Praag zwicht voor de Poolsche eischen
Ernstige botsing met
opstandelingen
in Palestina.
Duff Cooper treedt uit
het Engelsche kabinet.
Duitsche troepen in Sudetenland.
v>/
MAANDAG 3 OCTOBER 193S
H A A R t E M'S DAGBLAD
5
Waarborg Kleeding
is 't merk voor echt en
fijn kleermakerswerk
Teschen Zondagmiddag door de Poolsche
troepen bezet.
Onder den druk der omstandigheden
heeft de Tsjecho-SIowaakschc regee
ring ook aan de Poolsche eischen om
gebiedsafstand toegegeven. Zondag
middag reeds zijn dc Poolsche troepen
over de grens getrokken en hebben zij
Teschen bezet.
Maarschalk Smigly Rydz.
Zaterdag werd het volgende commu
niqué over de kabinetszitting te Praag
uitgegeven:
De regeering der republiek is van
morgen onder voorzitterschap van pre
sident Benesj op het kasteel te Praag
bijeengekomen. In deze vergadering
heeft zij nauwkeurig de nota der
Poolsche regeering van 30 Sept. bestu
deerd, behelzende het ultimatum om
een gedeelte van het gebied van Te
schen af te staan.
Na een uitvoerige beraadslaging over
dezen eisch, in het oog houdende de
moeilijkheden van den internationa
len toestand,en gedwongen door de om
standigheden, voortvloeiende uit het
besluit van München, kon de regee
ring niet anders dan besluiten de
Poolsche voorstellen te aanvaarden. De
regeering heeft dit moeilijke besluit
genomen in volledige overeenstem
ming met de verantwoordelijke perso
nen der politieke partijen. Zij heeft het
genomen, zich welbewust van het feit,
dat elke andere beslissing tot nieuwe
moeilijke complicaties zou hebben
geleid.
De Poolsche troepen trekken binnen.
Zondagmiddag om vijf minuten over
twee rukten de eerste afdeelingen van
het Poolsche leger het oude Tsjechi
sche gedeelte van Teschen binnen.
De troepen werden verwelkomd met
gejuich van de menigte, die aan weers
zijden van de oude grens stond opge
steld.
Zij trokken onder groote geestdrift van de
bevolking door de stad en bezetten het rond
de stad gelegen voormalige Tsjechische ge
bied met een straal van tien kilometer. De al-
geheele bezetting van de twee aan Polen afge
stane gebieden Teschen en Frystatt zal voor
den lOen October voltrokken worden.
De overgave van het door Tsjecho Slowakije
afgestane gebied, aldus meldt het D. N. B. uit
Teschen, geschiedde om 2 uur op de histori
sche Olzabrug, waar de Tsjechische generaal
Krapczyck het gebied op symbolische wijze aan
de militaire hoede van den Poolschen gene
raal Brotnoski toevertrouwde. Het eerst i-ukte
daarop het Poolsche vrijkorps het gebied bin
nen, gevolgd door 't Poolsche civiele bestuur.
Er had geen enkel incident plaats.
Naar Havas uit Warschau meldt
werd het sein tot opmarcheeren ge
geven door maarschalk Smigly Rydz.
Deze commandeerde per radio „voor
waarts marsch!", waarna de troepen
opmarcheerden.
In zijn radiotoespraak zeide de maarschalk
o.a.: „Trekt vandaag over de Olza, de rivier,
die twintig jaar lang een vernederende rol
als grens heeft gespeeld. Thans is het karak
ter van deze rivier gewijzigd en wel door de
kracht van den Poolschen volkswil. Beli
chaamt dezen wil. Met U is de grootheid van
de Poolsche republiek, die de rivier over
schrijdt. Geheel Polen slaat u dan ook met
trots gade. Ik heb steeds vertrouwen in U
gehad, en de eer, die U vandaag te beurt
valt, dient U voor de toekomst te inspiree-
ren. Brengt hulde aan hen, die aan gene zijde
van de Olza zonder uniform hebben gestreden
en hun leven veil hebben gehad."
