,Wê
.0TTGERING
Naar staking in de Sigaren-industrie.
De politieke crises in Frankrijk
Bloeiende Cactus.
STOOMEN S
VERVEN
7. A T E R D A G 26 MAART 193S
HA"AREEM'S DAGEEAD
3
Een onderhoud met den heer J. Gemen.
(Van onzen specialen verslaggever).
E zijn het wachten moe!"
Daarop komt neer wat de
heer J. Gemen, voorzitter
van den R.K. Tabaksbe-
werkersbond. te Eindhoven, mede
deelt over den huidigen stand van
het conflict in de sigarenindustrie,
dat thans verscherpt is door het ulti
matum, dat de 4 werkliedenorganisa
ties, t.w. de R.K. en de Christelijke,
benevens de Nederlandsche Sigaren
makers en Tabaksbewerkersbond en
de Nederlandsche Federatie van Siga
renmakers, aan de twee Werkgevers
organisaties in het Noorden en Zuiden
(R.K.) van ons land hebben gesteld.
„Waarom ,wij een ultimatum gesteld heb
ben? Wel, op 29 Januari j.l. hebben we het
collectief contract met de twee Patroons
organisaties opgezegd en nieuwe, ingrijpende
voorstellen gedaan t.a.v. de loonen, waarover
de meeningen, sinds het jaar 1935, verschillen.
Nu al weer 3 jaar geleden gaf een arbitrage
commissie. onder leiding van den huidigen
Rijksbemiddelaar als haar meening te kennen,
dat een loonsverlaging toen door te voeren
zou zijn, indien de ondernemers dan tot sa
neering zouden overgaan. De loonsverlaging
is prompt doorgevoerd, de saneering bleef
een punt van overweging uitmaken en maakt
dit nog uit.
Volgens het contract verdienen sigarensor-
teerders 52 cent per uur, hetgeen in stukloon
nog met 10 pCt. verhoogd moet worden. Uit
de cijfers blijkt thans, dat een groep van
3315 sigarenmakers, die wat vakbekwaamheid
betreft, gelijk te stellen zijn met deze sor
teerders een gemiddeld uurloon van 44.2 ct.
haalt, waaronder van 41.8, 35, 44 42.1 en 41
cent per uur. Een andere groep (oprollers of
opdefckers van machinaal gemaakte bosjes
sigaren) welke 3200 man omvat heeft een ge
middeld uurloon van 38.9 cent per uur, waarbij
plaatsen zijn met een uurloon van 33.3 cent.
(Het geldt hier natuurlijk de loonen van ar
beiders van 21 jaar en ouder).
Wat de oorzaken zijn van deze lage loonen?
In de eerste plaats wijten wij die aan de, in
de laatste jaren ingevoerde, werkmethode en
in de tweede plaats aan de hooge eischen. die
aan de afwerking van het product en aan de
verwerking van de tabak gesteld worden. Wij
meenen, dat de arbeiders een behoorlijk loon
moeten verdienen, al weten wij ook wel, dat
de fabrikanten er moeilijk voorzitten.
Zooals het nu staat, komen we echter niet
verder. Toen we op 29 Januari het collectief
contract opzegden, hebben wij met het Noor
der-Verbond (Patroonsorganisatie in 't Noor
den) een bespreking gehad over de door ons
gedane voorstellen, neerkomende op een
loons-verhooging van 15 pCt. minimum en een
verandering in de berekening van de tech
nische moeilijkheden. Men zegde ons een ge
ringe loonsverhooging op de 3- en 4-cents-
sigaren toe en een verhooging op een speciaal
soort kleine sigaren. Een bespreking met het
Zuider-Verbond (R.K. Patroonsorganisatie in
het Zuiden) leverde als resultaat op, dat de
patroons den bestaanden toestand wilden
continueeren. om, na 1 April eerst de bestaande
kleine verschillen tusschen Noord en Zuid uit
den weg te ruimen. Voorts wilde de R.K. Pa
troonsorganisatie enkele voorstellen van ons
wel overnemen, maar daarnaast zouden de
uurloonen van de arbeidsters boven 17 jaar
aanmerkelijk verlaagd moeten worden. Voorts
deed het Zuiden het voorstel om een commis
sie in het leven te roepen, die na zou hebben
te gaan of er soms op een bepaalde fabriek
arbeidremmende factoren aanwezig waren. Op
zulk een fabriek zouden de arbeiders dan een
tijdelijken toeslag op het loon krijgen.
