Haarlems Dagblad Daladier zet door. Ernstige botsing op het Valkenburgerplein. Hebron tooneel van hevige terreur. Woningen te Haarlem Ochtendbeurs Amsterdam Hef belangrijkste 56e Jaargang No. 16922 Uitgave Lonrens Coster, Maatschappij voor Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V. Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgirodienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12. Telefoon: Directie 13082,Hoofdred. 15054 Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713 Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM Maandag 22 Augustus 1938 Abonnementen per week f0.25. p. maand f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per post f3.55. losse nummers 6 cent per ex. Advcrtentiën: 1-5 regels f 1.75. elke regel meer f 0.35. Reclames f 0.6O per regeL Rcgelnbonnementstaricven op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elke regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek. Zondagavond heeft de Fransche minister president Edouard Daladier zijn met eenige spanning in binnen- en buitenland verbeide radio-rede gehouden over de verdere saneering van Frankrijk's economie en financiën. De voortgezette versterking van de landsverdedi ging werd daarbij in hoofdzaak gebezigd als argument om de Franschen van de noodzaak der nieuwe financiëele maatregelen te over tuigen. Daladier heeft die niet in de onderdeelen uiteengezet, die over enkele dagen bekend ge maakt zullen worden, maar wel in de hoofd zaken. En die zijn niet gering. Punt 1 is een maatregel van ingrijpende sociale beteekenis, namelijk het opgeven van de veertigurige werkweek, indertijd door de Volksfront-regee ring ingevoerd. Een volkomen opgeven acht de regeering blijkbaar niet noodzakelijk, maar zij wenscht den arbeidstijd te verlengen tot 48 uur per week in alle bedrijven, waarin dat ge- wenscht of noodig blijkt, in de eerste plaats in de oorlogsindustrie. Dat is ongetwijfeld krach tig ingrijpen, en men zal in spanning afwach ten hoe de vakvereenigingen en hun opperste leider Jouhaux hierop zullen antwoorden. Op financiëel gebied kondigde de premier herstel van het begrootingsevenwicht en ver laging van de buitengewone ongedekte uit gaven aan, maar hij wil het eerste voorname lijk zoeken in verhooging van het in de laatste jaren sterk gedaalde nationale inkomen en toont zich volkomen tegenstander van de meermalen toegepaste deflationistische mid delen, „omdat die slechts de ellende van zekere bevolkingsgroepen zouden vergrooten. Het nationale inkomen, dat in 1913 38 milliard goudfrancs en in 1931 49 milliard beliep, was in 1937 tot 22 milliard gedaald. Ter verhooging yan de nationale productiviteit, het eenige middel om het nationale inkomen te verhoo- gen, acht het kabinet Daladier de verlenging van de werkweek noodzakelijk. Alleen in Frankrijk en in Mexico bestaat de veertigurige werkweek, zei de premier, en laat men dus het productie-apparaat éen of twee dagen per week rusten. En hij voegde aan de vermelding van deze niet zeer indrukwekkende „veertig urige collega" de sobere mededeeling toe: „dat de hervorming zonder gemor of overbodige gedachtenwisseling moet aanvaard worden". Ten aanzien van de financiering van de staatsbehoeften kondigde hij aan dat die voornamelijk op korten termijn zal moeten ge schieden, zoodat de kapitaalmarkt voor een groot deel vrij zal komen voor de financiering van de particuliere industrie. En de belastin gen die op het bedrijfsleven drukken zullen worden verminderd. Het is duidelijk dat een dergelijke samen voeging van maatregelen erop berekend is de Beurs nieuw vertrouwen in te boezemen