Met de rust is het op Terschelling gedaan.
RUNCIMAN'S MISSIE NAAR PRAAG
ZATERDAG 30 JUL'I 1938
HAARDE M'S DAGBEAD
3
Overweldigende belangstelling voor
de Karimata
(Van onzen specialen verslaggever).
TERSCHELLING, Vrijdagavond, (per tele
foon). Aan de „Karimata" is bij het ver
trek van Kinderdijk een groot wit bord be
vestigd waarop vermeld staat de naam van
de werf. welke de molen bouwde, met daarop
in het Engelsch: ,Goud- en tinbaggermolen".
Deze eerste naam scheen velen louter fanta
sie. Thans is het echter werkelijkheid gewor
den. De firma J. K. Smit te Kinderdijk kan
er trots op zijn een baggermolen te hebben
gebouwd, welke goud heeft opgehaald.
Na de opwinding van vanmorgen is het in
den loop van den dag weer wat rustiger ge
worden op Terschelling al is het duidelijk te
bemerken dat er iets bijzonders op het eiland
is gebeurd. Vanmorgen is de omroeper met
de bel door het dorp gegaan en heeft op ver
schillende plaatsen bekend gemaakt dat er
goud was gevonden, hij voegde eraan toe, dat
de „Prinses Juliana", een der booten van de
reederij Doeksen des middags een tocht naar
de „Karimata" zou maken. Velen maakten van
de gelegenheid gebruik om den goudbagger
molen van de verte uit te bewonderen. De
„Prinses Juliana" was met tientallen vlaggen
gepavioseerd. Bij het vertrek uit de haven
speelde een harmonica-orkestje „Draaien al
tijd maar draaien". Met de postboot „Schel-
lingerland" van vanmiddag half vier arri
veerden zoovele gasten op het eiland, dat op
West-Terschelling geen kamer meer te krij
gen is. Aan boord van de „Schellingerland"
stond een draaiorgel uit Harlingen, dat door
een ondernemende draaiorgelman naar Ter
schelling was gebracht. Onder deze draai-
orgelmuziek kwam de postboot in de haven
aan.
Met spanning verbeidden velen vanavond
het moment, waarop de „Stortemelk" met de
aflossing van de .Karimata" zou aankomen.
De minste belangstelling had echter de leider
van het werk, de heer Bol. „Vandaag kan er
niets gevonden worden", deelde hij ons mede,
„de molen is immers een eind teruggegaan,
een zuivere veiligheidsmaatregel. Zoo wij nu
iets vinden dan zal dat beteekenen, dat de
„Karimata" het werk niet grondig heeft ge
daan. Wanneer wij niets vinden dan is het in
orde. Ik verwacht niets."
En zoo kwam het uit. Niemand van de af
lossing had iets bijzonders te melden. Er was
niets dan zand opgebaggerd. Er kan op zijn
vroegst in den loop van den nacht of in den
loop van morgen iets worden verwacht. De
gemeenschappelijke Mijnbouw Maatschappij
Billiton kan wel met bijzondere voldoening
terugzien op hetgeen tot nu toe is bereikt.
Het goud is nog aanwezig, dat heeft de vondst
van de staaf bewezen en verwacht kan wor
den dat spoedig' nieuwe staven in den zeef-
trommel worden gevonden. De leiders van
het werk zijn den laatsten tijd als het ware
met „goede raadgevingen" overstelpt.
Dubbeltjes in zee.
Er is iemand geweest die heeft ge
zegd: „Wil men er zeker van zijn dat
de „Karimata" alles binnen.het af
gebakende gedeelte van 100 bij 100
Meter ophaalt dan moet men op elk
stuk van 10 bij 10 Meter een dub
beltje leggen. Baggert men alle dub
beltje op, dan is het in orde." De man
vergat er echter bij te zeggen, hoe
men die dubbeltjes precies moest
neerleggen."
Tal van brieven hebben de directie bereikt.
Dezer dagen kwamen er nog brieven uit Pa
rijs, Innsbruck en Berlijn.
Een gewezen zaalchef van een postkantoor
gaf als zijn meening te kennen dat zoo'n mo-
Nieuwe wending in de
Echleldsche moordzaak.
Orgeldraaier in vrijheid gesteld.
Zooals reeds vrij algemeen verwacht werd,
is er een nieuwe wending gekomen in de nog
steeds niet opgehelderde geschiedenis van
den Echteldschen moord met berooving.
