Haarlem's Dagblad
Felle brand
Warm tot
Karimata
In liet Zuiden.
in de Marnixstraat.
Nu het warm is...
Zandvoort-Bad
zeer warm
Militair vliegtuig
nabij Soesterberg
neergestort
Hef belangrijkste
56e Jaargang No. 16908
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N. V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 13054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
A drain. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Vrijdag 5 Augustus 1938
Abonnementen per week f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertenliën: 1-3" regels f 1.75. elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel.
Kegelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regel# f 0.60. elke
regel meer f 0.15. Groentje# sie rubriek.
Er is een volgende herinnering aan onze
Fransche autoreis, die onuitwischbaar zal blij
ven en zij geldt een klein, malsch, hellend
bergweitje boven Grenoble. Daar hebben we
op gekampeerd na een bergenrit door Dau-
phiné: Col Granier, Col de Porte en zoo meer,
met een ietwat haastig bezoek aan het ver
maarde, nu onbewoonde klooster de la Grande
Chartreuse. De trouwe auto met zijn zes pas
sagiers en zware bepakking heeft hier en daar
wel even geprotesteerd, maar hij is een Ame
rikaan en dus opgewassen tegen het ergste
doorzetten van zijn scheppers. Dat weet u
wel. Zij noemen dat „doing Europe".
Maar bovenop hooge bergruggen scheidt hij
er wel eens mee uit, eischt nieuw koelwater
uit de extra-tank die hem ook al belast en wil
vertroeteld worden met koude compressen. De
heete wind van het Zuiden beïnvloedt ook de
honden in de kleine, witte dorpjes met hun
steile straatjes en hun glasheldere water
stroompjes door steenen goten. „Hoe Zuide
lijker je komt, hoe luier de Fransche honden
worden", zeggen mijn ervaren reisgenooten,
wier negende achtereenvolgende Fransche
zomerreis het is en die mij de weldaad bewij
zen mij mee te voerenbij afwisseling mij
ook als bestuurder aanvaardend. Het is waar.
Hier slenteren de honden nog traag weg. Bij
Arles zullen zij, als wij naderen, alleen maar
gaan zitten en knipoogen. Omtrent Montpel-
lier en Béziers zullen zij midden op straat
blijven liggen en verwachten dat wij om hen
heen rijden. Met recht.
Maar ergens In datzelfde Zuiden zwoegen
de wielrenners van den Tour de France en
de sfeer van hun strijd vervult gansch het
groote land. Dus zijn de boerenzonen niet lui
en klimmen in hun vrijen tijd op lichte race-
karretjes met diepgebogen sturen en beklim
men hun bergen, voorthijgend in de illusie
eenmaal een Cosson, een Magne, liever nog
een Bartali te worden. Tot in het nietigste ge
huchtje worden kranten verkocht met enorme
koppen over den Tour en hangen er biljetten
met Tour-kaarten erop geteekend. Wij kun
nen er ons niet aan onttrekken en heffen
ergens op 1400 M. hoogte den landwijn op
Middelkamp, die een étappe heeft gewonnen.
Die dag wordt besloten op dat bergweitje.
Het helt sterk. Ons kampement helt dus
mee. De tenten staan voorover, de tafel staat
scheef, alles in het dorpje Corenc helt.
's Nachts droom ik dat ik uit de tent rol, dui
zend meters omlaag, tot in Grenoble. Maai
bij het verschrikt ontwaken ligt het daar nog
ver in de diepte, in een zee van lichtjes, en
oogknipperend zie ik het als een omgekeerde
sterrenhemel.
Het Isère-dal is waarlijk prachtig, de schoo-
ne stad daar beneden ligt in een geweldige
kom tusschen de bergen en zij zijn vol bos-
schen en kleurenweelde. Peinzend aanschou
wen wij dit in den warmen zomeravond en ik
bedenk dat den mensch toch zeer veel gege
ven is, hetgeen niet als nieuwe maar wel als
schoone gedachte verkwikt en niet voor de
koe schijnt te gelden.