Ook de Poolsche minister van buitenland-
sche zaken, Beek, heeft een radiorede gehou
den. Ten aanzien van den terugkeer -/an
Teschen tot Polen zeide hij: „Wij leven in
een tijd, waarin alle staten na een oorlog
Britsche Koning dankt zijn volk.
En betuigt hulde aan Chamberlain.
Zondagavond is op Buckingham Palace de
volgende boodschap van den koning aan de
Britsche natie uitgegeven:
,.De tijd van bezorgdheid is voorbij en wij
zijn thans in staat onzen dank te betuigen aan
den Almachtige voor zijn genade nu Hij ons
de verschrikkingen van den oorlog heeft be
spaard. Ik zou thans den mannen en vrouwen
dank willen zeggen voor hun kalme vastbera
denheid gedurende deze kritieke dagen en voor
de bereidheid, waarmede zij geantwoord heb
ben op de verschillende tot hen gerichte op
roepen. Na de schitterende krachtsinspanning
van den eersten minister voor de zaak des
vredes is het mijn vurige hoop, dat een nieuw
tijdperk van vriendschap en voorspoed moge
dagen onder de volken ter wereld."
Trawler vergaan.
Vijftien man bevond zich aan boord.
Volgens een te Tromsoe opgevangen bericht
is de trawler ,,San Sebastian" bij het Beren
eiland gestrand: de uit vijftien koppen be
staande bemanning wordt als verloren be
schouwd. Verscheidene lijken zijn reeds aan
gespoeld.
overgaan tot een belangrijk onderzoek en
waarin men zijn belangen op een zeer moe
dige wijze moet behartigen".
Na hulde te hebben gebracht aan het werk
van maarschalk Pilsoedski, zeide Beek, dat de
eerste October wordt gekenmerkt door het
terugkeeren van oud Poolsch gebied tot het
moederland. Het feit, dat dit gebied in 1919
van Polen was afgescheurd drukte op dit deel
van Europa. Er waren heftige schokken noo-
dig om het tot Polen te doen terugkeeren.
Van het oogenblik af, dat de vraag werd ge
steld heerschte eenheid en kwamen de krach
ten van het land samen.
Tenslotte zeide de minister, „dat men wel
begrijpt, dat de terugkeer van Poolsch ge
beid tot het vaderland geen oppervlakkig
succes is. Het is de verwezenlijking van een
plicht, welke op alle burgers van de Poolsche
republiek ligt."
Overal in Warschau en in de overige steden
en dorpen van Polen heerscht vreugde. De
vlaggen zijn uitgestoken en de bevolking uit
haar vreugde in betoogingen, welke tot in
den nacht voort zullen duren.
Meer dan vijftig dooden
Volgens te Jeruzalem ontvangen
berichten is het Zondag tot hevige ge
vechten gekomen tusschen Britsche
troepen en opstandelingen. De botsin
gen hebben zich voorgedaan bij Sjafa-
mir en Ramalla. Er zouden minstens
52 dooden aan de zijde der opstande
lingen zijn gevallen. Aan Engelsche
zijde werd een officier gedood en wer
den twee soldaten gewond.
Eden aan het woord.
WaardeeHng voor den arbeid van
Chamberlain en Halifax.
LONDEN 30 September (Reuter/A. N. P.)
Hedenavond heeft Eden in een redevoering
o.m. gezegd:
Het is hier thans noch de tijd, noch de
plaats commentaar te leveren op de recente
internationale gebeurtenissen. Wij allen ech
ter zijn ons bewust van de groote spanning
waaronder de regeering en in de eerste plaats
Chamberlain en Halifax hebben gewerkt (toe
juichingen). Op hen heeft de grootste last
gerust en wij hebben allen, hoe onze politieke
overtuiging ook moge zijn, diepe sympathie
gevoeld met hen in hun weergalooze beproe
ving en hebben hun succes gewenscht bij hun
onvermoeide krachtsinspanning (toej ui-
gingen).
