Haarlems Dagblad
Het noodlot van het mooie weer.
Russisch-Japansch incident
neemt grooter omvang aan.
Russische batterijen hebben het
bombardement bij Tsjangkoefeng hervat.
Vliegtuig-ongeluk
bij Rijswijk.
Apenstreken.
Het belangrijkste
56e Jaargang No. 16906
Uitgave Lonrens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N. V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082,Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Woensdag 3 '£ugustus 1938
Abonnementen per week f0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3325. frunco per
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertentiei 1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclnmes f 0.60 per reget
Regelnboniiemenlstarieven op aanvraag.
Vraag en aaubod 1-4 regels f 0.60. elke
regel meer f 0.15. Groentjes tie rubriek.
Water eischt talrijke slachtoffers.
Het is begrijpelijk, dat men bij dit mooie zomersche weer verkoeling
in het water zoekt, maar ieder diene daarbij toch vooraf te bedenken,
dat men, als men de zwemkunst niet goed machtig is, de uiterste
voorzichtigheid moet betrachten. Want anders speelt men met het
eigen leven en met dat van hen, die een drenkeling trachten te
redden. Gisteren hebben velen, die zijn gaan zwemmen, helaas, den
dood in het water gevonden.
Te Nijmegen waren Dinsdagmiddag vier
jongelui gaan baden bij de Plaat aan de Waal
onder Nijmegen. De jongens begaven zich
daarbij in water, dat tot dicht aan den oever
verraderlijk gemaakt wordt door draaikolken.
Plotseling zagen de jongens, dat
ééh van hen, de 15-jarige W. Straten,
door den sterken stroom afdreef. De
16-jarige A. Schoonis bedacht zich
niet en trachtte zijn vriend te redden.
Hij bereikte hem inderdaad, maar
spoedig moest hij hem weer loslaten.
Nog even bleven de beide jongens
drijven, dan verdwenen zij in de diep
te en kwamen niet meer boven.
Direct schoot van alle kanten hulp toe en
tientallen zwemmers hebben gedoken, doch
men vond de beide lijken pas toen de politie
ging dreggen.
Op dezelfde plaat is Maandag de dienst
plichtige korporaal Broekman uit Nijmegen
verdronken. Zijn lijk werd Dinsdag gevon
den.
Dinsdagmiddag tijdens schafttijd, even na
twaalf uur, begaf zich de twee-en-twintig-
jarige arbeider A. Kruf uit Halsteren, in de
Kruysbeek nabij de Blauwsluis onder Steen
bergen om te zwemmen. Na eenigen tijd ver
dween hij plotseling in de diepte. Eenige per
sonen, waaronder dokter Meulenkamp uit
Steenbergen, doken meerdere malen naar den
drenkeling, doch slaagden er niet in hem te
vinden. Eerst na twee uur dreggen werd het
lijk opgehaald. De omgekomene was geplaatst
bij de in werkverschaffing uit te voeren sluis-
werken te Steenbergen. Hij was gehuwd en
vader van een kind.
Nabij het kampeerterrein bij paal 2 aan de
Waalhaven te Rotterdam is Dinsdagmiddag
omstreeks vier uur de 14-jarige A. D. Neys bij
het zwemmen in de Nieuwe Maas verdronken.
De jongen stak plotseling een hand op en
verdween verder zonder geluid te geven in de
diepte. Hoewel er direct veel assistentie aan
wezig was slaagde men er aanvankelijk niet
in den jongen te vinden. Eerst na eenige uren
vruchteloos dreggen en duiken slaagde ten
slotte de 35-jarige timmerman C. J. van
Werkhoven er na enkele malen duiken in den
jongen boven te brengen. Geruimen tijd heeft
men getracht met kunstmatige ademhaling
de levensgeesten op te Wekken, maar daarin
slaagde men niet.
Dinsdagmiddag is te Gorinchem de 12-jarige
H. van Haarlem bij het baden verdronken.
De jongen had om half een de ouderlijke wo
ning verlaten. Om 2 uur werden zijn kleeren
gevonden nabij het zwembad buiten de Da
lempoort. Na geruimen tijd dreggen is het lijk
om half zes opgehaald.