Na de patroonsorganisatie gewaarschuwd te
hebben, is, in een gecombineerde vergadering
van de werkliedenorganisaties besloten, om
in 7 fabrieken waarvan er 2 een filiaal be
zitten), het werk imet ingang van 11 April
neer te leggen. Ook de beide Belgische orga
nisaties weten wij daarbij achter ons. Er
werken in de grensstreek nog 1600 Belgische
arbeiders aangesloten bij hun organisaties.
Of het werkelijk tot een staking zal komen?
De voorbereidingen daartoe zijn in vollen gang
en een enkele organisatie is genegen haar
mensoben aan het werk te laten gaan, indien
er geen behoorlijke toeslag op het loon
doorgevoerd wordt. De staking zal in dat geval
geproclameerd worden bij de firma's: „Karei
I" te Eindhoven en Reusel, „Velasques" te
Meerveldhoven en Reusel, „Schhnmelpen-
ninck" te Wageningen, „La Bolsa" te Kampen.
„Dejaco" te Culemborg, Bijdendijk en Ten
Hove te Deventer en Lokin en Weisz te Am
sterdam. Komt het in deze fabrieken tot een
actie, dan zullen er in totaal ruim drie duizend
personen, mannen en vrouwen, bij betrokken
zijn.
Besprekingen.
Naar wij in Eindhoven voorts vernamen,
zullen in de Lichtstad de beide Sigarenfabri
kantenorganisaties vergaderen. Het doel dei-
besprekingen is de geprojecteerde „Onder
nemers-overeenkomst". Daarna zullen de
loonsverhoogingsvoorstellen van de werklie
denorganisaties aan een bespreking onder
worpen worden.
Volgens de „Ondernemers-overeenkomst"
zal de prijs van alle 3-cents sigaren op 3'/2
cent gebracht worden, met uitzondering van
die fabrikanten, die met een compleet-siga-
renmachine, waarmede de geheele sigaar
mechanisch vervaardigd wordt, werken. In de
toekomst zouden voorts alleen die fabrieken
3-cents sigaren mogen vervaardigen, die er
niet meer dan 20.000 stuks per week maken
en waarin de compleet-machine reeds vóór of
Productiebeperking in de
diamantindustrie.
Beslissing Maandag 4 April.
AMSTERDAM. 25 Maart. In de heden
middag gehouden buitengewone algemeene
vergadering van de Algemeene Juweliersver-
eeniging is met zoo goed als algemeene stem
men in principe besloten mede te werken met
de andere centra tot productie-beperking in
de diamantnijverheid.
Naar men weet heeft de Belgische afdee-
ling van de internationale commissie in haar
Maandagmiddag j.l. gehouden vergadering
besloten, een voorstel te doen om het werken
in de industrie gedurende zes maanden te be
perken tot vier dagen per week, zonder ver
bod van personeelenuitbreiding.
Naar wij vernemen zal de internationale
commissie voor het nemen van een definitief
besluit waarschijnlijk op Maandag 4 April a.s.
te Antwerpen bijeenkomen.
op 15 Maart in werking was. De werkgevers
koesteren van deze overeenkomst de verwach
ting, dat hierdoor een zekere normalisatie
teweeg gebracht zal worden, temeer omdat
thans ongeveer 500 millioen 3-cents sigaren in
den handel gebracht worden, waarop heel
weinig of niets verdiend wordt, ja eerder ver
lies wordt geleden. Men rekent erop, dat het
aantal van 500 millioen tot 30 millioen zal te-
rugloopen
Voorts zullen Maandag 28 Maart de orga
nisaties van de sigarenfabrikanten in Den
Haag wederom bijeenkomen. Daarna zal. onder
leiding van den Rijksbemiddelaar om 4 uur in
het departement van Sociale zaken vergaderd
worden, waarna tenslotte ook de Werklieden
organisaties aan deze besprekingen zullen
deelnemen. Hier zal dan vermoedelijk de be
slissing vallen over de voorstellen van de
werkliedenorganisaties en over de vraag of
er al dan niet gestaakt zal worden.
(Nadruk verboden).
Biiileiilaiicïsclie dienstreizen
binnen Europa.
Rijksambtenaren moge n van vliegtuigen
gebruik maken.