en de kapitaalvlucht tegen te gaan door aan handel en nijverheid nieuwe ontwikkelingsmogelijk heden te openen. En als het kabinet-Daladier, voornamelijk rustend op de sterke vrijzinnig- democratische partij waartoe zijn leider en de meeste ministers behooren, maar niet be schikkend over een vaste meerderheid in de Kamer, deze politiek kan doorzetten is er geen twijfel aan dat inderdaad die berekeningen juist zullen blijken. Bij een normaal verloop van zaken zal de Kamer eerst in November bijeenkomen. Wat is Daladier van zins? Wil hij haar eerder oproepen en dan steunend op een zeer groot deel der openbare meening, dat het politieke gehannes moe is en zeer zeker achter hem staat haar voor de feiten stellen? Of hoopt hij op den steun van rechts, op de schepping van een nieuwe Kamermeerderheid als de tijd met de dreigende gevaren in Europa hem in het gelijk stelt? In elk geval toont deze Fransche premier moed en gaat hij kennelijk volgens een wel overwogen plan te werk. Indertijd heeft hij volmachten gevraagd en gekregen. Hij is daarmee aanvankelijk minder ingrijpend te werk gegaan dan men verwacht had, heeft groote schokken vermeden maar de rust her steld en de zegeningen van een tijdelijke saneering doen gevoelen. Nu wil hij verder gaan in een sfeer van gestegen ver trouwen, waarin de waardeering voor zijn eigen persoon aanmerkelijk gestegen is. Dat moet zoowel in als buiten Frankrijk den indruk wekken dat er een vastberaden man aan het roer is. die weet wat hij wil. Tot dusver heeft men Daladier meer als een eerlijk en goedwillend mensch met een scherp verstand dan als een groot regeerder, als een staatsman beschouwd. Hij heeft zich door deze rede als een veel belangrijker figuur doen kennen, Vanmorgen komt het bericht dat twee van zijn ministers, Louis Frossard (Openbare Wer ken) en Paul Ramadier (Arbeid), beiden van de Union Socialiste Républicaine, een kleine regeeringspartij, him ontslag hebben geno men naar aanleiding van zijn rede. Hij heeft dit natuurlijk al geweten vóór hij haai- hield. Van beslissend belang kan het niet zijn. R. P. HEEMSTEDE. Motorrijwiel en tram in volle vaart tegen elkaar gereden. Eén doode, een gewonde. Zondagmiddag omstreeks 5 uur had op het Valkenburgerplein een ernstig ongeluk plaats. De 40-jarige A. A. Bakker, ongehuwd, voer man in vasten dienst van de gemeente Haar lem en verblijvend in een kosthuis in de Voor helmstraat te Haarlem kwam op een motor, met. op de duozitting den 18-jarigen koopman J. M. Kauling, die in hetzelfde kosthuis ver toeft, van de Heemsteedsche Dreef en wilde de trambaan op het Valkenburgerplein over steken. Vermoedelijk is de bestuurder het met zich zelf niet eens geweest of hij de Molenlaan of de Valkenburgerlaan zou volgen en heeft hij aan den achter hem zittende gevraagd, hoe zij zouden rijden. Daardoor schijnt hij een oogenblik afgeleid geweest te zijn en niet gelet te hebben op 't verkeer, zoodat hij de stads tram niet zag naderen, oie uit de richting Haarlem kwam. Daar de tram niet aan de halte Valken burgerplein behoefde te stoppen, behoefde zij daar ook geen vaart te minderen. In volle vaart reed de motor tegen het ünkervoorpor- tier der rijdende tram. De duo-rijder moet stel lig door den schok over den bestuurder heen- gevlogen zijn. Hij is voor de tram terecht ge komen, evenals de motorfiets, die vrijwel zeker een salto heeft gemaakt en door den baan- schuiver een 20-tal meters werd meegenomen. Mogelijk dat K. eenige houvast gehad heeft, waardoor hij niet onder de tram kwam. Won der boven wonder kwam hij er af met slechts een bovenarmbreuk en enkele schrammen, voor zoover