Haarlem's Dagblad Gebrekkig Werk. Goede belastingbetalers te Haarlem Water als geld. Kerk te Tiel door feilen brand verwoest. Het belangrijkste 55e Jaargang No. 16884 Uitgave Lnurens Coster, Maatschappij voor Courant-Uitgaven en Algeni. Drukkerij N.V. Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgirodicnst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12. Telefoon: Directie 13082, Hoofdred. 15054 Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713 Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM Vrijdag 8 Juli 1938 Abonnementen per week f 0.25. p. maand f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per post f3.55. losse nummers 6 cent per ex. Advertenticn1-5 regels f 1.75, elke regel meer f 0.35. Reclames f 0.60 per rege». Kegel abonnementstarieven op aanvraag Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60, elke regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek. Nu de Vereenïging voor Luchtbescherming haar hardnekkige pogingen, om belangstelling voor haar streven te wekken en geld ervoor in te zamelen, voortzet in het houden van een loterij, wil ik deelneming daaraan gaarne bij onze lezers aanbevelen maar er tevens nog eens op wijzen dat de Nederlandsche regee ring op dit gebied mi. zeer gebrekkig werk verricht. Dat blijkt niet alleen uit de beperkte middelen, die de staatsbegrooting ervoor re serveert (nu verhoogd tot een half millioen, hetgeen een kleinigheid is in vergelijking met hetgeen de ons omringende landen er per hoofd der bevolking aan besteden) maar voor al uit de Haagsche opvatting, dat het parti culier initiatief de hoofdzaak maar moet doen. Dit is geen zaak voor het particulier initia tief. Ik geloof dat de Vereeniging voor Lucht bescherming een nuttige en noodige zaak is, maar dat zij alleen succes kan hebben als verlengstuk van overheidsmaatregelen. In dien zin namelijk, dat van overheidswege het publiek gewezen moet worden op de preciese dingen die het heeft te doen. De organisatie waarin de menschen zelf deel moeten nemen, de maatregelen die zij in hun huis hebben toe te passen, de nauwkeurige omschrijving van de gevaren die in geval van oorlog dreigen dat alles moet van overheidswege komen. An ders gelooven de menschen het niet, en dat is hun waarachtig niet kwalijk te nemen. Het geldt hier een nieuw en ontzettend aanvals middel op burgerbevolkingen, dat ons land in zijn historie nimmer heeft gekend en dat in de Europeesche slachting van 1914-1918, waar wij buiten bleven, nog in zeer primitieven aanvangsstaat verkeerde. Sindsdien is het honderdmaal gevaarlijker geworden en hon derdmaal sterker. Maar het Nederlandsche publiek beseft niet wat het is en wordt door gebeurtenissen in verre landen maar half on der den indruk gebracht, terwijl het niet- toepassen van gifgassen in Spanje en China het misleidt omtrent de gevaren van een mo gelijken Europeeschen oorlog. Bovendien meent het en terecht dat dit een over heidstaak is. Uit het huidige optreden van de regeering krijgt het den verkeerden indruk dat de zaak zeker niet zoo erg is en wel los zol loopen. En de Vereeniging voor Luchtbe scherming met haar beperkte middelen kan niet op voldoende ruime schaal voorlichten en wordt bovendien door velen beschouwd als een gezelschap menschen dat lichtelijk over drijft. Wat weten die er nou van?" denken velen. De regeering vindt het immers blijk baar zoo erg niet. Welnu, alle groote mogendheden van Europa beschikken over enorme luchtvloten, van dui zenden vliegtuigen elk, en over-industrieën die in geval van oorlog die aantallen tot tien duizenden zullen