Haarlems Dagblad
mm
De Spanning om Praag.
De werkloosheid
te Haarlem.
Hef belangrijkste
56e Jaargang No. 16929
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 15034
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Dinsdag 30 Augustus 1938
Abonnementen per week f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25- franco pe*
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertentiën1-S regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regeL
Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elk®
regel meer f 0.15. Groentjes «ie rubriek.
Het blijft spannen om Praag. De Europee-
sche diplomatie is in volle werkzaamheid, alle
symptomen omtrent binnenskamersche be
sprekingen worden vermeld, het wemelt van
geruchten, de Duitsche pers maakt stemming
tegen de Tsjechen, Lord Runciman onderhan
delt en het regent beschouwingen, bespiege
lingen, veronderstellingen en vergelijkingen-
met- 1914.
Deze laatste zijn verleidelijk en gemakkelijk
in gemeenplaatsen uit te drukken. Maar de
verhoudingen zijn niet dezelfde als in 1914.
Een belangrijk punt van vergelijking is even
wel de houding van Engeland. Afwachten,
zich beslissingen voorbehouden, vertrouwen op
intuïtief aanvoelen van den toestand is altijd
het voornaamste kenmerk van de Britsche
politiek geweest. Dat heeft zij ook in 1914 ge
daan en men heeft de Britsche regeering later
verweten dat de wereldoorlog verhoed zou zijn
geworden als zij bijtijds openlijk verklaard
had dat zij ten oorlog zou trekken als België
werd aangevallen. Nu zijn er Britsche politici
die van meening zijn dat Engeland zich bij
tijds duidelijk moet uiten omtrent zijn hou
ding ingeval van een Duitschen aanvalop
Tsjecho-Slowakije. Dit Londensche vraagstuk
staat midden in de spanning van het oogen-
blik. En het is geen wonder dat velen in Enge
land tegen zulk een verklaring zijn, want zou
zij de spanning niet ontzettend kunnen ver-
grooten? Het is hekend dat Engeland Frank
rijk zal steunen als het mocht worden aan
gevallen. Het is nog steeds onzeker wat En
geland zou doen als Duitschland Tsjecho-
Slowakije aanviel en dit conflict tot deze
beide landen betrokken bleef.
Intusschen is een bespreking van Henlein,
den leider der Sudeten Duitschers, met den
president der Tsjecho-Slowaaksche re
publiek Benesj aangekondigd. Er zijn
berichten over een zeer toenaderende
houding van de Praagsche regeering
Zij zou bereid zijn bij een indeeling van het
land in kantons zelfs kantonnale parlementen
te aanvaarden. Dat, gaat zeer ver, en dat
geeft hoop. Als men zich in de overwegingen
van de Tsjecho-Slowaaksche regeering poogt
in te denken komt trouwens vanzelf de ver
onderstelling naar boven, dat zij zelf wel moet
twijfelen aan het voortbestaan van het hui
dige staatsverband tenzij het volkomen her
zien wordt en den Sudeten-Duitschers een
groote mate van zelfbestuur wordt gelaten.
Men kan niet voortgaan in een voortdurende
sfeer van incidenten, spanningen en in
menging van Duitsche zijde. Men moet bin-
nenflandschen vrede vinden, anders is voor
Tsjecho-Slowakije in den huidigen omvang
geen voortbestaan denkbaar.
Dat ide Tsjechen agressieve bedoelingen
jegens Duitschland zouden koesteren, zooals
al in Duitsche bladen is beweerd, is natuurlijk
uitgesloten. Een volk van dertien millioen zie
len (minus 3Vz millioen Sudeten-Duitschers)
gaat geen volk van zeventig millioen, dat on
eindig sterker bewapend is bovendien, te lijf.
Men zou ook kunnen veronderstellen dat Dene
marken of België of Nederland een groote
mogendheid zouden willen aanvallen en dat
zou dan precies even dwaas zijn.
Maar het is wel duidelijk dat de Tsjechen van
zins zijn zich niet weerloos over te geven, zoo
als Oostenrijk deed, als een Duitsch leger over
de grenzen van het land zou trekken. Zij be
reiden zich voor op verdediging en dit schept
een geheel andere situatie dan bij de Duitsche
invasie van Oostenrijk.
