Haarlems Dagblad GRONDVERSCHUIVING heeft effect van een aardbeving. Thans de Hongaarsche eischen aan de beurt. Stuivertje wisselen. Het belangrijkste 56c Jaargang No. 16958 Uitgave Lonreris Coster, Maatschappij voor Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V, Bureaux i Groote Houtstraat 93, bijkantoor Soendapiein 37. Postgirodiensi 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12. TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 15054 Redactie 106O0, Drukkerij 10132, L2713 A dm in. 10724, 14825. Soendapiein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM Maandag 3 October 1938 Abonnementen per wreek f0.25. p maand f 1.10. per 3 maanden f 3.25 franco per post f3.55. losse nummers b cent per ex. Advertenticn1-5 regel» f 1.75. elke regel meer f 0.35. Reclame» f 0.60 per regeL Regelabonnementslarieren op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elke regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek. Slappe bodem kandruk vangrooten voorraad erts niet weerstaan. Scheepsbouwwerf vier meter omhoog gedrukt. Groote schade aangericht. Een grondverschuiving, die een klein terrein tusschen Plaatijzerweg en het IJ te Amsterdam heeft herschapen in een gebied, waar een aardbeving schijnt te hebben gewoed heeft in den nacht van Zaterdag op Zondag het op treden van brandweer en politie ge- eischt, waardoor voorkomen kon wor den dat persoonlijke ongelukken het gevolg waren van het merkwaardig verschijnsel, dat zich daar heeft voor gedaan. Tusschen Plaatijzerweg en het IJ liggen eta blissement, fabrieksgebouwen en opslagplaat sen van de N.V. Koninklijke Zwavelzuurfa- brieken v. h. &Ketjen. Dicht bij den IJ-oever bevindt zich een zeer groote loods, ongeveer 90 M. lang, 30 M. breed en 16 M. hoog. De loods is aan drie kanten open en bestaat eigen lijk slechts uit een groote driekantige overkap ping van met asphalt geprepareerd plaatijzer, welke overkapping op een aantal zware ijzeren pilasters rust. In den nok van deze loods loopt over de geheele lengte een transportband, waar langs karretjes kunnen rijden, die uit de sche pen voor den wal het kopererts lossen, dat in de loods, die als opslagplaats voor deze grond stof bedoeld is, wordt neergegooid. De con structie is gewoon op het grasland neergezet en aangezien uitsluitend ertsen daar worden opgeslagen was het niet noodig een vloer onder de overkapping aan te brengen en ligt het erts gewoon op den grond. In deze loods, die pas kort geleden was op gesteld, was een hoeveelheid van 15.000 ton zwavelerts geborgen. In verband met de moei lijkheden, die de afgeloopen twee jaar bij den aanvoer van pyriet worden ondervonden, was de voorraad van de fabriek wat grooter dan normaal. Het terrein in de omgeving en ook de bodem van de loods bestaat uit opgespoten grond. Waarschijnlijk is nu onder den zwaren druk van het materiaal het slappe veen van de kleilaag afgegleden. Zaterdagavond deden zich de eerste verschijnselen voor, die er op wezen, dat de veengrond dezen druk niet kon weerstaan. Langzaam zakte de grond, die den bodem van de loods vormde, en drukte daardoor den grond in de onmiddellijke nabijheid omhoog, daar, waar deze den minsten weerstand bood. Dit was voornamelijk aan den kant waar de terreinen zijn gelegen van de scheepsbouwwerf'Verschure. In den loop van den nacht en Zondagochtend werd de grond steeds verder omhoog gedrukt, zoodat in den loop van Zon dagmorgen een gedeelte van het ter rein van de scheepsbouwwerf zeker vier meter omhoog gedrukt was, met het gevolg dat verschillende kleine loodsjes, werkplaatsen en toiletten mee omhoog werden gedrukt en geheel ont wricht werden. Ook op het terrein van de zwavelzuurfabrie- ken ontstond het