In verband met de in de laatste jaren aan
merkelijke verlaagde luehtvaarttarieven en
het inmiddels beschikbaar stellen van passa-
ge-chèqueboeken voor het geheele Europee-
sche luchtnet door de K. L. M., waardoor een
korting van 15 pet, op alle officieele tarieven
wordt verkregen, heeft de minister van De
fensie, zoo meldt de Tel., per legerorder ter
kennis gebracht, dat van 1 April a.s. af mede
gelet op de tijdsbesparing, welke bij reizen
over een eenigszins lang traject verkregen
wordt geen bezwaar meer zal worden ge
maakt tegen het gebruik maken van een
vliegtuig bij buitenlandsche dienstreizen bin
nen Europa door rijksambtenaren. De passage-
chèques zullen niet geldig zijn op de trajecten
der intercontinentale lijnen in Europa (b.v.
AmsterdamAthene van den dienst op Ba
tavia). De minister vestigt er de aandacht op,
dat gebruik maken van luehtdiensten geens
zins verplichting is, ook al zou dit in het fi
nancieel belang van het Rijk blijken te zijn.
Kapiieiu van motorschip berispt.
Belangen van zieken schepeling niet
voldoende behartigd.
De Raad voor de Scheepvaart heeft Vrij
dagmiddag uitspraak gedaan in zake de
klacht van een gewezen matroos van het mo
torschip „Triton" tegen den kapitein van dit
vaartuig wegens onvoldoende verzorging na
een hem aan boord van de „Triton" over
komen ongeluk.
De Raad is van oordeel, dat de klacht ge
grond is.
Hiermede is niet gezegd, dat de aange
klaagde. indien de klager inderdaad een on
voldoende verzorging heeft genoten, het
geen de raad niet kan onderzoeken daar
voor aansprakelijk kan worden gesteld, doch
wel, dat de aangeklaagde zich veel te weinig
van den klager heeft aangetrokken, toen hij
dezen na een val in het ruim, aan den wal
moest achterlaten. Met het overgeven van
den zieken schepeling aan den makelaar, zon
der eenige bijzondere orders of wenken met
het oog op diens verzorging, kon de aange
klaagde niet volstaan. Hij had contact moeten
zoeken met den Nederlandschen consultairen
ambtenaar, onder wiens ressort de plaats,
waar de klager werd verpleegd, behoorde en
hij had de familie van den klager met het
ongeluk in kennis moeten stellen.
Als verzachtende omstandigheid wil de Raad
laten gelden, dat de kapitein vermoedelijk niet
wist, dat klager er zoo ernstig aan toe was.
Nu derhalve van grove verwaarloozing hier
niet kan worden gesproken, meent de Raad
met een berisping te kunnen volstaan
GOUDEN Jl" VED. BANK VOOR
ZUID-AFRIKA.
Op 6 April jo jaar geleden zijn, dat
de Ned. Bank voor Zuid-Afrika haar bedrijf
begon. Gedurende deze halve eeuw heeft de
Bank zich geleidlijk weten te ontwikkelen. Zij
is ontstaan, uit de op 23 Maart 1888 te Am
sterdam opgerichte Ned. Bank- en Crediet-
vereeniging voor Zuid-Afrika.
Verschenen is het verslag over het boekjaar
1937 van de Ned. Bank voor Zuid-Afrika. Het
verslag geeft een zeer gunstig beeld van de
economische positie van de Unie, doch de ver
wachting wordt uitgesproken, dat dit jaar
een voorloopig hoogtepunt in de opgaande
lijn van de conjunctuur is geweest.
De netto-bedrijfswinst bedraagt 1.064.894.05.
Commissarissen en directie stellen voor het
dividend te bepalen op 6 pCt.
Op nieuwe rekening wordt 14.306.05 over
geschreven
Conflict in het bouwbedrijf in hel
Noorden des lauds.
Wordt het staking of uitsluiting?
EMMEN, 25 Maart. Naar wij vernemen
is de kans zeer groot, dat in de volgende
week in het geheele Noorden des lands
staking of uitsluiting het bouwbedrijf zal stil
leggen.
Vanmiddag wordt te Groningen een bij
eenkomst gehouden van vertegenwoordigers
der gewestelijke patroonsbonden uit Gro
ningen, Friesland, Drente en Noord-Overijsel
waar de aan te nemen houding tegenover der.
eisch van aanvaarding van het landelijke
contract, door de arbeidersbonden gesteld,
zal worden besproken.
