Haarlem's Dagblad
De Oude Koning.
Een oordeel.
McCall ter dood
veroordeeld.
Huiszoekingen in Indië
VAN BREEMEN'S
ANTHRACIET
/Wf
BERICHT
Het belangrijkste
55 e Jaargang No. 16866
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082, Hoofdrcd. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Vrijdag 17 Juni 1938
Abonnementen per week f0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
poet f 3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advcrtentiën: 1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclame» f 0.60 per regcL
Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60, elke
regel meer f 0.15. Groentjes *ie rubriek.
De oude Koning in het hooge Noorden
heeft zijn tachtigsten verjaardag gevierd.
Het is weinigen gegeven een zoo hoogen
leeftijd te bereiken in zulk een volmaakte
gezondheid van lichaam en geest. En wel
heel zelden moet dit een vorst ten deel ge
vallen zijn. Er is veel dat het leven der Ko
ningen bedreigt, er is in ieder geval veel dat
het beproeft. Wie beseft niet de waarheid
van het woord, dat het eenzaam is te toeven
op de hoogste toppen? Koning Gustaaf van
Zweden moet een man van buitengewone
vitaliteit zoowel als van buitengewone men-
schenkennis zijn en welk „vak" is in de
practijk des levens van hooger waarde dan
menschenkennis? Hij, afstammeling van
dien wonderlijk-begaafden sergeant-majoor
uit het leger van den Grooten Keizer, den
soldat-de-fortune Bernadotte die het tot
maarschalk van Frankrijk bracht, gekozen
werd tot kroonprins van Zweden en tenslotte
als Koning Karei xn Johan de eenige zou
zijn der figuren uit het Bonapartistische
sprookje die een blijvende dynastie zou
scheppenhij Koning Gustaaf moet wel
met eenige der grootste eigenschappen van
dezen voorvader bedeeld zijn. En dus heeft
Zweden niet een verplichte hulde aan zijn
ouden vorst gebracht maar getoond, onmis
kenbaar getoond, dat het van hem houdt en
blij is hem nog te bezitten.
Als constitutioneel Koning heeft hij niet
alleen zijn positie en de beteekenis van zijn
taak tenvolle begrepen maar zich buitendien
met de groote levenskracht, het sterke opti
misme en den democratischen zin, hem eigen,
aan de snelle veranderingen van zijn tijd
weten aan te passen. Hij heeft ze niet alleen
begrepen maar ook aanvaard, met kennelijke
blijmoedigheid en met geloof in de toekomst.
Dat is wel een zeer groot geluk voor een oud
man, een groot en zeldzaam geluk en de ont
roering waarmee zijn volk hem gehuldigd
heeft moet hem zelf tot diepe dankbaarheid
hebben gestemd. Want niet alleen de hoogst
geplaatsten zijn meest eenzaam, ook zoo
vele, vele oude menschen zijn het omdat zij
vervreemd zijn van den nieuwen tijd, omdat
hun tijdgenooten hen ontvallen en zij het
nieuwe niet aannemen kunnen. Deze een
zaamheid is Koning Gustaaf bespaard geble
ven.
..Men" heeft zich wel eens verwonderd over
zijn hardnekkig-volgehouden sportbeoefe
ning als ,Mr. G." Dezelfde men heeft zich
verbaasd over zijn gemoedelijke partijtjes
bridge, ten paleize, met socialistische mi
nisters. Eii over zooveel meer in zijn eenvou-
digen, vriendschappelijken omgang met ge
wone menschen uit allerlei kringen der sa
menleving. Des te vreemder scheen dat alles
na de vormelijke tradities van het Zweed-
sche hof uit vroeger jaren en bij de onmis
kenbare liefde voor titels en uniformen, den
Zweden eigen. Maar hij koos zijn eigen on-
gewonen weg en deed dat goed. Hij voelde
blijkbaar steeds juist aan wat hem jong kon
doen blijven in zijn levensopvattingen en in
zijn omgang met anderen, wat hem het best,
op zoo hoogen leeftijd, kon doen beant
woorden aan de zware taak, de hoogste in
den lande te zijn en temidden van een zeer
talrijke familie het hoofd der dynastie.
Wij hebben in de laatste jaren kunnen
waarnemen hoe gelukkig de onderlinge ver
standhouding tusschen de Scandinavische
volken zich verinnigd heeft. In een verscheurd
Europa staan eenheid en samenwerking van
Zweden, Noorwegen, Denemarken en Finland
als een schoon voorbeeld van hoe het wel
moet, en kan. Daar geen oorlogsgevaar, geen
incidenten zelfs. Wel die groote jaarlijksche
Dag van het Noorden, waarop Koningen en
ministers zich tot alle volken richten en de
vriendschap van Scandinavië wordt gevierd.
