AARDTRILL1NGEN IN NEDERLAND GEVOELD.
CEBUTO
Centrum in België gelegen.
In Zeeuwsch Vlaanderen vond men de beving
vrij ernstig.
EENTECTONISCHE
BEVING.
Vrij veel aardschokken
in ons land.
Aardschokken eischten slachtoffers
in België.
MAANDAG 13 JUNI 1938
HAARLE M'S DAGBLAD
3
ZATERDAGMIDDAG om 12 uur 18 minuten en 3 seconden is in het
Kon. Ned. Meteorologisch Instituut in De Bilt een aardbeving op-
geteekend, welke op vele plaatsen in ons land de aandacht
heeft getrokken huizen hebben getrild, schilderijen zweefden heen
en weer, klokken zijn blijven stilstaan, kerktorens leken te wankelen,
een boekenkast viel om, kantoorbedienden zijn van hun stoel ge
vallen. In Den Haag zijn zelfs eenige muren van huizen gescheurd,
doch grootere schade heeft de beving daar nergens aangericht,
integendeel met Zeeland en West-Noord-Brabant, waar de trillingen
vrij ernstig zijn geweest en dientengevolge de schade ook grooter is
geweest.
Geen ongelukken gebeurd.
Bij onderzoek in de Bilt bleken de pennen
van de Wichert-seismograaf ongeveer twee
centimeter te zijn uitgeslagen, hetgeen over
eenkomt met een bodemverplaatsing van on
geveer 1/10 m.M.
De tijd van inzet der beving lag voor De
Bilt te 12 uur 18 min. 3 sec. Gedurende tien
tallen seconden hebben de pennen flink heen
en weer bewogen. Daarna werden zij rustiger,
doch het duurde 14 a 15 minuten alvorens de
aarde geheel tot rust kwam.
Uit de meldingen, welke binnen kwamen,
bleek al spoedig, dat de beving vrijwel uit
sluitend ten Zuid-Westen van de lijn Venlo
Wilt U iets
van de wereld
zien?
Ga reizen met Cebuto. Eenige
reizen uit onze massa-keus:
3 dg. Valkenburg en Eifelgebergle 19.75
4 dg. Ardennen met gr. boottocht 32.50
4 dg Burg a/d. Wupper en omg24.—
5 dg. Rijnland.Wiesb-, m. boottocht 38.50
6 dg. Ardennen en Luxemburg 48.—
7 dg. Schw. m. Freudenst55.—
9 dg. Belersche Alpenwereld 72.50
13 dg. Italië en Dolomieten 112.—
Inlichtingen en Reisgids bij
JAC. HEEMSKERK
HOUTPLEIN 34 - HAARLEM -
TELEFOON 16448.
T I I I rs
REIZEN ZONDER ZORGEN
(Adv. Ingez. Med.)
VLIEGEN
MUGGEN 1K™
MOTTEN
VLOOIEN Prrji. IScj 25^50c
MIEREN ennIPs WANDLUIZEN
Ageotithap: vj. Waalsifr.,33.Haar/em
(Adv. Ingez. Med.)
UtrechtAmsterdam was waargenomen en
wel het sterkst in Zeeland.
De Bilt had al vrij spoedig uitgerekend,
dat het epicentrum dezer aardbeving moet
hebben gelegen in de nabijheid van de steden
Bergen, Doornik en Kortrijk, wat naderhand
ook juist bleek te zijn, want in dat deel van
België is door het schudden der aarde nogal
eenige schade aangericht.
Vrij hevige bevingen in den Haag.
In den Haag b.v. waren de trillingen vrij
hevig.
Zoo is op de Amerikaansche legatie
aan de Princcssegracht 'n boekenkast
omgevallen, bij de Nederlandsche
Reisvcreeniging aan den hoek Laan
van MeerdervoortZeestraat zijn twee
menschen van hun stoel gevallen, op
het gerechtshof, in het Palace-hotel
op Scheveningen, in verschillende par
ticuliere woningen aan de Plaats, de
Amaliastraat, de Callandtstraat zijn
vrij hevige trillingen gevoeld. Bij de
telefooncentrale van de politie heeft,
het schakelbord zwaar gerammeld.
Op een kantoor aan den Raamweg
werd een telefoonautomaat ont
wricht en degeen, die de automaat be
diende, viel van den stoel.
Ook in alle departementen, welke
in de binnenstad zijn gelegen, werd
de beving gevoeld. Vooral van het de
partement van Buitenlandsche Zaken
werd ons medegedeeld, dat daar de
schok hevig is geweest. In de keuken
van de concierge zijn enkele kasten
omgevallen. Zij die zich op de boven
verdiepingen bevonden, holden in
grooten angst naar heneden.