In welingelichte "kringen neemt men aan,
dat een afwijzend advies zal worden gegeven,
terwijl verschillende der gewestelijke bonden
reeds een weigerend antwoord aan de vak
bonden gegeven hebben.
Het gaat hierbij niet zoozeer om kwesties
van geldelijken aard, dan wel om het prin
cipe van het al of niet voortbestaan van de
gewestelijke patroonsbonden. De zaak is n.l
deze, dat tusschen de landelijke organisaties
van patroons en werknemers in het bouwbe
drijf een collectieve arbeidsovereenkomst is
tot stand gekomen zonder overleg met den
m het Noorden bestaanden streekpatroons-
bond, die met de arbeidersorganisaties tot
dusver zelfstandig collectieve contracten aan
ging. Deze contracten wijken op sommige
punten af van het nieuwe landelijke con
tract. Terwijl de arbeidersbonden nu eischen
dat over de geheele linie het landelijke con
tract zal worden aanvaard, wenschen de ge
westelijke patroonsorganisaties op den ouden
voet voort te gaan met het sluiten van
streekcontracten.
Uit werknemerskringen vestigt men er de
aandacht op, dat thans feitelijk de arbeiders
worden gespannen voor een strijd, welke be
doelt de werkgevers in de groote landelijke
organisaties tezamen te brengen en de
kleinere patroonsbonden te doen verdwij
nen. Deze zouden echter een zelfstandig be
staan tot het uiterste willen verdedigen, van
daar dat men niet gelooft dat alsnog een
compromis zal worden verkregen.
Naar wij verder vernemen, zijn bij het
conflict ongeveer veertienhonderd bouw-
patroons betrokken.
John Buil: Zou ze niet te veel doctoren raadplegen?
Er zijn van die kleine voorvalletjes in het
dagelijksche leven, niets-en-niemandalletjcs.
die toch even te denken geven, die toch even
aanleiding mogen zijn voor een stukje in de
krant. Want de krant is tegenwoordig een
grimmig ding. lederen dag glijdt mèt de krant
de heele wereld door de brievenbus op de gang
mat, die „Welkom" zegt tegen de heele we
reld. lederen dag glijden mitrailleurs en pant
serauto's, slagschepen en forten, kreten van
wanhoop en vertwijfeling, harde woorden en
botsingen van sta§.l-op-staal en beginsel-op-
beginsel, bloed en* bommen, vliegtuigen en
regimenten door de gleuf in uw vredige voor
deur uw kleine woning binnen op de mat, die
..Welkom" zegt.
En mag er dan niet tusschen al dat ijzer
harde. tusschen ai dat ratelen en donderen en
kletteren en bliksemen en schreeuwen en
weenen van de glijdende wereld een.cactus-
in-bloei staan?
Een cactus-in-bloei.dat zit zoo- gisteren
kwam ik in een bevriende woning en in dc
huiskamer stond op een tafeltje een groene
aarden pot en in dien pot was een grillige
cactus en aan dien cactus stond het karmijncr.
rood van twaalf wonderlijke bloemen: spelin
gen van de natuur het was of Onze Lieve
Heer iets heel moois had geknipt uit het rood
van een mooie lente-avond-lucht.
Dat was alles.
En de vrouwe dezer bevriende woning zei
niets anders met een lieven glans in haar
oogen en een soort glimlach-van-verteedering
om den mond, dan: ..hoe vind je onze cactus-
in-bloei? Is het niet prachtig? Drie jaar
heeft-ie niet gebloeid en Piet zei: „doe dat
leelijke groene ding toch weg. zoo'n dooie
groene oude cactus is zoo triestig en zoo lee-
lijk". maar ik heb hem niet weggedaan en ik
heb hem drie jaar verzorgd en ineens waren
er allemaal kleine rose puntjes aan de blaren
en nu staat-ie te bloeien; daar heb ik drie jaar
op gewacht, vind je hem niet prachtig?
Onlangs bij een gesprek over den mensch
en de wereld hoorde ik iemand zeggen: „wat
wilt ge toch met uw wanhoop en uw vertwijfe
ling aan het geiuk-op-aarde? Aardsch-gezien
is de mensch nog zoo verschrikkelijk jong.
Aardsch-gezien is de menschheid nog zoo on
gevormd. zoo onwijs, zoo gering en zoo dicht
bij-de-wilde-dieren: aardsch-gezien is er geen
reden tot wanhopen aan de menschen. want
in de geschiedenis van aarde en menschen zijn
tienduizend jaren een seconde en zoudt. ge
mogen verlangen dat in enkele seconden de
mensch zijn dierlijkheid kon afwerpen om een
evenbeeld Gods te worden?"