Het is welbekend dat Koning Gustaaf zeer
veel tot de wording van deze moderne, in de
rest van Europa met verbazing aanschouwde
statenverhouding heeft bijgedragen. En dat
kon ook wel niet anders, want hij was niet
alleen oud en ervaren maar immers ook be
reid tot aanvaarding van het nieuwe. En
hoevelen in het verwarde Zuidelijker Europa
hebben niet uit dit voorbeeld de hoop geput,
dat het wellicht den weg zou blijken te wijzen
naar een nieuw Europa, dat wij dit als het
ware teeken van beter tijden moesten be
groeten!
Die hoop is er nog steeds. Er zijn niet alleen
rampen in Europa geweest in de laatste twin
tig jaren. Er zijn veel grooter rampen bij her
haling vermeden. De Tijd schijnt ons nog
immer de kans te geven. En in het Noorden
brandt een vlam van nieuw leven die even is
opgelaaid en voor allen zichtbaar geworden
op den feestdag van Koning Gustaaf
De Oude Koning is wel een zeer gezegend
man.
R. P.
„JODENBANKEN" IN BERLIJN.
BERLIJN, 17 Juni. Voor het eerst zijn
thans in het centrum der stad „ghetto-ban-
ken" geplaatst en wel in den Lustgarten, waar
thans zestien banken voorzien zijn van het
opschrift „Niet voor Joden" en twee banken
van de woorden „Alleen voor Joden".
(United Press)
WISSELKOERSEN AMSTERDAM.
10.15 uur:
Londen 8.96.
Berlijn 72.80.
Parijs 5.02 1 4
Brussel 30.68.
Zwitserland 41.39.
New-York 1.80 3/16.
(De Amerikaan Martin, die als
directeur van een maatschappij,
die instrumenten maakt voor pe-
troleumwinningIndiè bezocht
verklaart in „World Petroleum"
dat een flinker en bekwamer stel
menschen dan de Hollanders in
de aardolie-industrie niet is te
vinden. Zij staan aan den top.)
Wij zijn geneigd, en al te veel helaas,
Om eigen kracht en kennis af te breken,
Men acht den vreemdeling ons steeds de baas.
Door deze dom bescheiden bril bekeken.
Kijk niet naar hier. maar naar het buitenland,
Beweert men vaak, daar kunnen wij het leeren,
Bij ons zijn slapheid slechts en onverstand.
Het wordt hoog tijd. dat wij ons corrigeeren.
't Is zeker wijs, en leerzaam bovendien.
Om niet alleen zichzelf maar goed te achten,
Maar altijd naar den vreemdeling te zien,
Ter wisseling van nuttige gedachten.
Maar omgekeerd is 't dom, om altijd door,
Te denken, dat de and'ren -'t beter rooien,
De Hollander heeft er geen reden voor,
Zichzelf in kracht van kennis weg te gooien.
Daar ligt een oordeel van een Amerikaan,
Die in de Oost een tijdje heeft verbleven,
Hij bood het niet als holle frase aan.
Hij heeft het in een tijdschrift neergeschreven.
Wat deze man zoo vleiend heeft verklaard,
Over het werk op onze olievelden,
Is als deskundig oordeel dubbel waard,
Maar waarom zou het niet voor andren gelden?
Hij schreef van wat hij zag en waar hij kwam,
Van vele duizenden, in d'Oost of hier gebleven.
Behoorend 'tot denzelfden ouden stam.
Mag stellig 't zelfde worden neergeschreven.
Niet steeds staan Nederlanders aan den top,
En 't is niet goed zichzelve te verheffen,
Zij brengen echter flink hun aandeel op
En 't is een fout, als wij dat niet beseffen.
P. GASUS.
Terechtstelling op den
eleclrischen stoel
MIAMI, 16 Juni. McCall, de ontvoerder
van Skeegie Cash, is ter dood veroor
deeld. Hij zal door middel van den
electrischen stoel worden terecht ge
steld. (Reuter.)
PERSONALIA.
Te Amsterdam is geslaagd voor het examen
Financieele Rekenkunde, als laatste onderdeel
van het Voorbereidend Vakexamen van het
Nederlandsch Instituut van Accountants: Mr.
L. G. van Dam te Haarlem.
Loontoeslag bloeinbollenpellen.
Voorstel van den Bedrijfsraad als proef
aanvaard.
