Haarlem's Dagblad
Belastingverhooging
PRAAG
Troonrede zegt:
f
Tevens belastingherziening
aangekondigd
Praag is Bereid.
De Troonrede.
tnei kukemmd
katakiet
Knappe kappers.
aanvaardt Londensche
aanbevelingen.
Voorkoming van
oorlog motief dei
regeering.
BERICHT
56e Jaargang No. 16947
Uitgave l.ouren* Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.'V.
Bureaux: Croote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082,Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Dinsdag 20 September 1938
Abonnementen per week f 0.25. p maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25 franco per
post f3.55. losse nummers O cenl per ex.
Advertentie» 1-5 regel* f 1.75. elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per rcgeL
Regelabonnemenlslaneven op aunvraag.
Vraag en aanbod 14 regels f 0.60. elko
regel meer f 0.15. Groentjes ue rubriek.
De gisteren op deze plaats geuite verwach
ting, dat de Tsjecho-Slowaaksche regeering
bereid zou blijken de voorstellen van Engeland
en Frankrijk te aanvaarden, is vanmorgen
reeds bewaarheid. Per bulletin hebben wij al
vroeg het Reuterbericht kunnen verspreiden,
waarin werd medegedeeld dat de aanbevelin
gen geaccepteerd werden en dat een toelich
ting zou worden gevraagd. Een later bericht
bevestigde dit met de bijvoeging dat zij wer
den aangenomen als grondslag van onderhan
delingen en dat Praag een nota zou zenden
naaï Londen en Parijs waarin op zekere pun
ten om nadere inlichtingen zou worden ver
zocht.
Sinds het bezoek van Chamberlain aan
Hitier ontwikkelt de oplossing van een ge
schil, dat zeer groot gevaar voor den vrede
van geheel Europa heeft opgeleverd, zich dus
met een voor diplomatieke onderhandelingen
wel ongewone snelheid. En men herademt
met reden. Want zoo hoog was de spanning in
Centraal-Europa gestegen, dat een geweldige
losbarsting dreigde.
Dat Praag deze uitkomst aanvaardt kan
nauwelijks verwondering wekken. Indien een
oorlog was uitgebroken'met Tsjecho-Slowakije
als centraal slagveld zou het daarin vernie
tigd zijn. En van de staatslieden als Benesj en
Hodza, die in den loop van de crisis, ondanks
de hun toegevoegde beleedigingen, een merk
waardige en eerbiedwekkende waardigheid en
zelfbeheersching in hun uitingen hebben be
waard. kon men niet anders verwachten dan
dat zij de verantwoordelijkheid voor het lot
van vele millioenen gezinnen in eigen land,
vermeerderd met de nog grootere verantwoor
delijkheid die het uitbreken van een Europee-
schen oorlog op hen zou laden, tenvolle zou
den beseffen.
Het verlies der Sudeten-Duitsche minder
heid zal voor Tsjecho-Slowakije geen nadeel
maar veeleer een voordeel zijn. De gebieds-
afstand beteekent daarentegen een economi
sche verzwakking van den staat, die zeer
zeker van belang zal zijn ofschoon niemand
den nauwkeurigen omvang ervan voorshands
kan afmeten. Immers, er zal moeten worden
uitgemaakt hoe groot het gebied, waarin de
Sudeten-Duitschers in de meerderheid zijn,
precies is en daarvoor zou volgens de Engelsch-
Fransche voorstellen een internationale com
missie te werk worden gesteld.
Het is dus begrijpelijk dat de Tsjecho-
Slowaaksche regeering nadere inlichtingen
wenscht, die vermoedelijk niet alleen de ver
der te volgen procedure zullen betreffen maar
ook de bereidheid van Engeland en Frankrijk
om het land tegemoet te komen in de econo
mische moeilijkheden, die het te wachten
staan.
Er is meer in de verdere ontwikkeling van
zaken, dat groote belangstelling zal wekken.