verschijnsel, dat zoo sterk aan aardscheuren doet denken en waarmee men rondom de hoofdstad reeds eerder heeft ken nis gemaakt bij den aanleg der dijklïchamen op de nieuwe spoorwegverbindingen, welke door hun zwaarte eveneens de omringende veen gronden omhoog drukten. Nadat de oorzaak van de verschuiving was Een sympathiek plan. Wie steunt het? In de dagen van spanning die achter ons liggen zijn in het Kleverpark en omgeving 700 soldaten ingekwartier. Een der Kleverparkbewoners, die een sol daat gedurende 4 dagen herbergde, schrijft ons: „In mijn gezin is een van de jongens ge weest die ons land en onze haarden verde digd zouden hebben tegen elke aanranding, van welken kant ook. Het is mij een groote voldoening geweest iets te hebben kunnen bijdragen aan de beveiliging van ons land en volk. Maar nu moet ik straks naar het Stadhuis om de vergoeding voor die inkwar tiering te halen. Voor eiken dag als ik het goed heb 70 cent, dus f 2.80 bij elkaar. Tegen het halen van die vergoeding zie ik op. En ik hoop, dat anderen daarover ook zoo denken. Wij hebben steenkool in onze schuur, maar ik weet, dat er vele minder-be- deelden zijn, die met angst de koude winter maanden tegemoet zien. Welnu laten allen die een soldaat in den kost gehad hebben aan het gemeentebestuur een briefje schrijven, dat zij het geld ter be schikking stellen van het Crisiscomité te Haarlem. Dan komt er heel wat geld binnen en ik ben overtuigd, dat dit door het Crisis comité zeer goed besteed zal worden. Ik geloof, dat het geheele Kleverparkkwar- tier aan de uitvoering van dit plan zal willen meewerken, want allen zijn wij blij, dat het niet tot oorlog gekomen is. En dat is zelfs den Nederlander, die erg op de penning is, wel wat waard. En er is nu zoo'n goede gelegenheid om dit te bewijzen." Tot zoover deze brief. Dit sympathieke plan willen wij bij onze lezers gaarne met warmte aanbevelen. gevonden, begon men bij de zwavelzuurfabrie- ken onmiddellijk het kopererts uit de loods te halen. De loods zelf toonde echter eveneens de gevolgen van de verzakking. De ijzeren span ten begonnen door te buigen, de achtermuur scheurde en het dak boog geleidelijk onder den druk der spanten uiteen. Politie en brandweer kwamen ter plaatse om zoo noodig assistentie te verleenen, waarbij de brandweer tot de conclusie kwam, dat het niet verantwoord was de arbeiders, die met het ver plaatsen van het kopererts bezig waren, langer aan het werk te laten in de loods, waarvan de overkapping bij verdere verzakking zou kun nen instorten. Op last van de brandweer werd het werk dan ook gestaakt en nadat bouw- en woningtoezicht een onderzoek zal hebben ingesteld en de loods zal zijn gesteund, zal waar schijnlijk Maandagmorgen met het overbren gen van het kopererts kunnen worden doorge gaan. Ook op het terrein van de scheepsbouwwerf Verschure moesten maatregelen genomen wor den. In het dok dezer firma, dat voor den wal ligt lag een schip, dat in den loop van Zon dagochtend bij wijze van voorzorgsmaatregel uit het dok is gehaald, waarna men het. dok heeft laten rijzen. Een onderzoek zal moeten uitmaken of ook de bodem onder het waterop pervlak langs den oever niet zoodanig omhoog is gedrukt, dat het dok niet meer kan zakken. In dat geval zal het verhaald moeten worden. Bovendien zal men niet normaal kunnen door werken aangezien door het scheuren van den grond verschillende electrische en andere gelei dingen zijn verbroken. Doordat Zondagmiddag niet verder gewerkt mocht worden aan het lossen van het koper- erts bleef de grond nog voortdurend werken. De collecte van Zaterdag. Bracht 1750 op. De collecte, die Zaterdag gehouden werd door het Comité tot bestrijding der gevolgen van de werkloosheid, bracht f 1750 op. Deze opbrengst is belangrijk minder dan die van verleden jaar. Melk op de Haarleinsche scholen. Begint Maandag 24 October. De voorbereidende werkzaamheden van het Schoolmelk-comité Haarlem zijn thans zoo ver gevorderd, dat met de verstrekking van gepasteuriseerde melk aan leerlingen van 33 Openbare en voorloopig 16 Bijzondere Lagere Scholen een begin gemaakt kan worden, op Maandag 24 October a.s. WEEKBERICHT Coöp. Vooruitgang U.A., Haarlem. Javarijst in zilvervlies, per pond10 ets. Grove N.