Laat ons den toestand hoopvol blijven in
zien. Laat ons wel begrijpen dat de oplossing
van een zoo netelig vraagstuk als dit onver
mijdelijk tot spanningen moet leiden en dat
vele dreigementen niet meer behoeven te be-
teekenen dan een comedie, bestemd om zoo
gunstig mogelijke voorwaarden bij een schik
king te bedingen. Zonder voorafgaande span
ningen en dreigementen is nog nimmer een
schikking bereikt.
Het gevaar is er evenwel, al kan niemand
het op het oogenblik precies taxeeren. Daar
om is het te hopen dat de bemiddeling snel
te werk zal gaan, dat met concessies niet ge
talmd zal worden. En het besef van deze nood
zaak schijnt wel te zijn. gegroeid.
R. P.
Een Haarlemmer als parachutist.
De Haarlemmer W. Jansen, een jongeman
van 23 jaar, deelt ons mede, dat hij het voor
nemen heeft een poging te doen het record
voor het springen met een parachute te
breken.
Hij heeft zich eerst gewend tot de K.L.M.
om medewerking maar er is geantwoord, dat
men zich in Nederland niet bezighoudt met
parachute-springen. Hem is daarom aangera
den contact te zoeken met het tijdschrift
„Parachute" te Parijs Dit heeft de Haarlem
mer reeds gedaan. In Nederland mag hij niet
springen, daarom zal hij het in Frankrijk doen.
Hij schrijft ons ,.Ik weet zeker dat het door
gaat, ik wil mijn durf toonen, ik zal vol moed
en met blijdschap springen."
Op het meer van Killarncy in het lersche graafschap sloeg een vaartuig met 23
toeristen om. Vijf der opvarenden kwamen in de golven om. De overigen konden
den wal bereiken, waar de oeverbewoners de eerste hulp boden.
Dubbele moordaanslag te
Kerkrade.
Aangevallenen door messteken,
ernstig gewond.
Dader gegrepen.
KERKERADE, 30 Augustus. Gis
teravond is in een woning in de
Kampstraat te Kerkrade een moord
aanslag gepleegd op een man en een
vrouw, waardoor beiden zoodanig
werden gewond, dat zij in zorgwek-
kenden toestand naar het ziekenhuis
zijn vervoerd.
De slachtoffers, de 39-jarige Van R. en de
30-jarige vrouw J. V., beiden afkomstig uit
Noord-Brabant, woonden sinds de vorige week
in de Kampstraat te Kerkrade. De vrouw had
tot voor korten tijd in Eindhoven samenge
woond met den 42-jarigen H., van Belgische
nationaliteit. H.~ heeft zich' gisteravond naar
de woning in. de Kampstraat begeven en de
vrouw en den man met een mes verscheidene
steken toegebracht. De dader vluchtte hierop,
doch werd spoedig gegrepen. Intusschen had
men geneskundige hulp ontboden. Een dokter
was spoedig ter plaatse, waarop de slachtof
fers naar het ziekenhuis te Kerkrade zijn over
gebracht. Hun toestand is zeer ernstig.
De dader is in de kazerne opgesloten. Het
mes is in beslag genomen.
Raad van Zandvoort verleent den
directeur van liet Zuiderbad
eervol ontslag.
Door den Raad van Zandvoort is gister
avond besloten om den directeur van het Zui
derbad op zijn verzoek eervol ontslag te ver-
leenen. Tevens nam de Raad met groote meer
derheid een voorstel aan van den heer Elffers
om den directeur een maand extra-salaris uit
te betalen.
in» ET inwonertal van Haarlem groeit
Het aantal Groentjes in I-Iaarlem's
Dagblad groeit mee. Nieuw gevestigden
hooren al gauw, dat zij een Groentje
moeten plaatsen om iets te vragen of op
te ruimen.
ZANDVOORT-BAD
Woensdag 31 Augustus
GROOT VUURWERK
voor den Boulevard de Favauge. Aanv. 9.30
uur. Reist op Avondretours
(Adv. Ingez. Med.)
Vooruitzichten op de arbeids
markt niet ongunstig.
ONDERSCHEIDINGEN.