Als Chamberlain morgen de reis naar Go-
desberg aanvaardt om daar zijn tweede be
spreking met Hitier te houden zal hij onge
twijfeld nog eenige andere punten op zijn
agenda hebben staan. Het ware ondenkbaar
dat de nieuwe situatie niet te baat zou wor
den genomen om meer hangende geschil
punten onder het oog te zien en een poging
te doen om de algemeene internationale ver
houdingen in Europa op beter grondslag te
brengen. Diegenen die van meening zijn dat
Duitschland toch onwillig zal zijn en eenvou
dig doorgaan met de verdere lijst der am
bities van „Mein Kampf" af te werken zie ik
al spottend het hoofd schudden. Onder hen
zijn er die niet slechts verwachten dat Hitier
Hongarije, Roemenië plus de Oekraine en
Mosul zal willen gaan veroveren, maar dat
hij den weg naar Voor-Indië zal willen zoe
ken, tenslotte de Vereenigde Staten te lijf
gaan en de wereld-hegemonie pogen te be
machtigen. Deze fantastische inzichten
klinken vervaarlijk. Maar de waarheid is dat
Duitschland al in Europa daarbij tegenover
een macht zou staan, veel grooter dan de
zijne ooit kan worden ik bedoel Engeland,
Frankrijk, Rusland en dat in dit conflict
gebleken is dat het op den steun van Italië
niet kan rekenen. Daarbij weet men dat zijn
economische positie nog immer zeer moeilijk
is. En daarom moet men niet in wilde fanta
sieën vervallen en de bereidheid tot overleg
niet onderschatten. Integendeel: er schijnen
redenen te over om het aannemelijk te maken.
R. P.
Melkverstrekking op de
Haarlemsche scholen.
Naar wij vernemen zal thans spoedig be
gonnen worden met de verstrekking van melk
op de Haarlemsche scholen.
Woensdagmiddag wordt ten Stadhuize een
vergadering van dit comité en de hoofden van
scholen gehouden om de laatste regelingen te
treffen.
Het is de bedoeling dat de melkverstrekking
voorloopig tot Kerstmis zal plaats hebben.
Haarlemsche Geneeskundige Kring
Wetenschappelijke voordracht
van Prof. Dr. Frans Daels.
Voor den Haarlemschen Geneeskundigen
Kring treedt vanavond Prof. Dr. Frans Daels
van de Gentsche Universiteit op met het on
derwerp: „Over de behandeling van kanker,
in het bijzonder van kanker van den baarmoe
derhals". Deze vermaarde Belgische hoog
leeraar in de verloskunde en gynaecologie is
behalve door zijn vele publicaties op weten
schappelijk gebied bekend door zijn onver-
moeiden strijd voor de Vlaamsche cultuur en
voor de vervlaamsching van de Gentsche Uni
versiteit.
In de vanmiddag bij de opening van de
Staten-Generaal door H.M. de Koningin ge
houden Troonrede komt een niet zeer opwek
kende toon der regeering tot uiting. Vastge
steld wordt dat de hoop op verbetering in den
economischen toestand, die verleden jaar
werd uitgesproken, niet in vervulling is ge
gaan, behoudens een kleine afneming van de
werkloosheid. Er volgen een reeks mededee-
lingen betreffende voornemens tot verleven
diging van het bedrijfsleven, de belangen dei-
scheepvaart, uitvoering van nieuwe werken
en enkele andere maatregelen die aan de ver
grooting der werkgelegenheid ten goede zul
len komen. De opsomming is te zeer in alge
meene en dus vage termen vervat om thans
aanleiding te kunnen geven tot nadere be
schouwing. Afwachten is dé boodschap.
De internationale paragraaf is kort en zegt
niets nieuws. Handhaving en versterking van
de politiek van zelfstandigheid, dus verdere
uitvoering der voorgenomen maatregelen tot
uitbreiding van 's lands weermacht. Dan voelt
men al wat volgen zal. Eerst: nog meer bezui
niging. Dan: verhooging van belastingen,
plus herziening om tot een rechtvaardiger
verdeeling van den druk te komen. De Mi
nister van Financiën, aan wier. wij vermoe
delijk de formuleering van deze zinnen te
danken hebben, heeft een poging gedaan ora
ons met eenige zachtheid voor te bereiden op
hetgeen ons kennelijk te wachten staat in
zijn Millioenen-nota, die morgen zal verschij
nen. Want het is aldus uitgedrukt: „Groote
offers zullen echter nog noodig zijn om in
deze voor ons volksbestaan zoo eminente be
langen op de juiste wijze te blijven voor
zien"en daar volgt dan op: „Voorstellen,
welke erop gericht zijn het geheele volk zoo
veel mogelijk in deze nationale offers te doen
deelen, zullen u in dit zittingjaar worden
aangeboden".
