ohs
R
Reisbureau DU MEE
Wenscht gij advies
I
Een Hongaarsch geschenk voor
Koningin Wilhelmina.
Uit het verleden van Elswout.
6 dagen
f43.-
T5 /tee
Spec. Meubel Aanbieding
Centraal Middenstands Bureau
Tandtieelk. Inrichting
Kunstgebitten
Reclame Reis
Luxemburg
en Parijs....
45oo
53oo
75oo
175oo
voor Uw advertenties?
Be! 10724 of 14825 op
DINSDAG 14 JUNI 1938
HS'ARLE M'S D A G B U A D
Uiting van dankbaarheid voor de Nederlandsche
gastvrijheid in de oorlogsjaren.
Feestavond als inleiding.
Onze correspondent meldt ons uit Boeda
pest;
EEDS sedert geruimen tijd heeft
het plan bestaan, dat het Hongaar-
sche volk, dat zooveel van standbeel
den houdt, en er in zijn eigen hoofd
stad zooveel bezit, onze Koningin een ge-
denkteeken zou aanbieden ter herinnering
aan alles, wat ons volk gedurende en na den
grooten wereldoorlog voor de Hongaarsche
kinderen gedaan heeft. Niet minder dan der
tigduizend Hongaarsche spruiten, thans alle
groot geworden, werden in die moeilijke tij
den gastvrij in ons land opgenomen. De
Hongaren zijn ons daar nog altijd dankbaar
voor. Iedere landgenoot, die Hongarije bezoekt
zal onmiddellijk kunnen constateeren, dat
Nederlander-zijn hier iets heel bijzonders
beteekent. Alle harten van de Hongaren gaan
direct voor u open.
Het oorspronkelijke idee van het aanbieden
van een standbeeld is uitgegaan van den be
kenden Hongaarschen kunstschilder Ernö
Barta, die in 1934 een lezing hield in den
Haagschen Kunstkring en die sindsdien nog
herhaaldelijk in ops land geweest is.
Professor Ferenc Sidlo, een van de ver-
maardste Boeaapester beeldhouwers, voelde
er zich onmiddellijk toe aangetrokken dit
denkbeeld een vasteren vorm te geven en zoo
vervaardigde hij een model, naar hetwelk het
monument zal worden geschapen. Het gedenk-
teeken stelt een Hollandsche vrouw, een
moeder voor, in nationale kleederdracht, die
twee Hongaarsche kinderen bij zich heeft.
Een meisje draagt zij op haar arm en een
jongen drukt zich, staande, tegen haar aan.
Deze groep wordt in brons uitgevoerd. Zij zal
een hoogte krijgen van ongeveer 2 meter 30.
Het voetstuk wordt van Hongaarsch marmer
gemaakt en zal ook nog 2 meter hoog zijn.
Het werk wordt geheel in Hongarije uitge
voerd. Dan eerst wordt het naar Nederland
gezonden, waar het vermoedelijk in Den Haag
of in Amsterdam een plaats zal krijgen.
Feestavond als inleiding.
MEN wil, dat de heele Hongaarsche natie
aan de kosten van dit geschenk zal bij
dragen en daarom wordt thans een grootsche
actie op touw gezet, welke ingeleid werd
door een alleraardigst tuinfeest in Feszek,
de Hongaarsche kunstenaarsclub, een ver-
eeniging, die reeds sedert 37 jaar bestaat
en waarvan de Hongaarsche aartshertog
Albrecht die vaak als candidaat voor den
Hongaarschen troon genoemd werd, de be
schermheer is.
Er waren tal van voorname persoonlijkhe
den op dit feest verschenen. Onze Neder
landsche gezant was helaas verhinderd te
verschijnen, daar hij aan een diplomatiek
souper moest deelnemen, maar men zag den
kanselier van het Gezantschap den heer Ar
nold en echtgenoote en den heer J. F. van
Oldenborgh, den vertegenwoordiger van de
K. L. M., en onze Nederlandsche zangeres
Sonja ten Kate Kovalefska. Verder waren
.o.a. aanwezig graaf Paul Teleki, die minis
ter van onderwijs is. de bekende politicus
Tibor von Eckhardr, baron Villanyi van
het ministerie van buitenlandsche zaken en
de Protestantsche bisschop Ladislaus Ravasz
en verder tal van heeren en dames van de
Hongaarsche arislicratie. Het feest vond in
den tuin van het gebouw van Feszek plaats.