opvoeren. Kwetsbaarder ge bied dan het Westen van Nederland, met zijn vele groote bevolkingscentra die per vliegtuig van de grenzen af in twintig minuten -bereik baar zijn, bestaat ter wereld niet. Als men, zooals dat liefelijk in de moderne krijgstaal heet, „de bevolking demoraliseeren wil door een bombardement" zijn wij een ideaal doel wit. Niettemin laten wij toe, laat onze regee ring toe, dat de ons omringende landen alle serieuser maatregelen voor luchtbescherming nemen en er oneindig veel meer dan wij aan besteden zonder onze bevolking zelfs nauw keurig voor te lichten, het den weg te wijzen, haar waar zij onwillig en sceptisch mocht zijn door wettelijke voorschriften te dwin gen. Vraag de menschen of zij weten wat zij doen moeten. Ieder zal ontkennend antwoorden. Men weet het niet. Men heeft een paar vage denkbeelden maar past ze niet toe omdat men twijfelt of ze goed en ook of ze in het alge meen wel noodig zijn. Al jarenlang wordt over deze zaak geredekaveld en geschreven. Maar werkelijk gebeurd is er eigenlijk nog altijd niets. Dat wil zeggen: the man in the street is nog even onwetend en onvoorbereid als tien jaar geleden. Ik geloof dat het noodig is dit te zeggen en ik geloof dat er spoedig verandering in dit ge brekkige Haagsche gedoe zal moeten komen. Naar mijn ernstige overtuiging kan dit niet verantwoord worden. R. P. Gratie voor Mc. Call geweigerd. TALLAHASSEE (Florida) 8 Juli. Het hof van gratie heeft geweigerd Franklin Pierce Mac Call, die ter dood veroordeeld is wegens den moord op den kleinen Jimmy Cash, gratie te verleenen. (A. N. P.) Geslaagde proeftocht van de „Cymbula". Gisteren heeft op de Noordzee met gunstig gevolg proefgevaren het 12.000 tons enkel- schroef motortankschip Cymbula", door de N.V. Nederlandsche scheepsbouw-maatschap- pij te Amsterdag gebouwd voor de Koninklijke Shell-groep. Het schip, dat gebouwd werd volgens de ontwerpen van de opdrachtgevers, onder da- gelijksch toezicht van Lloyd's, voldoet aan de hoogste eischen van deze classificatie maat schappij en verder aan de eischen der Neder landsche- en Nederlandsch-Indische scheep vaartinspectie. FELLE BRAND IN COLMAR. Het gebouw van den prefectuur In het Duitsche stadje Colmar is door een hevigen brand bijna geheel verwoest. Wat gedaan kan worden om meer beter gesitueerden te trekken. DE 3de TESTMATCH ENGELAND— AUSTRALIë. Wegens regen kon op Old Trafford te Man chester de 3de testmatch EngelandAustralië nog geen aanvang nemen. De gemeente Haarlem wacht thans in span ning af welke beslissing de regeering zal ne men over de opcenten op de belasting. Be kend is, dat men in Den Haag er overdenkt om, zelfs tegen den wil van het college van B. en W. en van den Raad, de opcenten op de Personeele Belasting van 185 op 195 te brengen en de opcenten op de Gemeente fondsbelasting van 55 op 75. Ons Gemeente bestuur heeft tegenover de heeren in den Haag met klem betoogd, dat foo'n belasting- verhooging voor Haarlem zeer ongewenscht is. omdat daardoor de trek naar de randge meenten nog bevorderd zal worden. Ongetwijfeld zal dit argument van Haarlem gewicht in de-1 schaal leggen, maar wij heb ben vernomen, dat in kringen die over deze aangelegenheid moeten adviseeren, de opmer king is gemaakt dat Haarlem meer had kun nen doen om het aantal goed-gesitueerden op peil te houden. Haarlem had zoo wordt geredeneerd er voor kunnen zorgen, dat er voldoende woningen voor die, uit belas tingoogpunt bekeken, gewenschte bewoners konden komen. Na de annexatie van 1927 had de gemeente de gelegenheid het uitbrei dingsplan zóó in te deelen, dat er voldoende