ALCEMEENE MOBILISATIE
IN TSJECHO-SLOWAKIJE.
Regeering eischt alle middelen van
vervoer op.
ZATERDAG 24 SEPTEMBER 1938
HAARDE M'S DAGBEAP
2
Om 10.40 uur gisteravond is door liet radio-station Praag-
Nielnik een proclamatie omgeroepen van president Benesj,
waarbij de algemeene mobilisatie van liet Tsjecho-Slowaak-
sche leger wordt gelast.
Het decreet werd opgelezen eerst in het Tsjechisch en
daarna in het Duitsch. Het bepaalt, dat alle personen, die
dienstplichtig zijn, zich onverwijld en binnen den kortst
mogelijken tijd naar huil standplaatsen moeten begeven.
Paarden, rijtuigen, automobielen en particuliere vlieg
tuigen worden opgeëisclit. Elk civiel luchtverkeer is verboden.
Militaire berichten zijn aan strenge censuur onderworpen.
De proclamatie besluit met den volgenden oproep
Burgershet beslissende oogenblik is aangebroken. Het
welslagen hangt af van iedereenLaat ieder zijn krachten in
dienst stellen van het vaderlandWeest dapper en trouw.
Onze strijd is een strijd voor rechtvaardigheid en vrijheid.
Leve Tsjecho-Slowakije."
Volgens United Press moeten officieren en manschappen der reserves tot den
leeftijd van 40 jaar opkomen.
Vannacht heeft de Praagsche radiozender, volgens Havas, een officieuze
mededeeling gedaan over de beraadslagingen der regeering, voorafgaande aan
het mobilisatiebevel.
De regeering heeft moeten constateeren. zoo luidde de mededeeling, dat de
tot dusver genomen maatregelen niet voldoende waren, gezien het feit, dat
andere landen buitengewone maatregelen hadden getroffen. Vrijdagavond had
een bespreking plaats tusschen leidende personen, waarvan het resultaat was,
dat het noodig was andere lichtingen op te roepen, terwijl de omstandigheden
vereischten, dat de maatregel zoo spoedig mogelijk werd uitgevoërd. Als gevolg
van deze overweging was de ministerraad bijeengekomen, die besloot tot
mobilisatie over te gaan.
Te Praag kwam het na de bekendmaking van het mobilisatiebevel tot
opgewonden tooneelen, meldt Reuter.
De straten waren vol met juichende menschen. De opwinding en geestdrift zijn
enorm. Iedere automobiel wordt aangehouden en den bestuurder wordt gelast of
verzocht, reservisten naar de stations te vervoeren.
Alle gezantschapsgebouwen, en in het bijzonder de Duitsche legatie, worden
krachtig door politie en militairen bewaakt.
Aan alle zaken en instellingen is een waarschuwing gezonden om voorbereid
te zijn op luchtaanvallen, en alle vensters zijn verduisterd.
Hedenmorgen meldde Reuter uit
Praag:
De meeste telefoon- en telegraafdra
den tusschen Praag en Rome, Weenen,
Bern, zijn doorgesneden of althans,
blijkbaar op Duitsch gebied, gestag
neerd. De Tsjechische autoriteiten
hebben gedreigd de Duitsche lijnen
over Tsjechisch gebied naar het na
bije oosten te verbreken, indien de
verbindingen niet hersteld worden.
De correspondent van Reuter reed gister
avond uit het noordelijke Sudetengebied naar
Praag. In alle steden en dorpen waren de
straten en pleinen vol menschen en heerschte
groote drukte bij de militaire aanmeldings
kantoren. Alle soorten vervoermiddelen,
auto's, karren, taxi's, enz. worden opge-
eischt, om de soldaten te vervoeren.
De correspondent bevond zich in een Tsje
chische stad aan de grens van het Sudeten
gebied toen het mobilisatiebevel door de ra
dio kwam.
De mededeeling werd met gejuich en ap
plaus ontvangen en toen het volkslied speelde,
stond elkeen zwijgend stil. Daarna schudden
de mannen elkander de hand, trokken hun
jassen aan, en gingen naar buiten om zich
aan te geven bij het plaatselijk aanmeldings
bureau.
Frankrijk's voorzorgsmaatregelen.