In het gebouw van de algemeene
landsdrukkerij kon men aan het
schudden der zware machines duide
lijk merken, dat er iets bijzonders
aan de hand was. Enkele der archief
kasten, welke op de bovenste verdie
ping waren opgesteld, vielen om.
Het is wel gebleken, dat de as van de aard-
trilling in den Haag ongeveer langs de Vail-
lantïaan heeft geloopen, in het Oostelijk deel
van de stad. Daar is in perceel 409 een binnen
muur ingestort en van perceel nr. 92 is een
muur scheef komen te staan.
In Amsterdam en Rotterdam.
HP E Amsterdam is de beving vooral in Zuid
gevoeld. Verschillende menschen merkten
op, dat lampen en schilderijen trilden en da#t
klokken bleven stilstaan.
Te Rotterdam werden de trillingen heviger
waargenomen. De machtige ijzerconstructies
van het Feijenoord-stadion trilden b.v. sterk
en in het kantoor van de HollandAmerika
Lijn verwekte de aardschok opwinding.
Schade in het Zuiden.
Te Sluis scheurden verscheiden huizen,
Bij een garagehouder viel de schoorsteen van
het dak; hij drong door den zolder heen en
kwam in de keuken terecht, juist in een kin
derwagen. waar de vrouw des huizes een
oogenblik te voren het kind had uitgenomen.
Van verschillende huizen vielen de pannen
van de daken.
Te Aardenburg verplaatste de trilling
zich van Oost naar West en hoorde men een
angstwekkend onderaardsch gerommel. Men
herinnerde zich hier, dat zeven jaar geleden
omstreeks denzelfden tijd van het jaar en ook
op een Zaterdag eveneens een aardbeving werd
waargenomen.
Te B r e s k e n s en te A x e 1 hoorde men een
gerommel als bij een wegtrekkend onweer. Ver
scheiden menschen stonden op hun beenen te
trillen. Openstaande vensters sloegen dicht,
het glaswerk rinkelde en te Terneuzen
wankelden zelfs de' palen van de bovengrond-
sche electrische leiding een oogenblik.
Te Bergen op Zoom viel bij een slager
de schouw naar beneden. Te Klundert luid
den de klokken, zonder dat een menschelijke
hand ze bewoog.
Te Terneuzen en omgeving was men
van oordeel, dat de aardbeving nog maar
enkele seconden had behoeven aan te houden
om talrijke instortingen ten gevolge te heb
ben gehad.
Nabevingen.
OM 14.10 uur heeft een nabeving plaats ge
had, welke zeer zwak was.
Zondag heeft nogmaals een nabeving plaats
gehad, welke van veel geringer intensiteit
was dan de beving van Zaterdag en welke
ook slechts in een klein gedeelte van ons
land is waargenomen nl. in Zeeuwsch-Vlaan-
deren.
In Noord-Brabant heeft men niets van een
trilling gevoeld. Noch te Breda, noch te Eind
hoven en evenmin in het dicht bij de grens
gelegen plaatsje Bergeyk^is van een aard
schok iets bespeurd. Ook in Maastricht kon
men ons niets vertellen over eventueele waar
nemingen van een trilling.
Ook nu weer, evenals Zaterdag, ging in
Zeeuwsch-Vlaanderen de beving gepaard
met een vèr verwijderd onderaardsch gerom
mel. Dit werd in Terneuzen om ongeveer
kwart voor drie gedurende ongeveer zes se
conden gehoord en het ging gepaard met een
lichten aardschok.
In sommige huizen begonnen de deuren en
ramen te rinkelen en in verschillende stra
ten liepen de bewoners verschrikt naar bui
ten, hoewel van een paniekstemming uiter
aard geen sprake was. Daarvoor was zoowel
het op onweersgerommel lijkende onderaard-
sche gedreun als de trilling te gering. De
schok, die hier waargenomen werd maakte
den indruk uit de richting van Klooster-
zande, dus uit Oostelijke richting te komen.
Ook in Kloosterzande is de trilling van den
grond Zondagmiddag duidelijk waargeno
men. De duur van de beving wordt opgegeven
als van vijf tot zes seconden.
Te Goes zijn, snel op elkander volgende,
drie lichte aardschokken waargenomen, die
naar schatting in totaal twee tot drie secon
den duurden. Hoewel veel geringer van
kracht dan Zaterdag waren de trillingen toch
duidelijk merkbaar.
In Kortgene heeft men de trillingen even
eens waargenomen. In een woning aldaar
begon een aan den wand hangende spiegel
lichtelijk te slingeren. Van onderaardsch ge
rommel heeft men daar niets bespeurd.