Er brandden tal van roode en blauwe lichtjes
tusschen de slingers van den wilden wingerd,
die dit waarlijk idyllisch stukje grond met
hun ranken omgeven. Het podium was met de
Nederlandsche driekleur en oranje-linten als
mede met boompjes in oranje gedecoreerde
potten versierd.
In het trappenhuis van het gebouw zelf
stond het model van het gedenkteeken opge
steld te midden van de Nederlandsche kleu
ren en oranje en fraaie planten. Boven het
model was een beeltenis van onze Koningin
aangebracht. De secretaris van de club, de
heer Nandor Korcsmaros, hield een korte
toespraak in het Nederlandsch zonder dat
hij onze taal ooit geleerd had. De heer Van
Oldenborgh had de woorden phonetisch voor
hem opgeschreven. Hij sprak nu over ,.de
mujlikszte tèjden fan de cheszhidenisz fan
honcharéje" en over de Hollandsche „chaszt-
fréjheid". Toen de naam van onze Koningin
genoemd werd stonden alle aanwezigen spon
taan op om luid te applaudisseeren. hetgeen zij
ook weer aan het einde van de rede deden.
Verschillende kunstenaars lieten zich nu
hooren, o.a. de Grieksche operazanger Con-
stantin Liontas, die sedert negen jaren in
Boedapest woont en hier gestudeerd heeft, de
violist Tamas Mayar. die vroeger als Hon
gaarsch pleegkind in ons land geweest is en
Anne Rosell. een begaafde coloratuurzange
res van de Metropolitan Opera in New-York,
die een overweldigend succes behaalde. Verder
dansten nog Bella Bordi en Ladislaus Kös-
zeghi van het opera-ballet, die hun kunst
kort geleden nog in Nederland getoond heb
ben.
Een gezellig dansje besloot het feest, dat
nog tot laat in den nacht geduurd heeft.
W. M. BEKAAR.
(Reeds In een deel der vorige oplaag opge
nomen.)
BLOEMENDAAL
WIJZIGING REGLEMENT VAN ORDE VOOR
VERGADERINGEN VAN DEN RAAD.
B. en W. schrijven o.m. aan den Raad:
Gedeputeerde Stateen van Noordholland
achten het niet toelaatbaar, dat een raads
lid zich van stemming onthoudt. Zij mee-
nen, dat elk raadslid bij een stemming ver
plicht is zijn stem uit le brengen. Mitsdien
geven Gedeputeerde Staten in overweging om
in te trekken het raadsbesluit van 21 April
1938 tot wijziging dienaangaande van het Re
glement van Orde (artikel 29).
Hiertegen wordt door B. en W. het volgen
de aangevoerd:
Dat onder alle omstandigheden het stem
men over in de raadsvergadering aan de orde
gestelde onderwerpen een staatsrechtelijke
plicht dere raadsleden is, kunnen B. en w.
niet zonder meer toegeven. Vergeefs zochten
zij naar een wettelijke bepaling, waarop een
dergelijke stemplich: kon gefundeerd wor
den.
De Gemeentewet regelt alleen het blanco
stemmen (art. 56). Bij de wijziging dezer Wet
in 1931 werd vastgesteld, welke waarde aan
blancobriefjes voor de toepassing van ge
meld artikel zoude zijn toe te kennen. Ech
ter diende deze bepaling slechts om een einde
te maken aan de oude strijdvraag „of leden,
die bij stemming over personen blanco stem
briefjes hebben ingeleverd, wel hebben ge
stemd, of zij in de terminologie van het on
derwerp, aan het nemen van het besluit heb
ben deelgenomen", en werd dus over een
plicht om te stemmen geen uitsluitsel ge
geven.
Het komt voor. dat een raadslid een onder
werp nog niet rijp acht voor een beslissing
met „voor" of ..tegen". Hij kan zich dan te
gen een stemming verzetten Maar wordt de
stemming door een meerderheid in den Raad
doorgedreven, dan zoude hij volgens het
standpunt van Gedeputeerde Staten verplicht
zijn een oordeel le vellen, niettegenstaande
hij in een dergelijk geval voor een oordeel
den tijd nog niet gekomen acht. Ook de mo
tiveering van zijn stem zal geene verandering
kunnen brengen in de gevolgen, die vooral in
kwesties van persoonlijken aard. de bedoeling
van het raadslid verre kunnen voorbijstre
ven.