PARIJS. 24 Sept. (Havas.'» Het bureau van
den minister-president deelt mede: „In ver
band met de ontwikkeling van den buiten-
landschen toestand heeft de regeering zich
genoopt gezien de maatregelen van voorzorg,
reeds getroffen ter beveiliging van de noorde
lijke en oostelijke grenzen, te versterken. In
het bijzonder is besloten tot het oproepen met
spoed van zekere categorieën reservisten van
alle lichtingen. Er is in het geheel geen sprake
van algemeene mobilisatie. De opgeroepen re
servisten moetan zich onverwijld melden. Pa
rallel met deze maatregelen en om den troe
pen de noodige hulpmiddelen te verschaffen
wordt overgegaan tot requisitie op een deel
van het Fransche gebied."
Engeland zoclit te Genève contact
met gelijkgezinden.
GENèVE, 24 Sept. Engeland heeft op het
laatste nippertje stappen gedaan om een
sterke coalitie tot stand te brengen, in geval
een oorlog zou uitbreken. Delawarr confe
reerde in verband hiermede gisteren met de
vertegenwoordigers van verschillende landen,
waarvan men verwacht, dat zij een zelfde
houding als Engeland zullen aannemen n.l.
Portugal, Irak, Egypte, alsmede met de ver
tegenwoordigers van Rusland, Roemenië en
Joego Slavië. Delawarr zeide dezen gedele
geerden. dat de openbare meening in Enge
land zich steeds meer tegen Duitschland keer
de. zoodat de regeering daardoor in staat ge
steld wordt een sterkere positie wat betreft
de Tsjechische crisis in te nemen.
Uit betrouwbare bronnen vernemen wij dat
Delawarr hen allen dezelfde vraag stelde als
aan Litwinof n.l. wat de houding van hun
land in geval van oorlog zou zijn. Litwinof
zou zeer ontstemd zijn, dat de Engelschen
eerst zoo laat met Rusland contact hebben
gezocht, daar men in Sovjet Rusland over
tuigd is, dat Engeland de troef in handen
zou hebben gehad gedurende zijn bespre
kingen met Duitschland, indien Hitler had
geweten dat Engeland. Frankrijk en de
Sovjet Unie vereend waren.
(United Press).
Roemenië treft voorbereidingen
voor mobilisatie.
Ook de vrouwen vallen onder mobilisatie
decreet.
BOEKAREST, 24 September. De voorbereid
selen voor de mobilisatie zijn voltooid. Aan
plakbiljetten, waarop de mobilisatie staat aan
gekondigd, zijn reeds onder de locale autoritei
ten verdeeld, opdat deze ze direct zoodra zij be.-
richt daaromtrent ontvangen, kunnen doen be
vestigen aan de publieke gebouwen. Het de
creet, dat de mobilisatie van vrouwen bekend
maakt en dat een week geleden wérd bekend
gemaakt, heeft reeds als resultaat gehad, dat de
vrouwen orders hebben gekregen omtrent de be
trekkingen, die zij gedurende den tijd van oor
log zullen moeten vervullen.
(United Press).
IAAT/TC EEfilCHnN
HEEFT PRAAG TOT 1 OCTOBER
DEN TIJD?
Mussolini zou volgens een United
Press-bericht in een rede te Padua
hebben gezegd, dat Praag niet voor 1
October op het memorandum hoeft
te antwoorden.
„Zij heeft dus zes dagen den tijd om
den weg naar de wijsheid te'vinden".
Chamberlain uit Godesberg
vertrokken.
GODESBERG, 24 September.
(Reuter.) De Britsche minister
president, Chamberlain is te 9.42 uur
van zijn hotel naar Keulen vertrok
ken.
Chamberlain, die er goed uitzag, werd in de
hal van zijn hotel door Von Ribbentrop op op
geruimde wijze begroet. De Duitsche minis
ter schudde Chamberlain hartelijk de hand.
De Britsche gast poseerde glimlachend voor
de persfotografen en sprak eenige woorden
van dank voor de ontvangst in Duitschland.
Schmidt vergezelde hem naar Keulen.