terreinen beschikbaar kwamen voor den bouw van dat soort huizen; maar de loop van zaken is zoo geworden, dat men thans aan de bouwers die zulke huizen willen zetten, heel weinig keus van terrein kan aanbieden. Het word! niet ontkend, dat randgemeenten aantrekken door hun lagei-e belastingen, maar de keus van woonplaats wordt ook door vele andere motieven beheerscht, die in vele gevallen de balans zelfs naar de centrum gemeente doet overslaan, mits daar ook voldoende keus is in de groep huizen die met de huur die men betalen wil overeenkomt. Ongetwijfeld zal het college van B. en W. tegenover die zienswijze het ont werp van het uitbreidingsplan verdedi gen, o.a. door naar voren te brengen, dat Haarlem's grondbezit bij de annexatie in het bijzonder werd uitgebreid in het Noorden en het Oosten, plaatsen, die, omdat zij aansloten bij bestaande goedkoopere bebouwing, zich niet leenden voor den bouw van huizen met een hooge huurwaarde. Bovendien verandert verschil van inzicht over het verleden niets aan den tegemvoordigen toestand. En die is zóó dat het een Haarlemsch belang is, dat de opcenten niet verhoogd worden! Dat wil natuurlijk niet zeggen, dat het niet noodzakelijk is nauwlettend het verloop op de woningmarkt te volgen. Haarlem had op het tijdstip der annexatie (1 Mei 1927) 864 woningen die f 1000 en meer huurwaarde hadden. Sindsdien is de bevolking met 14 pet. toegenomen, zoodat een een voudig rekensommetje zou vaststellen dat er nu ook 985 woningen van die huurwaarde moesten zijn. Er blijken er evenwel slechts 527 te zijn! Natuurlijk is dit reken sommetje te eenvoudig, want er is geen reke ning gehouden met het feit. dat de huren in de laatste jaren achteruitgegaan zijn. On getwijfeld zijn er onder de 558 huizen die er nu zijn met een huurwaarde van f 800 tot f 1000. vele die in 1927 in de hoogere groep waren ingedeeld, maar toch blijkt uit deze cijfers, dat het aantal woonhuizen te Haarlem dat een aangenaam onderdak kan aanbieden voor de best-gesitueerden niet in dezelfde verhouding is ver meerderd als de bevolking. Het aantal huizen dat goed gesitueerden naar Haarlem kan trekken is thans niet over dadig groot. Die meening werd ons bevestigd door iemand wien uit hoofde van zijn positie meermalen advies gevraagd wordt door per sonen die zich in deze omgeving willen vesti gen. Zij zoeken aanvankelijk in Haarlem, maar niet zelden komt het voor dat zij hier niet kunnen slagen en dan tenslotte een huis in een der nabij gelegen gemeenten vinden dat aan hun verlangens voldoet. In de statistiek die de gemeente Haarlem elke drie maanden publiceert staat wel dat hier 1316 woningen zijn met een huurwaarde van f 1000 en hooger, maar daaronder zijn niet minder dan 788 perceelen waarin een nering of een bedrijf gevestigd is. Er blijven clus slechts 558 over. Uit deze gesplitste statistiek blijkt, dat er in de binnenstad zeer veel groote huizen zijn die in den loop der jaren voor nering of be drijf zijn bestemd geworden. De citv-vorming waarop wij indertijd reeds de aandacht vestigden. Het gemeentebestuur van Haarlem heef' meermalen doen blijken dat het er prijs op stelt beter gesitueerden naar Haarlem te trekken. Daarom zal het is niet de eerste keer dat wij dit opmerken alles gedaan moeten worden om alsnog zooveel mogelijk terreinen te vinden die geschikt zijn voor den bouw van huizen met hooge huurwaar den. Men weet dat er thans een complex heerenhuizen in het Haarlemmerhoutpark gebouwd wordt met huurwaarden van f 800 f 1000. Dit zal eenigszins in het tekort kun nen voorzien, maar Haarlem heeft bovenal behoefte aan