Haarlems Dagblad
Een Eeuw Fotografie.
Charlie's spreekbeurt.
Hotel „Groot Badhuis"
Succes voor de
Zuid-Afrikaansche
regeeringspartij
Groot Badhuis ZANDVOORT
Het belangrijkste
55e Jaargang No. 16843
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N. V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14S25. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie; P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur; ROBERT PEEREBOOM
Donderdag 19 Mei 1938
Abonnementen per week f0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertentiën: 1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclame» f 0.60 per regeL
Regclahonncinentstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60, elke
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
O
Het zal velen verbazen dat de fotografie al
een eeuw oud is. Men schijnt er in den eersten
tijd ook niet al te veel gebruik van gemaakt
te hebben met de bedoeling, gebeurtenissen en
toestanden voor het nageslacht vast te leg
gen. In wat lateren tijd gebeurde dat wel. Er
bestaat een Duitsche uitgave van foto's uit het
tijdvak 1840-1900, die weinig vermeldt omtrent
de eerste tientallen jaren maar merkwaardige
afbeeldingen ten beste geeft bv. van het
Tweede Keizerrijk in Frankrijk, van den
Fransch-Duitschen oorlog (1870-'71), van de
hoven der Hohenzollerns en de opening van
Crystal Palace, Sydenham, door Koningin
Victoria van Engeland, van den tragischen
koning Ludwig II van Beieren en den Oosten-
rij kschen kroonprins Rudolf, die stierf in het
jachthuis te Mayerlingen nog veel meer.
Het is overigens een allesbehalve volledig his
torisch overzicht, heelemaal niet „grondig"
zooals &ïj dat in het algemeen van onze
Oostelijke naburen gewend zijn. De herden
king van Een Eeuw Fotografie doet het ver
langen rijzen .naar een mooie fotografische
historie van die eeuw. Daar zou heel veel
merkwaardigs in bijeengebracht kunnen wor
den; zelfs de eerste periode, die der daguerro-
typen, moet toch veel meer opgeleverd hebben
dan tot dusver in het licht der openbaar
heid is verschenen. Vele toegankelijke archie
ven moeten een schat van geschiedenis-in
beeld der vorige eeuw herbergen.
Daguerre vond het eerste bruikbare pro
cédé uit. Hij maakte de eerste echte, duur
zame, in het openbaar tentoongestelde foto's
die ooit verschenen zijn. Dertig jaar later was
zijn heele procédé opzij gezet. Maar dat neemt
natuurlijk niet weg dat hij toch de baanbre
ker en de uitvinder was. En zoo had het jaar
waarin de Fransche Revolutie uitbrak (1789)
dan nog een technische revolutie ook ingeluid.
Want in dat jaar werd Louis Jacques
Mandé Daguerre te Corneil, niet ver van
Parijs, geboren. Hij groeide dus op in een
stormachtigen tijd en misschien inspireerde
die tot de sterke wisselingen in zijn beroeps
leven: eerst als ambtenaar bij de belastingen,
daarna als kunstschilder, tenslotte ook als
onderzoeken. Want eerst op zijn 37ste jaar
begon hij samen met Nicéphore Nièpce proe
ven te nemen om hetgeen zich in een don
kere kamer vertoonde op een gevoelige plaat
vast te leggen en pas twaalf jaar later, vijf
jaar na Nièpce's dood, zou hij slagen. Eigen
lijk had de chemicus Nièpce het al een heel
eind gebracht maar Daguerre voltooide zijn
werk, na jarenlange samenwerking, en
bracht het tot practische bruikbaarheid.
Wonderlijk genoeg is ook de litteratuur
over de figuur Daguerre zeer beperkt. Mis
schien heeft hij den historieschrijver weinig
aangetrokken omdat zijn leven geen zeer
tragisch verloop had. Integendeel: het liep
hem in het algemeen nogal mee. Uitvinders
hebben gewoonlijk geen al te plezierig be
staan. Er zijn er geweest die als toovenaars
beschouwd werden, er hebben er bestaan die
men vermoordde om hun ontdekking gratis
te bemachtigen, velen hunner zijn bedro
gen en bestolen en maar weinigen zijn er
goed afgekomen. Tot hen behoorde Daguerre.