Het aantal werkloozen te Haarlem schom
melt reeds vele weken om de vijf duizend. In
de afgeloopen week zijn er slechts 2 werkloo
zen bijgekomen. Dat is niet ongunstig, want-
dezelfde week van 1937 gaf een stijging van 35
te zien.
De vergelijkingen met vorige jaren is nu
330 werkloozen minder dan in 1937, 1064
minder dan in 1936 eh 297 minder dan in 1935.
Ook is bijna de stand van 1934 bereikt, want
toen waren er om dezen tijd slechts 85 minder.
De vooruitzichten op de Haarlem-
sche arbeidsmarkt zijn op dit oogen
blik niet ongunstig. In 1937 is het aan
tal in het najaar cn den winter ge
stegen tot 6642. Het laat zich aanzien
dat wij dezen winter belangrijk daar
onder zullen blijven.
De winter van 1936 gaf als „top" een aantal
van 7115 werkloozen te zien, dat was dus nog
500 meer dan de winter van 1937.
Het is aan te nemen dat er in de komende
maanden geen belangrijke stijging van het
werkloozenaantal is te verwachten, allereerst
omdat er eenige verbetering van de conjunc
tuur is te constateeren en ten tweede omdat
er eenige groote werken van de gemeente in
uitvoering komen (de nieuwe vleugel van het
Stadhuis en de nieuwe brug met aansluitende
verkeersverbeteringen bij den Verspronckweg
en het Kenaupark).
De arbeiders die door tusschenkomst der
gemeente aan normale objecten of werkfonds-
objecten te werk gesteld worden gaan wel van
het aantal ingeschreven werkloozen af. De
werkloozen die in de werkverschaffing (te
Haarlem of elders) aan arbeid geholpen wor
den blijven onder het aantal meegerekend.
In den laatsten tijd zijn uit Haar
lem ongeveer 75 werkloozen naar
Duitschland vertrokken omdat zij daar
aan den slag konden komen. Dit wa
ren, bouwvak- en metaalarbeiders,
als ook eenige visschers. Er zijn er 50
door tusschenkomst van de Arbeids
beurs gegaan en 25 op eigen initiatief.
Voor inwoners en oud-inwoners van
Haarlem en Omstreken.
Ter gelegenheid van den verjaardag van
de Koningin zijn de volgende onderschei
dingen toegekend aan inwoners en oud-in
woners van Haarlem en omstreken:
Benoemd:
Tot ridder in de Orde van Oranje-Nassau:
C. Kiokert, kunstschilder te Parijs.
Tot ridder in de Orde van den Nederland-
schen Leeuw: mgr. J. P. Huibers, bisschop
van Haarlem.
Tot ridder In de Orde van Oranje Nassau:
A. K. Straatsma, predikant, bij de Ned. Herv.
Gemeente te 's-Gravenhage en W. J. van
Vloodorp, oud-directeur van een levensver
zekeringsmaatschappij, te Haarlem.
Tot ridder in de Orde van den Nederland-
schen Leeuw: J. A. Fontein, te Haarlem.
Tot officier in de Orde van Oranje-Nassau:
W. J. B. van Liemt, wethouder der gemeente
Haarlem en Th. W. L. M. de Winter, inspec
teur der P.T.T., aangewezen als hoofd van
het telefoondistrict te Haarlem.
Tot ridder in de Orde van Oranje-Nassau:
mej. A. Plas, oud-adjunct directrice van het
Prov. Ziekenhuis Duinenbosch te Bakkum.
wonende te Castricum en W. de Groot, com
mies bij den P.T.T.-dienst te Haarlem.
Tot ridder in de Orde van den Nederland-
schen Leeuw: C. M. Moolenburgh, hoofdin
specteur der directe belastingen te Haarlem,
Tot ridder in de Orde van Oranje-Nassau:
D. Klok, te Heemstede, oud-gezagvoerder bij
de Kon. Ned. Stoomboot Mij.
Tot ridder in de Orde van den Nederland-
schen Leeuw: C. H. Laan, te Bloemendaal,
oudste directeur van de N.V. Wessanen's Kon,
Fabrieken te Wormerveer.