DE BATA-FABRIEKEN BLIJVEN TE ZLIN.
Naar de directie van de N.V. Nederlandsche
schoen en lederfabrieken „Bata" te Best
(N.Br.) mededeelt, is het bericht uit Berlijn
als zouden de Batafabrieken te Zlin in Tsjecho
Slowakije verplaatst worden naar Ned. Indië
en de Vereenigde Staten, volkomen onwaar
en kan als uit de lucht gegrepen beschouwd
worden. De fabrieken blijven te Zlin geves
tigd.
De Roethenen in Tsjecho-
»*- Slowakije. --"^3
Eerste schrede naar autonomie.
De president van de Tsjecho-Slo-
waaksche republiek heeft Alexander
Beskys benoemd tot vice-gouverneur
van Subkarpatisch Rusland. Deze be
noeming was een der voornaamste
eischen van de autonomistische Roe
thenen en wordt beschouwd als een
eerste stap op den weg naar zelfbe
stuur.
Tweeduizend Japanners
gesneuveld?
Chineezen doen een tegenaanval aan den
spoorweg KantonHankau.
Een Chineesch keurcorps heeft, naar
Reuter meldt, aan den spoorweg Kan
tonHankau een heftigen tegenaanval
gedaan en den Japanschen opmarsch
tegengehouden. In een strijd van
twee dagen, waarbij volgens Chinee-
sche berichten, zes Japansche divisies
in het vuur werden gebracht, werden
twee Japansche afdeelingen volkomen
vernietigd. Tweeduizend Japanneezen
zijn gesneuveld.
Minister van marine kan
zich niet vereenigen met de
politiek van Chamberlain.
Officieel wordt uit Londen gemeld,
dat Duff Cooper, de eerste Lord der
Admiraliteit, zijn ontslag heeft inge
diend. Dit ontslag is een gevolg van
den nieuwen koersvan het Britsche
kabinet.
In den brief, waarmede Duff Cooper den
minister-president in kennis stelt van zijn af
treden, zegt hij o.a.: „Ik betreur het buiten
gewoon genoodzaakt te zijn in dit uur van uw
groote overwinning een dissonant te laten
hooren.
Om redenen, welke ge kent en welke
ik voornemens ben te zijner tijd in het
Lagerhuis uiteen te zetten, stel ik geen
vertrouwen in de buitenlandsche poli
tiek, welke de huidige regeering volgt
en welke zij waarschijnlijk zal voort
zetten.
Duff Cooper.
Aangezien ik deze meening ben toegedaan
acht ik het een eerezaak mijn ontslag aan te
bieden. Ik doe dit met diep leedwezen, omdat
ik trotsch was op mijn tegenwoordige functie,
welke mij liever is dan alle andere in den
lande, en omdat ik u zoo dankbaar ben, om
dat ge zoo groot vertrouwen in mij hebt ge
steld en u zoo vriendelijk en geduldig jegens
mij gedragen hebt."
In zijn antwoord aan Duff Cooper schrijft
Chamberlain:
„Ik heb uw brief met groot persoonlijk leed
wezen gelezen, maar wetende, dat het uw op
rechte overtuiging is, dat de buitenlandsche
politiek van de huidige regeering misplaatst
is. ben ik het met u eens, dat het niet juist
zou zijn, indien u een lid der regeering zou
blijven. Alvorens uw aftreden aan den Koning
voor te leggen wensch ik u te danken voor
uw werk in het ambt, dat ge thans prijsgeeft,
en de overtuiging uit te spreken, dat de ver
schillen over de openbare politiek geen breuk
zullen teweegbrengen in onze persoonlijke be
trekkingen."
Zaterdagmiddag heeft Duff Cooper zijn
afscheidsbezoek aan den Koning gebracht.
In een commentaar op het besluit van Duff
Cooper om af te treden, herinnert de Sunday
Express er aan, dat de minister van handel,
Oliver Stanley, de minister van landbouw.