-H. Capucijners, per pond 13 ets. Koffie, per Va pond lO'/acts. Lavendelzeep, per stukje 6 ets. Honing, per 1/1 pot24 ets. Boter, per pond 77 ets. Maizena, per pakje 6 ets. Fijn gekruide Speculaas, per Va pond 15 ets. en 20 ets. MET DIVIDENDBONS. (Adv. Ingez. Med.) IJZERSTERKE WOLLEN SCHOOLKOUSEN Dubbele voeten, extra lang van been KAAN, Gen. Cronjéstraat 129 (Adv. Ingez. Med.) De bevolking van het Sudeten Duitsche plaatsje Warnsdorf verwijderde de grens- belemmeringen, om den doortocht voor de Duitsche troepen mogelijk te maken. Praag tot onderhandelen bereid. In een officieel communiqué van de Tsjecho-Slowaaksche regeering wordt er aan herinnerd, dat in de protocol len omtrent de besluiten van de te München gehouden vier-mogendhe- denconferentie op indirecte wijze te kennen gegeven, dat thans ook het Hongaarsche vraagstuk in Tsjecho- Slowakije geregeld diende te worden. De Hongaarsche minister-president Imredy zoo vervolgde het communiqué heeft zich in zijn radiorede van Zaterdag met dit probleem bezig gehouden. Hij nam als grond slag het verlangen van Hongarije, dat met de Hongaren op dezelfde wijze gehandeld wordt als met de andere nationaliteiten. Nadat de Tsjecho-Slowaaksche regeering de kwestie van de Poolsche minderheid in Tsje- eho-Slowakije geregeld had door tot aanvaar ding van de Poolsche voorstellen te besluiten, heeft zij het initiatief genomen tot stappen, welke regeling van het Hongaarsche vraag stuk beoogen. Zaterdagavond heeft de Tsjechi sche minister van Buitenlandsche Za- 'ken Krofta aan den Hongaarschen gezant te Praag een nota overhandigd met een voorstel der Tsjecho-Slowaak sche regeering. volgens hetwelk bin nen een zoo kort mogelijk tijdsverloop een gemengde commissie van Hon gaarsche en Tsjecho-Slowaaksche deskundigen moet worden gevormd om het vraagstuk der Hongaarsche minderheid in Tsjecho-Slowakije te bestudeeren en voorstellen tot oplos sing voor te bereiden. Vrijwel tegelijkertijd heeft de Hon gaarsche gezant aan Krofta een nota over handigd, waarin de Hongaarsche regeering, rekening houdende met het besluit der conferentie van München, het verlangen te kennen geeft, dat direct tusschen de regee ring te Boedapest en Praag onderhandelin gen worden geopend en aan de regeering te Praag verzocht wordt, spoedig te antwoorden, wanneer en waar de Tsjecho-Slowaaksche regeering bereid zou zijn. deze onderhande lingen aan te vangen. De Hongaarsche regee ring is van oordeel, dat het in het belang is niet alleen van de beide betrokken staten, doch van geheel Europa, dat deze onderhan delingen spoedig worden gevoerd en dat zij een positief resultaat hebben. Tegenover een medewerker van het Hon- De manschappen van het 34ste Regiment Infanterie, welke sinds Dinsdag j.l. bij de bewoners van de Kleverparkbuurt waren ingekwartierd, vertrekken opgewekt huiswaarts. (Deze maand is het 25 jaar ge leden, dat het vierkante stuivertje in Nederlatnd iverd ingevoerd). Ons vierkant stuivertje gaat binnenkort, In al zijn nikklen glorie jubileeren, Als 't vijfentwintig jaar geleden wordt, Dat het in 't geldverkeer is gaan verkeeren. 