Tot officier in de Orde van Oranje-Nassau:
J. W. Nienhuys, te Bloemendaal, voorzitter
van de Vereeniging van den Tabakshandel,
te Amsterdam.
Tot ridder in de Orde van Oranje-Nassau:
H. J. L. Klein Schiphorst, te Haarlem, voor
zitter van den Ned. R.K. Bond van Bouw-
patroons.
Bevorderd:
Tot officier in de orde van Oranje-Nassau:
H. Snijders, te Heemstede, voorzitter van het
hoofdbestuur der Vereeniging tot bevordering
der belangen van Slechthoorenden.
Benoemd
Tot officier in de Orde van Oranje-Nassau:
dr. J. F. Steenhuis te Haarlem, geologisch ad
viseur bij het Rijksbureau voor Drinkwater
voorziening.
Tot ridder in de Orde van den Nederland-
schen Leeuw: A. A. Pauw, te Haarlem, direc
teur der Ned. Handel Mij. te Amsterdam.
Toegekend
De eeremedaille, verbonden aan de Orde
van Oranje-Nassau,
In zilver aan:
J. M. de Bruijne en M. Doornebosch, beiden
hoofdbewaarder bij de strafgevangenis te
Haarlem, aan W. H. van Voorthuizen te Zand
voort, oud-boekhouder bij een levensverzeke
ring-maatschappijH. Bokhorst, onderwijzer
aan de Zondagsschool van de Chr. Geref.
Kerk te Nieuw-Vennep; J. F. Nijs, hoofdbe
steller bij den P.T.T.-dienst te Haarlem.
In brons aan:
G. ter Horst, lid van de vrijwillige burger
wacht te Haarlem; J. van Willigen, concierge
bij den dienst der P. T. T. te Haarlem:
Lodewijk, besteller bij den P.T.T.-dienst te
Haarlem.
In zilver aan:
L. de Haan, adj.-commies der dir. belas
tingen, invoerrechten en accijnzen ten kantore
oer invoerrechten en accijnzen te Haarlem.
In goud aan:
A. Tol, te IJmuiden, halchef bij het Staats-
v isschershavenbedr ij f
In brons aan:
C. van Doorn, te Voorhout, bloemistknecht
bij de firma L. Oudewater en Zoon te Lisre,
In zilver aan:
G. H. Nijmeijer, te Haarlem, voorheen in
dienst van den heer F. C. Happel, te Amster
dam.
In brons aan:
Mej. M. J. Dirks, voorheen in dienst van de
familie Erdtsieck te Haarlem; M. van Waard,
voorheen kellner in Hotel „De Leeuwerik", te
Haarlem; mej. H. M. C. Terpstra, dienstbode
bij mevr. de wed. H. ten WoldeMooij te Cas
tricum.
Het woord is aan.
AANRIJDING TUSSCHEN BAKFIETS EN
WIELRIJDER.
Maandagmiddag heeft op den hoek van de
Barrevoetestraat en de Ged. Volidersgracht
een aanrijding plaats gehad tusschen een
bakfiets en de 24-jarige wielrijder K. uit
Haarlem die een been brak. Op de bakfiets
zat een 20-jarige expeditieknecht uit Sant
poort, deze kwam van de Ged. Voldersgracht
en wilde links naar de Barrevoetestraat gaan.
De fietser reed in de Barrevoetestraat richting
Wilhelminastraat. Na door den O.D. te zijn
verbonden is de jongeman per ziekenauto naar
het St. Elisabeths Gasthuis vervoerd. Tegen
den bakfietsberijder die in de bocht te veel
links reed is proces verbaal opgemaakt.
Livius
De menschen zijn minder
gevoelig voor geluk dan voor
ongeluk.
Het houden van congressen.
Haarlem krijgt een organisatie om die
te trekken.
Vreemdelingenbezoek is voor een stad van
veel beteekenis. Evenzoo het houden van con
gressen.