Het Koninklijk Nederlandsch Me-
teorlogïsch Instituut te De Bildt deelt
mede, dat Zondagmiddag om 14 uur
46 minuten 20 sec. wederom een
aardbeving werd geregistreerd. De
beving hield ongeveer drie minuten
aan en was twintig maal zoo zwak als
de hoofdbeving van Zaterdagmiddag
12.18 uur, doch driemaal zoo sterk als
de nabeving van Zaterdagmiddag
De aardbeving, welke Zaterdag in
ons land is waargenomen, is niet een
verschijnsel van vulkanischen aard,
maar een z.g. tektonische beving ge
weest. Zulk een beving ontstaat door
de verschuiving van twee gedeelten
van de aardkorst ten opzichte van el
kaar. Deze verschuiving heeft plaats in
de diepte, doch kan zich bij uitzonde
ring voortplanten tot aan de opper
vlakte. In die gevallen treden behalve
trillingen, ook bodemverschuivingen
op. Meestal blijft zij echter tot de
diepte beperkt. Alle sterke aardbevin
gen zijn tektonische. Van het punt van
de aardoppervlakte, vanwaar zich de
aardbeving schijnbaar voortplant, wor
den deze door mensch en dier gevoeld,
verderop slechts door gevoelige instru
menten, seismografen.
Men heeft hier niet te doen gehad
met een schudden van de aarde door
een verzakking, en ook niet met een
aardbeving, welke aan bijzondere om
standigheden te wijten is, het is een
gewone aardbeving geweest, zooals men
die in Nederland slechts weinig heeft,
maar die toch wel meer is voorgeko
men.
14.10 uur. Ook Zondagmiddag had
men wederom met een nabeving te
doen.
In den afgeloopen nacht tusschen vier uur
en half vijf is in Zeeuwsch-Vlaanderen we
derom een lichte nabeving waargenomen.
„Haarlem's Zauggenot" recipieert.
Het bestuur der Liedertafel „Haar
lem's Zanggenot" heeft Zondagmid
dag in gebouw „Zang en Vriendschap"
ter gelegenheid van haar 70-jarig ju
bileum een receptie gehouden die bij
zonder druk bezocht was. Talrijke
zangvereenigingen, koren, muziekge
zelschappen en kwartetten hadden
zich doen vertegenwoordigen en
meestal werd bij den gelukwensch
ook een fraai bloemstuk of een me
daille voor de komende jubileum-
wedstrijden, overhandigd.
De volgende vcreenigingen waren vertegen
woordigd: Haarlem's Symphonieorkest .Eu
terpe", „het Centraal Comité Koninginnedag",
Mannenkoor „Polyhymnia", Kinderkoor „De
Jonge Zangers", het mannenkoor van het
electriciteitsbedrij f uit Amsterdam, de Lieder
tafel „Onderlinge Oefening", Mannenkoor
„Harmonie", Harmonie Crescendo, Mannen
koor ,,d' Holland"'uit Amsterdam, Racing Zan
gers, Mannenkoor „Caecilia", de kwartetten
„Aurora", „Orpheus'5 en „Kunst en Vriend
schap", de H.O.V. en het H.O.V.-koor, de Kon.
Liedertafel „Zang en Vriendschap", Mannen
koor „Kunst en Broederschap" uit Amster
dam, Mannenkoor „Harmonie" uit Amsterdam,
het „Zuider Vrouwenkoor" uit Rotterdam, het
Doopsgezind Zangkoor, het Gem. kwartet „J.
S. Bach", de Haarlemsche Postfanfare, het
Palestrina koor Haarlem, het Mannenkoor „Jo-
hez", het kwartet ..Belcanto", Schoten's Chr.
Gem. koor, Chr. Gem. koor Haarlem en Zang-
lust uit Wormerveer.
Ook het „Stoop's Bad" te Haarlem was ver
tegenwoordigd. De commissaris van politie, de
heer E. H. Tenckinck had een schriftelijken
gelukwensch aangeboden.
De heer G. C. Wilmink sprak namens den
Bond van koordirigenten in Nederland en
noemde het een geweldige prestatie van een
zangvereeniging om 70 jaar te bestaan. Spre
ker hoopte dat ..Haarlem's Zanggenot" steeds
crescendo zou mogen gaan, waar hij trouwens
met een dirigent als den heer L. C. Keereweer
niet aan twijfelde. De voorzitter, de heer R. M.
v. d. Hart bedankte den heer Keereweer en
ook de overige sprekers voor de vele goede
wenschen. cadeaux en bloemstukken.
