Haarlem's Dagblad
Noodlottige stunt kost vier levens.
Twee militaire vliegtuigen in botsing gekomen.
Karimata.
Opruiming.
Fa. Van Basten
Ambtenarengerecht doet uitspraak in
de zaak-Oss.
Het belangrijkste
§6e Jaargang No. 16891
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Zaterdag 16 Juli 1938
Abonnementen per weck f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f3.25. franco per
post f3.55. losse nummer» 6 cent per ex.
Advertenticn: 1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclnme» f 0.60 per regeL
Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60, elke
regel meer f 0.15. Groentjes óe rubriek.
Ongeluk boven vliegveld Gilze-Rijen.
De brokstukken van het vliegtuig F. K. 8 lagen overal verspreid.
TIJDENS militaire oefeningen zijn Vrijdagmiddag nabij Gilze-
Rijen twee vliegtuigen, van Soesterberg afkomstig, in de lucht
met elkaar in botsing gekomen. Beide toestellen stortten neer
en werden totaal vernield. Van de vier inzittenden zijn er 3 op slag
gedood, de vierde overleed enkele uren later in het Diaconessen-
huis te Breda.
De verongelukte machines, de F. K.
8 en de F. K. 20, waren Koolhoven
machines van het type F. K. 51.
Na den start voerden de vliegtui
gen boven het vliegveld eenige stunts
uit. Zoowel de F. K. 8 als de F. K.
20 maakte daarbij, vrijwel tegelijker
tijd, een scherpen duik naar beneden,
waarna de toestellen vol gas steil
omhoog werden getrokken. Hierbij
botsten beide toestellen met een ge
weldigen slag, welke tot ver in den
omtrek hoorbaar was, tegen elkaar
aan. De F. K. 8 werd in de flank ge
raakt en op 300 meter hoogte vrij
wel geheel versplinterd. Hierbij schijnt
ook de benzinetank gesprongen te
zijn, waardoor het toestel in een oog
wenk geheel in vlammen stond.
Binnen tien minuten was het toestel totaal
verbrand en de hitte was zóó groot, dat het
onmogelijk was in de onmiddellijke nabijheid
te komen. Toen men eindelijk het toestel
kon naderen bleken de beide inzittenden on
herkenbaar verkoold te zijn. Het toestel was
in een dennenbosch rechts van den weg en
juist op den rand van het vliegveld „Molen
heide" terecht gekomen.
De F. K. 20 kwam met zulk een kracht
neer op het links van den straatweg in aan
leg zijnde vliegveld Nerhoven, dat het toestel
totaal werd versplinterd. De cabine was ge
heel in elkaar gedrukt en de beide vleugels
waren gebroken.
De waarnemer, de leerlingvlieger
J. Streur, uit Rotterdam, gaf nog
flauwe teekenen van leven. Hij werd
naar het Diaconessenhuis te Breda
vervoerd, waar hij enkele uren later
is overleden. De leerlingvlieger E. C.
A. Manesse uit Stad Delden, was op
slag gedood.
De bemanning van de F.K. 8 be
stond uit de leerlingvliegers N. I. J.
van Offeren, uit Eist en de waarne
mer J. D. Overbeeke, uit Probolingo,
tijdelijk wonende te Soest.
Op oefenvlucht.
Negen vliegtuigen van de Luchtvaartaf -
deeling te Soesterberg waren Vrijdagmorgen
opgestegen voor een oefenvlucht boven een
groot deel van Nederland. In ieder vliegtuig
zaten twee leerling-vliegers van wie één als
bestuurder en een als waarnemer. De leerlin
gen-vliegers zouden over drie weken tot of
ficier-vlieger worden aangesteld en hadden
alle den rang van sergeant. Van Soesterberg
was het eskader naar het vliegveld Teuge ge
vlogen en van daar naar het vliegveld „Molen
heide,, bij Gilze-Rijen.
De landing op het vliegveld Molenheide
had een vlot verloop en ook de start na een
verblijf van ruim een uur liet niets te wen-
schen over.
Een paniek.
Daar het mooi weer was, waren velen getui
gen van de stunts, welke de vliegtuigen maak-
ten, en sommigen hadden reeds een voorge
voel, dat het verkeerd zou afloopen, omdat de
vliegers zóó angstig dicht om elkaar heen-
cir keiden.