Dat waren woorden, die indruk op mij
maakten.
En nu stond daar een kleine cactus-in-bloei
in de kamer en er was een vrouw, die na drie
jaar zorgen gelukkig was met 'n paar wonder
lijk-grillige bloemen, die als kleine vlinders
te ademen stonden tegen het stekelige diep
groen.
Is het dan sentimenteel, wanneer de mensch
tusschen de vuurmonden en de forten en
het dreunen van millioenen harde laarzen
over de sidderende kleine aarde met blijde
verwondering naar dat bloesemen en naar
menschelijke vreugde om dat bloesemen kijkt?
Is het dan belachelijk, wanneer hij bedenkt,
dat tusschen de dreiging en den dood over de
wereld, de bloei en het geluk-om-den-bloel
den mensch komen bezighouden?
Misschien is dit-te-zeggen wel zeer on-
aardsch sentimenteel. Maar ik zeg dit alleen
voor de menschen, die het bloeien begrijpen
kunnen. En die zoo'n kleine cactus met won
derlijke. vlinderachtige bloemen móói kunnen
vinden. En die begrijpen kunnen, dat de
mensch drie jaar wachten kan op wat bloe
men.
Aardsch en hemelschdie kunnen wel
samenvloeien aan een kleine plant
Mr. E. ELIAS.
(Adv. Ingez. Med.)
Overneming gemeentelijke
electriciteitsbedrijven.
Gemeenten mogen ook zelfstandig een
regeling treffen.
's GRAVENHAGE, 26 Maart. Naar wij ver
nemen heeft de Minister van Waterstaat, te
vens namens den Minister van Binnenlandsche
Zaken, den gemeentebesturen, die betrokken
zijn bij een eventueele electriciteits-voorzie-
ning door de Provincie, een brief doen toeko
men, in aansluiting aan de ministerieele mis
sive d.d. 18 Februari j.l., waarin richtlijnen
waren aangegeven voor overneming der ge
meentelijke electriciteits-bedrijven in Noord-
Holland door het P. E. N.
In den jongsten brief van den Minister van
Waterstaat wordt gezegd, dat na overweging
van hetgeen door de gemeentebesturen te
berde is gebracht bij de bespreking op 24 Fe
bruari j.l. gehouden in het kabinet van den
Minister, de regeering van oordeel is, dat met
handhaving van het beginsel van overgang van
het gemeentelijk distributiebedrijf naar de
Provincie, aan de gemeenten, voor welke de
stroomovereenkomst met de Provincie eer
lang een einde zal riemen, de keus kan gelaten
worden, om, hetzij de regeling te aanvaarden,
als neergelegd in het ministerieel schrijven
van 18 Februari j.l., hetzij zelfstandig een re
geling te treffen met. de Provincie, terzake van
overneming van het distributiebedrijf door de
Provincie, op het tijdstip van afloop van het
leverings-con tract. Indien de gemeenten
mochten besluiten, over te gaan tot. het tref
fen van een zelfstandige regeling, zal niet op
bemiddeling van de regeering gerekend mo
gen worden, wat betreft het verkrijgen van
een regeling, als bedoeld in het schrijven van
18 Februari j.l.
De Minister heeft er op aangedrongen, spoe
dig te mogen vernemen, welk standpunt de
betrokken gemeenten te dezen opzichte in
nemen.
HET POSTVERVOER TUSSCHEN
ENGELAND EN NEDERLAND.
's-GRAVENHAGE, 25 Maart. Met ingang
van 28 Maart a.s. zullen de Engelsche pos
terijen ertoe overgaan de voor Nederland be
stemde poststukken zonder heffing van lucht
recht te verzenden. Bovendien heeft het Ge
neral Post Office besloten een deel van het
postvervoer van Engeland naar Nederland
aan de K.L.M. toe te wijzen.
Ingevolge debe beslissing zal de Engelsche
post tot en met 9 April a.s. voor zoover zij
ter verzending gereed ligt, met het K.L.M.-toe-
stel, dat om 8.50 uur des morgens uit Londen
vertrekt, naar Nederland worden vervoerd. Na
5 April, dus met ingang van den Engelschen
zomertijd, zal het vervoer geschieden met den
K.L.M.-dierst van 8.45 uur des morgens uit
Londen.
