volksstemmingen. Henlein vormt een „Sudeten-Duitsch legioen". Corpsdat langs de Sudetengrens op Duitsch gebied gelegerd wordt. Mussolini ziet maar één oplossing: Snel handelen noodig om complicaties te voorkomen. Hodza wijst een plebisciet van de hand. MAANDAG 19 SEPTEMBER 1938 HXARLFM'S DAGBLAD 5 „Optreden, als de bescherming van het Sudetenvolk het noodig maakt". „Ons antwoord op de ontbinding van de Sudeten Duitsche partij is de vorming van een vrijwilligerscorps, dat met het wapen in de vuist zal vechten voor de vrijheid van ons volk". Aldus verklaarde de Sudeten Duit sche perschef, Sebekowski. die Zater dagavond in Berlijn is aangekomen. Hij legde deze verklaring af tegenover de verzamelde buitenlandsche jour nalisten en zette voorts uiteen, dat het corps zal komen te liggen op Duitsch gebied langs de Sudetengrens en gereed zal worden gehouden om op te treden, zoo dit noodig mocht wor den geackt, ter bescherming van net Sudetenvolk. Het Duitsche nieuwsbureau publiceert een bericht uit Asch. meldende, dat Henlein bevel heeft gegeven, dat „de geheele grens van het vaderland" bezet zal worden door „vrijcorp sen van Sudeten Duitschers". Het D.N3. voegt hieraan toe, dat het bestuur der Su deten Duitsche partij hierover een proclama tie van de volgende strekking heeft uitge geven: „Op 1 October 1933 proclameerde Henlein onder de Sudeten Duitsche bevolking het „va- derlandsche Front van Sudeten Duitschers", met de loyale bedoeling den Duitschers, die in den Tsjechischen staat leven, door een billijk accoord met het Tsjechische volk hun vitale rechten te verzekeren. Gedurende vijf jaren hebben de Sudeten Duitschers bewezfen, dat hun bedoeling ernstig gemeend was. Thans moet geconstateerd worden, dat al hun po gingen schipbreuk hebben geleden door de onverzoenlijke houding der Tsechische macht hebbers. De laatste weken hebben de Tsjechi sche leiders het masker afgeworpen. De re geering te Praag is den toestand niet meer meester. Benesj beliegt en bedriegt zijn volk over den werkelijken toestand. Hij is te laf om den boer en arbeider de ineenstorting van zijn poli/üek te bekennen. Benesj ziet in een Tsjang Kai Sjek roept de Chineezen in Mandsjoekwo op voor den vrijheidsstrijd. „Ons uur is gekomen." Tsjang Kai Sjek. Aan den vooravond van den zeven den verjaardag van het incident te Moekden, dat leidde tot de bezetting van Mandsjoerije door Japan, heeft maarschalk Tsjang Kai Sjek, zoo meldt Reuter, een oproep gericht tot de in Mandsjoekwo wonende Chinee zen. zich als één man te verheffen. „De Japanners", aldus Tsjang Kai Sjek, „zijn op het oogenblik aan het eind van hun krachten. Ons uur is gekomen. Ge moet u niet tevreden stellen met aanvallen te doen op Ja- pansche munitiedepots, vliegvelden en spoorwegen, ge moet actief mee doen aan den strijd voor u zelf en voor China's vrijheid en onafhan kelijkheid". Luxembiirgsche regeering beraad- slaagt over flen toestand. Geen grond tot ernstige verontrusting aanwezig geacht. De Luxemburgsche regeering publiceert een communiqué, waarin gezegd wordt, dat ver scheiden ministervergaderingen zijn gehou den om den internatioalen toestand onder oogen te zien. De regeering heeft alle moge lijkheden en de gevolgen, welke deze zouden kunnen hebben, overwogen, met name ten aanzien van de voedselvoorziening en de bescherming der bevolking. Aan het communiqué wordt toegevoegd, dat er geen enkele grond is, zich bovenmate te verontrusten. Ten stadhuize in de hoofdstad is voorts een conferentie gehouden van de hoofden der ge meentediensten voor een onderzoek naar de maatregelen, welke genomen zouden moeten worden om de bevolking in geval van oorlog te sparen voor luchtaanvallen. Men heeft overwogen, gebruik te maken van kasematten. moderne schuilplaatsen aan te laten leggen en de kelderruimten van zekere particuliere gebouwen te laten inrich ten. Europeesche catastrofe zijn laatste hoop. Een naamlooze beproeving teistert ons Sudeten Duitsche vaderland. Tienduizenden landge- nooten, die streden voor hun volk, moesten over de grens vluchten om hun leven te red den of te voorkomen, dat zij als gijzelaars werden ontvoerd. Millioenen blijven overge leverd aan vreemd geweld. Het geval van uitersten nood is gekomen. Laat ons derhalve het volkenrecht tot zelfverdediging opeischen, een recht, dat in alle tijden is toegepast. Laat ons dus te wapen snellen en een „Vrijcorps van Sudeten Duitschers" vormen". De organisatie van het Sudeten Duitsche vrijkorps is volgens het D. N. B. reeds gereed gekomen. Het heeft een sterkte van 40.000 man, verdeeld in vier groepen. Belgische regeering handhaafde de onafhankelijklieidspolitiek. Geen vervroegde bijeenroeping van het parlement. Het persbureau Belga deelt mede: Men heeft er de laatste dagen van verschil lende zijden bij de regeering op aangedron gen, dat zij de Kamer of de commissie van buitenlandsche zaken zou bijeenroepen of een verklaring over de buitenlandsche politiek zou afleggen. De regeering is van meening, dat een vervoegd bijeenkomen van het parlement niet noodig is en dat er ook geen reden be staat voor het bijeenroepen der commissies. Bovendien is de regeering vastbesloten zich met onwankelbare kracht te houden aan de beginselen der onfhankelijkheidspolitiek, die alleen zal bijdragen tot het behoud van den vrede,, maar ook de grootste kans biedt, dat België aan het gevaar van oorlog ontkomt. Tsjechen in Duitscliland gearresteerd. Tsjechische gezantschap te Berlijn protesteert. Uit Tsjechische bron wordt gemeld, dat uit geheel Duitschland berichten van arrestaties van Tsjechen komen. Te Berlijn zijn 22 Tsje chen. onder wie drie leider- der Sokol-orga- nisatie in Duitschland, in hechtenis genomen Ook functionarissen van weldadigheidsver- eenigingen zonder eenig politiek karakter en eenvoudige arbeiders zijn gearresteeerd. Te Chemnitz moeten zes Tsjechen gearresteerd zijn, terwijl ook te Hamburg en Keulen ar restaties verricht zijn. Voorts zijn te Weenen vijftien Tsjechen ge arresteeerd. onder wie de secretaris van den Minderheidsraad. de voorzitter van een lief- dadigheidsvereeniging. de hoofdredacteur van een Tsjechisch blad en een leeraar. Eenige vroeger gearresteerden zijn vrijgelaten. Het Tsjecho Slowaaksche gezantschap te Berlijn heeft stappen gedaan bij den Duitschen minister van buitenlandsche zaken en gepro testeerd tegen deze arrestaties. Polen niet meer in den Volken- bondsraad. Griekenland zal thans den vacanten zetel innemen. De Poolsche Volkenbondsgedelegeerde,Komar- nicki, heeft den voorzitter van den Raad na mens zijn regeering medegedeeld, dat Polen niet voornemens is zich als lid van den Vol kenbondsraad te doen herkiezen. Polen bezet den semi-permanenten zetel in den Raad sinds 1926. De zetel van Polen zal dan wor den ingenomen door Griekenland, dat de Sta ten van de Balkan-entente zal vertegen woordigen. CREME een "weldaad voor Uw huid (Adv. IngezMed.) Italië heeft zijn houding voor eventueel conflict bepaald. In zijn Zondagochtend te Triëst uitgespro ken redevoering heeft Mussolini verklaard: „Er zijn in het leven der volken momenten, waarin de mannen, die hen leiden niet mogen terugschrikken voor hun verantwoordelijk heid. doch deze in vollen omvang moeten aan vaarden. Dat wat ik u thans zeg, wordt niet alleen door de politiek van de as Rome Berlijn gedicteerd, doch slechts door de gevoe lens van vriendschap, die ons verbinden met de Hongaren, de Polen en andere nationalitei ten in den staat, welke met den „mozaïekstaat nummer twee" zou kunnen noemen. Wat ik eg. wordt gedicteerd door mijn verantwoor delijkheidsgevoel, dat ik niet zoo zeer Ita- liaansoh dan veeleer Europeesch zou willen noemen. Wanneer de door de geschiedenis gestelde problemen een graad van stormachtige com plicaties hebben bereikt, dringt zich de meest eenvoudige, meest logische en meest radicale oplossing op. Tegenover het probleem, dat in deze dagen de wereld in ademlooze spanning houdt, heeft de oplossing slechts een naamvolksstemmingen voor alle nationaliteiten, die in dien staat zijn gedwongen, welke het groote Tsjecho Slowakije had moeten worden en zich thans in zijn geheele orga nische onhoudbaarheid openbaart. Doch er moet nog iets anders worden ge zegd, n.l. dat op een bepaald oogenblik de gebeurtenissen den razenden loop van een lawine aannemen. Daarom moet men snel handelen, wanneer men verwarring en com plicaties wil vermijden. De Engelsche minister-president, die zich als een vredesbode van Londen naar München begaf, moet begrepen hebben, dat men snel moet handelen, omdat ieder uitstel niet aan de oplossing ten goed komt, doch bepaald zal leiden tot de onheilspellende botsing. De oplossing der kwestie begint reeds ondanks de campagne van Mos kou in de harten der Europeesche volken een plaats in te nemen. Wij wenschen, in deze laatste uren. dat een vreedzame oplossing wordt be reikt. Wij wenschen. dat wanneer zij niet mogelijk is, dat het eventueele conflict wordt begrensd en gelocaliseerd. Wanneer dat echter niet zou gebeuren en voor of tegen Praag een opmarsch van een universeel karakter zou komen, dan moet men weten, dat Italië zijn stelling reeds heeft be trokken. Volgens Havas heeft Mussolini ook nog over de Joden gesproken en in dat verband ver zekerd, dat hij de noodige maatregelen zal nemen. Hij noemt hen, die beweren, dat Italië op dit gebied gehoorzaamd aan buitenland sche inblazingen „armen van geest", want, aldus Mussolini, „het wereldhebraïsme was zestien jaar lang voor ons een hardnekkige vijand" Hongaarsche premier dankt Mussolini. Mussolini heeft van den Hongaarschen pre mier een telegram ontvangen, waarin deze o.a. zegt: „Ik zeg uw Excellentie van ganscher harte dank voor de woorden, die gij te Triest hebt willen spreken ten behoeve der Hon gaarsche minderheden in Tsjecho-Slowakije Ik neem deze gelegenheid te baat om uwe Excellentie mede te deelen, dat de vertegen woordigers der Hongaarsche minderheden in Tsjecho-Slowakije gisteren te Pozsony in een manifest uiting hebben gegeven aan den wasten wil der Hongaarsche minderheid, vrijelijk over haar toekomst te beschikken. Harerzijds heeft de Hongaarsche regeering gisteravond in een officieel communiqué uiting geven aan haar overtuiging, dat het Hongaarsche volk volkomen solidair is met de broeders van het Tsjecho-Slowaaksche ras. God zegene de persoon en de moedigen arbeid van Uwe Excellentie. Groote bijval in de Duitsche pers. De Duitsche pers levert een geestdriftig commentaar op de redevoering, welke Mus solini gisteren te Triest heeft uitgespro ken. Zoo schrijft de „Völkischer Beobachter' „Mocht er een conflict uitbreken, dan heeft Italië zijn positie reeds bepaald. Daar, waar de samenzweering van Praag tegen Europa nog sympathieën ontmoet, zal de verzekering, dat de positie van Italië door de omstandigheden zal zijn voorgeschreven, er slechts toe bijdra gen. den geest te ontnuchteren. In dit opzicht dient Mussolini ten zeerste den vrede. Hij is getrouw aan zichzelf, wanneer hij uit de stroomingen een wilsuiting te voorschijn ziet komen, welke in zich onoverwinlijk is. Daar tegenover is Tsjecho-Slowakije een kunst matig product, door bedriegers gemaakt, dat de gerechtigheid niet kan verdragen". Dit zou nieuwe problemen doen ontstaan. „Gij voelt allen, dat wij de meest dramati sche oogenblikker onzer geschiedenis beleven. Ons land wordt >nieuw op de gevaarlijkste wijze bedreigd. Wij doen alles om den vrede te redden. Nimmer hadden wij meer behoefte dan nu aan sterkte van hart en geest. Voor andere landen gaat het er om den vrede te redden. Voor ons gaat het er bovendien om een waardige toekomst voor ons land te ver zekeren. Onze geschiedenis is een gevolg van de po gingen, welke beoogden een overeenstemming tusschen Tsjechen en Duitschers te verwe zenlijken". Aldus ving de Tsjechische minis ter-president Hodza Zondagmiddag zijn ra diorede aan. Hij vervolgde: Hodza. Onze plicht is thans al het mogelijke te doen om deze overeenstemming te verzekeren. Geheel Europa kent den loop van onze on derhandelingen met de Duitschers. Iedereen weet, dat wij. na zeer moeilijke onderhande lingen een voor beide partijen aanvaardbare basis hebben gevonden. Doch toen deed zich een dramati sche ommekeer voor. Een opstand be gon. Men beschuldigde de regeering er van krachtig te zijn opgetreden. Wij wijzen deze beschuldigingen van de hand. Wij hebben eenvoudig onzen plicht gedaan. De onderdrukking van een opstand is geen vervolging. Dank zij den uitzonderingstoestand slaag den wij er in het ergste te voorkomen. De buitengewone maatregelen, door de regeering genomen zullen van kracht blijven zoolang zij noodig zul len zijn. Op de politiek der regeering drukken twee soorten van verantwoordelijkheid. Eenerzijds moet het staatsgezag worden verzekerd, an derzijds moet zij zich bewust zijn van alle ge volgen, welke zouden kunnen voortvloeien uit het feit, dat de Duitsche kwestie niet is op gelost. Daarom willen wij onderhandelen. Het feit, dat de werel donzen geest van verzoening in zekere dingen en onze energie in zekere an dere zaken waardeert, veroorlooft ons een krachtige basis te hebben voor onze binnen- en buitenlandsche politiek. Tsjecho-Slowakije komt al zijn plichten na Andere landen moeten dat ook doen. De be trekkingen tusschen Tsjechen en Duitschers moeten geen nieuwe twisten doen ontstaan. Een plebisciet zou niets oplossen. Wij zijn allen deze meening toege daan. Daar, waar een plebisciet dien stig kon zijn. werd het gehouden. In dien in Tsjecho-Slowakije een volks stemming noodig zou zijn geweest, zou de vredesconferentie er haar toe vlucht toe hebben genomen. Hodza wees op ondubbelzinnige wijze ieder denkbeeld van een volksstem ming van de hand. Hij verklaarde deze oplossing onaanvaardbaar, daar zij nieuwe problemen zou kunnen doen ontstaan, analoog aan de thans bestaande. Ondanks de weigering van Henlein zich te verstaan met de Tsjecho-Slowaaksche regee ring voor een oplossing der nationaliteiten kwesties en niettegenstaande de poging tot opstand verandert de regeering, welke vastbe raden de volledige integriteit van den staat verdedigt, niets in de politiek, welke zij tot nu toen in overeenstemming emt de nationa liteiten en in het bijzonder met de Sudeten Duitschers volgt, een politiek, gebaseerd op de laatste regeeringsvoorstellen. Voor deze overeenstemming heeft de regee ring thans Henlein. noch de gevluchte leiders noodig, dara de gebeurtenissen bij ons en de mislukking van den opstand het beste bewijs leveren, dat de regeering te doen heeft met de Sudeten Duitsche volksmassa, die in haar groote meerderheid overeenstemming en ver zoening der nationaliteiten wenscht. De regeering zal geen politiek van wraak n^ch van vervolging voeren. Zij moet even wel haar aa.ndacht gericht houden op de eer biediging en de handhaving der wet. kalmte en orde. Op het gebied van de rust en open bare orde kan zij geen concessie doen. daar slechts in kalmte en orde de mogelijkheid kan bestaan een algeheele redelijke overeenstem ming te waarborgen. „Wij zouden er verkeerd aan doen. wanneer wij, ons met de Duitschers verstaande, de vraagstukken der binnenlandsche politiek die zich voordoen, uit het oog zouden ver liezen. Men streeft er naar onzen staat te ondermijnen. Men wil een paniek in het bin nenland zaaien en men wil aantoonen. dat onze staat niet in staat is het verband tus schen al zijn nationale elementen te hand haven. Daarom is de regeering de onderhandelin gen begonnen en heeft de president der re publiek een doeltreffende oplossing gevraagd De regeering wilde vrede. Anderen wilden on rust. De Slowaaksche oppositie partij raakte in de war door in het parlement dezelfde eischen te stellen als de andere nationaliteiten. Maar men kan zeggen, dat de verwezenlij king van autonomie in Slowakije en Sub Kar- pathisch Rusland op den goeden weg is. Er moet nog een stap worden gedaan, opdat een garantie van trouw dezer beide staten aan de republiek wordt gegeven. Het zal een opmer kelijk resultaat zijn te midden van de tegen woordige crisis." De minister-president deed vervol gens een beroep op de eenheid van alle burgers om kalmte en de bereidheid zich te verdedigen. „Slechts hij die in staat is te strij den. kan aan vrede denken, verklaar de Hodza. Wij willen vrede en vrij heid. Wij gebruiken geen krachtige woorden en hebben daaraan geen be hoefte. Maar wij hebben de krach ten van geest en hart noodig en die hebben wij". OUD-MINISTER SPINA OVERLEDEN. De vroegere Tsjechische minister dr. Fran* Spina, is Zaterdag op 70-jarigen leeftijd ge storven. AUTO-ONGELUK IN AMERIKA EISCHT ZES DOODEN. Bij Manitowoc Wisconsin) is een auto door een brugleuning gereden en in de rivier terecht gekomen. Zes personen van wie drie kinderen, zijn verdronken Vluchtelingen stroomen Duitschland binnen. Ook over de Hongaarsche grens trekken duizenden vluchtelingen. Het Duitsche Nieuwsbureau meldt, dat vol gens de laatste inlichtingen het aantal der naar Duitschland gevluchte Sudeten Duit schers thans tot 84.000 gestegen is. De vluch telingenstroom uit Sudeten Duitschland is ook Zondag niet verflauwd. Steeds weer komen in bijna alle grensplaatsen lange stoeten van vrouwen, kinderen en grijsaards aan. Zij dee len volgens het D. N. B. mede. dat de Sudeten Duitsche mannen in gevangenentransporten naar het binnenland worden vervoerd. Uit Hongaarsche grensplaatsen, aldus meldt het Duitsche Nieuwsbureau verder, hebben zich reeds meer dan 5000 vluchtelingen op Hongaarsch gebied in veiligheid gesteld. Van uur tot uur komen nieuwe vluchtelingen aan, waaronder militairen van Slowaaksche. Duit sche. Poolsche en Roetheensche nationaliteit, die gedeserteerd zijn. PRDERANMA DINSDAG 20 SEPTEMBER 1938. HILVERSUM I, 1875 M. AVRO-uitzending. 11.0011.30 v.m. en 6.30—7.00 R.V.U. 8.Gramofoonmuziek. (Om 8.15 Berichten) 10.Morgenwijding. 10.15 Gramofoonmuziek 11.Paedagogische causerie. 11.30 AVRO- Amusementsorkest. 12.30 Reportage uit Den Haag en Troonrede door H.M. de Koningin. 2.Gramofoonmuziek. 2.15 Omroeporkest. 3.Declamatie. 3.25 Zang met pianobegelei ding. 3.55 Gramofoonmuziek. 4.— Pianovoor dracht. 4.30 Kinderkoorzang. 5.Kinderuur- tpe. 5.30 Omroeporkest. 6.30 Causerie „De strijd om de vrijheid in onze dagen". 7. Gramofonmuziek 7.30 Orgel en zang. 8.-- Be richten A.N.P. Mededeelingen 8.15 Herhaling Troonrede. 8.30 Taptoe. 9.10 Gramofoon muziek. 9.30 Radiotooneel. 10.AVRO-Dans- orkest. 10.30 Causerie over de Millioenennota. 11.00 Berichten A.N.P., hierna tot 12.Gra mofoonmuziek. HILVERSUM II. 301,5 en 415.5 M. KRO.-uitzending. 4.005.10 HIRO. 8.009.15 Gramofoonmuziek. (Om 8.15 Berichten). 10— Gramofoonmuziek.. 11.30 Godsdienstige causerie. 12.Berichten. 12.15 Gramofoonmuziek. 12.30 Troonrede door H.M. de Koningin en Reportage van het Binnenhof. 2.— Voor de vrouw. 3.Gramofoonmuziek. 4.05 Causerie ,.Het nut van astrologie bij op voeding en beroepskeuze. 4.30 Gramofoonmu ziek. 4.35 HIRO-Nieuws. 4.40 Gramofoonmuziek 4 45 Causerie „Gedachte, droom en hierna maals", 5.10 De KRO-Melodisten en solist. 5.456.05 Gelukwenschen. 6.10 Vervolg concert 7.Berichten. 7.15 Causerie „De laatste dagen van een kustland". 7.35 Sportpraatje. 8.Be richten A.N.P., Mededeelingen. 8.10 Herhaling Troonrede. 8.30 Taptoe. 9.— Causerie over de nieuwe millioenennota. 9.20 Stedelijk orkest van Maastricht. 10.KRO-orkest. 10.30 Be richten A.N.P. 10.40 KRO-Boys en >~.ist. 11.00- 12.00 Gramofoonmuziek. DROITWICH. 1500 M. 11.20 Het Schwiller-strijksextet. 12.05 Orgel spel. 12.35 Nieuws uit de Dominions. 1.05 Gra mofoonmuziek. 1.20 Declamatie. 1.40 Gramo foonmuziek. 3.40 Falkman en zijn Apache orkest. 4.20 Eric Kershaw en zijn gitaar-en semble. 4.40 Het Philip Whiteway-ensemble 5.Gramofoonmuziek.. 5.20 Het Leslie Bridge water kwintet. 6.20 Berichten. 6.50 Orgel en zang. 7.30 BBC-Harmonie-orkest. 8.30 Radio film. 9.20 Sydney Lipton en zijn Band. 10. Berichten. 10.25 Gramofoonmuziek met toe lichting. 10.55 BBC-Orkest. 11.35 Michael Flome en zijn Band. 11.5012.20 Dansmuziek (gr.platen). RADIO PARIS. 1G48 M. 8.109,20 en 10.10 Gramofoonmuziek. 12.40 Het W. Cantrelle-orkest. 2.25 Gramofoon muziek. 3.05 Zang. 3.20 Gramofoonmuziek. 4.20 Pianovoordracht. 4.35 Zang. 55.20 Het R. Ellis-orkest. 6.20 Pianovoordracht. 6.35 en 7.20 Gramofoonfmuziek. 8.35 Het Merckel-Trio en solist. 9.5011.50 Radiotooneel. KEULEN, 456 M. 6.50 Gramofoonmuziek. 7.30 en 8.50 Rhei- nische Landesorkest. 12.20 Omroeporkest. 2.30 Populair concert. 4.20 Omroeporkest en so list. 6.35 Zang en piano. 7.20 Gramofoon muziek. 8.50 Gevarieerd concert. 12.203.20 N.S.-Toonkunstenaarsorkest. BRUSSEL, 322 M. 12.20 Gramofoonmuziek 12.550 Omroep- dansorkest en gramofoonmuziek. 1.30 Omroep- salonorkest. 1.502.20 5.20, 6.20 en 7.20 Gra mofoonmuziek. 8.20 9.20 en 10.30—11.20 A. Felleman's orkest en solisten. BRUSSEL. 484 M. 12.20 Gramofoonmuziek. 1.00 en 1.30 Om roeporkest. 1.502.20 Gramofoonmuziek. 5.20 Orgelspel. 6.35 Gramofoonmuziek. 7.Viool- vorodracht. 8..20 Radiotooneel. 9.05 Omroep orkest. 10.3011.20 Gramofoonmuziek. DEUTSCHLANDSENDER, 1571 M. 8.30 Versterkt Omroepkamerorkest en -orkest m.m.v. solisten. 9.2G Politiek dagbladover zicht. 9.35 Omroeporkest m.m.v. solisten. 10.20 Berichten. 10.50 Hoorn en piano, 11.05 Berich ten. 11,20 Gramofoonmuziek. 1.15 Tijdsein, 1.262.20 Nachtconcert.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1938 | | pagina 9