De 21-jarige mej J. K. M., wonende te Bos
koop is bij het zwemmen in de Opwegwete-
ring verdronken vermoedelijk doordat zij in
het water onwel werd. Daar er ter plaatse zeer
druk werd gezwommen, bemerkte men haar
afwezigheid eerst na een half uur.
Na enkele oogenblikken. dreggen haalde men
het slachtoffer op. Kunstmatige ademhaling
mocht toen echter reeds niet meer baten.
Te Alkmaar is bovendien nog een meisje
van vijf jaar Alida Maria Boersen verdron
ken. Het kind had de ouderlijke woning aan
den Baansingel verlaten om naar men aan
nam, te gaan spelen in den nabijgelegen
speeltuin. In den loop van den middag kwam
de kleine niet thuis, zoodat de ouders onge
rust werden en men aan een ongeluk begon
te denken. Om acht uur 's avonds was het
kind nog niet terug. Toen riep men de hulp
in van een nabijwonenden bakkersknecht, die
als een goed zwemmer bekend staat en ver
zocht hem te gaan duiken, omdat men aan
verdrinking dacht. Inderdaad bleek dit juist
te zijn; eenigen tijd later bracht de man het
lijkje van het meisje boven.
Omstreeks 8 uur gisteravond waren 2 vrien
den bij paal 57, d.i. ongeveer 2 K.M. ten Zui
den bij paal 57, ongeveer 2 K.M. ten Z. van
de Zuiderpier te IJmuiden om aldaar te gaan
zwemmen. Twee van hen, A. van der Steen,
wonende Jac. van Heemskerkstraat en het
slachtoffer F. Rozenheek, hadden zich te wa
ter begeven. Het was, doordat er een stevige
Noordelijke wind stond, vrij ruw en het gevolg
was, dat het niet lang duurde, of beide jon
gens kwamen in een gevaarlijke positie.
Wat er precies gebeurd is, is nog niet bekend,
maar omstreeks 8 uur werd de Umuider Red
dingsbrigade, die juist aan het oefenen was,
gewaarschuwd, dat er iemand bij paal 57 ver
dronken was. Toen de IJ. R. onder leiding van
den heer A. P. Bakker ter plaatse kwam, was
van der Steen inmiddels reeds op het strand
teruggekomen, waar eenige baders hem reeds
hadden geholpen. Deze hulp was noodig, om
dat de jongeman bijna verdronken was. Toen
men hem verzorgd had en hij weer wat bij zijn
positieven kwam, waren zijn eerste woorden:
..Is Rozenheek er al uit?", hetgeen voor de IJ.
R. het bewijs was, dat er nog een drenkeling
moest zijn.
De IJmuider Reddingsbrigade stelde daarop
pogingen in het werk. om den vermisten Ro
zenheek te vinden. De leden vormden een ket
ting een eind zee in en van de reddingsvlet af
begon men te dreggen. Maar ondanks dat men
geruimen tijd het zoeken voortzette slaagde
men er niet in den drenkeling te vinden. Ver
moedelijk was deze door den sterken onder
stroom naar zee gedreven.
Tot heden is het lijk van den gisteren aan
het strand verdronken 22 jarigen F. Rozen-
beek nog niet gevonden.
Naar wij vernemen is de toestand van zijn
kameraad Van der Steen, die bewusteloos op
het strand werd gebracht zeer gunstig. Hij
zal wel geen nadeelige gevolgen van het on
geval ondervinden.
PLEIDOOI VOOR ALGEHEELE
BEVOLKING VAN HET BRIT-
SCHE IMPERIUM.
Desnoods met mensctien van niet-
Britsche nationaliteit.
Advies van den secretaris-generaal van
Koloniën.
LONDEN. 3 Augustus. Dn laatsten tijd
wordt steeds sterker de wensch kenbaar ge
maakt. dat de onbevolkte gebieden van het
Britsche Imperium zullen worden bevolkt. In
vele politieke en economische kringen wordt
daaraan groote waarde toegekend en er zijn
verschillende vooraanstaande lichamen en
personen, die er zich ondubbelzinnig over heb
ben uitgesproken.