In verband met het door den bedrijfsraad
voor het bloembollenbedrijf gedane voorstel
om te bevorderen, dat zoo mogelijk de arbeid,
welke vrouwen verrichten bij het tulpenpellen
door werklooze mannen zal geschieden en
daarvoor een tijdelijke afwijking van de steun
regeling toe te staan, heeft de minister van
Sociale Zaken besloten voor de gemeenten
Hillegom, Lisse. Noordwijkerhout, Noordwijk
Voorhout en Sassenheim een regeling te
treffen, welke er toe strekt op de basis van
vrijwilligheid gedurende dit jaar aldaar een
proef te nemen met de vervanging van vrou
welijke door mannelijke arbeidskrachten.
Ter gelegenheid van den Corpus Dominidag worden de straten van het bij Rome
gelegen stadje Genzano op kunstzinnige wijze met bloemen versierd.
De Zangwedstrijd van
Opening door den burgemeester.
Naar wij vernemen zal de groote nationale
zangwedstrijd van de Liedertafel „Haarlem's
Zanggenot", Zondag 19 Juni des middags te
half twee door burgemeester dr. J. E. baron
de Vos van Steenwijk officieel geopend wor
den.
De Ylaamsche Weg is klaar.
Een nieuwe verbinding tusschen Haarlem en
Overveen.
Zaterdag zal de Vlaamsche Weg, die een
directe verbinding tot stand brengt tusschen
de Westergracht en het Ramplaankwartier
en Tuindorp gereed komen.
Openbare Werken heeft hier een belang
rijk werk tot stand gebracht. De 10 Meter
breede weg, met aan twee zijden voetpaden
die door boomenrijen omsloten worden, is
een staal van modernen wegenbouw. De
Vlaamsche brug (over de Houtvaart) vormt
een onderdeel van dezen weg.
Vroeger was het Ramplaan-kwartier en het
Tuindorp alleen te bereiken over Bloemen-
daalsch grondgebied. Daaraan is nu een ein
de gekomen. De grond langs den Vlaamschen
Weg zal in de naaste toekomst niet bebouwd
worden, want in het uitbreidingsplan blijft
deze voor cultuurdoeleinden gereserveerd. In
het voorjaar kan men daar dus dwars door
de bloembollen velden rijden en loopen.
Voor de bewoners van West-Haarlem wordt
nu een goede verbinding met Overveen en
den Zeeweg te Bloemendaal verkregen. Van
de Westergracht gaat men over den Vlaam
schen Weg naar de Rollandslaan en de
Ramplaan om vandaar op den Brouwerskolk-
weg en den Zeeweg te komen.
Proefvlucht der K. N. I. L. M.
naar Australië.
De P.K.A.F.O. van Port Darwin vertrokken.
AMSTERDAM, 17 Juni. De K. N. I. L. M.
deelt mede. dat het toestel P.K.-A.FO. dat
Donderdag voor de proefvlucht naar Austra
lië van Batavia vertrokken is, volgens het
reisplan van Bali te Port Darwin is aangeko
men en vandaar de vlucht heeft voortgezet
Bestuursleden van
Indonesische ver-
eeniging gearresteerd
BATAVIA, 17 Juni <Aneta/A.N.P.)
Naar Aneta verneemt, zijn te Batavia
en te Soerabaja huiszoekingen ver
richt als maatregel tegen het hoofd
bestuur van de Pendidikan Nasional
Indonesia, tegen welke vereeniging
reeds tweemaal door de regeering
maatregelen werden getroffen.
Deze schenen aan het hoofdbestuur
geen aanleiding te geven om de
revolutionaire actie te herzien.
Zoowel te Batavia als te Soerabaja
werden diverse papieren in beslag ge
nomen, die aan een nader onderzoek
zullen worden onderworpen. Te Soe
rabaja werden vier leden van het
hoofdbestuur en de redacteur van het
blad der vereeniging gearresteerd.
Te Batavia werd een contact-lid van
het hoofdbestuur aangehouden.
Ook in verschillende andere plaat
sen, o.a. te Bandoeng en Garoet, wer
den huiszoekingen verricht en papie
ren in beslag genomen, terwijl een
groot aantal personen werd verhoord,
die later in vrijheid werden gesteld.
Anti-semitisme laait op te Berlijn.
Joodsche winkeliers nemen
voorzorgen.
Dagen van 1933 schijnen te herleven.
BERLIJN 17 Juni. De antl-semi-
tische stemming in Berlijn is opge
laaid in een mate, die aan 1933
herinnert. Reeds vanmiddag was de
toestand in het noorden der stad,
waar vele kleine Joodsche zaken ge
vestigd zijn, van dien aard dat de
meeste zakenlieden hun winkels ge
sloten hadden. Velen hadden uit
voorzorg ijzeren hekken neergelaten.