Althans niet voor de koe „Marquise". Zij is
blank, krachtig en welgebouwd maar haat
alle hellingen. Zij wil niet omlaag en evenmin
omhoog. Haar boer oefent met haar op zijn
weitje en wij moedigen hem aan. Hij is een
vroolijke boer, dik gelijk Marquise en ver
maakt door haar onwil. Hij spreekt haar spot
tend, verteederd, ook wel vaderlijk toe en ont
haalt ons op commentaren. Wij zeggen: Ver
koop haar naar Holland. Dat is vlak. „Ah non,
elle doit obéir.... Tout va trés bien, Madame
la Marquise....".
Later wordt zij gestald. Enkele dorpsbewo
ners komen weer vriendelijk en hoffelijk vra
gen of dat nu heusch goed bevalt, dat kam
peeren. „C'est bien la vie champêtre", zeg
gen zij. „C'est bon?" Wij zijn geestdriftig.
Eigenlijk zouden ze het, geloof ik, ook heel
graag eens probeeren. Tegen de berghellingen
boven ons komen ook meer kleine witte stip
jes uit en ze zeggen met eenigen trots dat
daar Belgen zijn, en Zwitsers, ook nog een
paar HollandersHet is toch wel mooi,
vooral van die gens du Nord, dat zij heelemaal
hierheen komen om in hün dorpje te kampee
ren. Wij zijn ook hier kennelijk welkome be
zoekers.
Maar 's morgens vroeg breken we al op en
snellen omlaag naar Grenoble en door het
Isère-dal, langs prachtige wegen en door dei
nend, zwaarbeboscht laag heuvelland en wor
den op dezen dag een beetje Amerikaansch
want er is een einddoel aan deze reis: „een
kaap in een zee", welker naam ik niet verra
den mag, want dat moet geen toeristen-cen
trum worden. Ik heb er mijn woord op moe
ten geven. We zijn er nog een kleine duizend
kilometers van verwijderd en we moeten in
drie dagen toch nog even Arles zien, en Ta-
rascon, en Orange, en Nimes, en vooral Car
cassonne dat een wonder is, een historisch
wonder
Twee dagen wemelt het van indrukken als
in een film. Het hoofd onzer expeditie is trou
wens steeds aan het filmen met ons allen als
min of meer gewillige, vaak onbewuste ac
teurs. Romeinsche oudheden zijn hem even
dierbaar als Frankrijk's schoone natuur. Nu
we even in Amerikaansch reistempo moeten
overgaan beleven wij ook een nacht in een
hotel. Het is een groot en modern hötel in
Nimes. dat een geweldige Romeinsche arena
bezit uit den tijd van keizer Hadrianus en een
Korinthisch paleis uit den tijd van Augustus
dat nu La Maison Carrée heet en een schat
yan Romeinsche oudheden herbergt.maar
dat tevens een moderne stad is met breede
boulevards en mooie winkels en een feestelijk
leven ondanks vervaarlijke hitte. Daar zijn
vier cafés aan zoo'n boulevard, twee aan twee
tegenover elkaar, die onder één exploitant
staan, 's Avonds zitten de vier terrassen vol
menschen en op het grootste speelt een rood-
gejast Spaansch orkest ten gerieve van alle
vier. Dit Nimes is een van de wonderlijkste
samenvoegingen van Oudheid en Heden die
ik ooit gezien heb, al zal Carcassonne, waar
ze streng gescheiden naast elkaar liggen en
de Oudheid zich op een heuvel trotsch ver
heft, wonderbaarlijker blijken. En dit Nimes
met zijn boulevards en zijn feestconcert-sfeer
op eiken avond, gansch den zomer door, telt
maar 90.000 inwoners! Wij bedenken dat
Haarlem er precies anderhalf maal zooveel
heeft en vragen niet eens om de boulevards
maar wel om de feestelijke sfeer en de kleu
rige bedrijvigheid, om de concerten op straat
en de eigen karakteristiekHelaas.