't Was niet alleen voor ons land ongekend, Voor heel Europa was 't een soort van wonder, Wij zijn er nu volkomen aan gewend, Maar toen het kwam was het wel heel bijzonder. En hoe verrast door 't eerste exemplaar, Men appreciëerde 't dadelijk ten volle. Want hier was nu een'stuivertje, nietwaar. Dat niet, en zeker dus niet raar, kon rollen. Van zilver was zijn grootvader geweest. Vreemd dwergje in het muntenras op aarde, Het leefde lang maar gaf per slot den geest, En kreeg als curiosum hooger waarde. Zijn zoon, de vader van ons aller vriend, Was reeds gehaat voordat hij goed ging leven, Want menigeen, bewust of wat bijziend, Heeft hem te vaak voor kwartje uitgegeven. Zijn zoon sprong vierkant na hem op de bres. Een forsche knaap en maklijk te herkennen, Hij werd zooals gezegd een groot succes, Toen men aan zijn gestalte was gaan wennen. En nu is in den loop van deze maand, Zijn zilvren jubileum aan de orde, Hij heeft waarschijnlijk zelve nooit gewaand. Dat hij van nikkel zilver zou aaan worden. Heeft hij nu spoedig ook zijn tijd gehad, Zal ook voor hem gauw de verguizing dreigen? Neen. want u zult het met mij eens zijn. dat Men zeker nooit genoeg van hem kan krijgen. P. GASUS. gaarsche Telegraafagentschap heeft de Hon gaarsche minister-president een verklaring afgelegd, waarin hij zeide. dat het lot der Hongaarsche minderheden geregeld moet worden volgens het standpunt van de regee ring te Boedapest op den grondslag van het recht tot zelfbeschikking en op voet van ge lijkheid. ..Ik ben van meening", aldus Imredy. „dat sedert de besprekingen te München de aan hechting van de geheel Hongaarsche gebie den. krachtens deze beginselen, een geregel de kwestie is". De meening van den minister-pre sident wordt versterkt door de opvat ting die in bevoegde kringen te Boe dapest wordt uitgesproken. Volgens deze kringen schijnen de besprekin gen op de meest gunstige wijze te ver- loopen. Sommigen verwachten reeds zeer spoedig de afsluiting van een accoord tusschen Boeda pest en Praag gelijk aan dat tusschen Praag en Warschau. Chamberlain dankt Daladier. Britsche minister-president wenscht den vredesarbeid uit te breiden. PARIJS. 2 Oct. (Havas-A.N.P.) Neville Chamberlain heeft een boodschap van den volgenden inhoud aan Daladier gezonden: „Bij mijn terugkeer in Londen wensch ik jegens U mijn dankbare waardeering tot uit drukking te brengen voor Uw loyale hulp en medewerking tijdens de afgeloopen dagen van bezorgdheid, evenals mijn bewondering voor den moed en de waardigheid, waarmede gij Uw groot land hebt vertegenwoordigd. In de verklaring, die de Duitsche rijkskanselier en ik Vrijdag geteekend hebben, erkenden wij eensgezind, dat onze volken samengaan in hun verlangen naar vrede en vriendschappe lijke raadpleging over alle geschillen, die kunnen rijzen. De harten onzer beide volken zijn zoo nauw vereenigd. dat ik weet. dat deze gevoelens niet minder die van Uw land dan die van het mijne zijn. Ik zie in de toe komst een hernieuwde en voortgezette samen werking met U, welke haar uitdrukking zal vinden in nieuwe inspanningen ter verste viging van den Europeeschen vrede, dank zij de ontwikkeling van den goeden wil en het vertrouwen, die op zoo gelukkige wijze tusschen onze beide landen bestaan". Het woord is aan. Emerson: Waf ivij in het leven het meest noodig hebben is iemand, die er ons toe brengt, te doen waar wij toe in staat zijn. Tsjecho-Slowakije. Een zucht van verlichting is uit de volke ren van Europa opgestegen, toen het verleden week mogelijk was gebleken om den oorlog te vermijden. Een golf van dankbaarheid zoekt een weg, ook in ons volk. Ondergeteekenden zijn met de overgroote meerderheid van ons volk één in het besef dat inderdaad het be houd van vrede een hoog te waardeeren goed is. Zij zijn