Toen het ongeluk inderdaad gebeurde, viel
een stuk van den vleugel op den weg, geluk
kig echter zonder iemand te treffen. Vele oog
getuigen waren zóó onder den indruk van het
gebeurde, dat er een ware paniek ontstond.
Er waren er die hard wegrenden, terwijl ande
ren zich of in de richting van de brandende
F.K. 8 of in de richting van de versplinterde
F.K. 20 begaven.
De omgeving van het vliegveld werd na het
ongeluk door de brigade van de koninklijke
marechaussee in samenwerking met de ge-
meente-politie afgezet. Voortdurend kwamen
meer belangstellenden naar het terrein van
het ongeval, doch zij werden op voldoenden
afstand gehouden.
De vliegers.
De vliegers van Overbeeke, van Offeren en
Manesse waren van October van het vorige
jaar bij de luchtvaartafdeeling gedetacheerd.
De beide eerstgenoemden behoorden tot de
verkeersopleiding van de K.L.M. Zij hadden
in den zomer van het vorige jaar den twee
jarigen cursus van de rijksopleiding voor ver
keersvlieger achter den rug en deden thans
op Soesterberg hun jaardienst als militair
vlieger voor het behalen van het militaire
brevet, waarna zij het examen als verkeers
vlieger zouden hebben af te leggen. Na het
slagen hiervoor zouden zij in October a s. als
verkeersvlieger bij de K.L.M. in dienst treden.
Evenals de heer Manesse waren zij thans ser
geant-vlieger. Juist aanstaande Maandag zou
het drietal zijn begonnen met het afleggen
van het officiersexamen.
De vlieger Streur was van Mei j.l. te Soes
terberg in opleiding en had nog twee dienst
jaren voor den boeg.
De heer Fuchs. adjunct-chef van den vlieg-
dienst der K.L.M.die de vliegers van Over
beeke en van Offeren onder zijn discipelen
heeft geteld, kenschetste hen als rustige leer
lingen, die in hun instructieperiode goede
vorderingen hadden gemaakt.
Voor het onderzoek ter plaatse bevonden
zich spoedig te Rijen het hoofd van den mili
tairen vliegdienst. majoor Steub. de onder
chef van den vliegmedisehen dienst, de offi
cier van gezondheid tweede klasse Stigter en
eenige instructeurs.
De Karimata heeft aan land
Een korte wijle uitgerust.
Nu bijt ze flink en welbewust
Weer in het onderzeesche zand.
Zij wroet er weer vol goeden moed,
Al is het traag en moeizaam werk.
Maar zij is jong en ijzersterk
En doet den zwaren arbeid goed.
Zij graaft in letterlijken zin.
Maar openlijk, niet in 't geniep.
Een kuil voor andren, groot en diep
En valt er stellig zelf niet in.
't Uiteindelijke doel is goud,
Een kostelijk begeerlijk goed,
Dat menschen rijkdom brengen moet,
Voorloopig bijt zé nog op hout.
En spijkers brengt ze velen mee,
Zij slaat ze stevig op den kop
En brengt ze in haar emmers op,
Als wrakke boedel van de zee.
Nog is geen groot succes geboekt,
Maar zeker is ze niet zoo een,
Die domweg enkel en alleen
Maar spijkers op laag water zoekt.
Eens komt voor haar naar 't hopen mag,
Hoezeer z' in troebel water vischt,
Het passend loon voor d' optimist,
De vreugde van een gouden dag.
P. GASUS.
Als een gemeenschappelijke kreet heeft het
deze week weer over ons land geklonken:
Opruiming! Vijftien Juli }s het weer begon
nen met groote strooken op de étalage-
ramen. met drukwerk in de brievenbussen,
met advertenties in de dagbladen vooral.