Het Palace*>achtige hötel nemen we op den
koop toe. Het is wel wat erg, na al het kam
peeren. Het is verschrikkelijk warm, schoon
ook zeer rein. En vervaarlijke muskieten-ga
zen hangen er om de bedden en zijn geens
zins overbodig, want het Haarlemsche mug-
gen-bevolkingstal slaan ze in Nimes met mil-
lioenen.
's Morgens kunnen we ons niet losmaken
van al de oudheden der Romeinen en bewon
deren urenlang. Er is èen oude antiquair die
met zijn bouwvallig verblijf, zijn schatten en
zijn gezin uit een roman van Dickens schijnt
overgebleven. Waarom wil ik geen wit satij
nen vest uit den Revolutietijd koopen als Ca-
mille Desmoulins er toch op geborduurd staat,
die ook journalist was Onbegrijpelijk. Enfin,
zoo is zijn lot. Hij leeft temidden der rijk
dommen zonder zelf ooit rijk te kunnen wor
den. Dat is het lot der antiquairs. Et philo-
sophiquement, monsieuris dat wellicht de
beste manier om van rijkdommen te genie
ten.
Wij bespiegelen dit temidden van schilde
rijen, oude meubelen, degens en sabels, Ro-
meinsch vaatwerk, miniaturen van Isabey,
bibelots en tallooze andere voorwerpen, in
schemerige kamertjes met wrakke trapjes.
Buiten blaakt de zon op de trotsche muren
van Hadrianus' arena, waarop schreeuwende
aanplakbiljetten een stierengevecht aankon
digen, en regelt een agent in khaki met tro
penhelm het verkeer van tallooze auto's.
De oude antiquair wou hebzuchtig dat hij
Spanje binnen kon komen om daar nu te koo
pen. Maar men komt er niet in. Pas moyen.
Eh bien, philisophiquement.
Er zijn toch zaken met ons te doen, al is
het niet in vesten van de Revolutie. En als
het oude manneke ons uitlaat knippert hij
door zijn brilleglazen tegen de felle zon van
het Zuiden en trekt zich haastig terug in zijn
wrakke donkere behuizing, „parmi ses riches-
ses"
Dat was Nimes. Antiek en modern, dood en
levend en vooral: blakend.
R. P.
Sudeten-Duitsche afgevaardigde
door Tsjech aangevallen.
Incident te TeplitzSchönau.
PRAAG, 5 Augustus (A.NP.) De Sudeten-
duitsche afgevaardigde dr. Eichholz uit
TeplitzSchoenau, is, naar het Duitsche
Nieuwsbureau meldt, vanochtend vroeg met
een begeleider door een Tsjech aangerand,
zonder hiertoe eenige aanleiding te hebben
gegeven.
Na beleedigende uitlatingen van den Tsjech,
waartegenover de Sudeten Duitscher volkomen
kalm bleef, werd Eichholz plotseling door den
Tsjech met vuistslagen in het gelaat bewerkt.
Bovenwoning uitgebrand.
In den afgeloopen nacht te 12.40 uur werd
brand gemeld in het perceel Marnixstraat
hoek Eikenstraat, waarin gevestigd zijn de
fabriek en winkels van de N.V. Zuivelinrich-
ting „De nieuwe Melkweg".
De brand is ontstaan op den zolder, ver
moedelijk doordat een vonk uit den fabrieks
schoorsteen door een raam naar binnen was
gewaaid. Voorbijgangers ontdekten het vuur,
dat zeer spoedig een fel karakter aannam.
Van alle kanten stroomde het publiek toe om
den ontzaglijken vonkenregen gade te slaan.
De roode gloed was tot in een verren omtrek
te zien.
De brandweer, die spoedig met veel mate
riaal aanwezig was, tastte het vuur met drie
stralen op de waterleiding aan. De brand
woedde in het perceel, dat geheel leeg was.