de doktoren dit konden consta- teeren. Met den bestuurder B. liep het minder goed af. Hij kwam deels onder den tramwagen, werd ook een eind meegesleurd en zijn rech- teronderbeen werd vrijwel geheel afgereden, terwijl hij bovendien een ernstige wond aan het achterhoofd en een schedelbasisfractuur had. Hij verkeerde in zeer zorgwekkenden toe stand, mede door het vele bloedverlies. Dr. van Luin en dr. v. d. Linden verleenden de eerste hulp, ook dr. Hubert assisteerde later en daar het slachtoffer katholiek was, was geestelijke hulp spoedig ter plaatse. Ook maakte een der bewoners van het Valken burgerplein zich zeer verdienstelijk. Beide slachtoffers werden per ziekenauto van Mathot naar de Mariastichting te Haar lem vervoerd. Laat in den avond was de toe stand van B. weinig hoopvol; de toestand van K. was niet levensgevaarlijk. De motor werd zeer ernstig beschadigd. Een half uur lang was het westelijke gedeelte van de trambaan gestremd, doch het verkeer van het Valkenburgerplein met Haarlem kon doorgaan, omdat er bij de Kastanjelaan ge wisseld kon worden. Begrijpelijk is, dat de publieke belangstel ling op dit zeer drukke punt groot was, doch de politie onder leiding van den burgemeester, die mede ter plaatse was, regelde het verkeer, en stelde een onderzoek in naar de oorzaak van het ongeluk. Zou op dit punt een bordje „Tramkruising" geen goede diensten bewijzen? Hier zijn al meer slachtoffers gevallen. Nader vernemen wij, dat de motorrijder A. A. Bakker hedennacht in de Mariastichting is overleden. De toestand van K. was vrij gunstig. Trein stort van een spoorbrug. Ernstig ongeluk in Britsch-Indië. MADRAS 21 Augustus. In de na bijheid vaoi Trïchinopoly (Zuid- Indië) is in den nacht een trein van een spoordijk gestort, doordat de brug tengevolge van een zware wolk breuk weggespoeld was. De locomo tief en vier wagons werden volko men vernield. Minstens- 25 personen weiden gedood en 30 gewond. Er worden nog 117 personen vermist. De meeste passagiers sliepen, toen het ongeluk gebeurde. Pas veel later arriveerden doktoren en verpleegsters met brancards op de plaats van de ramp. De trein vervoerde een groot aan tal reizigers, die van de Moham- medaansche feesten in Birma terug keerden. (United Press). Rebellen stichten verscheidene branden. Militairen treden in samenwerking met de luchtmacht. JERUZALEM, 20 Aug. Vanochtend is Hebron het slachtoffer geweest van systema tische aanvallen van de opstandelingen. Een krachtige bende is de plaats binnengedrongen en heeft het bijkantoor van de Barclay Bank aangevallen. De bewakers werden ontwapend en het gebouw werd in brand gestoken. Het brandde tot den grond toe af. Hetzelfde lot onderging het postkantoor en het huis van een inspecteur van politie. Een Arabische politie man werd gedood en een Britsche politie agent gewond. Bij een aanval op he.t politie bureau maakten de opstandelingen zich mees ter van de geweren en munitie. Op den weg naar Hebron werd een pantser auto van de politie aangevallen, de chauffeur werd gedood, de auto werd vernield. Tensiotte werden militairen tegen de ban dieten in het veld gestuurd. Aan het gevecht werd ceelgenomen door tachtig vechtwagens en verscheidene vliegtuigen. Te Hebron werd de staat van beleg afgekondigd, uit Jeruzalem zijn aanzienlijke versterkingen gezonden en soldaten hebben zich genesteld in de om ringende heuvels. Een nader bericht meldt: De troepen hebben Hebron vandaag gezuiverd van bandieten na dat des nachts daden van geweld waren ge pleegd. Er is thans een curfew" afgekondigd. De troepen hebben de omringende heuvels bezet. In den loop van den avond