Seizoenopruiming, halfjaarlij ksche oprui
ming. Er zijn weer extra koopjes te halen en
het jachtinstinct van de courantlezeres is
weer opgewekt. Haar echtgenoot neemt er
kennis van, zij echter verdiept zich in de
aanbiedingen, neemt een voorloopig besluit
om dit en dat nog eens nader te overwegen,
te gaan bezien en dan te koopen. De oprui
ming valt gedeeltelijk samen met de Haarlem-
sche Sportweek, zij is er geen onderdeel van,
maar wie zal ontkennen, dat ook de oprui
mingen een sport zijn voor de vrouw. En eer.
sport, die zij gaarne en met volle concentra-
trie beoefent. Het is drukker, veel dx-ukker
dan anders in de stad, de vrouw is op het
opruimingspad. Zij weet dat het mooiste het
eerst weg is en zij is er dus gauw bij.
De opruimende middenstand heeft de
welden van voorbereiding, die veel extra werk
en veel overpeinzing hebben gebracht, weer
achter den rug en wacht haar vol spanning,
wat het ditmaal wordeix zal. En niet het
minst belangi'ijke onderdeel van die span
ning voi-mt de vraag, hoe het weer zich zal
houden. Zal het nu eindelijk volop zomer
worden? De opruimingstijd heeft in dit op
zicht goed ingezet, maar vanochtend is hei-
weer koeler met een dreigende lucht. Moge
dit een voorbijgaand vleugje zijn en niet meer.
want waarlijk, wij hebben nu wel wat beters
verdiend en opruiming is gediend met een
vroolijk zonnetje.
De halfjaarlijksche seizoenopruimingen zijn
weer in vollen gang. Mogen beide partijen
zich aan het einde opgeruimd voelen.
De werktuigen uit Haarlem's martelkamer, die nu in het Frans Halsmuseum
tentoongesteld zijn. Op den voorgrond een instrument om iemand te radbraken,
daarachter een zwaard van den scherprechter en rechts de schandton voor
kwaadsprekende vrouwen en het blok waarop iemand werd onthoofd. De
Haarlemschc martelkamer gaat verdwijnen, om ruimte te maken voor een
ingang van het nieuwe stadhuis. Voor uitvoerige bijzonderheden hieromtrent
zie men pag. 3.
WONING INRICHTING
GROOTE HOUTSTRAAT 155 - TELEF. 11159
VERBOUWINGS OPRUIMING.
Ziet onze ABNORMAAL LAGE PRIJZEN.
mr DAAROM KOOPT NU
(Adv. Ingez. Medj
Het woord is aan
Otto Weiss:
Hoe meer beteekenissen een
ivoord heeft, des te minder
beteekent het.
Beroepen der marechaussee ongegrond verklaard.
HET Ambtenarengerecht te 's-Gravenhage heeft vanmorgen de
beroepen van de leden der voormalige Ossche marechaussee-
brigade, voorzoover deze betroffen de ontneming der opsporings
bevoegdheden, ongegrond verklaard.
Het Ambtenarengerecht heeft tevens ongegrond verklaard het
beroep der voormalige Ossche marchaussee-brigade voorzoover
betreft de overplaatsing.
kan geven aan het Openbaar Ministerie, dus
ook aan den procureur-generaal, en derhalve
een maatregel dien de procureur-generaal op
bevel van den minister van Justitie moet ne
men, ook direct door den minister van Justitie
zelf kan worden genomen
dat deze opvatting geen bestrijding doch vol
ledige bevestiging vindt in artikel 3 van het
Rijkspolitiebesluit.
Overwegende dat verweerder door het ne
men der bestreden beslissing niet in strijd is
gekomen met de door klager aangevoerde be
palingen;
overwegende dat dit gerecht ook overigens
niet van strijd met eenig ander toepasselijk al
gemeen vei-bindend voorschrift is gebleken:
overwegende dat derhalve de beslissing niet
kan worden nietig verklaard op den grond dat
zij feitelijk of rechtens met toepasselijke alge
meen verbindende voorschriften zou strijden.
Overwegende dat klager niet heeft aange
toond en ook overigens niet is gebleken, dat
bij het nemen der beslissing de verschillende
feiten en omstandigheden niet als met de
werkelijkheid ovex-eenstemmexid aan verweer
der hebben voor oogen gestaan:
Ovei-wegende dat het gerecht als zijn over
tuiging uitspreekt dat in bepaalde opzichten
de betrokken brigadeleden kennelijk zijn te
kort geschoten in het voor opsporingsambte
naren vereischte inzicht en beleid.
