agenda. Buiten den kleinen kring der vaderlandsche officiëele litteratuur, tellend zoovelen die zich in een' geval als dit zullen uitsloven om de figuur-Top Naeff. haar verwantschap met de na-Tachtigers en haar betrekking tot het Na turalisme te determineeren bevinden zich dui zenden Nederlanders die dezulker ingewikkel de analyses niet begrijpen en hun vertoon van eigen geleerdheid voor de zooveelste maal vervelend vinden zullen. Maar het zal hen niet hinderen, want zij zullen voor zichzelf weten welke mooie herinneringen aan Top Naeff's werk zij met zich meedragen. Want eens, of vaker, op avonden toen zij stil zaten te lezen, heeft deze vrouw hen weten te ont roeren. Dat is niet geleerd, niet analytisch te verklaren en het behoeft geen kunstige jargon dat de Nederlandsche taal opsmukt tot zij er onherkenbaar van wordt. Dat wordt alleen maar uitgedrukt in dat ééne woord. Maar het is veel kostbaarder. Men vergeet het niet. Als een der duizenden die zij ontroerd heeft uit ik hier een eenvoudige dankbaarheid jegens Top Naeff, die heel echt gemeend is. Zij heeft zich ih haar werk bepaald tot de sfeer en de klasse der menschelijke samenleving waarin zij geboren en opgevoed was. Maar die sfeer 'en die menschen heeft zij weten aarr te voelen en te doorvorschen, en weer te geven met zoo groote voornaamheid ook waar zij hekelde en innerlijk verzet tot ironie, soms sarcasme leidde, dat men bij haar de beperking tenvolle aanvaardde. Blijkbaar welbewust heeft zij zich nimmer gewaagd op gebieden, waarop sommige auteurs alleen maar gebrek aan zelfkennis en zelfbeheersching hebben getoond. De vader landsche familieroman, de „stille-grachten- roman in de gegoede kringen" heeft mijn ge duld en mijn belangstelling vaak te zwaar be proefd. Vele eerlijke pogingen mijnerzijds zijn lang voor het einde gefaald. Maar ik eerbiedig Top Naeff, al heeft zij ons niet buiten dien zelfden kring gevoerd. Er zijn bladzijden uit „Voor de Poort" die mij immer zijn bijgeble ven door hun zuivere schoonheid, te sterker nadat ik ze. nu al een jaar of vijftien geleden in een lezing uit haar werk, door de schrijf ster zelf had hooren voordragen. Er is de sfeer van dat eenzame dagboek, De stille getuige, die ik nooit vergeten kan en er is de nobele, in onze grootendeels loodzware litteratuur ook vaak speelsche ironie in een „Letje", waarvan ik genoten heb bij menige herlezing. De hulde van vele beroepsschrijvers moge mevrouw Van RhijnNaeff geworden ook wegens haar vakkennis, haar technische be- heersching. haar eerbied voor dat prachtige instrument dat van ons allen is maar zoo vaak ook in romanvorm mishandeld wordt: de taal. Er zijn weinigen, heel weinigen die haar in zuiverheid van den vorm evenaren. Veler jeugdherinneringen zullen vandaag uitgaan naar haar meisjesboeken: naar haar vermaarde eersteling „Schoolidyllen" vooral maar ook naar „Het Veulen" en „In den dop". Vóór Schoolidyllen (1900) nog kwam haar eerste tooneelstuk, „De genadeslag", dat zij ais negentienjarige zag opvoeren door Het Rotterdamsch Tooneel maar dat door slechts twee andere stukken gevolgd werd. Haar litte raire productie is niet uitgebreid maar wel zeer veelzijdig geweest. En er zijn er onder haar novellen, met name in de bundels „Voor bijgangers" en „Klein Avontuur", die voor mij tot het mooiste en zuiverste behooren, dat onze letterkunde in dit moeilijke, den Holland- schen auteur zoo zelden eigene genre heeft voortgebracht. Meer dan een kwarteeuw lang schreef Top Naeff tooneelcritieken, eerst in de Dordtsche Courant, later in de Groene Amsterdammer, die haar veelzijdige begaafdheid eveneens ten volle eer deden. Ik hoop dat zij haar litteraire activiteit nog lang niet beëindigd heeft en dat wij dus nog veel van haar kunnen verwachten. Zij is een zoo bijzondere, zuivere persoonlijkheid dat het goed is te weten dat de Nederlandsche cultuur in deze tijden zich nog op zulke schrijfsters kan verlaten. R. P. Reorganisatie van liet leger in de Ver. Staten kost een milliard