De voornaamste reacties zijn geweest het
rapport van de „Overseas Settlement Board",
een memorandum, dat is uitgegeven bij de
sluiting van de Engelsch-Australische handels
onderhandelingen en een rede van den secre
taris-generaal van koloniën, de Duke of De
vonshire. de vroegere Lord Harrington, in het
Hoogerhuis.
Als wij ons Imperium niet zelf kunnen be
volken. aldus deze spreker, en het niet binnen
beperkten tijd in staat brengen zich zelf te
verdedigen, dan zal iemand anders het voor
ons bevolken.
Wij hebben een groot gedeelte van de aarde
in bezit en houden anderen er van af, het te
bezetten, hoewel wij hetzij niet in staat, het
zij onwillig zijn die streken te ontwikkelen.
Een dergelijke stemming onder de landen, die
naar gebied uitzien, is niet bevorderlijk voor
den vrede.
Het is van vitale beteekenis, dat ons Im
perium wordt bevolkt door menschen, die dan
misschien niet van ons eigen volk zijn, doch
dan toch dezelfde idealen van vrede en vrij
heid hebben.
De blanke bevolking van het Imperium, al
dus de hertog, telt 70 millioen zielen en daar
van zijn er 49 millioen samengepakt op de
Britsche eilanden. In 1913 trokken nog 223.000
menschen meer uit dit land naar de domi
nions dan in omgekeerde richting. Het vorige
jaar echter vertrokken er slechts 26.000 naar
de dominions, terwijl er 34.000 uit repatrieer
den, zoodat er een overschot van 8000 men
schen was.
(United Press).
(Nadruk verboden).
Mexicaansclie olie naar
Duitschland.
Duitsche firma's zouden reeds tal van tank
schepen hebben gehuurd.
Uit Washington 2 Augustus: Volgens door
het mijnhureau ontvangen inlichtingen heeft
Mexico in Duitschland een markt gevonden
voor den uitvoer der onteigende aardolie. Ver
scheidene tankschepen zouden door Duitsche
firma's gehuurd zijn voor perioden, variee-
rende van zes maanden tot twee jaren, in som
mige gevallen zelfs voor den - tijd van tien
jaren. De zaken werden rechtstreeks met de
reeders afgesloten. De schepen zullen onder
de vlaggen van verschillende Europeesche
mogendheden varen.
Volgens het mijnbureau bevatten de con
tracten de verplichting de petroleum in Engel-
sche of continentale havens te lossen, doch,
aldus het rapport, het is waarschijnlijk, dat de
werkelijke bestemming der schepen Duitsch
land zal zijn.
De ontspanningsorganisatie der Italiaansehe „Dopolavoro" demonstreert op een
door haar georganiseerde tentoonstelling volksdansen, welke door koning Victor
Emanuel (links op den achtergrond) worden bijgewoond.
Beschermingsmaatregelen
tegen luchtaanvallen in
geheel Oost-Japan.
(Zie ook pag. 4.)
TOKIO, 3 Augustus. Er komen hier
berichten binnen, volgens welke de ge
vechten om den heuvel van Tsjang
koefeng nog grooter omvang hebben
aangenomen. Deze berichten worden
in Tokio met groote bezorgdheid ont
vangen. Weliswaar verklaart men in
de kringen der regeering, dat deze
grensincidenten niet tot een oorlog
zullen leiden, doch in militaire kringen
zegt men uitdrukkelijk, dat men, in
dien Rusland zijn actie niet onmiddel
lijk staakt, zijn standpunt zal moeten
verlaten.
Blijkens een mededeeling van het Japansche
ministerie van buitenlandsche zaken hebben
de Russische batterijen de bombardementen
op het Japansche gebied bij Tsjangkoefeng
hervat.
Uit Keijo bereikt ons het bericht,
dat de gouverneur-generaal aldaar als
beschermingsmaatregel tegen de lucht
aanvallen een verbod tot het branden
van licht heeft uitgevaardigd.
Onder de bevolking in deze streek
heerscht groote ongerustheid. De be
woners verlaten de streek in grooten
getale.