meer keus in de huizen van f 1000 en hooger huurwaarden. Het opmerkelijke is, dat er in verhouding zeer weinig huizen in die groep leeg staan. Er is nog een andere kant aan de zaak die van veel beteekenis is. De huurwaarde van verschillende groote huizen in Haarlem is in den loop der jaren naar beneden gegaan omdat zij niet meer voldeden aan de mo derne eischen. Het publiek kan in de omlig gende gemeenten huizen huren die later ge bouwd zijn en daardoor moderner zijn. Dat drukt de huren te Haarlem natuurlijk. De gemeente heeft bij de middenstands- woningen die met overheidssteun gebouwd zijn de ervaring opgedaan, dat de huizen die eerst niet of zeer moeilijk verhuurd werden, na de modernise er ing, nieuwe huurders kre gen. Daarom is het ook een groot belang voor de gemeente, dat de particuliere huizen die te Haarlem voor verhuring beschikbaar zijn, gemoderniseerd worden. Er zou naar gestreefd moeten wor den om een weg te vinden om dit mo gelijk te maken. In veel gevallen zien de eigenaars op tegen het maken van groote kosten. Niet zelden zijn zij daartoe ook niet in financieel opzicht in staat. Misschien zou het mogelijk zijn dat de overheid hier de helpende hand bood in den vorm van voorschotten die uit de huur terugbetaald zouden kunnen worden. Hierbij is ook een belang van werkver ruiming betrokken. Als een goede vorm ge vonden zou kunnen worden zou er veel werk komen. Menig huis zou van centrale verwar ming en van een geïnstalleerde badkamer voorzien moeten worden. Dan zou er ook nog heel wat door den timmerman en den met selaar gedaan kunnen worden, alsook door den schilder, stucadoor enz. Het mes kan hier dus aan twee kanten snijden! Men krijgt werk voor de werkloozen en men bereikt bovendien dat de beschikbare voorraad huizen die gemakkelijk goede huurders trekken belangrijk wordt vergroot. Daardoor zal de concurrentie die Haarlem van de randgemeenten ondervindt kleiner worden. Er is een tijd geweest, dat de gemeente Haarlem gronden in het Frederikspark koste loos beschikbaar stelde voor den bouw van villa's voor beter gesitueerden. In dien tijd werd dus ook alles gedaan om kapitaalkrach tigen naar Haarlem te trekken. HET STUCADOORSBEDRIJF. NIEUWE REGELING GETROFFEN. Tusschen de besturen van de werkgevers en werknemers organisaties uit het stuca- doorsbedrijf werd na gevoerde onderhande ling overeenstemming verkregen en besloten aan de resp. ledenvergaderingen het volgen de voorstel te doen: 1. Te Haarlem, Bennebroek, Heemstede, Zandvoort, Bloemendaal, Overveen, Halfweg, Santpoort en HUlegom zal, van 29 Augustus 1938 af, in woning- en scholenbouw als regel in tarief worden gewerkt, met uitzondering van de werken, welke vóór of op 8 Juni 1938 zijn aangenomen. Laatstbedoelde werken kun nen in uurloon worden afgewerkt. 2. Van 29 Augustus 1938 af zal op normale wijze worden gestucadoord, d. w. z. dat de stucadoor het hem aangewezen werk zoowel beraapt als bepleistert. 3. Voor het te maken werk zullen de volgen de tarieven gelden: Van 29 Augustus 1938 af tot en met 29 October 1938 3e klas Landelijk Tarief: Van 31 October 1938 af tot en met 31 De cember 1938 2e klas Landelijk Tarief; Van 2 Januari 1939 af le klas Landelijk Tarief. Naar wij vernemen werden deze bestuurs voorstellen op de resp. ledenvergadering aan vaard, zoodat. voor hei Stucadoorsbedrijf met ingang van 2 Januari 1939 Haarlem en om liggende gemeenten in de 1ste klasse zijn ge plaatst wat de loonregeling in het stucadoors- bedriif betreft. (Een Amerikaansch promotor heelt aan de Deensche zwemster Raqnhüd Hveger vergeefs een enorm bedrag geboden