Zijn uitvinding werd vrijwel dadelijk erkend,
enen vermoordde hem niet en de Fransche
Staat kende hem een jaargeld van 6000
francs toe, hetgeen erg krenterig van den
Franschen Staat was maar misschien wel
goed voor Daguerre, want men heeft meer
kans op levensgeluk met 6000 francs per jaar
dan met 600.000.
Hij stierf in 1851 te'Parijs en als ik nog
eens wat meer lezenswaards over 's mans le
ven kan opsporen zal dit blad het u niet ont
houden.
Want eigenlijk was hij toch wel een heel
belangrijk man. Door zijn toedoen is het men
schelijk leven in tallooze details gewijzigd en
ontwikkeld. Zij heeft geleid tot de ontginning
van gansche nieuwe wetenschappelijke ge
bieden.
Zij heeft veel meer bereikt dan de familie
portretten van opa en oma, die in uw ver
geelde foto-album zitten, veel meer ook dan
de illustraties in dit dagblad en de leuke ten-
niskieken die uw jongste dochter maakt. Een
schrijver in Harper's Magazine drukt het aldus
(en dan nog sterk verkort) uit:
„De fotografie heeft het aanzien geschon
ken aan tallooze nieuwe menschelijke be
zigheden. Tallooze andere heeft zij funda
menteel gewijzigd en in den loop van één
eeuw heeft zij onze kennis enorm vergroot.
Vrijwel elke sterrekijker ter wereld is fei
telijk een camera en van vrijwel eiken mi
croscoop kan men er, als dit noodig blijkt
te zijn. een maken. De fotografie onderzoekt
de physiologie van het lichaam, het gedrag
van metalenonder spanning, en de struc
tuur van gesteenten.
Gebruik makend van zichtbare, ultraviolet
te. infraroode en X-stralen ontbreekt zij vrij
wel nergens bij onderzoekingen in de zuivere
en toegepaste wetenschappen, van af het in
kaart brengen van celkernen en de patholo
gie der planten tot het distilleeren van ben
zine. Als fotolithografie en fotogravure heeft
zij al in de eerste jaren van haar bestaan een
omwenteling in de drukkunst teweeggebracht
en sindsdien heeft zij door steeds nieuwe pro
cédés deze kunst eens in de tien jaar gerevo-
lutionneerd. Fotografie heeft dienst gedaan
bij het vaststellen van de kleurstof van uw
das. het patroon van de jurk uwer vrouw, den
vorm van uw auto, de plaatsing en construc
tie der veiligheidsapparaten op den hoek van
uw straat
I
Vrouwen Vredesgang.
(Charlie Chaplin, die altijd de
zwijgende film trouw is gebleven,
heeft thans opnieuw verklaard,
dat hij van plan is, een sprekende
film te gaan maken.)
In Hollywoodsche sterrenluchten,
Zweven weer eens te meer geruchten,
Dat Charlie Chaplin spreken gaat;
Het is al eerder voorgekomen,
Dat hij zich dit heeft voorgenomen,
Na lang getalm en rijp beraad.
De laatste film, van hem verschenen,
Ging al naar die vernieuwing henen,
Al bleef zij schaars op spreekgebied;
Hij heeft toen al zijn moed verzameld
En korte nonsenstekst gestameld.
Bij 't zingen van een komisch lied.
Hij bleef intusschen, 't is gebleken,
Over het spreken slecht te spreken
En zag nog steeds in zwijgen goud;
Maar zaken zijn voor hem ook zaken,
Wil hij nu spraakvermogen maken,
Uit noodzaak voor zijn zelfbehoud?
Vergetelheid komt hem bedreigen,
Mag dan een Charlie Chaplin zwijgen?
Hij zit misschien nog niet in nood,
Maar wil hij nog van zich doen spreken,
Dan mag zijn spreken niet ontbreken,
De film die zweeg is nu wel dood.
Wij zullen nu maar rustig wachten,
Of Charlie met zijn groote krachten.
Ons nog eens sprekende bekoort;
En of zijn kunst van dwaze streken.
Nog als voorheen tot ons zal spreken,
Maar dan in dubblen zin van 't woord.
P. GASUS.
ZANDVOORT
OPENING ZATERDAG 21 MEI
(Adv. lngez. Med.)
Zij doet dienst bij het onderzoek der ruimte
tusschen de melkwegstelsels en zij onthult
het gedrag der atomen. Zij beschermt uw
cheque bij de bank en zij heeft al bij voorbaat
den tijd bepaald, waarop ge uw veiligheids
scheermesjes zult weggooien."