In den Raad van Bloemendaal heeft een
6-tal raadsleden dan ook gemeend de vrijheid
van het raadslid in vollen omvang te her
stellen en daardoor de waardigheid van den
Raad te verhoogen
B. en W. meenen dan ook in overweging
te moeten geven het raadsbesluit van 21 April
1938 tot wijziging van artikel 29 van het Re
glement van Orde voor de vergaderingen van
den Raad te handhaven.
UNIFORMEN TIJDELIJKE AGENTEN.
B. en W. schrijven den Raad:
Zooals U bekend is worden elk jaar gedu
rende de maanden Juni, Juli en Augustus een
viertal tijdelijke agenten van politie be
noemd voor den dienst aan het Noordzee
strand. Deze tijdelijke agenten zijn verplicht
de voorgeschreven uniformkleeding voor
eigen rekening aan te schaffen. Bij de hui
dige bezoldiging van deze tijdelijke agenten
(f 1400 per jaar, eventueel verhoogd met een
toelage van f 25 of f 50 per jaar voor het bezit
van een diploma) is het voor vele gegadigden
een bezwaar een bedrag van pl.m. f 60, zijnde
de kosten der kleeding, uit te schieten. Het
gevolg van deze omstandigheid is, dat som
mige sollicitanten niet voor de tijdelijke be
trekking in aanmerking wenschen te komen,
waardoor ten slotte niet steeds op de meest
geschikte personen de hand kan worden ge
legd.
Ten einde hierin verbetering te brengen
stellen wij U voor te besluiten dat de tijde
lijke agenten, die gedurende de zomermaan
den dienst doen, hun kleeding van gemeente
wege in gebruik ontvangen, zooals dit ook
reeds voor de reserve-agenten, die slechts
sporadisch in dienst worden genomen, in de
betreffende verordening is bepaald. Hiermede
zal in maximum een bedrag van pl.m. f250
per jaar gemoeid zijn. Voor eenige volgende
jaren zullen alleen kosten van reiniging en
eventueel vermaking der kleeding gemaakt
behoeven te worden.
RIETSALON dubbel riet 3 pers. bank 2 fauteuils noten tafel, vee-
rend met losse kussens Vocht Echte velour van f 225 voor
152,50
OLD. FIN. EETKAMER: Pracht Dressoir, uitschuiftafel, 2 fau
teuils, 4 stoelen zwaarste uitvoering van f195 voor ƒ137,50
4 ENG CLUBS pracht model figuur riet van f 95 voor 57,50
4 MODERNE CLUBS prima stoffeering van f 85 voor 42,50
OLD. FIN. DAMESBUREAU met laden van f 35 voor 22,50
2 FAUTEUILS, 4 STOELEN met patent veeren van f 32,50
voor 22.50
2 CRAPAUDS, 4 STOELEN met patent veeren van f 55
voor 35,
RIETSALON BANK. 2 FAUTEUILS, tafel Vocht Echte
velour van f 145 voor S 95,
OLD. FIN. BUREAU MINISTRE met 5 laden en kast
van f 52.50 voor voor f 32,50
DRESSOIR EIKEN en Noten met laden en vitrine van
f 25.— voor v<>or f 16,75
Verder Theemeubel, Halbank. Halkist. boekenkast tevens
bureau .slaapkamer bedstel. pracht Old. Fin. Salontafel enz.
enz. het een en ander dagelijks geheel vrijblijvend te zien van
10 tot 8 uur aan het bijkantoor van het
voor verkoopactie en bemiddeling
HAARLEM KLEINE HOUTWEG 31 TELEFOON 14567
(Voor zoover de voorraad niet voldoende is genieten leden
voorkeur. Opgave voor lidmaatschap dagelijks van 10 tot 8 uur.
Kosten 50 cent per jaar).
Gekochte goederen worden zoo noodig gratis bewaard.
K. ACKEMA
Bekende lage tarieven.
Spreekuren 2—3 dag.
Maandags
Dinsdags 's morgens
Donderdags i 9—10
Zaterdags
Dinsdags
Vrijdags
's avonds
7-8
IORDENSSTRAAT 60
bij den Wagenweg
Stichting Coué
Directeur B. van der Meer
Keizersgracht 495a. A dam
Telefoon 37030
TOEPASSING DER
AUTO-SUGGESTIE.
Voordracht door den Heer
B. v. d. Meer op Donder
dag 16 Juni a.s.. 's avonds
8.15 uur, in Gebouw Pro
testantenbond. ingang
Vestestr. 1. Entree 25 ct
De „lustplaats" in 1746.