Ovei-wegende dat het gerecht te dezen met
name de volgende punten wil noemen:
dat in het onderzoek tegen de beide opzich
ters het noodzakelijk contact met den bui-ge-
meester niet voldoende is gezocht dat tot ver-
zekeringstelling van beide opzichters is over
gegaan. nadat gedurende het onderzoek ern
stige twijfel had moeten rijzen omtrent de
strafbaarheid der ondei-zochte feiten, dat
voorts het ondei-zoek door den betrokken
wachtmeester nog is voortgezet, nadat te zijner
kennis was gekomen, dat een strafvervolging
door de boven hem geplaatste justitieele auto
riteiten te dezer zake niet op haar plaats werd
geacht.
Dat in het onderzoek tegen v. d. H. tot in
verzekeringstelling van dezen is overgegaan
op grond van een feit van financieel geringen
omvang, waarvan de strafbaarheid aan ern-
stigen twijfel onderhevig is.
Aan den volledigen tekst van de uitspraak
van 't Ambtenarengei-echt in de zaak van de
leden der vroegere marechausseebrigade te
Oss tegen den minister van justitie is het vol
gende ontleend;
(N.B. de tekst is van de zaa'k-Curfs, de andere
uitspraken zijn gelijkluidend).
Wat de feiten beti-eft:
Overwegende dat verweerder op 1 April
1938 aan den procureur-generaal, fungeerend
directeur van politie, te 's Hertogenbosch, een
telegram heeft gezonden van den volgenden
inhoud:
„Uit verbalen en rapporten blijkt mij, dat
de brigade der Koninklijke Marechaussee te
Oss ïxaast haar U bekende activiteit in een
aanhangige belangrijke strafzaak bij haar
opsporingsonderzoek in andere gevallen den
laltsten tijd een methode toepast, die zoo
ernstige bedenking heeft, dat ik aanleiding
vind u op te dragen den betrokken divisie-
comnxandant namens mij mede te deelen, dat
de brigade tot nader order zich. behoudens
uw uitdrukkelijken last, te onthouden heeft
van ieder opsporingsonderzoek. Aangiften bij
de brigade inkomende, zijn door te geven aan
gemeentepolitie."
Overwegende dat klager op 1 April 1938 op
perwachtmeester bij de Kon. Marechaussee
en ingedeeld bij de brigade Oss. op de in zijn
daartoe strekkend klaagschrift aangevoerde
gronden, heeft verzocht dit besluit of deze
handeling nietig te verklaren.
Overwegende dat klager overeenkomstig het
bepaalde bij de artt. 24, lid 1 en 58. lid 1, der
ambtenarenwet 1929 j.o. artikel 2 der mili
taire ambtenaren wet 1931. tegen de voormelde
beslissing beroep kan instellen, indien hij
in zijn qualiteit van militair ambtenaar door
de ministerieele beslissing rechtstreeks ixi zijn
belang is getroffen.
Overwegende, dat het gerecht de laatstver-
melde voorwaarde aanwezig acht,
Overwegende dat klager derhalve in zijn
beroep ontvankelijk is te achten,
Overwegende, wat betreft de gegrondheid
van het beroep, dat het gerecht ingevolge het
bepaalde bij artikel 58, lid 1 der ambtenarpn-
wet 1929 jo. artikel 2 der militaire ambtena
ren wet 1931 de meergemelde beslissing van
verweerder slechts kan nietigveridaren.
Overwegende dat klager als toepasselijke
algemeen verbindende voox-schx-iften waarme
de^ de beslissing in strijd zou zijn, bij klaag
schrift heeft aangegeven, de art. 141, 154, 163
en 140 van het wetboek van strafvordering,
artikel 13 van het reglement voor de mili
taire ambtenaren der koninklijke landmacht
en artikel 3 van het rijkspolitiebesluit, vastge
steld bij Kon. Besl., van 6 Aug. 1935. S. 497
Ovex-wegende dat art. 13 van het reglement
voor de militaire ambtenaren der Kon. land
macht door de beslissing niet is geschonden,
aangezien dit artikel de schorsing van een mi
litair ambtenaar regelt, terwijl de bestreden
beslissing geen schorsing van klager bevat
noch kon bevatten, zijnde verweerder tot
schorsing van klager niet het bevoegde or
gaan.