Het is wel het een en ander. En het is zeker
een reden om meer van Daguerre te vertellen.
R. P.
Spoorwegramp in China.
Tweehonderd dooden hij botsing op
de lijn KantonHankau.
HONGKONG. 19 Mei (Reuter-ANP)
Volgens berichten uit Chineesche bron
zijn in den avond van den zestienden
Mei op den spoorweg Kanton-Hankau
tengevolge van een treinbotsing twee
honderd personen om het leven geko
men. Het ongeluk gebeurde bij Milo-
kan op 115 K.M. ten noorden van
Sjangsa.
Een personentrein, welke van Woetsjang op
weg was naar 't zuiden, kwam in botsing met
een van kanton afkomstigen goederentrein,
welke zich naar het noorden begaf.
Het verluidt, dat de bergingswerkzaamheden
worden voortgezet. Meer dan honderd lijken
zijn reeds uit het puin te voorschijn gehaald.
De oorzaak van de ramp is onbekend. Het
verluidt evenwel, dat eenige ambtenaren der
spoorwegen in verzekerde bewaring zijn ge
steld.
Het geheele verkeer is onderbroken, aange
zien het puin nog steeds de rails blokkeert.
>©«3
Groentjes in 1937 in Haarlem's Dagblad.
Behoort U tot de weinigen die dit mas
sale voorbeeld nog niet hebben gevolgd?
Doe het heden ,dat is beter dan morgen.
Het conflict in liet liaring-
visscherijbedrijf.
Chr. Bond adviseert voonvaarden te
aanvaarden.
In verband met het Dinsdagavond geno
men besluit van de Nederlandschc. Reeders-
vereeniging voor het har ingvisscher ij bedrijf
bestond er Woensdag te Scheveningen groote
belangstelling voor de vraag, hoe de zeelieden
op de nadere voorstellen van de reeders zou
den reageeren.
De stakers bleven echter in hun houding
volharden en er werd dan ook nog den ge-
heelen dag op verschillende plaatsen gepost.
Woensdagmiddag en Woensdagavond zou
den de hoofdbesturen der drie vakorganisa
ties een beslissing nemen over de vraag, welk
standpunt zij ten aanzien van de reeders-
voorstellen zullen innemen.
Het hoofdbestuur van den Christelijken
Bond heeft Woensdagavond nog aan zijn le
den met den meesten aandrang geadviseerd
om te gaan monsteren, omdat zooals het
bestuur bekend maakt „wij geen enkele
verantwoordelijkheid voor een eventueel
conflict mogen aanvaarden".
Het aantal visschers, dat bij dezen Bond is
aangesloten, bedraagt ongeveer 700.
Van IJmuiden zij ninmiddels 1 Katwijk-
sche stoomlogger en 9 Katwijksche motor-
loggers ter haringvisscherij uit gevaren.
De schoentjes voor Prinses Beatrix
Door H. K. H. Prinses Juliana aanvaard.
De Haarlemsche schoenmaker L. Mann
heeft eenigen tijd geleden een paar schoen
tjes aan Prinses Juliana gezonden, bestemd
voor Prinses Beatrix. Wij drukten in ons blad
een foto van dit paar schoentjes af en gaven
er een beschrijving bij.
Naar wij thans vernemen heeft de heer L.
Mann van den secretaris van H.K.H. Prinses
Juliana het volgende schrijven mogen ont
vangen:
„H.K.H. Prinses Juliana dankt u
hierbij voor de fraaie schoentjes, ge
maakt voor Prinses Beatrix, welke
zeer op prijs gesteld en met bijzondere
erkentelijkheid zijn aanvaard".
Groote voorsprong
bij de
parlements-verkiezingen
KAAPSTAD, 19 Mei (Reuter-A. N. P.) De
regeering van de Unie van Zuid Afrika heeft
in de steden een geweldig succes behaald.
De regeeringspartij heeft 51 van van 61
zetels, waarover tot nu toe de beslissing is
gevallen, bezet. De Dominion Party behaalde
6, de Labour Party 3 en de Socialisten een
zetel.
De Dominion party heeft twee zetels ver
overd op de Vereenigde Partij in het Engelsch
sprekende deel van Durham.
Drie der candidaat gestelde leden der re
geering Hofmeyer, Pirow en Stuttaford, zijn
herkozen.