Morrisson en de minister van volksgezondheid
Elliot en Lord geheimzegelbewaarder Delawarr
tijdens de Europeesche crisis Duff Cooper heb
ben gesteund in diens streven naar een krach
tiger houding tegenover Duitschland.
Het blad voegt hier aan toe: ..Men vraagt
zich af of ook zij nu zuilen aftreden."
WAAIIBORG-KLEED ING
KREYMBOHf.
(Adv. Ingcz. Med.)
Bezetting der derde zone reeds begonnen.
De bezetting der Sudeten-Duit-
sche gebieden door de Duitsche troe
pen voltrekt zich geheel volgens het
opgestelde plan.
De troep van overste generaal
Ridder van Leeb bereikte Zaterdag
avond het doel van dezen eersten dag.
De stad Wallern werd naar hetD.N.B.
meldt onder gejuich der bevolking
bezet. De troep van overste generaal
Von Bock bereikte des avonds even
eens het doel, nl. de lijn rijksgrens ten
oosten van Hinterherrnsdorf, St.-
Georgenthal en Hernndorf (ten z.w.
van Friedland-Weissbach.)
Volgens Reuter is het in den nacht tus
schen Franzenbad en Arch tot een incident,
gekomen.
Sudeten-Duilsche patrouilles naderden tot
enkele honderden meters de Tsjechen, doch
dezen wenschten blijkbaar niet gehinderd ie
worden en schoten om hun aftocht te dekken.
Aan beide zijden werd geschoten, ook met
mitrailleurs, doch slechts een Tsjech werd
gedood.
De speciale correspondent van United Press
te Waldhausel (ten noorden van Linz)
schrijft:
Dank zij een op het laatste moment ge
geven toestemming van den commandeeren
den generaal was het mij mogelijk om Za
terdagmiddag om 2 uur het binnenrukken
van de Rijks-Duitsche troepen bij Wald
hausl, in het tot nu toe Tsjechische gebied,
gade te slaan. In het met vlaggen vervierde
douanekantoor dat buiten het dorpje staat
hadden zich vele bewoners van Waldhausl
verzameld om de Duitsche troepen te be
groeten. Men zag hoe de commandeerende
generaal eenige minuten voor 2 uur tusschen
de rijen soldaten, die gereed waren voor den
marsch, reed en door zijn officieren werd in
gelicht dat alles gereed was. Niettegenstaan
de dit alles volgens de strenge militaire disci
pline plaats had, heerschte er toch een feeste
lijke stemming en de generaal groette in het
voorbijrijden vaak op hartelijke wijze de man
schappen, die dezen groet met een luid „heil
generaal" beantwoordden.
Klokslag 2 uur klonken scherpe bevelen en
met de pantserwagens aan de spits zetten de
gemotoriseerde voorhoede zich in beweging.
Na de pantserwagens volgde de gemotoriseerde
infanterie op motorfietsen, camions en door
paarden getrokken artillerie. Onder het mo
torgeronk reden de voertuigen het nieuwe
Duitsche gebied binnen. Langs de straatweg
juichten de bewoners van Waldhausl de Duit
sche soldaten toe, die zij met bloemen be
strooiden.
De tweede zone.
Over het optrekken der Duitsche troepen
op den tweeden dag, deelde het oppercom
mando van de Duitsche weermacht gisten
het volgende mede:
Duitsche troepen onder bevel van generaal
von Bock zijn vandaag om 13 uur nabij Rum-
burg en Friedland in de Oberlausitz over de
vriegere Duitsch-Tsjecho-Slowaaksche grens
getrokken en met de bezetting van de in het
accoord van 29 September vastgestelde zóne
2 begonnen
De troepen van generaal Ridder von Leeb
zijn vandaag om 13 uur den opmarsch over
de Moldau begonnen. De rechtervleugel trekt
van Oberhaid naar Rosenberg op, terwijl de
opmarsch van den linkervleugel, op Stuben-
bach is gericht.
Gelijktijdig met de bezetting van de Sudeten
Duitsche gebieden door het leger worden de
inrichtingen van de militaire en burgerlijke
luchtvaart door deelen van het luchtwapen
bezet en in gebruik genomen.