dollar WASHINGTON, 24 Maart (H&vas). Ge neraal Craig, de chef van den legerstaf, heeft de begrootingscommissie van het huis van af gevaardigden gewaarschuwd, dat een crediet van een milliard dollar noodig zal zijn om het leger te reorganiseeren en de sterkte hiervan te brengen op een millioen man, zooals in het mobilisatieplan van het departement van oorlog is voorzien. De 20.000 der Frans Hals- tentoonstelling. Worden uitgegeven ten bate van Kunst en Wetenschap. Het is niet de bedoeling er een fonds van te maken. De gemeenteraad van Haarlem heeft Woensdagmiddag, na een breedvoerig debat, besloten de 20.000 winst die de Frans Hals tentoonstelling heeft opgeleverd, te bestem men ten bate van Kunst en Wetenschap. Er was verschil over de vraag of met dit geld een fends gesticht zou moeten worden. Vele lederrtvoelden daarvoor, betoogend, dat ver schillende stichtingen die nu belangrijk werk verrichten ook met betrekkelijk kleine ka pitalen begonnen zijn en toch in den loop der jaren veel nut hebben afgeworpen. Van andere zijde werd evenwel aangevoerd, dat de rente die dit kapitaal kan opleveren, te gering is om daarmee in den eersten tijd dingen van beteekenis te doen, waaraan mi juist behoefte is. Een voorstel-Bijvoet c.s. om tot oprichting van zoo'n fonds of stichting te besluiten, werd verworpen met 19 tegen 17 stemmen. Het voorstel van B. en W. werd aangenomen nadat door dit college uiteengezet was, dat er alleen een fonds van die 20.000 wordt ge sticht om het mogelijk te maken het geld buiten de gewone rekening te houden en in staat te zijn het in de naaste toekomst bij gedeelten uit te geven voor buitengewone dingen ten bate van Kunst en Wetenschap. Wervelstorm in Britsch-Indië eischt 60 tlooden. Materieele schade aanzienlijk. COMILLA (Bengalen). 24 Maart. (Reuter). Bij een wervelstorm die de drie dorpen Jhautala, Kalamapoer en Kadamichar geteisterd heeft, zijn naar gemeld wordt, zestig personen om het leven gekomen en honderden gewond, terwijl groote materieele schade werd aangericht. Honderden stuks vee zijn omgekomen. Paul Boncour over den inter nationalen toestand. Spaansche luchtbombardementen sterk afgekeurd. Minister vestigt nogmaals de aandacht op de verplichtingen tegenover Tsjecho-Slowakije. Paul Boncour. PARIJS, 24 Maart (Havas) Paul Boncour heeft gistermiddag in de Senaatscommissie voor Buitenlandsche Zaken een rede gehouden waarin hij den internationalen toestand aan een uitvoerige beschouwing onderwierp. Ten aanzien van de gebeurtenissen in Oos tenrijk wees hij op de noodzakelijkheid en de urgentie van een gecoördineerde actie van alle mogendheden, die de vrijheid der volken wenschen geëerbiedigd te zien en voornemens zijn zich te verzetten tegen iedere poging van agressie of inmenging, welke den Euro- peeschen vrede In gevaar zou kunnen bren gen. Hij herinnerde aan de door alle op eenvolgende Fransche regeeringen sedert den oorlog bevestigde politiek en gaf uiting aan den wensch, voor zoover het de aangegane verplich tingen betreft, deze na te komen, met name tegen Tsjecho-Slowakije. De vreedzame regeling van het Poolsch- Litausche conflict heeft in Frankrijk bij zondere voldoening gewekt. Paul Boncour gaf voorts overzicht van den tegenwoordigen toestand in de Middelland- sche Zee en meer in het bijzonder in Spanje. Hij wees op het vitale belang der Fransche belangen in dat gebied. Hij gaf uitdrukking aan den wensch te zien, dat de thans aan de orde zijnde onder handelingen tussehen de regeeringen van Engeland en Italië gepaard zullen gaan met een ontruiming van het Spaansche gebied. De minister keurde de luchtbombardementen sterk af. Zij hebben de Fransche regeering er toe gebracht het initiatief te nemen tot een diplomatieke actie, welke beoogt er een einde aan te maken. Er werd een stap ondernomen bij de auto riteiten te Salamanca. Engeland sloot zich daarbij aan en de Heilige Stoel heeft, daar mede parallel, geïntervenieerd. Tenslotte vroeg Boncour de com missie haar gezag te