Tenslotte bood de heer P. de Graaf namens
verschillende Haarlemsche winkeliers en in-
dustrieelen nog enkele fraaie medailles en
andere prijzen voor den zangwedstrijd aan.
Verder waren felicitatiebrieven en -tele
grammen ontvangen van het gemeentebestuur
van Haarlem, jhr. mr. C. J. A. den Tex, bur
gemeester van Bloemendaal en van T. C.
Mollerus, secretaris van de Kamer van Koop
handel en van de stichting Haarlem's Bloei.
De aardbeving van Zaterdag heeft weer
eens bewezen, dat de aardbodem in Noord-
West Europa nog lang niet rustig is.
Velen zullen zich de aardbevingen van 20
November 1932 herinneren, welke in het ge-
heele land gevoeld werden. De haard van
deze bevingen lag te Uden in Noord-Brabant.
De eerste hoofdbeving werd gevolgd door een
achttal nabevingen en eerst 28 November
1932 werd de Hollandsche bodem weer rusti
ger.
Andere bevingen, welke ons nog meer of
minder versch in het geheugen liggen, zijn
die van 7 Juni 1931 (zeebeving in de Noord
zee), in den nacht van 1 op 2 Mei 1928 (oor
sprong midden-Nederland), van 14 Januari
1928 (Ardennen) en van 5 Januari 1926
(Eifel).
Zeldzaam zijn ten onzent de aardbevingen
dus niet. Vooral in het Zuiden van ons land
neemt men nogal eens schokken, uit de Ar
dennen en den Eifel afkomstig, waar.
Ernstige gevolgen hebben deze aardbevin
gen tot nu toe echter nog niet gehad.
WEEK-ABONNEMENTEN
dienen uiterlijk Woensdags avonds
betaald te zijn, daar de bezorgers op
Donderdag moeten afrekenen.
DE ADMINISTRATIE.
HEB JE AL ANTHRACIET
INCESLACEN TECEN DE
COEDKOOPE VOOR-
J A A RSPRIJ ZE N
DOE HET DAN NU!
Schouwfjeslaan23,Tel. 10070
(Adv. Ingez. Med.)
Vernielingen in verscheidene deelen van het land.
UIT Brussel, Gent, Antwerpen, Bergen en Luik stroomen berichten
binnen over de uitwerking van de aardschokken, die Zaterdag
middag ook Nederland in opschudding hebben gebracht. In vele
gevallen veroorzaakten de schokken in België een ware paniek.
Talrijke muren scheurden, ruiten sprongen, schoorsteenen en
meubelen vielen om. Het telefoonverkeer was in verscheidene steden
van het land gestoord.
Helaas heeft het natuurverschijnsel ook eenige dooden en een
aantal gewonden geëischt.
De schok was zóó krachtig, dat de seismografen er door buiten
werking werden gesteld.
Gestoord telefoonverkeer.
Het blijkt, zoo meldt Belga, dat te Brussel
als gevolg van de aardschokken geen ernstige
schade werd aangericht. Wel werd onder de
bevolking eenige beroering teweeg gebracht.
In het parlementsgebouw constateerde men
eenig gerommel gevolgd door doffe slagen. De
grond begon te trillen en vervolgens te schok
ken. In de Wetstraat zetten de menschen het
op een loopen.
Op de renbaan te Heysel, waar juist een
wedstrijd zou beginnen, begonnen de paarden
door het trillen van den grond met te reagee-
ren alsof zij in draf wilden gaan, toen alles
weer kalm werd.
De tribunes, waarop zich veel toeschouwers
bevonden, bewogen. In het gebouw zelf is een
glazenwasscher van een ladder gevallen.
Een schooljongen werd getroffen door stuk
ken van een schoorsteen, welke door den aard
schok was vernield.
Voorts werden vier personen door losge
raakte dakpannen gewond
Op de Nieuwe Beestenmarkt en in de dok
ken te Gent hebben twee arbeiders steenen
op het hoofd gekregen. Zij moesten, daar zij
ernstig gewond werden, naar een ziekenhuis
worden overgebracht.
In de Wondelghemstraat is een steenen
kruis van ongeveer 300 kg. dat op de St. Jo-
sephskerk was geplaatst, op straat terecht ge
komen. Een groot gedeelte van den muur werd
vernield. Op verscheidene plaatsen zijn muur-
versieringen in stukken gevallen.
Brand als gevolg der beving.
Een brand, welke naar men meent, veroor
zaakt is door een kortsluiting, die door de
aardbeving was ontstaan, heeft te Gent een
gedeelte van eenige gebouwen verwoest, terwijl
ook artikelen in een cartonnagefabriek een
prooi der vlammen zijn geworden.