is de toestand weer normaal geworden. In verband met de recente aanvallen cp Britsche banken hebben sommige banken tijdelijk hun deuren gesloten te Hebron, Nabloes en Toeikarem. Bovendien heeft Zaterdag een bende terro risten een aanval gedaan op de gevangenis van Nourghems, waar de tot dwangarbeid veroor deelden zijn opgesloten. De bandieten forceer den den ingang en bevrijdden alle gevangenen Vólgens de statistieken zijn in het eerste half jaar van 1938 147 moorden gepleegd en 193 pogingen tot moord, terwijl meer dan dui zend ernstige aanvallen werden gedaan. In het geheele jaar 1937 werden 190 moorden gepleegd, 250 pogingen tot moord en 2200 aanvallen. VROEGERE OOSTENRIJKSCHE REGEERINGSLEDEN VOOR HET GERECHT. Ook Schuschnigg zal ter verant woording geroepen ivorden MIKLAS GENIET EEN „VOORKEURS"- BEHANDELING". Havas meldt uit Berlijn, d.d. 21 Augustus: Een wetsdecreet voorziet in de dagvaarding van gewezen leden der Oostenrijksche bonds - en landsregeeringen voor het j hooggerechts hof te Weenen. Dit decreet zou niet van toe passing zijn op oud-bondspresident Miklas. die thans een pensioen geniet, dat hem ver oorlooft zijn villa aan het Woerther-meer te blijven bewonen. Hoewel hij een uitgesproker vijand der nationaal socialisten is geweest schijnt hij deze voorkeursbehandeling te ge nieten door het feit, dat zijn zoons een actieve rol speelden in de nationaal-socialis- tische beweging voor deze aan de macht, kwam. De gewezen bondskanselier wordt thans vastgehouden in hotel Metropolis te Weenen den zetel der Gestapo. Zeer zeker zal Schusch nigg onder bedoelde wet vallen. Voorts zullen zich moeten verantwoorden dr. Schmitz, d< vroegere burgemeester van Weenen, dr. Lud- wig, gewezen chef van het bondspersbureau kolonel Adam, chef van het Vaderlandsche front, Bahr Barenfels, oud-minister en oud gezant te Boedapest en vele anderen EXAMENS. Fransch L. O. Geslaagd de heeren J. H. Ponsioen te IJmui- den, H. J. Zigtema te Halfweg en J. Steen brink te Heemstede. Hoofdakte. Geslaagd de heer J. Montagne te Lisse. Schatgraverij hervat. „Karimata" baggert weer sinds gisteravond. TERSCHELLING. 22 Augustus. Na dat de .Karimata" gisteren weer naar de plaats boven het Lutine-wrak is te ruggebracht, heeft de molen gister avond het baggeren hervat en wel 75 meter achter de plaats, waar men het laatst heeft gewerkt. In het laatste kwartaal zijn er 240 bijgebouwd Thans staan er 1221 huizen onbewoond waarvan 122 winkels In het tweede kwartaal van dit jaar is het aantal woningen te Haarlem gestegen van 36654 tot 36894. Een vermeerdering van 240. Uit deze cijfers blijkt dat den laatsten tijd de particuliere wo ningbouw weer belangrijk is toege nomen. Eerst hebben wij een tijd ge had, dat er zeer weinig gebouwd werd omdat de bouwexploitanten tot de ervaring gekomen waren dat er reeds een teveel aan leegstaande woningen werd gevonden, iets wat na tuurlijk een minder goede exploitatie tengevolge had. Niet alleen wordt door een groot aanbod de mogelijkheid om pas gebouwde huizen te verkoopen kleiner, maar ook de huurprijs die bedongen kan worden daalt. In den loop van net laatste jaar is het aan tal onbewoonde huizen te Haarlem evenwel belangrijk gedaald. Er is een tijd geweest, dat het percentage ongeveer 5 was, nu is het gezacht tot ruim 3 Dit heeft de particuliere bouwers er toe aangezet weer nieuwe bouw plannen voor te bereiden en ook uit te voe ren. Het aantal onbewoonde huizen was op 1 April 1127 en op 1 Juli 1221. Dit is een ver meerdering van 94 maar daarbij moet men bedenken, dat er 240 nieuwe huizen gebouwd zijn, zoodat in het kwartaal het aantal be