Het is slechts een schrale troost, aldus de
verzekering te krijgen dat aan ons aller of
ferzin ruime bevrediging zal worden ge
schonken. Dat de uitbreiding van de lands
verdediging meer belastinggeld zou gaan kos
ten was te voorzien, dat de enorme uitgaven
tot bestrijding der werkloosheid nog niet ge
paard gaan met een grooter tewerkstelling
van arbeiders blijft teleurstellend. Velen in
den lande wenschen dat de hier bestede gel
den in een veel grootere hoeveelheid productie
ven arbeid tot uiting zouden komen en ver
langen naar een nieuwen koers op dit gebied.
De bovenbedoelde in het algemeen aangedui
de maatregelen geven daar geen uitzicht op
Wij wachten in spanning op de Millioenen-
nota, die vooral vanwege de stijging der de
fensie-uitgaven zal aantoonen dat de heer-
schende spanningen in Europa niet alleen
thans gelukkig weer geluwde oorlogsge
varen meebrengen maar ons bovendien steeds
meer geld gaan kosten en de koopkracht in
den lande benadeelen, terwijl zij nu al sinds
jaren het herstel van gezonde handelsrela
ties beletten.
Het eenige'opwekkende in de Troonrede is
het persoonlijke woord door Hare Majesteit
in den aanvang gesproken, waarin zij haar
erkentelijkheid betuigt voor de bij het Re-
geeringsjubileum ontvangen onvergetelijke be
wijzen van gehechtheid aan haar zelf en haar
Huis.
R. P.
Godsdienstoefeningen naar aan
leiding van den Internationalen
Toestand.
Zooals wij in een deel onzer vorige oplage
reeds medeeelden zal Woensdagavond te 8.15
uur in de Groote of St. Bavokerk naar aanlei
ding van het wereldgebeuren een bijeenkomst
worden gehouden die uitgaat van voorgangers
van verschillende kerkgenootschappen. Tege
lijkertijd wordt in de Katholieke St. Bavo een
bijeenkomst belegd voor de Katholieken, waar
bij de bisschop vertegenwoordigd zal zijn.
Deze diensten zijn in onderlinge samen
werking opgezet.
Men verzoekt ons de volgende oproep op
te nemen:
Oproep tot een samenzijn van ver
ootmoediging en gebed naar aanlei
ding van het wereldgebeuren op
Woensdag 8.15 uur in de St. Bavo
Kerk aan de Groote Markt door on
dergetekenden, voorgangers van ver
schillende kerkgenootschappen. Ds.
W. J. van Elden, ds. H. E. Beker. ds.
P. W. Foeken, ds. G. A. Barger, Dr. M.
van der Voet, ds. M. G. Blauw, ds. J.
C. van Dijk, ds. Ch. de Beus, Pastoor
C. F. Nieuwenhuyzen, ds. G. H. Moll
van Charante, ds. G. J. Duyvendak,
ds. C. H. Brandt, ds. J. M Leendertz,
ds. J. G. Frerichs, Dr. A. H. Haen-
tjens, Pasteur M. Jospin, ds. J. C.
Brussaard, ds. A. Dondorp, ds. A.
Snethlage, ds. J. IJntema, ds. M. Hin-
loopen.
Het woord is aan.
Bijzondere maatregelen
voor bestrijding der
werkloosheid
HEDEN heeft H. M. de Koningin in de
Ridderzaal te 's-Gravenhage, in te
genwoordigheid van de leden der
Eerste- en Tweede Kamer, de zitting
van de Staten-Generaal met de volgende rede
geopend:
Leden der Staten-Generaal,
Bij den aanvang van het zittingjaar tot her
vatting uwer werkzaamheden gevoel Ik aller
eerst behoefte uitdrukking te geven aan Mijne
gevoelens van diepe erkentelijkheid voor de
in de afgeloopen weken uit alle lagen van
Mijn Volk ontvangen bewijzen van gehecht
heid aan Mij en Mij-: huis. De herinnering
daaraan zal bij Mij onvergetelijk zijn.
Kon Ik ten vorigcn jarc in Uw midden ge
wagen van hoop op verbetering in den econo
mischen toestand des lands, de gang van za
ken sinds dat tijdstip heeft deze hoop niet in
vervulling doen gaan. Wel is de werkloosheid
sinds dat tijdstip nog eenigszins afgenomen,
maar over het algemeen zijn de economische
vooruitzichten minder gunstig dan destijds
het geval was.