De leider der Dominion Party en zijn
plaatsvervanger kolonel Stallard en C. Coul
ter, zijn beiden in de minderheid gebleven,
terwijl een van de leiders der Nationalisten,
rev. Dutoit eveneens verslagen is. Dutoit was
candidaat voor twee kieskringen in Witwa-
tersrand.
Behalve de nederlaag van Dutoit is den
nationalisten ook een slag toegebracht te
Vrededorp. Het district zal voortaan door een
lid van de Vereenigde Partij worden verte
genwoordigd.
Om de sterkte der nationalisten te kunnen
bepalen, moet men de resultaten afwachten
uit de landelijke districten, daar de nationa
listen nooit veel aanhang in de steden hebben
gehad.
Groote opkomst der kiezers.
JOHANNESBURG 19 Mei (Reuter). Be
richten uit alle deelen der Unie duiden erop
dat de kiezers bij deze algemeene verkiezin
gen ongewoon goed zijn opgekomen.
Generaal Hertzog, de 72-jarige minister
president, bracht vroeg in den ochtend zijn
stem uit te Pretoria. Hij is thans de oudste
ministerpresident in het Britsch Gemeene-
best en bekleedt zijn ambt langer dan al zijn
tijdgenooten, t.w. sinds 14 jaar. In het Huis
van Afgevaardigden vertegenwoordigt hij
Smithfield in den Oranje Vrijstaat sinds 31
jaar.
Vele kiezers moeten honderden kilometers
per auto afleggen om hun stembureau te be
reiken. Een auto met kiezers is op een spoor
wegovergang met een trein in aanrijding ge
komen, waarbij twee inzittenden het leven
verloren. Niet eerder dan Donderdagavond
kan een behoorlijk overzicht van het eindre
sultaat der verkiezingen beschikbaar zijn.
LORD BADEN POWELL ZIEK UIT
ZUID-AFRIKA TERUG.
LONDEN, 19 Mei (A.N.P.) Lord Baden
Powell, die aan boord van de Llangïbby Castle
op de thuisreis is van zijn bezoek van Afrika,
heeft volgens een telegram van Lady Baden
Powell aan den waarnemenden Chief Scout,
Lord Somers, een kleine inzinking gehad.
Verdere bijzonderheden zijn niet bekend ge
worden. Lord Baden Powell zal nu vermoede
lijk na aankomst te Southampton, waar hij
Zaterdag wordt verwacht, naar zijn land
huis in Hampshire worden overgebracht. Lord
Baden Powell, die 81 jaar oud is, zal, naar vrij
zeker is, niet op officieele wijze door vertegen
woordigers der padvindersbeweging worden
verwelkomd.
Wrak van Amerikaanscli verkeers
vliegtuig gevonden.
Alle negen inzittenden omgekomen.
SAUGUS (Californië), 18 Mei. Het
groote verkeersvliegtuig, dat sedert Maandag
vermist werd. is blijkens een bericht van de
politie-autoriteiten hier in de Mint-Canon
nabij Saugus gevonden. Het toestel was ge
heel in vlammen opgegaan. Blijkbaar is het
toestel omlaag gestort en door den slag op
den bodem in brand gevlogen.
Alle inzittenden, 9 in totaal, waaronder 4
vrouwen en 2 kinderen, zijn om het leven ge
komen.
Het wrak werd door boeren uit den om
trek ontdekt. Dadelijk waarschuwden zij den
Sheriff, die met een reddingsploeg het ber
gingswerk begon.
(United Press).
Het woord is aan
Delacroix;
A/s een geniaal kunstenaar
zich van de fotografie be
diende. zooals men zich van
haar bedienen moet, dan zou
hij tot een hoogte stijgen
waar wij geen voorstelling
van hebben.
GELLENDE VROUWEN OP HET
DAK.
Bewuslelooze man op de trap.
Het gebeurde Woensdagavond half twaalf
in een woning midden in onze stad.
Daar wonen twee echtparen in een uitste
kende harmonie onder één dak. Van twist
of erger dingen was nooit sprake.
Woensdagavond waren beide mannen al
leen uitgegaan, blijkbaar denkende aan de
zij het ook vaak bestreden woorden: ..wie
zijn vrouw lief heeft, laat ze thuis!"
Toen het echter wat laat begon te worden,
stond een der vrouwen, aan wie dit zeker
begon te vervelen te half twaalf op en zei
tegen haar vriendin, dat ze zich maar vast
ter ruste zou begeven.