Over de aankomst van de voorhoede der
Duitsche troepen in Hohenfurth meldt het D.
N. B., dat de bewoners va nhet stadje aan
beide kanten van de smalle hoofdstraat ston
den opgesteld. Alle kerkklokken luidden.
Ordebewaarders van de Sudeten-Duitsche
wklh ''V,
Deze kaart geeft de étappen-gewijze bezetting door de Duitsche troepen van het Sudeten Duitsche gebied aan. I Op 1 en 2 October. II. Op
2 en 3 October. III. Op 3, 4 en 5 October. IV. Op 6 en 7 October. Voor de overige gebieden met een overwegend Duitsche bevolking wordt,
sooals bekend, de grens vóór 10 October door een internationale commissie bepaald*
partij hielden de straten vrij. doch de menigte
brak door de versperringen heen. De door
tocht der troepen duurde verscheidene uren.
Aan het hoofd rukten gemotoriseerde een
heden binnen, op korten afstand gevolgd door
de andere troepeneenheden. Een deel der uit
Léonsfelden komende troepen boog reeds
spoedig na het overschrijden van de grenzen
af in de richting van Rosenberg. Nergens
is het volgens het D.N3 in dit gebied tot
incidenten gekomen. Achter de troepen
trokken de uit het grensland gevluchten naar
hun woningen terug.
In tegenspraak met het D.NB.
meldt een Havasbericht uit Praag, dat
te Krumau Sudeten Duitschers wo-
ningfen en winkels van Tsjechen ge
plunderd hebben. De Tsjechische troe
pen zich er van onthielden in te
grijpen om geen ernstig incident uit
te lokken. Te freistaat is volgen Havas
het douanegebouw des nacht aange
vallen. Er werden verscheidene bom
men naar binnen geworpen.
Bezetting der derde zone begonnen.
Het opperbevel van het Duitsche
leger maakte vanmorgen bekend:
.Duitsche troepen onder bevel van
generaal von Reichenau hebben
heden te acht uur de vroegere
Duitsch-Tsjecho-Slowaaksche grens
aan weerszijden van den top van
Asch, tusschen Selb en Markneukir-
chen, overschreden en een begin ge
maakt met de bezetting van de in
het accoord van 29 September ge
noemde derde zóne"
Generaal von Reichenau heeft een oproep
gericht tot de Sudeten Duitschers, waarin
onder meer gezegd wordt: ..op bevel van den
Führer en hoogosten bevelhebber der weer
macht neem ik hierbij de uitvoerende macht
in het bevrijdende gebied van de Elbe tot de
further-senke op mij. Op de rechtvaardige
overwinning en de vreugde moeten arbeid en
opbouw snel volgen Derhalve ga een ieder
weer aan zijn arbeid in gehoorzaamheid en
vertrouwen".
DACM)
PPDEMMNA
DINSDAG 4 OCTOBER 1938.
HILVERSUM I 1875 en 301.5 M.
KRO-uitzending.
8.009.15 Gramofoonmuziek (Om 8 15 Be
richten). 10.Gramofoonmuziek.. 11.30 Gods
dienstige causerie. 12.Berichten. 12.15 KRO-
Melodisten en solist. 1.Gramofoonmuziek.
1.20 KRO-orkest 2.Voor de vrouw. 3 004.00
Gr .muziek.. 4.05 KRO-orkest 4455.00 Gr.-
muziek. 5.45 Gelukwenschen. 6.05 KRO-Melo-
disten en solist. 7.Berichten. 7.15 Causerie
„Mariaal Legioen van Katholieke actie".
7.35 Sportpraatje. 8.— Berichten AN.P., Mede-
deelingen. 8.15 KRO-Symphonie-orkest en
solisten. 9.Interviews. 9.20 Vervolg concert
m.m.v. solist. 10.05 Lajos Veres en zijn Hon-
gaarsch orkest 10.30 Berichten A.N.P. 10.40
KRO-Boys en solist (11.0011.10 Gramofoon
muziek». 11.30—12.00 Gramofoonmuziek.