Nu ter gelegenheid van het regeerings-
jubilé van H.M. de Koningin eind Augus
tus op Elswout" een historisch openlucht
spel opgevoerd zal worden, trekt dit mooie
buiten in Overveen veler belangstelling
Daarom is het van belang te bladeren in het
historieboek. De heer C. J. Gonnet heeft
Indertijd voor het jaarboek der vereeniging
jyHaerlem" daarover een studie geschreven,
waarin hij vertelt, dat omstreeks 1630 Carel
Molijn, een tuijndersgast zijn ambacht prijs
gaf en in dienst trad van een lakendrapier
te Haarlem om op het kantoor te werken.
Na eenigen tijd kwam zijn meester te over
lijden en Molijn wist niet beter te doen dan
met de rijke weduwe te trouwen. Hij werd
toen een rijk en machtig koopman. Zijn
schepen voeren op de wereldzeeën en alles
ging voor den wind, zoodat hij over tonnen
gouds te beschikken kreeg..
Eerst bouwde hij een mooi huis aan de
Kraayenhorstergracht (thans Nassaulaan).
Maar toen dat in 1634 klaar was, ging dp
eerzucht van Moiijn nog verder, hij ging een
prachtige „hofstede" stichten. Dat was het
begin van „Elswout". Hij kocht groote
stukken wei- en duinland onder Overveen en
liet daar een groote „lustplaats" zetten. Er
werkten honderden arbeiders bij het af
graven van de duinen, en het bouwen, van
het groote huis. Op Zondag trokken de wan
delende Haarlemmers naar Elswout om zich
te overtuigen van het vorderen van het
werk.
Maar nog voor alles klaar was keerde het
fortuin Molijn den rug toe. Zijn schepen ver
gingen of werden door schuimers buitgemaakt,
factoors gingen er met zijn geld en kooplieden
met zijn goed van door. Het einde was een
bankroet, zóó zelfs, dat Molijn later van de
armen moest worden onderhouden.
De hofstede Elswout die half klaar was
celis. Hij liet haar voltooien en liet haar bij
kwam toen in het bezit van den Heer van Mar-
zijn dood aan zijn zoon na. Marcelis Sr. was
De Ingang van het buiten in 1746.
handelaar in ijzer en geschut. Hij was in 1638
de voornaamste leverancier te Amsterdam van
net buskruit aan den vijand in Zuid-Neder
land.
Marcelis kocht nog veel grond ter vergrooting
van het bezit van Elswout, nu Marcelis-hoeve
genaamd. Tot de bezitting behoorde ook het
zoogenaamde Volmeer, een in 1739 verzand
meer ten zuiden van Kraantjelek. Vroeger was
dit Volmeer eigendom geweest van den Haar-
lemschen kunstschilder Maarten van Heems
kerk. Hij vermaakte de opbrengst als huwe
lijksgift aan de twee bruidsparen die hun hu
welijk lieten inzegenen op zijn graf in de
Groote Kerk te Haarlem.
In 1660 was de lustplaats van Marcelis zoo
ver gereed, dat hij daar een voornaam gezel
schap kon ontvangen. De Prinses Royale, we
duwe van Willem H, was met haar zoon Wil
lem III, Prins van Oranje, toekomstig Koning
van Engeland, te gast genoodigd door den
Magistraat der Stad Haarlem. Zij kwamen
met een gevolg van 266 personen. Marcelis ont
ving de gasten ook op zijn landgoed. Zij kwa
men met 13 „koetzen" te Overveen, waar alles
voor een luisterrijke ontvangst in gereedheid
gebracht was. Ter eere van de gasten sprong
een fontein van duinwater, terwijl de zeld
zaamste vruchten en dranken werden aange
boden. In de Orangerie van het buiten werden
in dien tijd ananassen en andere exotische
gewassen gekweekt.
Eenige jaren later bezocht Christian Knorr
van Rosenroth. directeur van de Kanselarij
van den Paltsgraaf, Elswout. Hij zegt in zijn
reisverhaal o.a.: „Het huis is zoo mooi dat het
geen Koning zou tegenstaan en de tuin is een
lustoord met mooie vijvers. Uit zijn beschrij
ving blijkt verder dat in het huis een beelden
galerij was waarin ook vele kostbare schilde
rijen hingen. De tuin langs de Noordzijde
van het huis werd ingesloten door een muur
met poortbogen, waaron twaalf beelden ge
plaatst waren. In het midden was een heerlij
ke waterpartij met een koperen, het bronnat
voortbrengende beeld van Neptunus en daar
omheen duiven, een dolfijn, kreeft, armadille
(gordeldier», krokodil, papagaai en schildpad,
alle van koper, water uitspuwende en rusten
de op steenen voetstukken; een beek sloot dit
kunstwerk af.