Zij ging de kamer uit om naar boven te
gaan. maar nauwelijks was zij op de trap,
of zij slaakte een vreeselijken gil.
Het was dan ook wel om je naar van te
schrikken, want er lag een man op de don
kere trap. Dat kon immers wel een inbreker
zijn, of misschien wel brrr! een moor
denaar!
Op het aanhoudend gegil snelde haar
vriendin, die blijkbaar veel moed bezit, haar
te hulp. nog wel gewapend met een.teil!
En ja. zoowaar, daar lag een man!
Zij hief de teil in de hoogte, mikte even en
gooide het ding toen met kracht naar 's mans
hoofd.
Het was goed raak, want er kwam bloed....
Maar toen was ook de moed van de vrien
din verdwenen. De twee vrouwen wrongen
zich. als-maar gillende, door een dakraam
pje en veronderstellende dat zij door den in
dringer achtervolgd werden, kropen ze via
een plat naar het dak. waar ze boven op de
nok bleven zitten, luid om hulp krijtend.
Dit trok natuurlijk de aandacht van de
buren, die natuurlijk dadelijk telefonisch de
politie waarschuwden. Wie weet wat voor
drama zich daar boven op dat donkere dak
afspeelde en dat tegen middernacht!
Spoedig waren een inspecteur, een paar
rechercheurs en ook leden van den Ongeval-
lendienst ter plaatse en toen kwam ook gauw
de opheldering. Er lag inderdaad een man
op de trap en zelfs half bewusteloos, bloe
dend uit een wond bij den linkerslaap, ge
volg van den worp met de teil.
Maar die man waséén der twee echt-
genooten! Hij was alleen naar een bruiloft
gegaan en had daar vermoedelijk meer geest
rijk vocht tot zich genomen, dan hij verdra
gen kon. Toen hij zijn woning was binnen
gegaan. kon hij blijkbaar niet verder, was
op de trap gaan zitten en in slaap gevallen.
De twee gillende vrouwen, die gedeeltelijk
in nachtgewaad gehuld waren, werden van
het dak geholpen en gekalmeerd en de al
léén-feestvierende echtgenoot werd verbon
den. waarna dé rust in de buurt terug keerde.
ZANDVOORT-BAD
ZONDAG A.S., 2 uur nam.:
HARDDRAVER IJ
op den Boulevard de Favauge.
(Adv. lngez. Med.)
ZONDAGMIDDAG A.S. CLARA DE VRIES
and her Blue Rhythm Swingers.
8—12 UUR „THE RHYTHM MANIACS" I
(Adv. lngez. Med.)
HEDEN; 14 PAGINA'S.
Met alle middelen is in Frankrijk propaganda ge\oertl voor de leening der
nationale defensie, welke inmiddels reeds ovcrtcekend is. Militairen laten een
kabelballon op met het opschrift „Tcekent in!"
Bij een spoorwegongeval in China zijn
200 mensehen gedood. 1
De verkiezingen in Zuid-Afrika leveren
een succes op voor de regeeringspartij 1
Vijftienduizend vrouwen hebben in den
Vredesgang mcegeloopen. 3
B. A.: Vrouwen vredesgang. 3
Hot aantal werkkampen voor oudere werk-
loozen wordt uitgebreid. 3
De Eerste Kamer heeft de ruilverkavc-
lings- en bedrijfsvergunningenwet
aangenomen. 3
Het nieuwe Belgische kabinet behaalde
een groote meerderheid in het parlement. 4
De Belgische bladen melden de aanstaan
de verloving van Otto van Habsburg. 4
De strijd om Soetsjau schijnt het hoog
tepunt bereikt te hebben. 4
De bekende vertolker van de Christusrol te
Oberammergau. Anton Lang, is over
leden. 4
ARTIKELEN. ENZ.
R. F.: Een eeuw fotografie. 1
H. D. Vertelling: Juffrouw Muis. 6
Vijf maanden zit in het Huis van Bewaring
te Haarlem een man gevangen, omdat hij
Statenloos is. 7
Bijzondere correspondentie: Richard
Wagner; De muzikale baanbreker. 7
Langs de Straat: Partij voetbal. 7
R. de Ruyter-v. d. Feer: Flatgebouw voor
alleenwonende vrouwen. 9
Voor de Vrouw. 10
Een enquête van ons blad over voctbal-
amateurisme. 11
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen on 12