In een verklaring tegenover den vertegen
woordiger van Reuter, voor zijn vertrek,
zeide Chamberlain:
„Het communiqué van hedennacht
was er natuurlijk een, waarover wij
tot overeenstemming waren gekomen.
Ik kan daaraan nu niets toevoegen. Ik
keer naar Londen terug en
zal daar onmiddellijk mijn colle
ga's raadplegen. Gedurende de vol
gende dagen blijft er een zware ver
antwoordelijkheid op alle belangheb
benden rusten. Wij moeten de zaken
zeer omzichtig behandelen en ons nog
groote inspanning getroosten om den
vrede in Europa te redden".
Om 11.20 uur is Chamberlain per
vliegtuig naar Londen vertrokken.
Hedenavond kabinetszitting te Londen.
PETERSBERG, 24 Sept. (D.N.B.). Kort
voor zijn vertrek verklaarde Chamberlain,
dat hy vanavond een kabinetszitting te Lon
den heeft belegd.
De grootste sorteering VULPENNEN en VUL-
POTLOODEN van Haarlem vindt U bij den
Vulpenspecialist
OShikufl&nttt
ZIJLSTRAAT 90 TELEFOON 11161
(Adv. Ingez. Med.)
Asch in handen der Sudeten-
Duitsche partij
BERLIJN, 24 September. Hedenmorgen heeft
de Sudeten Duitsche Partij te Asch per telefoon
aan United Press verklaard, dat het gebied van
Asch in handen der partij is. De bezetting daar
van was niet door het vrijcorps doch door de
partij geschied. Daarbij had men geen tegen
stand van de Tsjechen ondervonden, zoodat er
ook geen slachtoffers zijn gevallen. Men wei
gerde echter te verklaren of de partij van Asch
uit verder zou optrekken.
(United Press).
Duitsch memorandum reeds te
Praag.
KöNIGSWINTER, 24 Sept. (Reuter-
A.N.P.) Men verneemt, dat het memo
randum van Hitier reeds ter kennis van
de Tsjecho-Slowaaksche regeering ge
bracht is.
STEEDS MEER SLACHTOFFERS VAN DE
ORKAAN IN DE VER. STATEN.
NEW-YORK. 24 September (Reuter). Het
totaal aantal dooden ingevolge de orkaan is
thans gestegen tot bijna 600. Voorts zijn 60.000
menschen dakloos en wordt de schade geraamd
op 170.000.000 dollar. Men is bezorgd om het lot
van den filmartist James Cagney op South-
Rhode-Island, die spoorloos verdwenen is.
Terugvordering crisisheffingen.
Bezwaren van minister beantwoord.
Aan de Memorie van Antwoord aan de
Tweede Kamer inzake het wetsontwerp over
de terugvordering van gelden, gestort, in ver
band met artikel 8 der CrLsis-Zuivelwet 1932,
wordt het volgende ontleend:
Uit het voorloopig verslag is den minister
gebleken, dat bij vele leden ernstige beden
kingen tegen dit wetsontwerp bestaan. De
minister is zich er van bewust dat dergelijke
wetsontwerpen tot bedenkelijke gevolgen
kunnen leiden. Er kunnen zich echter geval
len voordoen, waarin zulk een wetsontwerp,
dat beoogt ongewenschte gevolgen van een
rechterlijke uitspraak af te wenden een nood
zaak wordt. De minister wenscht in het licht
te stellen, dat naar zijn stellige overtuiging
zulk een geval zich in casu voordoet. Het is
hem uiteraard bekend, dat van de mogelijk
heid tot terugvordering inderdaad reeds ge
bruik is gemaakt.
Om de beteekenis van de terugwerkende
kracht van het wetsontwerp tot haar juisten
omvang terug te brengen, dient men zich er
rekenschap van te geven, dat bij dit ontwerp
geen rechten ontnomen worden, die reeds
sedert geruimen tijd zouden hebben bestaan
Het is van meet af aan de bedoeling van den
werkgever geweest, voor alle vet, verpakt of
onverpakt te doen betalen.
Van een onderscheid ten aanzien van de be
lastbaarheid tusschen verpakt en onverpakt
vet was geen sprake. Slechts de heffing werd
noodgedwongen verschillend geregeld.