Uit Tokio wordt gemeld, dat in ge
heel oostelijk Japan, met inbegrip van
Tokio, van Donderdag af een soortge
lijke maatregel als in Keijo zal wor
den toegepast. De straatverlichtingen
en de lichten van voertuigen moeten
gedoofd worden, evenals de lichten aan
den buitenkant der huizen.
(United Press.)
Russische aanval afgeslagen.
TOKIO, 3 Aug. (Reuter- A .N. P.).
De woordvoerder van het Japansche
ministerie van oorlog heeft medege
deeld, dat de Japansche troepen met
succes een aanval van de Russen heb
ben afgeslagen. Hij voegde hieraan
toe, dat de Japanners reden hebben
om aan te nemen, dat gisteren voor
het eerst afdeelingen van het gere
gelde Roode leger zijn opgetreden,
terwijl vroeger alleen de grenswachten
van de Gpoe optraden. Men is der
halve in Japan geneigd de zaken ern
stiger te beschouwen.
De woordvoerder van het ministerie van
buitenlandsche zaken heeft medegedeeld, dat
Japan heeft geprotesteerd tegen de aanval-
den uit de lucht op Mandsjoekwo en Korea.
Hij voegde hieraan toe. dat te zeven uur in
den ochtend de Russische infanterie weder
om tot den aanval is overgegaan bij Tsjang
koefeng en Sjansjauping.
De aanval werd afgeslagen.
NATUURLIJK IN AMERIKA De kleinste kampeerwagen ter wereld werd
dezer dagen door een negenjarig meisje en haar vijfjarig zusje op het
Californische strand gedemonstreerd
Militair toestel in vrille
geraakt.
Gistermiddag om ongeveer half
twee is tusschen Rijswijk en Delft, ter
plaatse van de kalkovens aan het
Jaagpad, een militair vliegtuig uit
Soesterberg, een Koolhoven F. K. 51,
neergestort, naar wij reeds in een
groot deel onzer vorige oplage heb
ben gemeld, waarbij de 24-jarige 2de
luitenant J. L. J. Swartjes om het le
ven is gekomen en de soldaat leerling
vlieger Verheyen zwaar werd gewond.
De machine was Dinsdagmiddag te 12 uur
op Ypenburg geland en om kwart voor één
daar vandaan weer vertrokken. Korten tijd
later steeg van het vliegveld een Koolhoven-
toestel de P.H. F.K.D. op. voor een proefles
van de Nationale Luchtvaartschool, met een
leerling en een instructeur.
De militaire machine, aldus ver
klaarde ons de instructeur van het
Ni.S.-toestel, heeft toen de F.K.D.
gebruikt als oefen-object.
De F.K.D. vloog op 250 Meter hoogte
en de militaire machine vloog lager.
Eenige malen voerde de militaire ma
chine een oefening uit, waarbij de be
stuurder het toestel scherp naar boven
trok. Tweemaal ging dit goed doch bij
de derde oefening kwam de machine
in een vrille en stortte naar beneden.
Het toestel kwam terecht in een stuk wei
land aan het Jaagpad, midden tusschen de
daar staande broeikassen. Een ware ruïne
werd hier aangericht. Tientallen ruiten vlo
gen in scherven en enkele kassen werden ge
heel vernield. Het vliegtuig boorde zich met
den neus in den grond en bleef vrijwel recht
op staan met den staart omhoog.
De inzittenden van het N.L.S.-toestel, die
het ongeluk zagen gebeuren, keerden naar
Ypenburg terug, waar zij onmiddellijk den
commandant van de luchtvaartafdeeling Soes
terberg waarschuwden en hulp uit Delft re-
quireerden.
Luitenant Swartjes stond bekend als een
zeer goed vlieger en was als instructeur werk
zaam. De verongelukte machine was een les-
toestel. De vraag is nog. of luitenant Swart
jes de machine bestuurde dan wel de leerling
vlieger Verheyen. onder toezicht van luitenant
Swartjes. Wat de toestand van leerling-vlie
ger Verheyen betreft vernemen wij nog. dat
deze een zware hersenschudding heeft gekre
gen en verschillende verwondingen aan het
gelaat. Echter zou er. aldus werd ons mede
gedeeld. geen oogenblikkelijk levensgevaar
aanwezig zijn Van de zijde van het vliegveld
Ypenburg werd nog medegedeeld, dat de aan
wezigheid van het Koolhoventoestcl louter
toevallig was en dat beide machines in geen
enkel verband in de lucht vlogen.