gebruiken om de openbare meening te overtuigen, dat het buiten iedere partij om slechts .de belangen van het land en den vrede onder oogen moet zien om den toestand te kunnen waardeeren, waaraan Frankrijk in midden Europa en de Middellandsche Zee het hoofd moet bieden. Goedkeuring door de regeering thans spoedig te verwachten. Alsook uitkeering der gevraag de extra-bijdrage. Het is bekend dat het college van Ged. Sta ten van Noord-Holland de Haarlemsche be grooting voor 1937 eindelijk toeft goedge keurd. Maar vóór de gemeente van het rijk de gevraagde extra-bijdrage van f 400.000 uit het Werkloosheidssubsidiefonds krijgt moet ook de regeering daaraan haar goedkeuring hechten. Om die te verkrijgen moest de gemeente nog voldoen aan eenige wenschen van de Commis sie van Overleg voor de begrootingen der ge meenten die op extra hulp van het rijk aan spraak maken. Daartoe werd Woensdagmid dag door den Raad besloten; het betrof hier eenige nieuwe bezuinigingen op onderwijsge bied. Wij verwijzen daarvoor naar het raads- verslag. De Burgemeester deelde mede. dat dit de laatste steentjes waren die verwijderd moesten worden van den weg die leidt tot goedkeuring der begrooting door de regeering; aanvankelijk waren er veel verschillen tussehen de gemeente en de hoogere colleges. In verschillende heeft de gemeente moeten toegeven, maar in an dere heeft het gemeentebestuur bij de onder handelingen de voldoening gehad dat het de aanvankelijke bezwaren overwon. Het is nu te verwachten dat de gemeente binnenkort de extra bijdrage die over 1937 uit het werkloosheidssubsidiefonds is aangevraagd uitbetaald zal krijgen. "Woningbouw te Haarlem. Verschillende complexen in voorbereiding. Er zijn te Haarlem weer eenige complexen woningen in voorbereiding. Aan de Prins Mauritslaan in het Haarlem merhoutpark worden 51 landhuizen gebouwd. Het grondwerk is reeds begonnen. De N.V. ..Vondelkwartier" zal in Haarlem- Noord in het Vondelkwartier ten Noorden van de Jan Gijzenvaart weer 80 huizen gaan bouwen Woensdagmiddag besloot de Raad eenige perceelen bouwterrein te verknopen, waarop de volgende huizen worden gezet: 6 woonhuizen aan den Orionweg; 11 woonhuizen en 1 dubbelhuis aan de Lorentzkade. De bouwvakarbeiders, waaronder nog veel werkloosheid heerscht zullen ongetwijfeld met vreugde van deze nieuwe bouwplannen vernemen De kohieren voor straatbelasting. Zakelijke belasting en schoolgelden Worden voortaan vastgesteld door B. en W. Bij de onlangs vastgestelde wijziging van de Gemeentewet is o.a. een wijziging van artikel 297 ingevoerd die een verandering brengt in enkele gemeentelijke belastingen. Voorheen geschiedde zoowel te Haarlem als elders de vaststelling van de kohieren voor Straatbelasting. Precario, Zakelijke Be lasting en Schoolgelden door den Gemeen teraad. Met ingang van 1938 is daarin een verandering gebracht. De Raad wordt uitge schakeld, want de vaststelling dezer kohie ren is thans opgedragen aan het college van B. en W. Eventueel beroep tegen aanslagen worden nu meteen behandeld door den Raad van Beroep voor de Directe Belastingen te Am sterdam. Belastinggelden komen vlotter binnen. Indertijd hebben wij medegedeeld, dat door het gemeentebestuur van Haarlem maatre gelen genomen waren om de aanslagbiljet ten voor de Straatbelasting in het begin van het jaar uit te reiken. Daardoor is een einde gekomen aan gegronde klachten over den korten termijn die de ingezetenen hadden voor het betalen dezer belasting. Wij vernemen van bevoegde zijde dat die verandering tengevolge heeft gehad, dat de belastinggelden nu vlotter binnen komen. Dit verschijnsel doet zich ook voor bij de Zakelijke Belasting op het Bedrijf. Er is reeds zooveel van deze belasting ontvangen dat het met zekerheid te zeggen is dat de raming (f 94.000 voor 1938) overschreden zal worden. Daaruit valt af te leiden dat ver schillende bedrijven meer belasting moeten opbrengen in verband met het feit. dat zij met meer personeel werken. Over 1936 werd f 89.000 