voor een tournee als be roepszwemster door Amerika.) Ja. Ragnhild, het was te voorspellen, Dat eenmaal ook de vogelaar. Met zoet gefluit je zou vertellen: Er liggen dollars voor je klaar. Je kunt een groot fortuin verdienen, Zet nu de ware sport aan kant En word een soort van zwemmachine, Zwem verder aan den gouden band Schei uit met wereldrecords temmen, Ga baantjes zwemmen als een baan, Gij, die zoo'n fikschen slag kunt zwemmen, Kunt een fiksch slaatje eruit slaan. Met. blijdschap heb ik nu gelezen: Jij blijft maar bij je „vrijen" slag. Jij wilt een bak-, geen goudvisch wezen, Hoe ook de dollar lonken mag. De sport zal het met vreugd begroeten, Dat je haar niet verlaten gaat. Jij, meisje, dat op bloote voeten Zelfs stevig in je schoenen staat. Er liggen voetangels en klemmen Zelfs in het water, blijkt nu wel, Laat jij het geld maar rustig zwemmen En blijf het zelf maar doen als spel. Hou vol. laat je niet overhalen. Bezwijk niet voor den gouden schijn, Laat je niet voor je sport betalen, Dat zal je grootste zege zijn. P. GASUS. li» EN Groentje In Haarlem's Dagblad levert succes op. Als dit niet zoo was. zouden er toch niet meer dan 46000 in een jaar geplaatst worden. Verzeker U ook van zulk een succes. Onvoorzichtigheid van schilders de oorzaak Van morgen heeft te Tiel een fel le brand gewoed, die, ontstaan in den toren van de kerk van den H. Do- minicus, door den hevigen wind werd aangewakkerd en tot ver in de om geving waarneembaar was. Om tien uur was het grootste ge deelte van de kerk door het vuur ver woest en moest de brandweer zich in hoofdzaak beperken tot pogingen om de aangrenzende gebouwen, waar van enkele reeds hadden vlam gevat, te behouden. De brand werd eenige minuten over ach ten ontdekt door een kerkbezoeker, die een plechtige uitvaartdienst had bijgewoond. Toen hij buiten kwam. ontdekte hij dat in den toren brand was ontstaan, reeds sloegen vlammen naar buiten. De kerkbezoeker spoed de zich weer in het gebouw om de daar aan wezigen te waarschuwen. In groote haast moest het in de kerk aan wezige stoffelijk overschot naar buiten worden gebracht, want het duurde niet lang of het vuur deelde zich aan het geheele gebouw, een van de grootste kerken van de Betuwe, mede. Spoedig was de intusschen gealarmeerde brandweer, die over twee motorspuiten be schikt. ter plaatse. Onder leiding van den brandmeester van Eijk werd het blusschings- werk aangevangen. Het duurde echter niet lang of het stond wel vast, dat van het kerkgebouw niet veel meer té redden was, reeds begon het vuur over te slaan naar de aangrenzende gebouwen, de pastorie en het gemeentelijk gymnasium. Ook voor het in de directe omgeving staande R.K. Ziekenhuis bestond ernstig gevaar. Met man en macht wordt gewerkt om deze gebouwen te behouden, doch om tien uur was men het vuur nog niet meester en bestond nog groot gevaar, dat de brand zich zou uit breiden. Omtrent de oorzaak van den brand staat nog niets vast. doch men vreest dat deze te wijten is aan de onvoorzichtigheid van schil ders. die op den kerktoren werkzaam zijn ge weest Weer de onbewaakte overweg. Het woord is aan Pruys van der Hoeven: Levensernst is de voorwaar de voor levensgenot. De verhouding Bolivia- Paraguay verbeterd. Beide landen zouden bereid zijn de vredes voorstellen te aanvaarden. BUENOS AIRES 8 Juli. Van be voegde zijde wordt vernomen dat zoo wel Bolivia als Paraguay toegestemd hebben in de nieuwe vredesvoorstel len die van neutrale zijde zijn gedaan. Verdere bijzonderheden zijn niet be kend maar men hoopt dat thans na meerdere jaren van onderhandelen het vredesverdrag