Deze toestand plaatst de Regeering opnieuw
voor de vraag wat gedaan kan worden tot
verlevendiging van het bedrijfsleven en de
daarmede saamhangende werkgelegenheid
voor groote groepen van ons volk. Met het
oog hierop zullen bijzondere voorzieningen
worden getroffen ter bevordering van den
uitvoer onzer producten, terwijl voor bepaalde
bedrijven tariefmaatregelen van matig be
schermenden aard in voorbereiding zijn. Ook
zal aan de verdere ontplooiing onzer nationale
nijverheid en aan de belangen der scheep
vaart bij voortduring aandacht worden ge
schonken.
Mag worden gehoopt, dat van deze voor
zieningen een gunstige invloed op de werkge
legenheid zal uitgaan, daarnevens zal worden
voortgegaan met het treffen van bijzondere
maatregelen tot bestrijding der werkloosheid.
Inzonderheid zal belangrijke uitbreiding wor
den gegeven aan de uitvoering van die werken,
welke bijdragen tot verhooging van het voort-
brengingsvermogen van den bodem en daar
door leiden tot liet ontstaan van blijvende
werkgelegenheid. De verdere uitvoering van
de drooglegging van den Noord-Oostpolder en
de voorbereiding van de overige inpolderingen
in het IJselmeer, zullen krachtig worden
voortgezet.
Teneinde remmende invloeden op de uit
voering van werken tot bestrijding der werk
loosheid zooveel mogelijk uit den weg te rui
men, zullen voorstellen van wetgevenden
aard U eerlang bereiken.
De werkloosheid onder de jeugd heeft de
bijzondere aandacht der Regeering; maat
regelen tot krachtiger bestrijding worden
voorbereid.
Tot voldoening stemt, dat in deze bewogen
tijden de betrekkingen van Nederland tot de
andere Mogendheden haar vriendschappelijk
karakter onveranderd hebben mogen behou
den. De Regeering blijft er op bedacht, de po
sitie van Nederland door onze even zorgvuldig
als bestendig gevolgde politiek van zelfstan
digheid te bevestigen en te versterken. Daar
toe blijft de verdere uitvoering der voorgeno
men maatregelen tot versterking van 's lands
weermacht onontbeerlijk.
De toestand van de openbare financiën blijft
in zeer bijzondere mate zorg vercischen. en
noopt mitsdien tot een zoo groot mogelijke
beperking der uitgaven. Dit is te meer geboden
omdat de offers, welke in de huidige omstan
digheden gebracht moeten worden voor de
defensie, alsmede die, welke nu reeds gedu
rende een reeks van jaren gevorderd worden
voor de bestrijding der werkloosheid en de
leniging van haar gevolgen, zeer zware eischen
aan de publieke kassen stellen.
Grooter offers zullen echter nog noodig zijn
om in deze voor ons volksbestaan zoo eminente
belangen op de juiste wijze te blijven voorzien.
Voorstellen, welke er op gericht zijn het ge
heele volk zooveel mogelijk in deze nationale
offers te doen deelen, zullen u in dit zitting
jaar worden aangeboden. Het ligt in het voor
nemen hiermede gepaard te doen gaan voor
stellen tot belastingherziening, teneinde een
meer rechtvaardige verdeeling van den druk
te verkrijgen en de in bepaalde belastingen ge
legen belemmeringen tegen verruiming van
de werkgelegenheid zooveel mogelijk weg te
nemen.
In verband met het feit, dat de wijzigingen
in de economische verhoudingen op het ge
bied van den landbouw meer en meer van blij-
venden aard blijken te zijn, is het gewenscht,
dat aan de genomen maatregelen een organi
satie ten grondslag wordt gelegd, waarbij in
het bijzonder gelet zal worden op de hand
having der bij het landbouwbedrijfsleven be-
hoorende eigen verantwoordelijkheid.
Blijft Curacao zich verheugen in een gesta
dige ontwikkeling en vertoont de financieele
toestand van Suriname een lichte verbetering,
de in het vorig jaar ingetreden terugval in dc
conjunctuur heeft niet nagelaten een ongun-
stigen invloed uit te oefenen op den algemee-
nen, economischen en financieelen toestand
van Nederlandsch-Indië.
Hoewel een voorzichtig financieel beleid te
rughouding eischt bij het beramen van maat
regelen met geldelijke gevolgen, zal niettemin
worden voortgegaan met het streven naar ver
breeding van de economische basis des lands.
De doelmatige inrichting van de verdediging
van Nederlandsch-Indië te land en ter zee,
welke van de Schatkist zware offers eischt,
heeft de voortdurende aandacht der regeering,
Met erkentelijkheid maak ik gewag van de
toewijding waarmede Leger en Vloot, zoomede
de ambtenaren in burgerlijken dienst in het
geheele Koninkrijk hun taak vervullen.