In verscheidene bioscopen hebben zich in
cidenten voorgedaan. Hedenavond om tien
uur precies werd een razzia uitgevoerd in het
Joodsche café Moritz Dobrin in het centrum
der stad. Alle veertig gasten, die grootendeels,
zoo niet allen, Joden waren, werden naar het
politiebureau gebracht. Op straat kon men
van nationaal socialisten vernemen, dat nog
andere razzia's op het programma staan.
(United .Press).
Havas meldt, dat volgens mededeelingen
der politie deze actie als voornaamste oor
zaak zou hebben de bestrijding van den han
del in verdoovende middelen, waaraan Joden
zich zouden schuldig maken.
Sinds eenigen tijd hebben zich meer Joden
te Berlijn gevestigd. Er schijnen reeds meer
dan duizend Joden te zijn gearresteerd.
De Joodsche koffiehuizen op de Kurfursten-
damm zijn bijna geheel leeg, daar de politie
alle dagen invallen doet in dit soort zaken
Wanneer een zaak „Joodsch" is.
Het D. N. B. meldt: In het Duitsche
„Reichsgesetzblatt" van 15 Juni wordt
thans de derde verordening op de
rijkswet op het staatsburgerschap ge
publiceerd. Zij bevat belangrijke be
palingen over de Joodsche bedrijven
in Duitschland.
„Het begrip „Joodsche invloed" bestaat op
grond van de verordening bij een bedrijf van
een individueelen koopman of handwerker
door vast te stellen of de eigenaar Jood is of
niet.
Bij maatschappijen bepaalt de verordening
dat deze reeds als Joodsch is te beschouwen
indien in de directie of den raad van toezicht
ook maar één Jood is opgenomen. Bovendien
is deze verordening ook bepaald door de
kapitaalsverdeeling.
Een bedrijf geldt reeds als Joodsch, wan
neer een vierde deel van het kapitaal aan
Joden toebehoort. Bij aandeelen met voor
keursstemrecht is de bepaling gemaakt, dat
het Joodsche stemmental nooit de helft van 't
totaal aantal stemmen mag bereiken opdat de
besluiten van een maatschappij op aandee
len niet zullen kunnen worden genomen of
verhinderd door Joodsche zijde. Bij maat
schappijen welker aandeelen aan de beurs
verhandeld worden cn die in den regel niet
in de gelegenheid zijn over het aandeelen
bezit zekerheid te verkrijgen bestaat de mo
gelijkheid van het „vermoeden", d.w.z. zijn
in de directie of in den raad van toezicht van
zoo'n maatschappij Joden vertegenwoordigd,
dan wordt vermoed, dat ook het aandeelen-
bezit zich grootendeels in Joodsch bezit be
vindt.
De Joodsche bedrijven worden op
lijsten geplaatst en deze voor ieder
een ter inzage gelegd, opdat iedere
volksgenoot de mogelijkheid heeft
zich er van op de hoogte te stellen
of een zaak Joodsch is of niet.
Ten slotte wordt bepaald, dat de
Joodsche zaken, die niet ariseeren
binnen afzienbaren tijd een bijzon
der kenteeken moeten voeren.
Huishoud- en Industrieschool in
Amsterdam-Noord.
Bouw opgedragen aan de firma G. J. Evers te
Bloemendaal.
AMSTERDAM, 17 Juni. In opdrcht van
de Vereeniging tot Oprichting cn Instand
houding van Lagere Nijverheidsscholen heeft
vandaag de gunning plaats gehad voor den
bouw van een nieuwe Huishoud- en Industrie
school, die aan de Meeuwenlaan in Amsterdam
Noord zal worden gevestigd.
De bouw is opgedragen aan de firma G. J.
Evers te Bloemendaal voor f 104.770.
Met den bouw zal spoedig een aanvang
worden gemaakt.
Het woord is aan
Napoleon
In de gewichtigste omstan
digheden heeft een kleinig
heid altijd beslist.
Barcelona voelt weinig voor
neutrale havens.
LONDEN 17 Juni. De eerste reactie uit
Barcelona op het plan neutrale havens in te
stellen is zeer afwijzend. Barcelona toch stelt
zich op het standpunt dat schepen, aan boord
waarvan zich waarnemers bevinden, in alle
Spaansche havens ontzien dienen te worden.