tusschen beide landen onderteekend zal worden. (United Press). PRINS BERNHARD NAAR DUITSCHLAND Prins Bernhard is heden per auto naar Reckenwalde vertrokken voor een verblijf van enkele dagen in Duitschland van particulie ren aard. HEDEN: 14 PAGINA'S. Thans doodelijk ongeluk te Nieuw Leusen. Op den onbewaakten overweg aan den Meeleweg. gemeente Nieuw Leusen, is van morgen een leege hooiwagen door den diesel- trein MeppelZwolle gegrepen. De wagen werd achter het paard weggeslagen. De voer man. de 65-jarige landbouwer H. Prins, werd een twintigtal meters weggeslingerd en op slag gedood. De diesel werd zwaar be schadigd Minister Van Dijk bezoekt de kust- artillerie te IJmuiden. De minister van Defensie bracht heden, -ergezeld van zijn adjudant de kapitein van Jen generaion .staf, P. M. H Tielens. den in- pectcur der Genie kolonel Vaillant cn het noofd der 2de afdeeling b. den majoor van den generalen staf Dijxhoorn. een bezoek aan de kustartillerie te IJmuiden. HAARLEM EN OMGEVING. Wat Haarlem kan doen om goede belas tingbetalers te krijgen en te houden. 1 In het arbeidscontract voor de stucadoors is Haarlem le klasse geworden. 1 Minister van Dijk heeft vandaag een be zoek gebracht aan de kustartillerie te IJmuiden. 1 Mevr. Sclieltema-Conradi heeft haar be noeming tot lid van de Prov. Staten van Noord-Holland aanvaard. 2 Zal de onbewaakte overweg bij Amsterdam in den weg voor snelverkeer naar Sas- senheim verdwijnen? 2 Een achtdaagsch muziekfeest te Spaarn- dam ter gelegenheid van het 20-jarig jubile van „Crescendo". 11 Heden vertrekken weer 45 Nederlandsche Noordzeevisscher.s waarvan 18 uit IJmuiden naar Duitschland. 11 BINNENLAND. Een kerk te Tiel is vanmorgen door feilen brand grootendecls verwoest. 1 De N.V. Philips Gloeilampenfabrieken hadden een ongunstig boekjaar 1937- 1938. 2 De regeering is voornemens de spelling De. Vries en Te Winkel voor wat betreft voornaamwoordelijke aanduiding en ge slacht te herstellen. 3 Eenige Eerste Kamerleden zijn van oor deel. dat de omzetbelasting het zwaarst drukt op het minst kapitaalkrachtige deel van de bevolking. 3 De Werklooshcidsraad heeft geconfereerd over uitbreiding van het productie-appa raat ter bestrijding van de werkloosheid. 3 BUITENLAND. De Amcrikaansche politicus Norman Davis heeft zich bij zijn terugkeer te New-York optimistisch uitgelaten over den toe stand in Europa. 4 In verband met den ernst van den toestand zijn op alle belangrijke punten van Pa lestina troepen geconcentreerd. 4 De Nederlandsche afgevaardigde verklaar de op de Conferentie te Evian. dat Ne derland niet meer voor de vluchtelingen kan doen dan het al gedaan heeft; Ne derland zal zich echter bij alle technische voorstellen aansluiten. 4 Russische en Schotsche troepen patrouil leeren door de straten van Sjanghai als voorzorg tegen mogelijke nieuwe inci denten. 4 SPORT. De derde étappe van de Tour de France is gewonnen door den Nederlander Schulte, Middelkamp werd vijfde. 7 Het sportgesprek van de week: Over wiel rennen. 7 Voor de a.s. Sportweek is een interessant athletick-programma samengesteld door de K. N. A. U. en de II. A. V. „Haarlem" 2 ARTIKELEN. R. P.: Gebrekkig werk. 1 H. I). Vertelling: „Wraak is zoet" door Bas van Deilen. g K. de Jong over de uitvoering van de derde Orkest Symphonic van Carl Philipp Ema nuel Bach door de H. O. V. 8 J. B. Schuil over het boek „Hoe een tooneel- stuk ontstaat" door Karei Capek. 8 o Zweer es: Op bezoek bij Felix Timmer mans. g De Burgerlijke Stand van Haarlem is op genomen op n

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1938 | | pagina 1