Het ontwerp gaat geenszins om wijziging
van de Crisis-zuivelwet of een daarop geba-
seerden algemeenen maatregel van bestuur.
Het gaat er om de gevolgen van een uit
spraak van den Hoogen Raad in strijd met
de bedoeling en geest dier wet en haar uit
voeringsmaatregelen af te wenden.
De uitspraak van den Hoogen Raad heeft
ten gevolge, dat door verschillende hande
laren de terugbetaling van alle ter zake van
niet verpakte andere spijsvetten betaalde be
dragen zal worden beproefd.
De omstandigheid dat niet te overzien is,
welke complicaties kunnen ontstaan, indien
zonder meer toegelaten wordt, dat achteraf
het door middel van de Crisis-zuivelwet 1932
reeds bereikte economische doel gedeeltelijk
wordt te niet gedaan, noopt den minister tot
ingrijpen
Tenslotte beantwoordt de minister nog de
in het Verslag gemaakte opmerking met be
trekking tot de financiering van de eventueele
terugbetaling van 5 millioen gulden. Ook al
moge in het Landbouwcrisisfonds op het
oogenblik een niet onbelangrijke reserve aan
wezig zijn. waaruit de restituties voorloopig ge
financierd zouden kunnen worden, dan zou deze
toch door de Nederlandsche bevolking worden
opgebracht. Immers de overschotten, die in
het Landbouwcrisisfonds aanwezig zijn, zijn
of noodig om toekomstige tekorten te dekken,
of om de nog bestaande heffingen te ver
lagen.
Het zou er op neerkomen, dat door de Ne
derlandsche bevolking ongeveer 5 millioen
gulden wordt gederfd'ten einde deze zonder
eenig redelijk motief aan een aantal hande
laren te schenken.
Ook indien het bedrag, dat voor restitutie
benoodigd zou zijn, op het rijksbudget moet
worden uitgetrokken, zal de Nederlandsche be
volking dit moeten opbrengen. De hiervoor
benoodigde gelden kunnen immers alleen uit
belastingen worden opgebracht.
WISSELKOERSEN.
Londen 8 93
Berlijn 74.35
Parijs 5
Brussel 31.575
Zwitserland 42.05
Kopenhagen 39.90
Stockholm 46.075
Oslo 44.90
New-York 1.86 3/4
Italië vrije lire 9.80
reislire 8.75
bankpapier 7.20
DAMMEN.
DAMCLUB „OOSTERKWARTIER"
De uitslagen der laatste partijen waren:
J. PoppenJ. Kroon 20; Ch. BottelierW.
Bel 1—1; C. Berkhout—C. v. Vloten 2—0; J. P.
v. EykY. de Jong 2—0; H. Wals—J. v. d.
Kodde 20; H. v. DuinG. Hekelaar 11; C.
M. BeckA. Vos 20; W. BeiderM. v. Gro
ningen 20; H. v. PoeterenSchijvenaar Sr
11: H. BeekA Vos 20: Th. Schijvenaar
W. v. Pelt 2—0; C. M. Beck—J. Neele 1—1.
Zomerwedstrijden 1938
Kampioen groep A: J. P. v. Eyk.
Kampioen groep B: W. Beider.
Boerhaave-herdenking te Leiden.
Ook buitenlandsche geleerden wonen de
plechtigheid bij.
Vrijdag is te Leiden op grootsche wijze het
feit herdacht, dat tweehonderd jaar geleden
Herman Bocrhaave overleed.
Deze herdenking ving 's morgens aan met 'n
plechtige bijeenkomst van den academischen
senaat in de aula van het Academisch Zie
kenhuis in tegenwoordigheid van een groot
aantal genoodigden uit binnen- en buiten
land. Tot de genoodigden behoorden: de mi
nister van Onderwijs, prof. dr. J. R. Slote-
maker de Bruine.
De plechtige bijeenkomst werd geopend door
den rector-magnificus der Leidsche Univer
siteit, prof. dr. P. C. Flu, die de erkentelijk
heid van de Leidsche Universiteit vertolkte,
dat men in zoo grooten getale gevolg had ge
geven aan de uitnoodiging om samen met de
organisatoren van deze en de volgende plech
tigheden piëteitvol den dag te herdenken,
waarop 200 jaar geleden Herman Boerhaa-
ve, docent, klinicus en mensch van wel zeer
bijzondere beteekenis aan de Leidsche Uni
versiteit, aan Europa en aan de menschheid
ontviel.