er diep van doordrongen, dat het volk van Tsjecho-Slowakije zeer groote offers heeft moeten brengen, waartegenover, voor zoover ons bekend, geenerlei garantie of schadeloosstelling wordt geplaatst; bovendien zijn zij ten zeerste getroffen door de waardige houding, die volk en regeering van Tsjecho- Slowakije in deze voor hen zoo bittere weken hebben aangenomen. Dit volk komt nu voor geweldige moeilijk heden te staan; het moet tienduizenden vluchtelingen uit de bezette gebieden, die onder het nieuwe regiem tot ondergang zijn gedoemd, opnemen en verzorgen; het moet rijke bronnen van inkomsten afstaan; het wordt verminkt óók in zijn economisch leven. Zou de dankbaarheid van Holland zich niet moeten richten op dat volk van Tsjecho-Slo wakije, dat dringend hulp noodig heeft, óók omdat het zich vereenzaamd en verlaten voelt. Er is thans groot werk van menschelijkheid te doen aan dat kleine, dappere en waardige volk. dat niet in verbittering en isolement mag ondergaan. Wij, Hollanders, hebben uit den aard der zaak sympathie voor de bewoners van andere kleine democratische landen. Daarom roepen ondergeteekenden alle Nederlanders die hun dankbaarheid willen toonen op. om deze daad ten goede te doen komen aan het volk dat in deze situatie het eenige is dat lijdt: het volk van Masarijk en Benesj. Giften worden gaarne ingewacht bij mej. C. P. Bal, giro 290453, Bloemendaal. Voorloopig Comité van sympathiseerenden met het lot van Tsjecho-Slowakije (alph.): Mej. C. P. Bal, Rustenburgerweg 8, Bloemen daal, Postgiro no. 290453. Dr. W. Banning, Dr. J. S. Bartstra, Dr. J. W. Berkelbach v. d. Spren kel. Mej. C. M. Burger, Mr. M. A. van Eek, Prof. Dr. A. D. Fokker, D. J. A. Geluk, Mej. C. M. H. Hissink, Mevr. C. E. M. van 't LamTeepe, Mevr. K. LangeveldHebbenaar, Mevr. A. M. PenningsGerritse, Dr. J. Roorda, Prof. Dr. J. H. Thiel, Mej. Dr. M. A. Thiel, Mevr. A. Trompde Jong. Wij bevelen dit streven gaarne en met warmte aan. ZOMERT IJD_VOORB IJ Is Uw bril klaar voor de langere avonden? KE IF OPTICIENS Gr. Houtstraat naast Luxor. (Adv. Ingez. Med.) HEDEN: 16 PAGINA'S HAARLEM EN OMGEVING. pag. Een sympathiek plan. Wie steunt het? 1 De melkverstrekking op de Haarlemsche scholen begint Maandag 24 October. 1 De school voor Buitengewoon Onderwijs op Meer en Bosch is Zaterdagmiddag of ficieel geopend. 4 B. en W. van Haarlem zijn tegen het be lasten van reclames in vreemde talen op winkels. 13 Bouw van een nieuw kleedhuis in het Xoor- dersportpark te Haarlem. 13 De nieuwe school in het Florapark te Haarlem zal f 100.000 kosten. 13 Bij doubleeren ecner klasse van H. B. S. of Gymnasium te Haarlem zal voortaan anderhalf maal het schoolgeld betaald moeten worden. 13 BINNENLAND. Een droeve reeks verkeersongelukken is Zaterdag en Zondag gebeurd. 3 Op 7 October a.s. groot verlof voor dienst plichtigen. 3 Grondverschuiving heeft het effect van een aardbeving. 1 BUITENLAND. Thans zijn de Hongaarsche eischen aan de beurt. 1 De bezetting van het Sudeten Duitsche ge bied door de Duitsche troepen vindt regel matig voortgang. 5 Als gevolg van de politieke gebeurtenissen is de Britsche minister van marine, Duff Cooper, afgetreden. 5 Praag heeft de Poolsche eischen ingewilligd Zondagmiddag zijn de Poolsche troepen Teschen reeds binnengetrokken. 5 SPORT. De Nederlandsche dameshandbalploeg ver liest van Duitschland. 7 De eerste partij tusschen Keiler en Rai- chenbach om het damwereld kampioen schap is remise geworden. 9 ARTIKELEN. K. de Jong over het Feest- en jubileum concert van Haarlem's Zanggenot. 2 v. H.: Een film yan beteckenis: Jabonah! 3 De Burgerlijke Stand van Haarlem is op genomen op 6

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1938 | | pagina 1