Het woord is aan
Leo Tolstoi:
Het verbazingicekkendstc
is. dat de gansche maat
schappij niet iti opstand
komt op dat woord „oorlog".
(Achtereenvolgens zijn te Den
HaagDoetinchem en Gouda apen
ontsnapt en na korten tijd u>ecr
gepakt).
Dit is. naar den alouden trant,
De tijd van zeeslang en komkommer,
Onder de leus van meen'ge krant:
Hoe sappiger lectuur, hoe krommer.
Maar de komkommer en de slang
Zijn heden niet meer in de mode.
Het nieuws blijft heel het jaar in gang,
Men heeft die twee niet meer van noode.
Nu komt opeens het apenras.
Hier in ons land de iaalste weken.
Alsof daaraan behoefte was
Verrassen met zijn apenstreken.
Een drietal heeft zich uitgesloofd.
Om wat op zich te laten jagen
En ons een apekool gestoofd,
Tot ons vertier in zomerdagen.
Zij hebben wel wat schrik verspreid,
Bij oude dames, die z' ontmoetten,
Maar hebben weer na korten tijd
Hun escapades moeten boeten.
't Was een onschuldig soort vermaak.
Geen mensch heeft scha erdoor geleden,
Eenmaal gepakt, was gauw de zaak
Van aap en mensch weer pais en vrede.
Maar vindt u ook niet inderdaad.
Als 't met den mensch wordt vergeleken
Er schuilt per slot heel weinig kwaad
In letterlijke apenstreken.
P. GASUS.
Ambtenaar bij steunverleening
gearresteerd.
WEESP, 3 Augustus.
Naar wij vernemen is Dinsdagavond ge
arresteerd de ambtenaar bij de steunverlee
ning te Weesp P. v. A„ die zijn vacantie te
Loosdrecht doorbracht.
Na dienzelfden avond naar Amsterdam te
zijn overgebracht, is de aangehoudene heden,
Woensdagochtend, voor den subst. officier
mr. J. W. Bosch geleid.
WINKELDIEVEGGE BETRAPT.
Hedenmorgen word in het magazijn van de
firma Vroom en Dreesmann een vrouw be
trapt op het stelen van een popper.stooltjc ter
waarde van 49 cent Zij werd gearresteerd.
Nadat proces verbaal was opgemaakt werd zij
weer op vrije voeten gesteld.
HEDEN: 10 PAGINA'S
HAARLEM EN OMGEVING.
Welke grensdocumenten noodig zijn bij het
maken van tochten.
Op den hoek van dc Van Ecdenstraat en
Tempeliersstraat is Dinsdagmiddag een
glazenwasscher van een ladder gevallen
en ernstig gewond.
BINNENLAND.
Het water heeft gisteren vele slachtoffers
geëiseht.
De leiders van het „Karimata"-werk ver
wachten Donderdag weer goud.
Verschillende Eerste Kamerleden zijn van
oordeel, dat meer geld moet worden be
steed aan passieve luchtbescherming.
De vrijstelling wegens broederdienst voor
de lichting 1939.
BUITENLAND.
Dr. E. van Raalte: Het jongste Congres
van de Unie van Voikenbondsvereeni-
gingen.
De Italiaansehe regeering zou binnenkort
60.000 Joden uitwijzen.
Dc Russisch-Japansche vijandelijkheden
duren nog voort.
Lord Runciman bevindt zich op weg naar
Praag.
SPORT.
Wals wint het stayer-kampioenschap van
Nederland.
Prachtig slot van dc zeilwedstrijden op liet
Buiten IJ en IJselmeer.
ARTIKELEN.
J. H. de Bois: Kunst in Haarlem en daar
buiten.
Han van der Horst over het Mauritspark,
de nieuwe villawijk.
L. S. Mesembrianthemums.
Van onzen Geneefschen correspondent:
Nieuwe economische wereldcrisis niet
verwacht.
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen on
pag.
5