Toespraak minister Slotemaker
de Bruine.
De minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen betuigde zijn groote ingeno
menheid met het initiatief om de nagedach
tenis van Boerhaave te verlevendigen. Wij
kennen in onze historie groote mannen op
velerlei gebied: techniek, kunst, staatkunde,
bedrijfsleer, zeevaart, onderwijs. Voor en na
verlevendigen wij de herinnering aan hen.
Het is goed, dat in deze reeks ook de weten
schap haar plaats inneemt, dat ook thans
weder buitenlanders aan de plechtigheid
deelnemen, bewijst dat Nederland en Leiden
ver buiten onze grenzen een goeden naam be
zitten. De minister dankte ook zijnerzijds voor
hunne aanwezigheid.
Herdenkingsrede dr. D. Schoute.
Hierna sprak dr. D. Schoute uit Wassenaar
de herdenkingsrede uit.
Spr. zeide o.m.: Voor het verkrijgen van een
oordeel over de beteekenis van Boerhaave en
over de grondslagen van zijn beroemdheid, is
het van belang te weten op welke wijze en
volgens welke inzichten hij zijn onderwijs gaf.
Spr. kwam daarbij ook bij het onderwijs aan
het ziekbed, dat onder leiding van Boerhaave
zijn grootste bekendheid kreeg. De theoreti
sche colleges, het onderwijs aan het ziekbed, de
lijkopeningen in het Caecilia gasthuis, vorm
den samen met de lessen en de proeven in het
chemisch laboratorium en in den Hortus Bo
tanicus. één academisch geheel. Met den roem
van dat geheel steeg ook de bekendheid van
dat klinisch onderwijs in wijden kring.
De buitenlandsche sprekers.
Vervolgens brachten de buitenlandsche ver
tegenwoordigers de gelukwenschen met deze
herdenking over en zij schetsten daarbij de
groote beteekenis, welke Boerhaave voor de
verbreiding der medische wetenschap ook in
het buitenland heeft gehad.
Achtereenvolgens spraken: prof. P. Diepgen
uit Berlijn, prof. dr. J. D. Comrie uit Edinburgh
en prof. H. E. Sigerist uit Baltimore, waarna
de rector-magnificus de plechtige bijeenkomst
van den senaat sloot.
Hierna begaven de aanwezigen zich naar
het standbeeld van Boerhaave, tegenoyer den
ingang van het ziekenhuis aan de Boerhaa-
velaan, waar de voorzitter van de Nederland
sche Maatschappij tot bevordering de Genees
kunst, dr. C. Fehmers uit Rotterdam, een toe
spraak hield.
De medische faculteit van
Leidsche studenten biedt
een klok aan.
Des middags vereenigde zich het gezelschap
op de binnenplaats achter het administratie
gebouw, waar de praeses van de medische fa
culteit der Leidsche studenten, de heer K. J.
Hardeman, een torenuurwerk voor den toren
van het hoofdgebouw van het Boerhaave—
kwartier als geschenk der Leidsche medische
studenten aanbood.
DE BLOEMBOLLENUITVOER.
Volgens opgave van het Centraal Bureau
voor de Statistiek bedroeg onze bloembollen-
uitvoer in Augustus 1938: 12.458.889 K.G.
(waarde f 7.442.540) tegen 11,399.059 K.G. in
Augustus 1937 (waarde f 7.252,724).
In het tijdperk JanuariAugustus 1938
was de uitvoer 17.544.006 K.G. (waarde
f 10.764.946) tegen 15.372.369 K.G. (waarde
f 9.724.490) in dezelfde periode van het voor
afgaande jaar.
EERSTE VOORSTELLING A.B.C.-CABARET.
Vrijdag 30 September zal het A.B.C.-Cabaret
in den Stadsschouwburg zijn eerste voorstel
ling in het seizoen geven. Het programma is
getiteld: „Potpourri Cabaret-revue" Er wor
den veel nieuwe nummers ten gehoore ge-
brachten ook enkele sketches welke
reeds eerder te Haarlem werden uit
gevoerd en die zóo in den smaak blijken te
zijn gevallen, dat er van verschillende zijden
om herhaling werd verzocht.