Er werd gesproken van „de wonderen van
Elswout".
De zoon van Marcelis liet zich niet veel
aan de bezitting gelegen liggen, zoodat die
verwaarloosd werd In 1703 bracht het bui
ten in een veiling dan ook slechts f 28.600 op.
De bezitting was toen 12 moregen 350 roe
den. Ook de zanderij en de Zanderkolk
(Brouwerskolk» behoorden daartoe.
Onder de latere eigenaren van Elswout be
hoorde ook Mr. Gualtherius Boudaen, bur
gemeester van Amsterdam, die omstreeks
1750 het landbezit 'nog uitbreidde. Prins Erf
stadhouder Willem V. die in 1767 getrouwd
was met Prinses Wilhelmina van Pruisen,
kwam op 16 April 1768 met zijn gemalin te
Haarlem om de bloemen te bekijken en werd
toen ook op Elswout ontvangen. In dien tijd
gold het: wie het onvergetelijke Elswout niet
gezien heeft, is niet in Kennemerland ge
weest.
In 1805 kocht Willem Borski Elswout voor
f 65.000. De oppervlakte was toen 119 morgen
en 113 roeden. Later ging het over in de
handen van de Erven van der Vliet.
Het tegenwoordige huis, dat staat op de
zelfde plaats waar het vroegere stond, werd
gebouwd door W. Borki Jr., maar het werd,
toen deze eigenaar in 1884 te Cannes plot
seling overleed niet voltooid.
Ook thans is Elswout nog een uitgestrekt en
mooi landgoed.
Natuurbeschermers hopen dat er een
weg gevonden zal worden om Elswout
11 een natuurreservaat op te nemen
>pdat het ongeschonden bewaard
blijft en voor vrije wandelingen kan
worden opengesteld.
Vertrek iederen Maandag
3 dagen BELGIë en LUXEMBURG. Ver-
I trek: 20 Juni, 4, 18 en 25 Juli, 1, 8, 15, 22
en 29 Aug.. 5 en 12 Sept
3 dagen RIJN met Boottocht. Vertrek
iederen Maandag
3 dagen ARDENNEN en VALKENBURG.
Vertrek iederen Maandag
4 dagen LUXEMBURG „Klein Zwitser
land". Vertrek v.a. 27 Juni iederen
Maandag
4 dagen RIJN met Boottocht. Vertrek
iederen Maandag
4 dagen RIJN en WIESBADEN. Vertrek
iederen Maandag
6 dagen LUXEMBURG „Klein Zwitser
land". Vertrek iederen Maandag en Zon
dag 7 Augustus
6 dagen VALKENBURG, ARDENNEN en
EIFEL, vertrek iederen Maandag
6 dagen RIJN, 18 en 25 Juli, 1, 8 en Zon
dag 21 Augustus
6 dagen ROMANTISCHE HARZ. Vertrek
27 Juni, 11 en 25 Juli, 1, 15 en 29 Aug. en
5 Sept
7 dagen ZWARTE WOUD en VOGEZEN.
Vertrek 4, 18 en 25 Juli, 1, 8 en 22 Aug.,
5 Sept
9 dagen ZWITSERLAND. Vertrek op de
Zaterdagen: 25 Juni, 16 en 30 Juli, 13 en
27 Aug. en 10 Sept. Terug Zondags
avonds
18 dagen BERLIJN, PRAAG, WEENEN
en BOEDAPEST. Vertrek 5 Juli en 13
Augustus
0 DAGTOCHTEN HOLLANDSCH SCHWARZWALD 300
HOOGE VELUWE incl. entrée300
Op aanvraag zenden wij U
GRATIS 'n uitgebreid Reis
programma m. dagindeeling
OUWEHAND's DIERENPARK incl. entr.
ALKMAARSCHE KAASMARKT en VO-
LENDAM
GIETHOORN het Holl. Venetië
HOLTERBERG, 'n brokje ongerepte
natuur
MONTFERLAND
ANTWERPEN met Boottocht op
Schelde
BRABANTSCHE VENNEN
0 Knip deze
advertentie
uit, dat komt
U van pas!!
Kruisweg 27. Tel. '6166 - Garages Rozenstr 13 en I3A en 5i M. Tel. 12566
en wij zenden U een vertegenwoordiger