ontvangen, voor 1937 was f 90.000 geraamd. Dit is dus een bewijs van eenige opleving in het bedrijfsleven te Haarlem. HARM. MUZIEKVEREENIGIXG APOLLO". Zaterdagavond a.s. geeft de Harm. Muziek- vereeniging Apollo een uitvoering in de groote zool van St. Bavo. De tooneelgroep ..Eensge zindheid" zal medewerking verleenen. Na af loop is er bal. Zij. die zich met ingang van 1 April per kwartaal abonneeren, ontvangen de in Maart nog le verschijnen nummers gratis, DE ADMINISTRATIE. (De K.L.M. zal in den Haag een nieuio groot kantoorgebouw zetten, waarvoor de grond reeds is aan gekocht.) De K.L.M. die zich maar uit blijft breiden. Besloot tot bouwen van een nieuw kantoor, Waaruit men in den Haag 't bedrijf zal leiden. En kocht intusschen reeds den grond daarvoor. De luchtvaartmaatschappij moet waardig wonen, Dat is iets, dat zoo'n groot bedrijf betaamt. Zoodat wij straks den vreemdling kunnen toonen: Daar huist de K.L.M., terecht befaamd. Daar leidt men nu het luchtig hoog verkeeren. Dat roem verwierf met Neerland's vlag in top, Daar blijft men verder ook de wereld leeren: In Holland gaan de vliegers prachtig op. Hier zal men dan geen vliegtuig" op zien stijgen. Terwijl er evenmin een toestel landt. Hier zal men dus geen vluchtig schouwspel krijgen, Maar men houdt hier de draden in de hand. Van hier worden de diensten uitgezonden, In alle richtingen en onverpoosd. Naar Stockholm en Berlijn, Parijs en Londen En over land en zee naar onze Oost. Aanschouw hier vreemdling hoe men durfde bouwen, Voel onzen trots in 't krachtige geheel. De K.L.M, bouwt in een vast vertrouwen. Sterk gefundeerd, niet slechts een.... luchtkasteel. P. GASUS. VOORDEEL I: dat Bakker gratis Uw behang- randjes afsnijdt. VOORDEEL II: dat onze behangsels extra sterk en modern zijn. VOORDEEL III: onze enorm lage prijzen. VOORDEEL IV. wij hebben vakkundig perso neel beschikbaar. H.M.Bakker, Gen. Cronjéstr.135,Tel. 11657 (Adv. Ingez Med.) De toelating van Oud-Oostenrijkers in Nederland. Aan verschillende voorwaarden moet worden voldaan. In een buitengewoon politieblad is opgeno men een schrijven van den minister van Justitie aan de procureurs-generaal, fungee- rende directeuren van politie, waarin de voorwaarden zijn opgesomd betreffende toe lating van (oud-)Oostenrijkers. Van verschillende zijden is gevraagd, hoe dient te worden gehandeld ten aanzien van de (oud-) Oostenrijkers, die tengevolge van de bekende gebeurtenissen van de laatste da gen naar Nederland zijn gekomen of zich nog daarheen begeven. De regeering heeft beslist, dat het bezwaar lijk gaat thans weder aan een nieuwe cate gorie vluchtelingen gelegenheid te geven hier te lande binnen te komen en te verblij ven. Bepaald wordt daarom, dat aan be doelde (oud-) Oostenrijkers alleen verblijf en toelating kan worden toegestaan, wanneer aan de navolgende voorwaarden is vol daan le. Bezit van een paspoort, nog minstens twee maanden geldig en tevens van een ver klaring der Duitsc.he overheid, dat de houder ongehinderd naar Duitschland resp. Oos tenrijk, kan terugkeeren, na hier te lande verbleven te hebben: 2. Bij het verzoek tot tijdelijk verblijf bezit van minstens 500 (vijfhonderd) Oostenrijk- sc-he schillings of een gelijkwaardig bedrag in ander geld: bij verzoek tot vestiging min stens een bedrag van 10.000 gulden of daar mede overeenkomende waarde. (Over de vergunning tot vestiging zal na binnenkomst nader beslist worden; de toelating sluit deze vergunning niet in) 3. De realiteit van het doel. medegedeeld als reden voor binnenkomst, zal aannemelijk moe ten worden gemaakt; 4. De .binnenkomst in ons land moet via een doorlaatpost plaats vinden op de uren waarop deze geopend is; ten bewijze dat de binnen komst aldus heeft plaats gehad, moet een stempel van een doorlaatpost in het pas poort gesteld zijn; 5. Wanneer zich in een bepaald geval zeer bijzondere omstandigheden voordoen, welke aanleiding zouden kunnen geven om bij uit zondering toelating hier te lande toe te staan, ook zonder dat