Ovex-wegende dat verweerder bij contra
memorie ïn den breede zijn standpunt tegen
over het door klager ingestelde beroep heeft
uiteengezet en tot ongegrondverklaring daar
van heeft geconcludeerd.
In rechte:
Overwegende dat dit gerecht hoewel
partijen diexiaangaande niet verschillen in
de eerste plaats de ontvankelijkheid van het
beroep heeft te beoordeelen.
Overwegende dienaangaande dat het bo
venvermeld ministerieel telegram o.m. in
hield een beslissing van verweex-öer, dat kla
ger en de overige, met opsporingsbevoegdheid
ixx strafzaken bekleede militairen der te Oss
gestationneerde brigade der Kon. Marechaus
see zich tot nader order hadden te onthouden
van ieder opsporingsonderzoek en inkomende
aangiften hadden door te geven aan de ge
meentepolitie.
dat de beslissing van verweerder, waarbij
aan klager zijn qualiteit van opsporingsamb-
i tenaar niet is ontnomen, doch hem slechts
tijdelijk het instellen van opsporingsonderzoe
ken wordt vex-boden, voor zoover daarmede
niet door den procureur-generaal bij het ge-
i-echtshof belast, niet geacht kan worden te
strijden met artikel 141 van het Wetboek van
Strafvordering.
Ovei-wegende dat het gerecht op de gi-on-
den in de voorafgaande ovex-weging aangege
ven in de bestreden beslissing evenmin strijd
met artikel 154 van het Wetboek van Straf
vordering aanwezig acht.
Overwegende dat aan de bewering van kla
ger. dat. de bestreden beslissing zou strijden
met artikel 163 van het Wetboek van Straf
vordering de feitelijke grondslag ontbreekt.
Overwegende tenslotte, wat betreft den door
klager beweerden strijd van de beslissing met
artikel 140 van het Wetboek van Strafvorde
ring en artikel 3 van het rijkspolitiebesluit.
dat het gerecht ook in dit opzicht" het stand
punt van klager niet deelt aangezien inge
volge het bepaalde bij artikel 5 van de wet
op de rechterlijke organisatie en het beleid
der justitie, de minister vap Justitie bevelen
(Vervolg op pag. 15).
HEDEN- 16 PAGINA'S
HAARLEM EN OMGEVING.
pag.
De oude martelkamer in het Haarlemsche
Stadhuis wordt afgebroken, daar komt
een nieuwe ingang voor de administra
tieve afdeelingen. 3
Bioscopen. 8
De Sportweek te Haarlem is Vrijdag voort
gezet met kanowedstrijden en demon
straties krachtsport. 5
Ook Haarlem heeft een Planetarium 15
Een toeslag-regeling voor het verbeteren
van woningen van particulieren. 1
BINNENLAND.
Boven het vliegveld Gilze-Rijen zijn Vrij
dagmiddag twee vliegtuigen met elkaar
in botsing gekomen; alle vier inzitten
den zijn gedood.
Hel beroep van de Ossche marechaussee is,
wat het intrekken der opsporingsbe
voegdheid betreft, ongegrond verklaard.
De directe belastingen hebben in Juni veel
opgebracht.
BUITENLAND.
Van onzen Beiiijnsclien correspondent:
Arbeidsplicht voor eiken Duitscher.
Bij een bomaanslag te Jeruzalem zijn vele
dooden gevallen.
De Engelsche regeering heeft 6000 ge
vechtsvliegtuigen besteld.
ARTIKELEN.
P. v. d. Hem; Plaat van de weck: Zomeruit-
verkoop 1938.
Het sportgesprek van de week.
Dr. W. G. N. van der Sleen: Per auto en
boot door Zuid-Afrika.
J. H. de Bois: Litteraire kantteekeningen.
H. D. Vertelling: Oude Barend
B. K.: Schmeling's nederlaag op de film
Financieel Economisch Weekoverzicht:
Langzame economische verbetering te
wachten?
Voor de Jeugd.
SPORT.
Jan Zeegers vestigt een nieuw record on de
2000 meter. M
Van Bcvercn komt bij de A. A. A. kam
pioenschappen in den eindstrijd 200 M.