HILVERSUM II 415.5 M.
Avro-uitzending.
8.— Gramofoonmuziek. (Om 8.15 Berichten)
10.— Morgenwijding. 10.15 Gramofoonmuziek
10.30 Ensemble Rentmeester. 11.— Wenken
voor de huishouding. 11.30 Vervolg van 10.30
tOm 12.15 Berichten). 12.30 Amusements
orkest m.m.v. soliste. 1.15 Ensemble Bartho
Decker. 2.Causerie: „Hooren. zien. kijkern
en luisteren". 2.30 Omroeporkest. 3.15 Ensem
ble Jonny Kroon en gramofoonmuziek. 4.30
Kinder koorzang. 5.Voor de kinderen. 5.30
Avro-Aeolian-orkest <opn.» 6.15 Gramofoon
muziek. 7.Voor de kinderen. 7.05 Pianovoor-
dracht. 7.30 „Internationale stormen", causerie
8.Berichten AN.P.. Mededeelingen. 8.15
Avro-Vaudeville-orkest m.m.v. soliste en dub"-
belmannenkwartet. 8.55 Radiotooneel. 9.30
Gramofoonmuziek. 10.Orgelspel. 10.15
Briageles. 10.30 Gramofoonmuziek. 11.Be
richten AN.P., hierna tot 12.— Eddy Oliver's
orkest.
DROITWICH 1500 m.
12.20 Gramofoonmuziek. 12.35 Hoorbe-
richt. 1.15 Gramofoonmuziek. 2.002.20 Decla
matie. 4.15 Frank Biffo's blaaskwintet. 4.20
Pianovoordracht. 5.20 De St. David Singers.
5.40 Het Serge Krish septet. 6.20 Berichten.
6.45 Veiligheidskwartiertje. 7.BBC-orkest.
7.50 Discusise. 8.20 Dave Frost en zijn Band.
8.50 Solisten, koor en orkest. 9.20 Berichten
9.45 Architectonische causerie. 10.25 Het BBC-
Theater-orkest en soliste. 11.20 Dc Grosvenor
House Dance Band. 11.5012.20 Dans
muziek (gr.pl.)
RADIO PARIS. 1648 M.
8.109.20 en 10.10 Gramofoonmuziek. 12.40
Het Georges Derveaux-orkest. 3.05 Zang. 3.20
Gramofoonmuziek. 4.20 Het ensemble „Ars
Rediviva". 5.20 Het Giardino-orkest. 6.20 Zang
6.35 Gramofoonmuziek. 7.20 Pianovoordracht.
7.45 Gramofoonmuziek. 8.35 Kamermuziek.
9.5011.50 Radiovoordracht. 7.45 Gramofoon
muziek. 8.35 Kamermuziek. 9.5011.50 Radio
tooneel.
KEULEN 456 M.
5.50 Gramofoonmuziek. 6.30 en 7.50 Rheini-
sche Landesorkest 11.20 Omroeporkest. 1.30
Populair concert. 3.20 Omroepdansorkest. 6.20
Gramofoonmuziek. 7.50 en 9.3511.20 Omroep
Amusementsorkest
BRUSSEL, 322 M.
12.20 Gramofoonmuziek. 12.50 en 1.30 Om-
roepkleinorkest. 1.502.20 5.20 6.50 en 8.20
Gramofoonmuziek. 9.20 Omroepsymphonie-
orkest en -koor. 10.5011.20 Gramofoonmu
ziek.
BRUSSEL 484 M.
12.20 Gramofoonmuziek. 1.00 en 1.30 Om
roeporkest. 1.502.29 Gfamofoonmuzlek. 5.20
Hobovoordracht. 6.35 Gramofoonmuziek 7.35
Literair-muzikaal programma. 8.20 en 9.35
Omroeporkest en solist. 10.30—11.20 Gramo
foonmuziek.