Men ziet te Barcelona in het voorstel van
Franco een nieuwe methode om tijd ie win
nen. Men is dan ook van meening, dat het
voorstel, als het officieel aan de regeering ge
daan zal worden, zal worden afgewezen.
tUnited Press)
JUBILEUM P. TAKKEN.
Donderdag herdacht de heer P. Takken,
chef van de teekenkamer (afd. centrale ver
warming) der N.V. Technische Maatschappij
Heringa Wuthrich, den dag dat hij 25 jaar
geleden bij die firma in dienst trad.
Nadat de jubilaris met zijn echtgenoote en
kinderen per auto van zijn woning was ge
haald, werd hij in een daartoe eenvoudig ver
sierd kantoorlokaal der maatschappij namens
de directie toegesproken door den heer J. A.
Heringa, die hem een geschenk onder
enveloppe aanbood, alsmede een diploma en
medaille van de Maatschappij van Nijverheid
Vervolgens sprak de heer J. Broodman.
leider der afd. centrale verwarming, namens
het personeel: deze bood een radiotoestel
aan.
De jubilaris dankte voor de hem gebrachte
hulde en voor de geschenken.
/£m -nexxfew
.JBÉ aalohiseAi
T(\ tdaahdo.
VOORJAARSPRIJZEN
(Adv. Ingez. Med.j
Fransche parlementsleden slaags
geraakt.
Scheldpartij ging over in handgemeen.
Gistermiddag hebben zich in de Fransche
Kamer eenige incidenten voorgedaan. Het de
bat betrof o.a. de behandeling der Spaansche
kwestie. Er ontstond daarbij een woordenwis
seling tusschen den rechtschen afgevaardigde
Tixier Vignancourt en den communist Cor-
navin Weldra werd door communisten en
rechtsche afgevaardigden over en weer ge
scholden.
President Herriot schorste toen de zitting.
In de wandelgangen raakten communisten
en rechtsche afgevaardigden slaags. Claudet,
afgevaardigde voor Doubs, kreeg van Cornavin
een slag in het gezicht met het gevolg, dat hij
bij de werkbrauwen gewond werd. De andere
afgevaardigde voor Doubs. Francois Peugeot
en de afgevaardigde voor Aveyron Emmanuel
Temple, werden eveneens door communisten
aangevallen. Toen de deurwaarders verster
king hadden gekregen, konden de vechtenden
worden gescheiden en keerde langzamerhand
de rust weer.
Na een korte hervatting werd de Kamer tot
hedenochtend verdaagd.
N 1937 werden in Haarlem's Dagblad
46829 Groentjes geplaatst.
En in 1938 zijn wij, voorzoover het jaar
veiioopen is, al weer hooger dan in de
overeenkomstige periode van 1937.
Dat komt door het succes.
De ZON hindert U niet
met een zonbril van KEIP.
GROOTE HOUTSTRAAT 137.
(Adv. Ingez. Med.)
HEDEN: 14 PAGINA'S.
Zij, die zich met ingang van 1 Juli
per kwartaal ibonneeren. ontvangen
de in Juni nog te verschijnen nummers
gratis.
DE ADMINISTRATIE.
McCall, de ontvoerder van Jimmy Cash is
ter dood veroordeeld. 1
De opbrengst der rijksmiddelen over Mei
is goed geweest. 3
De Tweede Kamer heeft fruit vrijgesteld
van omzetbelasting. 3
Dc Amsterdamsche politie heeft een op
lichtersbende achter slot gezet; verkeers
ongelukken werden geënsceneerd. 3
Te Rotterdam heeft een vrouw op een kan
toorbediende geschoten. 3
Dc binnenlandsche reorganisatie van
Tjscho Slowakije wordt bestudeerd. 4
De Chineesche overstroomingsramp neemt
catastrophalc afmetingen aan. 4
De 43ste divisie Van het Spaansche repu-
blikeinschc leger is over de Fransche
grens gevlucht. 4
De Bloemendaalsche Raad heeft dc kwestie
behandeld of een gemeenteraadslid ver
plicht is te stemmen. 6
De nieuwe vleugel van het Haarlemsche
Stadhuis. 7
Italië en Hongarije komen in den eind
strijd om het wereldkampioenschap voet
bal. g
Euwe verliest van Keres in het Schaak-
tournooi te Noordwijk. 9
ARTIKELEN, ENZ
R. P.: De oude koning. y
J. Fabius: Een bezoek aan de Philippijnen 4
Sport in 't kort g
Voor de Jeugd. jq
Speciale correspondentie: Mr. dr. D. Fock
wordt Zondag 80 jaar. o
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen on ty