Het vuur deelde zich ook mede aan een
buizenfabriek. waar een schade van naar
schatting 200.000 franken werd aangericht.
Te St. Amandsberg heeft een man,
die door den aardschok van de wijs
Het bestuur van ..Haarlem's Zanggenot" hield gistermiddag een drukbezochte
receptie ter gelegenheid van het 70-jarig jubileum. Zittend v. 1. n. r.: de heeren
J. Bremer, penningmeester, R. M. v. d. Hart, voorzitter, W. J. Korte, le-secretaris,
L. C. Keereweer, directeur. Staande v. 1. n. r.: A. Vos, J. Heeseman, W. A. Brink
man, B. Ai Cassee Sr., W. Duin en M. van Dijk.
was gebracht, zich onder een wagen
geworpen. Hij werd op slag gedood.
Te Kortrijk zijn tal van daken vernield. De
straten liggen e.r bezaaid met dakpannen. In
het Begijnenhof zijn bijna alle huizen ge
scheurd. Een man, die voor zijn vensterraam
stond te kijken, werd op straat geslingerd. Met
een gebroken been werd hij opgenomen.
Te Kruishoulhem werd een man, die
zich in een in aanbouw bevindend huis
bevond, tengevolge van het instorten
van een muur, gedood.
Naar nog uit Moeskroen wordt gemeld ls ook
daar ernstige schade aangericht. Volgens dit
bericht zouden te Moeskroen drie en te Kort
rijk tien personen gekwetst zijn.
Ook schokken te Aken.
Te Aken werden twee tamelijk ernstige
schokken waargenomen. Er werd geen schade
aangericht, doch in verscheidene huizen kwa
men de meubels van hun plaats.
In Frankrijk
Vijf schoolmeisjes hebben te Tourcoing snij-
wondjes opgeloopen tengevolge van het bre
ken van een ruit in een schoolgebouw. Dit ge
schiedde ten tijde van den aardschok.
De aardschokken zijn in Frankrijk o.a. te
Parijs waargenomen.
Opschudding in de
Londenschc City.
Havas meldt, dat de aardschokken, welke
Zaterdag aan weerszijden van het Kanaal zijn
waargenomen, door het observatorium te Kew
worden gekenmerkt als „een plotselinge he
vige aardbeving". Te Kew werden de schok
ken gedurende bijna vijf minuten waargeno
men. Vooral in de Londensche City schijnt
men de stooten te hebben gevoeld. Er ont
stond eenige opschudding onder de talrijken,
die zich van hun kantoren huiswaarts bega
ven. In Ramsgate kwamen verscheidene sche
pen in beweging en in Ipswich was de telefoon
verbinding eenige minuten gestoord.
De schokken werden ook zeer sterk gevoeld
in Woolwich. Een aantal geparkeerde auto's
zette zich hier uit zichzelf in beweging.
Op hetzelfde oogenblik als te Parijs en
Londen ook te Istanboel lichte aardschokken
waargenomen.
De aardschokken herhalen zich.
Zondagmiddag is evenals in Nederland op
nieuw een lichte aardschok gevoeld, welke
eenige seconden aanhield. De nieuwe schok
werd omstreeks 14 uur 10 gevoeld door het
personeel van het observatorium te Ukkel,
alsmede o.a. te Etterbeek, Vilvorde, en Koekel-
berg en Waterloo. Het epicentrum van dezen
tweeden schok bevond zich op 60 kilometer
afstand van Brussel, waarschijnlijk in weste
lijke richting.
De aardschok van Zondagmiddag is door
het Koninklijk Observatorium te Brussel vast-
om 14 uur 26 minuten en 30 seconden. De
trilling was veel zwakker dan de eerste tril
ling van Zaterdag en in kracht veel eer gelijk
aan de tweede beving, welke Zaterdag om 14
uur 10 werd waargenomen.
In den afgeloopen nacht heeft het
observatorium van Ukkel wederom
de eerste schok waargenomen te 3.46
uur. Deze schok was vrij sterk, doch
niet zoo krachtig als de schokken van
Zondagmiddag te 14.26. Hij duurde
ongeveer zeven seconden.
De tweede schok welke minder krachtig
was, werd gevoeld te 3.57 uur en duurde twee
seconden. De apparaten werden thans niet
vernield.
De schok werd gevoeld te Braine-le-Comte,
waar hij gepaard ging aan een onderaardsch
gerommel, alsmede te Tubize, Soignies en
Oudenaerde.
Sommige menschen meenden, dat de
schokken van vannacht heviger waren dan
die van Zondag, doch dit is onjuist.