Het aangrenzende perceel werd bewoond door
den bedrijfsleider, wiens vrouw ziek te bed
lag, met een baby van één dag. Toen er ge
vaar ontstond, dat ook dit perceel door het
vuur zou worden aangetast, haastte men zich
om het gezin in veiligheid te brengen. De
moeder werd naar het Ziekenhuis vervoerd
en de babj» vond een onderkomen bij de
buren.
Het mocht aan de brandweer, onder leiding
van den commandant, den heer C. J. van den
Broek, en van den hoofdbrandmeester, den
heer H. Daudey, gelukken dit bewoonde per
ceel te behouden. De bovenwoning van het
onbewoonde pand brandde echter geheel uit.
De juiste oorzaak van den brand is nog on
bekend. Te vijf uur was de verpleegster even
in het onbewoonde huis geweest. Daarna
kwam er niemand meer.
Eerst te kwart voor vier vanmorgen kon de
brandweer inrukken. Een der brandweer
mannen werd bij het blusschingswerk aan
den pols gewond.
De schade wordt door verzekering gedekt.
Hittegolf in de Vereenigde Staten
eischt 39 dooden
NEW YORK 5 Augustus (Reuter) Ten
gevolge van de hittegolf, welke thaixs elf
dagen in de Vereenigde Staten heerscht, zijn
39 personen om het leven gekomen.
Verlioogiag Gemeentefonds-
belasting moet 168.000
opbrengen.
De resultaten voor den belastingbetaler.
Zooals wij gisteren reeds hebben gemeld,
heeft de minister van Financiën bepaald, dat
het aantal opcenten op de gemeentefondsbe
lasting te Haarlem wordt gebracht op het
maximum n.l. 75, een verhooging derhalve
met 20 opcenten.
De geraamde opbrengst hiervan is
circa f 168.000. Voor het jaar 1938 is
n.l. in de begrooting van het loopende
jaar als opbrengst van 55 opcenten
op de gemeentefondsbeslasting op een
bedrag van 466.600 gerekend.
Of dit bedrag van 168.000 ook werkelijk
bereikt zal worden, is nu natuurlijk nog niet
te zeggen, omdat er teveel factoren hierbij in
het spel zijn.
Nu deze verhooging der opcenten eindelijk
een feit is geworden, zal zij tot resultaat heb
ben, dat ieder aangeslagene in de rijksinkom
stenbelasting, wat de gemeentefondsbelasting
betreft, 1/9 meer zal hebben te betalen. Wie
tot nu toe dus b.v. 27 in de gemeentefonds
belasting moest betalen, zal door deze maat
regel voortaan 30 moeten storten. Wij wijzen
er echter nadrukkelijk op, dat alleen het
aantal opcenten op de gemeentefondsbelas
ting is verhoogd en dat derhalve ook alleen
dit onderdeel van het belastingbiljet nu door
het besluit van den minister wordt getroffen.
De uitgebrande bovenwoning van het perceel in de Marnixstraat.
Niet maar enkel een paar weken.
Maandenlang is uitgekeken,
Met verlangen in 't gemoed.
Naar een echten zonnegloed.
Hoe ontelbaar vele malen
Hebben wij niet loopen smalen.
Mopperend in het kwadraat.
Op ons guur onguur klimaat.
Nee, zei men, geef mij de tropen.
Dat 's iets om voor warm te loopen,
Als men zoo dezelfde zon.
Hier nou ook eens hebben kon.
Maar nou ja, dat blijven droomen.
En zie aan, nu is 't gekomen,
Heusch een heel behoorlijk staal
Van dat tropisch ideaal.
En zijn nu meteen de zuchten
Van de strakke blauwe luchten,
Wordt er nu met lof gepraat
Over 't veel gesmaad klimaat?