beschikt wordt over de in sub. 1 bedoelde bescheiden of de in sub 2 bedoelde bedragen, zal deze toelating alleen na verkregen machtiging van den inspecteur der Kon. Marechaussee, bureau grensbewa king en vreemdelingendienst, die daartoe met den minister of het departement het noodige overleg pleegt, kunnen plaats hebben. REGEERINGSCRISIS DREIGT IN SYRIë. BEIROET 23 Maart (D. N. B.) De Syri sche minister van Binnenlandsche Zaken, Djabri, heeft vanmorgen zijn ontslag inge diend. dat de president echter nog niet heeft aanvaard. De Fransche regeeringscommissa- ris graaf de Martel, is ijlings naar Damascus ontboden om den nieuwen toestand onder het oog te zier.. Indien het ontslag van Djabri wordt aanvaard, acht men het aftreden van het geheele kabinet Mardam niet te ver hinderen. r en Franco wisselen telegrammen. BERLIJN. 23 Maart (D.N.B.) - Generaal ranco heeft Hitier telegrafisch gelukge- •enscht met de hereeniging van Oostenrijk at het Duitsche rijk. In zijn danktelegrarn heeft Hi tl ei de beste wenschen uitgesproken voor een spoedige overwinning der nationalisten. Het woord is aan Alma Tadema: De kunst leeft van offers. Als Poolsclie boerenjongens wraak nemen. Acht boerenhofsteden in de asch gelegd. WARSCHAU, 23 Maart (D.N.B.I In het dorp Mickirwiecze in het' gebied van Wilna hebben een aantal boerenjongens des nachts het huis van den dorpsschout in brand gestoken om zich te wreken wegens de reguleering en sa menvoeging van grondbezit, waarbij zij zich benadeeld gevoelden. Toen de leden van het gezin van den schout en zijn drie gasten uit het brandende "woonhuis wilden vluchten, kwamen de boerenjongens hen met mestvor ken 'tegemoet x verwondden den dorpsschout, zijn vrouw en dochter ernstig. Tijdens het gevecht was het vuur overgeslagen op acht andere boerenhofsteden, die met levende en doode have in de asch gelegd werden. De groote Sehotsche tentoonstelling Empire Exhibition zal op 3 Mei 1938 door den En gelsehen koning worden geopend. Hierboven de groote toren op het tentoonstellingsterrein, welke meer dan 100 Meter hoog is. DE OPGRAVINGEN TE ALP11EN AAN DEN RIJN. ALPHEIN AAN DEN RIJ'N. 23 Maart. Naar aanleiding van geruchten, dat op de R.K. be graafplaats alhier binnen den wettelijk ge stelden minimum termijn van tien jaar lijken zouden zijn opgeruimd, ten einde tegemoet te komen aan het gebrek aan ruimte, heeft het parket uit 's Gravenhage dezer dagen een onderzoek ter plaatse ingesteld, in aanwezig heid van dr. Hulst, den politiescheikundige uit Leiden. Daarbij zijn bij wijze van steek proef eenige lijken opgegraven. Deze opgravingen houden geen verband met vroeger ter zake van misdrijf verrichte ar restaties. eS/tel niet uit tot morgen, wat gij heden doen kunt. Dat geldt ook voor het opgeven van een Groentje in Haarlem's Dagblad. Stel het voordeel dat gij heden behalen kunt, niet uit tot morgen. HEDEN: 16 PAGINA'S Dc goedkeuring van de Haarlemsche bc- grooting van 1937 door de rcgcering is thans spoedig te wachten. 1 en 5 De f 20.000 der Frans Hals tentoonstelling worden besteed ten bate van kunsten en wetenschappen. 1 en 5 Prinses Beatrix wordt op 12 Mei in dc Groote Kerk te 's Gravenhage gedoopt. 3 Ingediend is een wetsontwerp tot wijzi ging van de omzetbelasting. 3 De Duitsche geheime staatspolitie heeft de „Vrijheidspartij" opgespoord. 4 Verdere veroveringen van Franco's leger in Aragon. 4 Uit Haarlem's Gemeenteraad. 5 De heer P. Kalbfleisch, oud-referendaris van de afdeeling onderwijs en verkiezin gen te Haarlem, is overleden. 5 Groote Houtstraat Yereeniging besluit tot het houden van een vlaggenweek. 6 ARTIKELEN, ENZ. R. I'.: Top Naeff. 1 Prol'. Karl Tiander: Nieuwe processen in de Sovjet Unie op til. 4 H. D. Vertelling: „Een zeldzame betrek king" door J. B. Aalbers. 6 J. B. Schuil: „De schoonc slaapster" door Vooruitgang. g Damrubriek. 3 C. G. B.: De laatste zeilschepen. 15 Dc Burgerlijke Stand van Haarlem is op genomen op

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1938 | | pagina 1