Geen wonder dat het Haarlemsche gemeente
bestuur en ook de stichting Haarlem's Bloei
al het mogelijke doen om Haarlem als con-
gresstad meer in trek te brengen. Er worden
reeds af en toe congressen en algemeene ver
gaderingen van landelijke vereenigingen hier
ter stede gehouden, maar er is toch nog meer
op dit gebied te bereiken. Haarlem heeft als
congresstad veel aantrekkelijkheden, er kan
hier in verschillende gebouwen rustig verga
derd worden en de ervaring is, dat de bezoe
kers hier meer aan het congres of de verga
dering gebonden worden dan in nog grootere
steden, zooals Amsterdam, Rotterdam, den
Haag en Utrecht, Bovendien biedt Haarlem
voor de congresbezoekers vele aantrekkelijk
heden, interessante musea, mooie oude gebou
wen, enzoovoort. Natuurschoon is in Haarlem
en omgeving in rijke verscheidenheid te vin
den, zoodat interessante uitstapjes en excursies
te organiseeren zijn.
Haarlem zal den eersten tijd in het bijzon
der de congressen moeten trekken die van
niet al te grooten omvang zijn. Daarvoor is in
de hotels voldoende logeergelegenheid. Als te
Haarlem geen voldoende ruimte in de hotels
is wordt natuurlijk een beroep gedaan op Bloe
mendaal, Zandvoort enz. Dan kunnen er hier
heel wat congressisten logeeren!
Er is een klein kansje geweest, dat Haarlem
het internationaal Stedencongres zou krijgen,
maar daarvan heeft men moeten afzien, om
dat zeer groote eischen werden gesteld, die het
gemeentebestuur voor groote financieele uit
gaven zouden hebben gesteld.
Haarlem's Bloei bereidt een organi
satie voor om het houden van con
gressen te Haarlem te bevorderen.
In de naaste toekomst is het mogelijk dat
Haarlem beter in staat zal zijn om ook groote
congressen binnen haar veste te laten houden.
Men weet. dat het plan is aan de Kleverlaan
bij de Delftkade een overdekte kunstijsbaan te
bouwen, die in den zomer uistekend gebruikt
zal kunnen wonden voor het houden van con
gressen, tentoonstellingen, enz.
HEDEN: 1 PAGINA'S
HAARLEM EN OMGEVING.
pag.
1
Eenige verbetering is er op de Haarlem
sche arbeidsmarkt te constateeren. Het
aantal werkloozen verhoudt zich gunstig
tot vorige jaren. 1
Er komt een organisatie om meer congres
sen naar Haarlem te trekken.
De belastingopbrengsten over het afgeloo
pen jaar zijn belangrijk meegevallen.
Goed nieuws voor de gemeenten Haar
lem, Heemstede en Bloemendaal.
De jubileumtentoonstelling in de Tijding
zaal van Haarlem's Dagblad geopend.
Een Haarlemmer wil het hoogtcrecord voor
het springen met een parachute ver
overen. 2
De Vereeniging voor Bloembollencultuur is
voor bedrijfsmaatregelen. 9
De ijsventers van Jamin gaan weer de
straat op. 9
BINNENLAND.
Een lek in een gasbuis heeft bijna twee
bejaarde menschen het leven gekost. 3
Er bestaat kans, dat de melkprijs met in
gang van 11 September zal worden ver
hoogd. 3
BUITENLAND.
Het Engelsche kabinet beraadslaagt over
de „wenk" aan Duitschland. 4
De Tsjecho Slowaaksche president Benesj
zal vandaag een onderhoud hebben met
den leider der Sudeten Duitschers, Hen
lein. 4
Aan den Donau-oever te Boedapest heeft
zich een ontploffing voorgedaan, kort na
dat Horthy daar was aangekomen. 4
SPORT.
Rood en Wit wint van de Bootleggers. 10
ARTIKELEN.
De verlichting van het paleis Noordeinde te Den Haag heeft Maandagavond proefgebrand
R. P.: De spanning om Praag.
Mr. E. Elias: De blik terug.
Dr. E. van Raalte: De „Tempel des Vredes"
jubileert. 3
E. v. R.: Het défilé van de Nederlandsche
weermacht. 3
Van onzen correspondent te Brussel: Pro
paganda voor Nederland in België. 4
II. D. Vertelling: Het kwartje. 9
v. H.: Alvata begrijpt dat. de menschen
niet begrijpen willen. 9
K. de Jong over het laatste zomerconcert
der II. O. V. 10
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen op IQ