Nou. ik heb wat hooren klagen
In de afgeloopen dagen:
Harrejennig wat is 't heet,
'k Loop te baden in mijn zweet,
't Is geen werken in zoo'n hitte,
't Slaat je uit zelfs bij het zitten;
O. wat zijn mijn beenen zwaar,
Och, ik voel me toch zoo gaar;
En veel meer nog, alle dagen
Zuchten, steunen, puffen, klagen,
Elke logica ten spijt.
Met elk pufverbod in strijd..
Zomer is nu in den lande.
Het is eigenlijk een schande.
Dat men klaagt, nu men ontvangt,
Waar men zoo naar heeft verlangd;
Neen. zelfs in de kleinste mate,
Is geklaag niet goed te praten,
Uitgezonderd op één punt.
Dat u vast ook voelen kunt:
Als je dreigt om te bezwijmen,
Dagelijks maar weder rijmen.
Dat alleen geeft eiken dag,
Alle recht op zelfbeklag.
P. GASUS.
Zaterdag 6 Augustus, aanvang half twee
BEHENDIGHEIDSPROEVEN VOOR AUTO'S
op den Boulevard de Favauge.
Voor de microfoon Han Hollander.
Interessante demonstraties Entrée 0.50.
(Adv. Ingez. Aled.)
De puffende menigte, die in deze zeer warme
Augustusdagen in het water, in de schaduw,
bij den ijswagen verlichting zoekt voor de
groote hitte, zal vermoedelijk nog wel eenigen
tijd moeten blijven zoeken naar plaatsen,
waar het bij een
Verwachting:
meest zwakke
veranderlijke
wind, later weer
uit Oostelijke
richtingen, ge
deeltelijk be
wolkt, kans op
onweersbuien,
warm tot zeer
warm.
warmte als wij deze
week meegemaakt
hebben, prettig is te
vertoeven. Want de
vooruitzichten op
een spoedig einde
van de hittegolf zijn
nog niet groot. Wel
vermeerdert de kans
op onweersbuien, en
heeft het boven ver
schillende plaatsen
in ons land en in
onze omgeving ge
onweerd maar af
koeling heeft dat
niet gebracht. De depressies uit het Pool
gebied blijven hoog in het Noorden en wan
neer ons daarvandaan geen verkoeling be
reikt. zullen we voorloopig nog, zoodra zich de
gelegenheid daarvoor biedt, onze colbertjes
aan den kapstok hangen en in zomersch tenue
aan onze werktafel gaan zitten. Laten we
evenwel niet klagen, want we hebben reeds
lang naar mooi. zonnig weer verlangd en
zal verandering van weer inderdaad wel ver
betering brengen?
Warme cijfers.
Enkele cijfers van hoogste temperaturen,
welke deze week in de hoofdstad zijn waar
genomen
F.
C.
Maandag
80
26.6
Dinsdag
83
28.3
Woensdag
77
25.0
Donderdag
83
28.3
En heden?
Heden 90
gr. F?
vischt hef vierde kanon op.
(Van een specialen verslaggever).
De hoop dat men vannacht met de .Kari
mata" weer op de plek van het goud zou aan
komen is niet in vervulling gegaan. Wel was
men er waarschijnlijk vlak bij, hetgeen bleek
uit de vondst van een groot kanon, het vier
de kanon dat de .Karimata" reeds heeft op-
gevischt. Ook werden andere voorwerpen op
gehaald die er op wezen dat men zich boven
het wrak. vermoedelijk zelfs boven het ach
terschip bevond. Vannacht heeft zich even
wel opnieuw een zandverschuiving voorge
daan, met het gevolg dat men weer iets ach
teruit moest. De verschuiving is evenwel niet
van ernstigen aard, zoodat men verwacht,
weer spoedig op de oude plek te zullen zijn.
Het woord is aan
Anonymus:
Vergeet nooit, dat het niet
noodig is om U kwaad te
maken, wanneer U gelijk hebt
en dat U niet het recht hebt
om boos te worden, wanneer
U ongelijk hebt.
Beide inzittenden
ernstig gewond
Vanochtend omstreeks elf uur is
een militair vliegtuig van het type
F.K. 51, van een hoogte van 50 Meter
afgegleden en in de nabijheid van de
schietbanen op het vliegveld Soester
berg tegen den grond te pletter ge
slagen.
De beide inzittenden zijn ernstig
gewond overgebracht naar het mili
taire hospitaal te Utrecht.
De opcenten op de Personeele
Belasting.
Nog geen definitief resultaat bereikt.
Naar men zich zal herinneren, heeft de mi
nister van Financien eind April van dit jaar
van de hem verleende bevoegdheid gebruik
gemaakt om het aantal opcenten op de per
soneele belasting in de gemeente Haarlem
van 185 tot 195 te verhoogen. Deze 195 opcen
ten zullen echter pas invorderbaar zijn wan
neer de Raad de verordening op de opcenten
in dezen zin heeft gewijzigd. Tot nu toe heeft
daaromtrent geen enkel voorstel den Haar-
lemschen raad bereikt en er is, naar wij ver
nemen, ook nog geen besluit gevallen om
trent die verhooging. Zooals men weet, is het
gemeentebestuur van Haarlem terstond na
het bekend worden van de beslissing van den
Minister van Financiën met de regeering in
onderhandeling getreden ten einde een ver
hooging van 185 op 195 opcenten te voor
komen.
HEDEN: 12 PAGINA'S
HAARLEM EN OMGEVING.
pag.
Omtrent de verhooging van de opcenten
op de personeele belasting te Haarlem
is nog geen definitief besluit gevallen. 1
De verhooging van de opcenten der ge
meentefondsbelasting te Haarlem moet
naar schatting f 168.000 opbrengen. 1
Bij een feilen brand in de Marnixstraat is
een bovenwoning uitgebrand. 1
Tijdens de feestweek te Haarlem zal bij
den etalagewedstrijd speciaal Ned. Fa
brikaat naar voren worden gebracht. 2
Te Zandvoort is Donderdagavond een 23-
jarige Haarlemmer bij het zwemmen ver
dronken. 3
De voorbereidingen voor het openlucht
spel „Eenheid door Oranje" op Elswout
vorderen goed. 6
BINNENLAND.
In de nabijheid van Soesterberg is van
morgen een militair vliegtuig veronge
lukt; de beide inzittenden werden ern
stig gewond. 1
De voorzitter van den K. R. O., pastoor L.
H. Perquin is gisteravond overleden. 3
Minister Romme heeft in de Eerste Kamer
verklaard tegenstander te zijn van ver
plichten arbeidsdienst. 3
BUITENLAND.
De Japansche ambassadeur tc Moskou
heeft aan Litwinof medegedeeld, dat Ja
pan in diplomatieke onderhandeling
wenscht te treden. 1 en 4
Lord Runciman heeft gisteren te Praag
een delegatie der Sudeten Duitschers
ontvangen. 4
Zuid-Engeland is Donderdag door hevig
noodweer geteisterd. 4
Als gevolg van het conflict met Rusland
zou Japan genoopt zijn de campagne in
Zuid-China op te geven. 4
SPORT.
Het sportgesprek van de week: Een onder
houd met G. A. de Ridder. 7
Voetbal; Haarlem. V. S. V., Ajax en Feijen-
oord zijn in één afdeeling ingedeeld. 7
ARTIKELEN.
R. P.: In het Zuiden. 1
Van een specialen verslaggever: De „Ka
rimata" zorgt voor hoogconjunctuur op
Terschelling. 3
H. D. Vertelling: „Tranen" door Vera Ro
binson. Q
Van onzen Londenschen correspondent:
Een interview met Leslie Howard. 6
Voor de Jeugd. 9
K. de Jong over het negende zomerconcert
van de Haarlemsche Orkestvereeniging. 11
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen on n