H. VAN BOCKHOOVEN f
Men schrijft ons:
Door het overlijden van den heer H. van
Bockhooven heeft het Doopsgezind Zangkoor
een zwaar verlies geleden. Van de oprichting
in 1894 af heeft hij het koor onafgebroken
met groote toewijding gediend. De 35 jaar
gedurende welke hij de functie van penning
meester heeft vervuld, deden hem kennen
als een man van groote nauwgezetheid en
onkreukbaarheid. Hoe had hij het gehoor,
wanneer hij op de jaarlijksche algemeene
vergadering zijn rekening en verantwoording
voordroeg. Ieder gevoelde dan oogenblikke-
lijk te doen te hebben met een persoonlijk
heid die met vaste hand de penningen be
heerde en er een eer in stelde in het openbaar
rekenschap af te leggen ook van het kleinste
bedrag. Door zijn benoeming tot lid van ver
dienste heeft de vereeniging terecht haar
groote waardeering voor zijn werk uitgespro
ken. Als tweede voorzitter is hij na zijn pen
ningmeesterschap zijn invloed in het belang
van het zangkoor blijven aanwenden. Door zijn
trouw aan het koor heeft hij de vereeniging
een voorbeeld geschonken, dat zal blijven
lichten, zoo lang het koor bestaat. Zijn na
gedachtenis zal bij het Doopsgezind Zangkoor
in dankbare herinnering voortleven.
NAGEKOMEN PREDIKBEURTEN
R OZ EKRUIS ERSGEN'OOTSCHAPBakenes-
sergracht 13.
Nam. 7.15: Tempeldienst en Lezing. Spr
C. L. J. Damme. Onderw.: „Paracelsus occulte
pathologie".
BLOEMENDAAL
NED. PROT. BOND, Potgieterweg 4. V.m 10.30.
Mej. Dra. H. J. Bethe.
De Bilt voorspelt:
Zwakken tot matigen Oostelijken tot
Zuidelijken wind, nevelig tot half of
zwaar bewolkt, droog weer behoudens
kans op onweer en eenige dauw in den
nacht, later iets koeler.
BAROMETERSTAND
Hoogste 775.9 m.M. te Kovno.
Laagste 741.6 m.M. te Reykjavik.
Medegedeeld door het Kon. Ned. Met. Instituut
te De Bilt.
Het gebied van hoogen luchtdruk over het
Oostzeegebied nam nog in beteekenis toe, de
hoogste barometerstanden boven 775 mm.,
werden hedenmorgen in Lithauen waarge
nomen.
De Oceaandfepressie vult op en verplaatste
zich noordwaarts. Het centrum ligt echter
nog bezuiden IJsland.
Ver in het westen op den Oceaan nadert een
nieuwe depressie. Over de Golf van Biscaye
ligt een secundaire storing. Op de Britsche
eilanden blijft het weer vrij koel en regenach
tig. De wind is er tot zwak of matig afgenomen
en waait uit zuidoost tot zuid. In het overige
deel van het waarnemingsgebied houdt het
mooie zomerweer nog aan, met zwakke win
den. In Zuid-Frankrijk kwam hedennacht
plaatselijk onweer voor.
Ook voor morgen wordt nog droog, vrij warm
weer verwacht, doch er blijft eenige kans op
onweer. De bewolking zal echter vermoedelijk
iets zwaarder zijn en de temperatuur iets min
der hoog worden dan heden. De wind blijft
zwak tot matig uit het zuidoosten.
BAROMETERSTAND:
Vorige stand 762 m.M.
Stand van heden 761 m.M.
Stilstand.
Opgave van:
Fa. KEIP, Opticiens
Gr. Houtstr. 137 Tel. 11640
HOOG WATER TE ZANDVOORT
Zondag v.m. 4.29 uur; n.m. 16.50 uur.
Strand berijdbaar van 9.3014.30 uur.
Maandag v.m. 5.04 uur; n.m. 17.22 uur.
Strand berijdbaar van 10.0015.30 uur.
Belangrijke telefoonnummers:
Politie: 11850.
Brandweer: 15333.
Ongevallendienst (Brandweerkazerne)'
Ged. Oude Gracht: 14141.
International Trucks
en Bestelwagens
JOH. SWAALF
Tel. 10663 - Haarlem
(Adv. Ingez. Med.)
INGEZIMEN
/TUKKEN
Voor den inhoud dezer rubriek stelt de
Redactie zich niet verantwoordelijk.
Van ingezonden stukken, geplaatst of niet
geplaatst, wordt de kopij den inzender niet
teruggegeven.
De Millioenennota.
Voor allen, die nog het „voorrecht" hebben
onder de huidige tijdsomstandigheden een be
trekking te bekleeden zal de door den Minister
van Financiën voorgestelde loonbelasting van
2 pet. een groote teleurstelling zijn. Immers, de
belastingschroef is door voortdurende stijging
van directe en indirecte belastingen reeds zoo
krachtig aangedraaid, dat zij, die tot nu toe nog
op een „vast" inkomen aanspraak kunnen ma
ken, mede door den invloed van de devaluatie
in 1936, zich reeds nn nauwelijks kunnen be
druipen.
Thans weer een vermindering van inkomsten
met 2 pet., dat wil dus zeggen een volle week
loonderving per jaar, op te leggen, zal in haar
uitwerking funest zijn, terwijl de koopkracht
hierdoor weer belangrijk zal dalen. Bovendien
komt hierbij nog, dat deze nieuw voorgestelde
belasting, zulks in tegenstelling met andere be
lastingen op inkomen en vermogen, niet pro
gressief is. De kleine man betaalt dus theore
tisch evenveel als de groote man: pracbsch drukt
de nieuwe belasting echter veel en veel zwaar
der op inkomens van f 1000, f 2000, dan op de
hoogere inkomens. Hierin schuilt een groote on
billijkheid.
Ook met deze nieuwe belasting is men er ech
ter nog niet. Ondanks deze loonbelasting en an
dere lastenverzwaring is er nog een groot on
gedekt tekort. Het zal elk jaar moeilijker wor
den, de Rijksuitgaven ondanks inkrimping
op verschillend gebied zelfs alleen al op pa
pier gelijken tred te doen houden met de Rijks
inkomsten. Zoo voortgaande, zal men onherroe
pelijk vastloopen. Het huidige economische stel
sel heeft zich dan zelf in den grond geboord
met al de verschrikkelijke gevolgen van een
hieraan verbonden staatsbankroet.
M.i. is het geboden om het niet zoover te la
ten komen, maar bij het verloopen van het getij
de bakens tijdig te verzetten. D.w.z. om het ge-
heele productie- en distributie-apparaat volledig
in handen te stellen der Regeering (door de
verantwoordelijke ambtenaren met wijs beleid
uit te voeren). Reeds nu nl. zijn de bemoeiin
gen van Rijk, Provincies en Gemeenten op bij
na elk gebied (handel en industrie, land- en
tuinbouw, veel teelt en visscherij, enz.) zeer in
grijpend. Nog een stap verder en in de levens
behoeften van allen zou zelfs in ruime mate
kunnen worden voorzien. Immers, dan zou
geproduceerd worden naar behoefte en niet om
winst en zal de geldduivel, die millioenen in
zijn macht heeft, zijn uitgebannen. Dan zal ook
iedereen weer naar de mate zijner krachten in
het arbeidsproces kunnen worden ingeschakeld
en zal de belastingschroef in een oudheidsmu-
seum kunnen worden opgeborgen.
Wonderlijk is het, hoe de tegenwoordige om
standigheden: groote werkloosheid, hooge be
lastingen, lage loonen, verwildering der zeden,
kortom een wereldcrisis, tot in finesses in 1885
reeds zijn voorspeld en beschreven door den
Amerikaanschen econoom Edw. Bellamy en dat
hij zich niet slechts daartoe heeft beperkt, maar
bovendien heeft aangegeven, hoe het alles en
allen beheerschende vraagstuk zou worden op
gelost: nl. de verdwijning van het onpersoon
lijke geld en vervanging daarvan door het hier
boven bepleite stelsel. Laat een ieder zich hier
op eens bezinnen!
R.