woonde huizen te Haarlem toch met niet minder dan 144 is gestegen. Daaruit blijkt dus, dat Haarlem wat zijn inwoners-aantal betreft steeds vooruitgaat Haarlem blijft ook in dezen crisistijd groeien. Het aantal ledig-staande woningen is als volgt verdeeld: Beneden f 156 huur f 156—f 208 f 208—f 225 f 225—f 250 f 250—f 275 f 275—f 300 f 300—f 350 f 350—f 400 f 400—f 450 f 450—f 500 f 500—f 600 f 600—f 700 f 700—f 800 f 800—f 1000 f 1000 en meer 36 11 55 75 92 70 121 139 130 110 104 77 37 20 33 Vrije- en dienstwoningen Van de 36 huizen met een huur tot f 3 per week kwamen er niet minder dan 32 voor on bewoonbaarverklaring in aanmerking. Tot de krotwoningen moeten ook gerekend worden 10 leegstaande huizen met huren van f 3 tot f 4 en 2 huizen in de huurgroep f 208—f 225. Men weet, dat de gemeenteraad verleden maand, op voorstel van B. en W., besloten heeft 75 huizen onbewoonbaar te verklaren. 44 van de perceelen staan nu al onbewoond. Indertijd hebben wij er de aandacht op ge vestigd. dat er weinig keus is voor menschen die te Haarlem woningen zoeken in de huur- klasse f 800—f 1000 en boven de f 1000. In de laatste 3 maanden is dit aantal vrij wel onveranderd gebleven, er staan ook nu 20 huizen leeg in de eerste groep en 33 in de tweede. Maar van de 33 huizen die f 1000 en meer huur moeten opbrengen zijn niet min der dan 20 winkelhuizen. Er blijven dus slechts 13 gewone huizen over. In het geheel zijn van de 1221 huizen die op 1 Juli leeg stonden 122 winkelhuizen. Op 1 April was het aantal ledige winkels 108, zoo dat er een stijging van 14 is te constateeren. Twee Fransche ministers afgetreden. Gevolg van de rede van minister-president Daladier. Een der grootste projecten van Roosevelt's New Deal is het All America Kanaal, dat de bevloeiïng van de Coloradowoestijn in Zuid-Californië en Arizona beoogt. Vierhonderdduizend hectaren dorre grond zullen hierdoor in exploitatie gebracht kunnen worden. Het kanaal nadert thans zijn voltooiing. PARIJS, 22 Augustus. (Reuter- A.N.P.) Naar aanleiding van de radiorede van minister-president Da ladier hebben de minister van open bare werken, Louis Frossard en de minister van arbeid, Paul Ramadier, hun ontslag ingediend. Beide ministers zijn lid van de Union Socialiste Républicaine. In de omgeving van Ramadier wordt beves tigd, dat het aftreden van dezen minister is veroorzaakt door de rede, welke de minister president gisteravond voor de radio heeft ge houden, Ramadier was niet geraadpleegd over de woorden, welke de minister-president heeft gesproken over de veertigurige werkweek. Van ochtend heeft Ramadier Frossard van den trein gehaald en hem zijn besluit medege deeld. Frossard verklaarde zich vervolgens so lidair met Ramadier. Beiden hebben nog een onderhoud met den minister van opvoeding. Jean Zay, gehad. Ontslag aanvaard. PARIJS. 22 Augustus (HavasANP). Het minister-presidium heeft bevestigd, dat mi nister -president Daladier het ontslag van de ministers Frossard en Ramadief heeft aan vaard. De minister-president zal later op den dag een communiqué aan de pers verstrekken. In politieke kringen verluidt, dat De Mon- zie de portefeuille voor openbare werken heeft aanvaard. DE GROOTSTE GLETSCHER TER WERELD ONTDEKT. NEW-YORK. 22 Augustus (D.N.B.) Een expeditie van de National Geografie Magazine en van de Harvard Universiteit heeft uit Alaska gemeld, dat de grootste gletscher der wereld is ontdekt. Bij het vliegen over de ber gen Leagon en Stelias. ontdekten de deelne mers, dat de Bering-, Seward- en Malaspina- gletscher een samenhangend ijsveld van 235 mijl lengte vormen. Hat woord is aan Johanna van Woude: In den strijd des levens is er evenveel behoefte aan den waren moed der edele vrouw als aan mannen-dapperheid. Franco's troepen in den aanval bij Gandesa. Republikeinen zouden honderden dooden hebben achtergelaten. SARAGOSSa 22 Augustus. De troepen van Franco hebben gisteren in het bergachtige gebied ten Noordwesten van Gandesa be langrijke resultaten behaald. Reeds direct bij het begin der operaties konden zij 400 repu blikeinen gevangen nemen, terwijl in den loop van den nacht nog een groot aantal re- geeringssoldaten gevangen werd genomen. De vijand leed bijzonder groote verliezen door het intensieve artillerievuur, alsmede het op treden der Nationalistische luchtmacht. In den laten namiddag werd een groot aantal vliegtuigen over een front van 4 K.M in den strijd geworpen. De militiemannen lieten 500 dooden op het slagveld achter. Berichten van het Nationalistische hoofdkwartier verklaren, dat gedurende de laatste 48 uur in dezen sector aanzienlijke vorderingen werden ge maakt, niettegenstaande de vijand verbitter den tegenstand bood. (United Press). PERSONALIA. 3. en W. van Haarlem stellen aan den Raad voor den heer J. F. A. Rozonhart te Haar lem te benoemen tot tijdelijk leeraar in de aardrijkskunde en geschiedenis aan de H. B. S. A. Koersen van de Ochtendbeurs te Amster dam van heden van 10.3011.25 uur. Kon. Olie 338 1 2—339 1/2. Amst. Rubber 228. Beth. Steel 42—42 1/4. UB. Steel 43 3 443 7 8. Republic Steel 13 9/16. Anaconda 25 9/1625 11/16. Shell 12. General Motor 36 1/4. WEEKBERICHT Coöp. „VOORUITGANG", Haarlem. ROOMBOTER, per pond 74 ets. RUNDVET, per pond 36 ets. PLANTENVET, per pond 36 ets. JAM. per pot 20 ets. LIMONADE, pel- fles 33 ets. KOFFIE, per pond 10'/- ets. APPELMOES, per blik 25 ets. MET DIVIDENDBONS. (Adv Ingez. Med.) HEDEN 12 PAGINA'S HAARLEM EN OMGEVING. pag. Bij de Haarlemsche Scheepsbouw Maat schappij Ls het 300ste schip te water ge laten. 3 Ter hoogte van het Wees- en oude lieden huis der Evang. Luth. Gemeente zal de Wagenweg 2 meter verbreed worden. 2 B. en W. stellen den raad voor het gebouw van de bijzondere school aan de Nieuwe Gracht die opgeheven is, over te dragen aan de R.K. Jongensschool voor M.U.L.O., thans gevestigd aan de Ged. Oude Gracht., 2 B. en W. stellen voor de nieuwe openbare school in het Raniplaankwartier Beatrix- school te noemen. 2 Botsing tussclien tram en motorfiets op het Valkenburgcrplein te Heemstede. Een doode en een gewonde. 1 BINNENLAND. Tewerkgestelden hoeven op 6 September niet te werken. 8 BUITENLAND. De Fransche minister-president Daladier heeft in een rede mededeeling gedaan over zijn financieel en economisch pro gram. 4 In een „antwoord" aan IIull zeide de Duit- sche minister Funk, dat de Duitsche bui- tenlandsclie handel zich blijft uitbreiden. 4 Hebron is het tooneel van een hevige ter reur. 1 SPORT. Bij den drie landen athletiekwedstrijd te Rotterdam wint Nederland van België doch verliest van Duitschland. Karl Baumgarten verbeterde het Ned. record 400 M. 5 Het Nederlandschc honkbalteam verslaat het Belgische negental. 5 Amerika wint den zwemkamp tegen Europa 7 Engeland scoort op den eersten dag der vijfde testmatch 347 runs voor het ver lies van 1 wicket. 6 Wooderson verbetert de wereldrecords 800 M. en halve mijl. 8 ARTIKELEN. R. P.: Daladier zet door. i K. de Jong over het Beiaardconcert van W. Créman. g G. J. Kalt: Dc Feestweck van „Crescendo" in Spaarndam. 3 Speciale correspondentie: België defensie, een nieuw punt van discussie in den lande. 4 De Burgerlijke Stand van Haarlem is op genomen op Q

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1938 | | pagina 1