Ook in het komende zittingjaar zal weer veel
arbeid en toewijding van Regeering en Sta
ten-Generaal worden gevorderd. In het ver
trouwen, dat die arbeid verricht zal kunnen
worden in hartelijke saamwerking en met de
innige bede, dat de Almachtige God ons allen
de noodige kracht en wijsheid schenke, ver
klaar ik de gewone zitting der Staten-Generaal
geopend.
(Te Keulen zullen van 2 tot 9
October kappers uit 50 landen
strijden om de eer, wie de beste
kapper ter wereld is.)
Nou. Keulen krijgt een grootschen strijd
In dameskappersvaardighefci
Zeer binnenkort t' aanschouwen;
Daar wordt het haarfijn uitgedacht,
Hoe men der vrouwen lokkenpracht
Tot fraai geheel kan bouwen.
Daar wordt geplooid, geschikt, gekruld,
Gegolfd met zorg en met geduld
En veel haarkloverijen;
Totdat het schoone resultaat,
Voor het publiek te pronken staat,
Om zich in te vermeien.
De wereld tobt in droeven druk,
Nog ver van een gedroomd geluk
En vol van angst en nooden;
Maar, is er veel dat ons vergramt
En wordt er ook veel afgekamd,
Er zijn geen kapverboden.
Al zitten wij ook opgeknapt,
Met strijd, verkapt en onverkapt,
Eén ding zal steeds beklijven;
Al zijn dan kapsies erg in zwang,
Het kapsel blijft van groot belang
En zal zelfs hoofdzaak blijven.-
Vauvenargues:
De grootmoedigheid is aan
de voorzichtigheid geen ver-
antivoording schuldig om
trent haar motieven.
PRAAG, 20 Sept. (Reuter.)
Van gezaghebbende zijde wordt
vernomen, dat de Tsjecho-
Slowaaksche regeering besloten
heeft, de Britsch-Fransche aan
bevelingen als basis voor onder
handelingen te aanvaarden, doeli
een meer concrete toelichting
wenscht, teneinde tot in bijzon
derheden te kunnen antwoor
den.
De voornaamste overweging,
welke hij de beraadslagingen
heeft gegolden, was het vaste
voornemen een oorlog en bloed
vergieten te vermijden.
Het Tsjecho-Slowaaksche kabi
net, dat heden opnieuw bijeen
komt, zal zijn besluit in een nota
aan de regeeringen van Enge
land en Frankrijk mededeelcn.
Zij, die zich met ingang van 1 October
per kwartaal abonneeren, ontvangen
de in September nog te verschijnen
nummers gratis.
DE ADMINISTRATIE.
HEDEN: 12 PAGINA'S
HAARLEM EN OMGEVING.
pag.
De melkverstrekking op de Haarlemsche
scholen begint spoedig. 1
Het blijft schommelen op de Haarlemsche
arbeidsmarkt. Er zijn nu 5329 werk-
loozen 2
Een feestconcert van Haarlem's Zanggenot 2
Met het graven van de haven en het in
orde brengen van industrieterrein te
Haarlem zal binnenkort begonnen
worden. 2
BINNENLAND.
De troonrede kondigt o.m. belastingverhoo
ging aan. i
De Koningin opent de zitting der Staten-
Generaal. 3
Het vliegveld Leiderdorp is van de baan. 3
De regeering wil een half millioen be
schikbaar stellen voor luchtbescher
ming. 3
Het wegenverkeersreglement is in het
Staatsblad verschenen. 3
BUITENLAND.
Praag aanvaardt de Britsch-Fransche
voorstellen. 1
Italië komt voor de rechten van alle na
tionaliteiten in Tsjecho Slowakije op. 5
Duizenden Sudeten Duitschers hebben gis
teren te Dresden een groote bctooging
gehouden. 5
Chamberlain zal vermoedelijk morgen zijn
tweede onderhoud met Hitier hebben. 5
ARTIKELEN.
R. P.: Praag is bereid. j
R. P.: De Troonrede. 1
Langs de Straat: Kinderleed. 2
Mr. E. Elias: Het Scheveningschc seizoen. 3
H. D. Vertelling: Het Dorpsmysterie. 4
Bijzondere correspondentie: Downingstreet
no. 10. 5
Dr. P. H. Schroder over Delila. g
K. de Jong: Marguerite Couperus voor de
afd. Haarlem der Ned. Ver. van Huis-
3
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen op