Afstand van het Sudetenland
Volksstemming in nog vast
te stellen gebieden
Op elke wond
PUROL
Hitten e
vm 10tiotet
Terugtrekking van de
Tsjechische troepen,
politie en douane
Waarom Praag
mobiliseerde.
Langer passief blijven
zou gevaar opleveren
MAANDAG 26 SEPTEMBER 1938
HAAREEM'S DAGBL'AD
5
IN Hitler's memorandum aan Tsjecho-Slowakije worden de
volgende eischen gesteld
1. De terugtrekking der geheele Tsjechische gewapende
macht, politie, gendarmerie, douane-beambten en grens
wachten uit het gebied, dat op aangehechte kaart als te
ontruimen is aangegeven. Dit gebied moet op 1 October
worden afgestaan aan Duitschland.
2. Het ontruimde gebied moet in zijn tegenwoordigen staat
worden afgestaan. De Duitsche regeering vindt goed, dat
gevolmachtigde vertegenwoordigers van de Tsjechische
regeering en legerleiding zullen worden geattacheerd bij
den staf van de Duitsche strijdkrachten, om de details van
de evacuatie te regelen.
3. De Tsjechische regeering moet dadelijk alle Sudeten-
Duitschers die in het Tsjechische leger of de politie
dienst doen, waar ook in den Tsjeehischen staat, van hun
dienst ontheffen en hun toestaan naar huis terug te
keeren.
4. De Tsjechische regeering moet alle politieke gevangenen
van Duitsch ras vrijlaten.
5. De Duitsche regeering stemt er in toe, dat in bepaalde
streken een plebisciet gehouden wordt. De juiste grenzen
ervan moeten nog nader, en wel vóór 25 November,
worden vastgesteld. De regeling van de grenswijziging
tengevolge van een plebisciet zal worden toevertrouwd
aan een Tsjechische-, Duitsche- of internationale
commissie.
6. De Duitsche regeering stelt voor, dat een bevoegde
Duitsch-Tsjechische commissie zal worden gevormd voor
de regeling van verdere details.
Het volledige memorandum waarbij een
kaart was aangebracht, die met kleuren aan
geeft, over welke gebieden beslissingen ge
nomen moeten worden, luidt als volgt:
„Het feit, dat berichten van uur tot uur in
grooter getale binnen komen, dat in Sudeten
land incidenten voorvallen, bewijst, dat de
toestand voor de Sudeten Duitschers volkomen
ondragelijk wordt en dat dientengevolge de
vrede in Europa bedreigd wordt. Het is daar
om volstrekt noodzakelijk, dat de afscheiding
van Sudetenland, waarin Tsjecho Slowakije
heeft toegestemd, zonder verder uitstel plaats
vindt. Op de aangehechte kaart is het Sude
ten Duitsche gebied, dat moet worden afge
staan, rood gekleurd. De gebieden, die even
eens bezet worden, doch bovendien aan een
plebisciet onderworpen moeten worden, zijn
groen afgeteekend. De definitieve vastlegging
van de grens moet overeenkomen met de wen-
schen van hen, die het aangaat. Om deze wen-
schen te kunnen vaststellen, is een periode
noodig ter voorbereiding van een plebisciet,
gedurende welke periode onlusten en ordever
storingen tot iederen prijs voorkomen moeten
worden. Het gebied, dat op aangehechte kaart
als Duitsch gebied is aangegeven, moet worden
bezet door Duitsche troepen,
zonder dat rekening wordt gehouden
met de vraag, of bij een plebisciet in
een of ander deel een Tsjechische
meerderheid zal blijken.
Anderzijds mogen Tsjechische troe
pen het Tsjechische gebied bezetten
zonder inachtneming van de vraag,
of in dat gebied groote streken lig
gen, waar „Duitsche taaleilanden"
zijn, die ongetwijfeld in een plebisciet
in meerderheid van hun Duitsche ge
zindheid zullen doen blijken.
Om onmiddellijk en definitief een oplossing
van het Sudetenprobleem te verschaffen, stelt
de Duitsche regeering de hierboven vermeld
de eischen.
Het plebisciet zelf zal plaats vinden
onder het toezicht van een internatio
nale commissie. Alle personen, die op
28 October 1918 in de betreffende ge
bieden woonden, of daar voor dien
datum geboren zijn, zullen mogen
stemmen. Een eenvoudige meerder
heid zal uitmaken, of de bevolking
wil behooren tot den Duitschen of den
Tsjeehischen staat. Gedurende het
plebisciet zullen beide partijen hun
troepen terugtrekken uit gebieden,
die nog nader zullen worden vast
gesteld.
Daarop volgt dan nog:
De gebieden, die ontruimd moeten worden,
moeten worden geleverd zonder dat militaire,
economische of verkeerswerken op eenigerlei
wijze warden vernield of beschadigd, met in
begrip van vliegvelden, en radiostations. Alle
materialen, in het bijzonder het rollend ma
terieel van de spoorwegen in dat gebied, moe
ten worden afgeleverd zonder beschadiging.
Hetzelfde geldt voor gasfabrieken, krachtsta-
tions etc. Tenslotte mag geen voedsel, vee of
grondstoffen worden weggevoerd."
(United Press).
Veel verstrekkender dan de vorige
eischen.
De beteekenis van het Duitsche memo
randum zoo meldt Havas blijkt pas
uit de kaart, die eraan toegevoegd is. Deze
kaart bewijst namelijk, dat de nieuwe Duit
sche eischen oneindig ver uitgaan boven de
eisch tot inlijving bij Duitschland van alle
gebieden met een Duitsche meerderheid, die
Hitier te Berchtesgaden had gesteld. Hitier
verlangt thans ook een volksstemming voor de
gebieden, waar het Duitsche element niet
noemenswaardig vertegenwoordigd is. Dit is
bijvoorbeeld het geval met de gebieden tus-
schen Opava en Moravska Ostrawa, het ge
heele gebied rond Olmutz, de grenzen aan
de Sudeten-Duitsche gebieden ten noorden
van de Elbe en die om Brno (Brünn). De ge
volgen van de annexatie dezer gebieden zou-
PRAAG, de pl.m. 850.000 inwoners
tellende hoofdstad van Tsjecho Slo
wakije, in vogelvlucht. Dwars door de
stad slingert zich de rivier de Moldau.
Links op den voorgrond onderscheidt
men, rondom de kerktorens, het
Hradzjin met de regeeringsgebouwen.
den niet alleen zijn, dat Tsjecho-Slowakije
onder onmiddellijke bedreiging wordt ge
plaatst, doch vooral, dat practisch een Duit
sche muur wordt opgericht tusschen Mora-
viè en Bohemen, die slechts met elkaar in ver
binding zouden staan door een corridor van
25 tot 30 K.M. zonder spoorweg.
De oorspronkelijke Fransch-Britsche
voorstellen.
Van gezaghebbende zijde verneemt Reuter
uit Londen, dat in het Britsch-Fransche plan
een regeling op den volgenden grondslag
werd beoogd:
Overdracht zonder volksstemming van de
gebieden met een Sudeten-Duitsche bevol
king van meer dan 50 procent, met dien ver
stande dat de afbakening van de grens door
onderhandeling zou moeten worden geregeld,
en. waar de omstandigheden dit noodig ma
ken. door een internationaal lichaam, waarin
een Tsjechische vertegenwoordiger zitting
zou hebben.
Mogelijke uitwisseling van bevolking op den
grondslag van vrijere opteering binnen een
nader aangegeven tijdslimiet.
Indien de Tsjechische regeering bereid
was geweest in te stemmen, met deze maat
regelen, die neerkomen op ingrijpende wijz
gingen in het staatsbestel, zou zij gerech
tigd geweest zijn verzekeringen te vragen
voor haar veiligheid in de toekomst. Een al-
gemeene internationale waarborg ter bescher
ming van Tsjecho-Slowakije tegen alle mo
gelijke aanvallen is derhalve opgenomen in
het plan. dat in de plaats had moeten komen
van de bestaande verdragen van wederkee-
rig en militair karakter. De Britsche regee
ring heeft zich bereid verklaard, deel te ne
men aan deze internationale waarborging van
de nieuwe grenzen van den Tsjeehischen
staat tegen een niet-uitgelokten aanval.
Het Britsch-Fransche plan hield ook de
openhartige erkenning van de Britsche en de
Fransche regeering in, hoe groot het offer
was, dat aldus van de Tsjecho-Slowaaksche
regeering in het belang van den vrede werd
gevraagd De beide regeeringen legden er
den nadruk op, dat dit belang er een is zoo
wel van Europa in het algemeen, als van
Tsjecho-Slowakije in het bijzonder.
Dit ernstige besluit, aldus de mededee-
ling. werd gerechtvaardigd door het feit, dat
gewapende benden, komende van Duitsch
grondgebied, zonder uitdaging op verscheiden
punten aanvallen hadden gedaan op Tsjecho
Slowaaksche grensposten.
De organen aan de grens van Tsjech Slowa
kije hadden order in geen geval gebruik te
maken van hun vuurwapenen en onder geen
beding naar Duitsch grondgebied over te gaan.
Na dezen stap van de beide gezanten van
Frankrijk en Groot Brittannië en met het oog
op deze gebeurtenissen, welke zich aan de
grens voordeden, was de regeering van Tsje
cho Slowakije er van overtuigd, dat nog langer
passief te blijven het gevaar zou opleveren tot
een conflinct te leiden. Zij besloot tot mobili
satie.
Geen der besluiten werd genomen tegen den
raad der groote mogendheden In, noch buiten
haar medeweten.
In een gisteravond van officieele Britsche
zijde gepubliceerde Britsche mededeeling wordt
verklaard, dat deze verklaring niet geheel in
overeenstemming is met de feiten.
Er wordt gewezen, dat de Britsche regeering
de Tsjecho Slowaaksche regeering heeft mede
gedeeld, dat zij niet langer de verantwoorde
lijkheid wilde aanvaarden haar aan te raden
niet te mobiliseeren, doch er tevens op geweeen
heeft, dat zij wel moest overwegen, dat de aan
kondiging van een Tsjecho Slowaaksche mobi
lisatie een actie der andere mogendheden
zou kunnen verhaasten.
Met betrekking tot de verklaring
dat de Tsjecho Slowaaksche mobilisa
tie is geschied met voorkennis van de
Britsche regeering, wordt medegedeeld,
dat defe pas nadat het definitieve be
sluit om te mobiliseeren was genomen,
een desbetreffende mededeeling heeft
ontvangen.
De Tsjecho Slowaaksche radio heeft gister
middag een belangrijke mededeeling van het
Tsjechische persbureau Ceteka vespreid.
Hierin werd herinnerd aan de omstandig
heden, welke Tsjecho Slowakije er toe hadden
gebracht de cessie van zekere gebieden aan het
rijk in te willigen.
Vervolgens wordt er aan herinnerd, dat de
regeering van Tsjecho Slowakije tegen haar
zin en om den vrede te redden had toegestemd
en dat Chamberlain zich naar Godesberg
heeft begeven.
Te Godesberg legden de Duitschers Cham
berlain nieuwe voorstellen voor, welke veel
verder gaan dan de regeering van Tsjecho
Slowakije had ingewilligd.
Deze nieuwe voorstellen zijn vervat in een
memorandum, dat Chamberlain slechts als be
middelaar aan de regeering van Tsjecho Slo
wakije heeft doen toekomen.
Vóór dit memorandum werd over
handigd hebben de gezanten van
Frankrijk en Groot Bittannië, de re
geering van Tsjecho Slowakije er Vrij
dagavond van in kennis gesteld, dat
dit memorandum haar zou worden
overhandigd, met de mededeeling, dat
aangezien de voorwaarden, welke in
dit memorandum worden gesteld veel
verder gaan dan de voorwaarden,
welke vroeger waren aanvaard, Cham
berlain voor zijn vertrekt uit Godes
berg, namens de beide regeeringen aan
Hitier heeft doen weten, dat hij aan de
regeering van Tsjecho Slowakije de aan
vaarding dezer nieuwe voorwaarden
niet zou kunnen aanbevelen.
Onder deze omstandigheden, na
dezen stap der beide gezanten bij de
regeering van Tsjecho Slowakije is de
regeering Vrijdagavond om acht uur
bijeengekomen en heeft zij besloten tot
tot algemeene mobilisatie.
(Adv. Ingez. lied.)
Verplichte arbeidsdienst
Tsjecho-Slowakije.
in
Op grond van artikel 57 van de wet op de
landsverdediging heeft president Benesj, een de
creet geteekend over het „in staat van verdedi
ging brengen van den staat".
Het decreet stelt een verplichten arbeidsdienst
in. Hieronder vallen manlijke en vrouwelijke
burgers van 17 tot 60 jaar. Het decreet heeft in
het bijzonder betrekking op openbare nutsbe
drijven, den gezondheidsdienst enz.
Het decreet stelt in staat van de diensten van
personen gebruik te maken, zelfs door annulee
ring van een reeds bestaande arbeidsovereen
komst.
Chamberlain's terugk
eer.
Toen Chamberlain Zaterdagmiddag op het
Engelsche vliegveld Heston aankwam zeide
hij: „Mijn taak is nu de Britsche en Fran
sche regeering verslag uit te brengen van het
resultaat mijner zending en zoolang ik dat
nog niet gedaan heb, kan ik er moeilijk iets
over vertellen. Ik kan alleen dit zeggen: Ik
vertrouw dat alle betrokken kringen hun po
gingen zullen voortzetten om het Tsjecho-
Slowaaksche vraagstuk vreedzaam op te los
sen, omdat daarop de vrede van Europa
draait.
In Whitehall stond een menigte van meer
dan duizend menschen en juichte en wuifde,
toen Chamberlain Downingstreet binnenreed.
Een deel van het publiek riep: „Help de
Tsjechen". Er was extra politieversterking,
maar de orde bleef gehandhaafd.
België en de internationale
toestand.
Maatregelen ter versterking van het
grondgebied.
Het persbureau Belga meltd:
Met het oog op de ontwikkeling der interna
tionale crisis cn de militaire schikkingen welke
in verschillende landen getroffen zijn, heeft de
Belgische regeering besloten de bescherming van
haar grondgebied te versterken. Daartoe is zij
overgegaan tot de terugroeping der militairen
behoorende tot gespecialiseerde eenheden van de
genie, die belast zijn met de uitvoering van
zekere technische werken. Tevens heeft zij een
deel der miliciens van lichting 1937 van een re
giment artillerie teruggeroepen. In alle leger
corpsen zijn de noodige veiligheidsmaatregelen
getroffen.