De begin van deze maand aangehouden or
geldraaier Van B. uit Echteld, dien de justi
tie na de bekentenis van den werklooze Van
Toorn voor den eigenlijken moordenaar hield,
Is Vrijdag in vrijheid gesteld. Omtrent de
ware oorzaak van Van B.'s vrijlating is nog
niets bekend, maar het schijnt wel vast te
staan, dat de justitie over nieuwe gegevens
beschikt, waardoor- ernstige twijfel ontstaan
is over de uitlatingen van den werklooze Van
Toorn, dat Van B. den moord pleegde en hij
alleen het geld wegnam.
In deze meening wordt men ten zeerste ver
sterkt, doordat de justitie Vrijdagavond nog
laat een onderzoek instelde in den tuin van
de woning van Van T. Dit onderzoek leverde
echter niets op.
Herdenkingspostzegels bij het
Regeeringsjubileum.
Ter gelegenheid van het 40-jarig regeerings-
Jubileum van H.M. de Koningin zullen door
Nederland en de overzeesche gebiedsdeelen
herdenkingspostzegels worden uitgegeven,
alle met hetzelfde beeld.
De zegels, door den kunstenaar Pijke Koch
ontworpen, dragen de beeltenis van HM de
Koningin, naar een onlangs vervaardigd por
tret.
Boven het portret zijn de jaartallen 1898-
1938 aangebracht, terwijl links de naam „Wil-
helmina" en rechts het woord „Nederland",
resp. „Nederlandsch-Indië", „Suriname" Df
Curacao" staat afgedrukt. Onder de beeltenis
is de waarde aangegeven
De nieuwe postzegels zullen verkrijgbaar
zijn van 30 Augustus tot en met 15 October a.s.
Hun geldigheidsduur loopt tot 31 December
1939. Zij zijn uitgevoerd in rotogravure en
hebben een beeldgrootte van 21 x 28 v2 m.m.
Voor Nederland zijn de zegels verkrijgbaar
in de volgende waarden en kleuren: 11/2 et.:
zwart-grijs: 5 cent: oranje en 12 1/2 cent:
blauw: voor Nederlandsch-Indië: 2 et.: paars:
10 cent: rood. 15 cent: blauw en 20 cent:
oranje: voor Suriname: 2 cent: paars 71/2
cent: oranje en 15 cent: blauw en voor Cura
cao: 1 1/2 cent: paars; 6 cent: oranje en 15
cent: blauw.
nooit iets zou presteeren, en dat terwijl
de Maatschappij reeds ervaring met 18 mo
lens heeft! „Hij had", zoo vertelde de heer
Bol ons, „een instrument vervaardigd in den
vorm van een soort beugeltasch, zooals onze
overgrootouders droegen. Dit instrument
moest men onder de „Lutine" schuiven en
dan het zaakje dichtknippen, dan had men
al het goud in één klap."
Van groot belang bij het werk van de „Ka
rimata" is het zuiver baggeren. De chef-
molenbaas, de heer Van de Baan, heeft een
meer dan dertigjarige ervaring. Hij was tij
dens den oorlog met een Hollandsche bagger
molen in Rusland en werd daar la/ter ge
dwongen voor het Russische leger tü| werken.
De ervaren molenbazen kunnen op groote
diepte baggeren met op een m.M nauw
keurig.
Overstelpende drukte op postkantoor.
Interessant is het te vermelden dat toen
vanmorgen het groote nieuws bekend werd
de drukte op het postkantoor van West-Ter
schelling overstelpend was. De directeur van
het kantoor, de heer D. de Boer, vertelde ons,
dat hij in allerijl een noodhulp-telefoniste
had aangesteld. In Leeuwarden werd een te
lefoniste speciaal belast met de lijnen van
Terschelling. Tusschen acht en 12 uur was
de drukte het grootst. Ook uit Londen werd
vele malen opgebeld. Ongeveer 50 pet. van de
gesprekken was dringend en nog moest men
meer dan een uur wachten. Er waren hon
derd gesprekken van langen duur. Telegram
men werden over een aparte lijn via Texel
gezonden. Met de postboot van acht uur is
o.m. gearriveerd de heer Van den Broek, een
der directeuren van de gemeenschappelijke
Mijnbouw Maatschappij Billiton. Het fanfa
recorps van West-Terschelling heeft van
avond een tocht door het dorp gemaakt. Ver
volgens brachten zij den heer Van den Broek
een serenade. Na dien muzikalen rondgang
trok het corps de gelagkamer van het hotel
binnen, waar de heer Van de Broek een dronk
uitbracht op het muziekkorps, en de Ter-
schellinger bevolking dankte voor de groote
belangstelling en de feestvreugde. Hij
hoopte dat die vreugde nog grooter zou zijn.
wanneer straks ook de andere staven gevon
den zullen worden. De muziek speelde daarna
het Terschellinger volkslied.
NEDtRLANOSCHE
HAND EL-MAATSCHAPPIJ, n.v
AGENTSCHAP HAARLEM
Gr. Houtstr./Gr. Markt
Tel. 13990 (3 lijnen)
VACANTIE-SEIZOEN
Wij leveren U' tegen scherpe notee
ringen bankbiljetten voor alle vreemde
landen.
(Adv Ingez Med.i
Steun voor den bouw van
droogschuren.
De Regeeringspersdienst meldt:
De ervaringen, de laatste jaren in ons land
ten aanzien van de cultuur van korrelmais
verkregen, hebben nog niet tot een eenstem
mig oordeel over dit gewas geleid.
Wel staat vast, dat aan de teelt van mais
voor zaadwinning groote voordeelen zijn ver
bonden. Niet alleen levert mais een aanmerke
lijk hoogere opbrengst dan alle andere hier te
lande inheemsche graangewassen, ook voor de
Y-ruchtwisseling en de onkruidbestrijding is
de teelt van dit gewas aanbevelenswaardig.
Vooral in het intensief beheerde gemengde
bedrijf is mais voor zaadwinning een gewas,
hetwelk verdient nader beproefd te worden.
Het is algemeen bekend, dat voor het dro
gen van korrelmais een speciale droogschuur
onmisbaar is. Ten einde te bevorderen, dat zij.'
die in 1938 een proef met dit gewas wenschen
te nemen, dit onder gunstige omstandigheden
zullen kunnen doen, is besloten, evenals in
1937, bijdragen voor het bouwen van droog
schuren te verleenen.
De bijdrage kan ten hoogste f 40 bedragen
en wordt slechts toegekend aan hen, die ten
minste 25 are mais verbouwen en onder ver
dere bij den betreffenden rijkslandbouwcon-
sulent aan te vragen „voorwaarden".
Verzoeken om een subsidie voor dit doel
moeten vóór 15 Augustus 1938 worden gericht
tot de betreffende rijkslandbouwconsulenten.
Na genoemden datum ontvangen aanvragen
zullen niet meer in behandeling worden ge
nomen.
Naturalisatiekosten worden
gewijzigd.
Verband met het belastbaar inkomen van
den verzoeker.
Ingediend is een wetsontwerp tot nadere
wijziging der wet op het Nederlanderschap en
het ingezetenschap.
Krachtens artikel 3 der wet op het Neder
landerschap en het ingezetenschap wordt als
een der voorwaarden voor naturalisatie ge
steld. dat een zekere som is betaald, welker
grootte nader wordt bepaald door het belast
baar inkomen van den verzoeker. Deze gelden
kunnen worden beschouwd als een tegemoet
koming in de kosten, door den staat ten be
hoeve van belanghebbenden gemaakt bij het
onderzoek naar de wenschelijkheid. hun natu
ralisatie te bevorderen. Dooreengenomen dek
ken zij die onkosten per aanvrage niet.
Met zijn ambtgenoot van financiën, met
wien in dezen overleg werd gepleegd, is de
minister van Justitie van meening, dat ook zij,
wier verzoeken tot naturalisatie worden af
gewezen of die achteraf hun verzoeken intrek
ken. in bovenbedoelde kosten behooren bij te
dragen, daar toch ook te hunnen behoeve, zij
het met negatief resutlaat. een zelfde onder
zoek wordt ingesteld. Deze bijdrage ware
eveneens naar de mate van het belastbaar
inkomen te bepalen en wel in den vorm van
een percentage van het bedrag, verschuldigd,
indien naturalisatie wel zou zijn gevolgd.
De minister is van meening. dat vaststel
ling van dit percentage op vijf en twintig als
juist kan worden beschouwd.
De voorgestelde maatregel zal tevens het
lichtvaardig indienen, respectievelijk herhalen
van naturalisatieverzoeken welke veel admi
nistratieve bemoeiing veroorzaken, kunnen
tegengaan. Vermindering van het aantal na
turalisaties wordt hierdoor niet verwacht, mits
de normen, welke op verkrijging van het Ne
derlanderschap worden toegepast, niet wor
den verzwaard.
Om plotselinge indiening van verzoeken te
voorkomen, is het tenslotte gewenscht. dat de
voorgestelde wetswijziging werking zal heb
ben van den datum der indiening van dit ont
werp af.
Tuberculose geen beroepsziekte.
De minister van Sociale Zaken heeft in
de Memorie van Antwoord betreffende he'
wetsontwerp tot wijziging der Ongevallenwet
1921 uiteengezet, dat naar zijn oordeel de
opneming van tuberculose als beroepsziekte
van het verplegend personeel moet worden
ontraden. Het zal z.i. steeds moeilijk zijn uit
te maken of deze ziekte al of niet he:, gevolg
is van besmetting in het bedrijf.
Herziening der Grondbelasting.
Aanslagen geschieden naar de waard®
van.... 1892—1896.
De financieele nood waarin de kassen van
rijk, provincies en gemeenten in de laatste
jaren verkeeren. is welhaast spreekwoordelijk
geworden en de elkander opvolgende Ministers
van Financiën mogen soms in politieke over
tuiging verschillen, doch in dit ééne opzicht
zijn allen gelijk, nl. dat, welken bewindsman
ook de portefeuille van financiën moge zijn
toevertrouwd, hij er steeds weer op bedacht
moet zijn, té groote nadeelige saldi te voor
komen.
Met de provincies en gemeenten is het al
niet beter gesteld, en het aantal gemeenten
dat om extra hulp bij het rijk moest aanklop
pen, is in ons kleine landje reeds tot een on
rustbarend hoog cijfer geklommen.
Onder deze, financieel zeer ongunstige om
standigheden, mag het verwondering wekken,
dat niet een (voor de ingewijden) zeer voor
de hand liggend middel wordt aangegrepen,
om een duchtige versterking der openbare
kassen te verkrijgen, zonder dat een factor
van beteekenis de billijkheid in het ge
drang komt. Wij hebben het oog op een diep
gaande herziening der wet op de grondbelas
ting, welke nu reeds een lange reeks van jaren
op zich laat wachten, zonder dat één Minister
van Financiën er klaarblijkelijk iets voor ge
voelt, deze hoogst belangrijke materie ter hand
te nemen.
Velen zullen zeer verwonderd opzien, wan
neer zij vernemen dat de kadastrale huur
waarde (welke voor de becijfering van den
aanslag in de grondbelasting als maatstaf
geldt), nog steeds gebaseerd is op de huur
prijzen die bedongen werden.in de jaren
18921896. De toen verzamelde gegevens
moesten dienen voor de uitvoering van de. in
1897 verschenen wet voor de regeling van de
belasting op de gebouwde eigendommen, welke
wet echter eerst in 1908 is toegepast. Die wet
is nog steeds van kracht Wel schreef art. 59
dier wet voor, dat elke 20 jaren een herziening
moest plaats hebben, doch daarvan is nooit
iets gekomen, en tenslotte heeft Minister De
Geer in de na-oorlogsjaren het vorengenoem
de artikel doen intrekken. Met dien intrekking
schijnt tegelijkertijd elke poging te zijn op
gegeven. nm een grondige wijziging te brengen
in zeer onjuiste en tegelijkertijd zeer onbil
lijke verhoudingen.
Dat het niet aangaat steeds maar den aan
slag voor de grondbelasting te becijferen vol
gens de kadastrale huurwaarde, welke op haar
beurt berust op gegevens van 1892 tot 1896,
heeft ook in 1921 de toenmalige Minister van
Financiën mr. S. de Vries, zeer goed ingezien.
Deze bewindsman diende een wetsontwerp in
tot herziening van de grondbelasting op ge
bouwde- en ongebouwde eigendommen. Dat
ontwerp Is echter nimmer tot wet verheven,
om meer dan één reden.
Eerstens had mr. de Vries als grondslag
voor de regeling van de grondbelasting voor
landerijen, huizen enz., aangenomen de ver
koopwaarde van een en ander. Doch daar men
toen verkeerde in de periode van hoog-con-
iunctuur. werd de genoemde basis door velen
niet juist geacht. Bovendien was in het wets
ontwerp reeds een percentage van heffing ge
noemd. waaraan men dus te allen tijde ge
houden zou zijn. Van de. door Minister mr. S.
de Vries aangeboden wet zou een enorme stij
ging der grondlasten het gevolg ziin geweest,
want vooral in de Oostelijke provincies van
ons land was de grondwaarde sinds de her
ziening van de grondbelasting op de onge
bouwde eigendommen, zeer sterk gestegen, en
wel in veel grootere mate, dan b.v. in !vt
Westen van ons land. Toepassing van kunst
mest, verbeterde waterafvoer en andere fac
toren hadden er toe medegewerkt, den grond
in waarde te doen stijgen.
Het was dus begrijpelijk, dat vooral in de
kringen van de Agrariërs verzet kwam. en
toen een. door den oud-Minister mr. Treub
ingediend amendement ïdoor Minister de
Vries als onaanvaardbaar gekwalificeerd)
werd aangenomen, was het ontwerp tegelij
kertijd van de baan. Daarbij kwam dat in
dertijd in de Tweede Kamer een zekere on
rust heerschte ten aanzien van de vraag, wie
eigenlijk de meerdere belasting zouden hebben
moeten opbrengen het platteland dan wel de
groote steden In elk geval duikelde het ont
werp en daarmede de kans om millioenen gul
dens méér in de schatkist te krijgen
Na 1921 heeft geen Minister van Financiën
meer het mes in de wonde gezet, wat de on-
zuivere bases betreft waarop de grondbelas
ting berekend wordt. Het ts verklaarbaar, dat
in regeerlngskringen wordt geaarzeld, om deze
neteliee kwestie weer op het tapijt te bren
gen. omdat het O a. den landbouwersstand niet
zoo goed gaat. Maar dan moet toch vooral niet
uit het oog worden verloren, dat. niettegen
staande de laag-conjunctuur, welke het boe
renbedrijf thans doormaakt, er tal van boer
derijen verhuurd zijn tegen een prijs, die veel
hooger ligt dan de kadastrale huurwaarde
aangeeft.
Niet in alle gedeelten van ons land is de
waarde van den grond belangrijk hooger dan
in de jaren 1892—1896. In de Rijnstreek b.v.
verkeerden de landerijen reeds in de jaren
tusschen 1880 en 1890 in uitstekenden toe
stand en ook verder naar het Westen is dat
het geval. Maar in het Oosten en óók in het
Zuiden, voornamelijk op de zandgronden, zijn
de landerijen enorm in waarde gestegen en de
cijfers van de kadastrale huurwaarde bena
deren in geen enkel opzicht de werkelijkheid.
Er zijn ook streken al vormen zij dan ook
een uitzondering waar de werkelijk betaal
de huur thans minder is dan de kadastrale
huurwaarde aangeeft; b.v. In het Eemgebied.
Maar juist die omstandigheid accentueert nog
meer de onbillijkheid, welke jaar In. Jaar uit
wordt gehandhaafd.
Vooral voor de provincies en gemeenten,
welke immers alle opcenten heffen op de
hoofdsom der grondbelasting, is deze materie
van zoo'n overwegend belang. Stelt men b.v.
de belastbare kadastrale huurwaarde van een
perceel grond op f 100, dan betaalt de eige
naar daarvan 6 pet. dus f 6 in hoofdsom, waar
op komen de opcenten voor provincie en ge
meente. In het Oosten van ons land zou in
tal van gevallen een dergelijk perceel grond
thans f 150 a f 200 huur vertegenwoordigen.
Becijfert men dat nu over het geheele innings
gebied, dat door de grondbelasting bestreken
wordt, dan komt men tot enorme bedragen,
welke aan de openbare kassen onthouden wor
den. alleen doordat maar steeds rekening
wordt gehouden met normen, welke in geen
enkel opzicht als meer ter zake dienende kun
nen worden beschouwd.
Een deugdelijke herziening der wet op de
grondbelasting wordt door allen, die met deza
materie volledig vertrouwd zijn, als urgent be
schouwd.
Runciman tot Chamberlain„U zet mij in een
klein bootje midden in den Atlantischen Oceaan."
