Haarlem's Dagblad SPANNING IN PALESTINA AANSLAGEN Na München. LUCHTBESCHERMINGSPAPIER J. MUIJS NADERT HET HOOGTEPUNT LUCHTBESCHERMINGSPAPIER Geen volksstemmingen Küss die Hand Ochtendbeurs Amsterdam LUCHTBESCHERMINGSLAMPEN Het belangrijkste 56e Jaargang No. 16968 Uitgave Lourens Costcr, Maatschappij voor Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V. Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgirodienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12. TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 15034 Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713 Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directie: P. W. PEEREBOOM Ei\ ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM Vrijdag 14 October 1938 Abonnementen per week f0.25. p. maand f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per po9t f3.55. losse nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels f 1.75, elke regel meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regeL Regelabonnementstarieven op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elke regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek. Sinds dien gedenkwaardigen 29en Septem ber, gisteren twee weken geleden, toen de regeeringsleiders van vier groote mogend heden te München besloten dat de Europee- sche oorlog „niet doorging" is de wereld weer tot bedaren gekomen. Het Tsjecho-Slowaak- sche geval ontwikkelt zich zonder conflicten, de getroffen regelingen schijnen dit te waar borgen, en dat de conferentie te Komarom een voor Nederlandsche ooren erg onvriende lijk klinkende naam gisteren in haar on derhandelingen is blijven steken kan geen ontsteltenis wekken. De Hongaren vragen na tuurlijk te veel en de Tsjechen bieden natuur lijk te weinig. Dat weten we nou langzamer hand wel: zoo gaat het altijd bij zulke be sprekingen. Maar de groote bazen zullen er bij komen en zeggen hoe ze het hebben willen. Tenminste in dit gevaL Minder eenvoudig schijnen de tusschen Duitschland en Polen begonnen onderhande lingen over de „corridor" van Dantzig en nog minder eenvoudig zijn de verdere onderhan delingen tusschen de groote bazen zelf. Londen en Berlijn spelen kiekeboe over ontwapening en over teruggave van de Duit- sche koloniën, Londen en Rome spelen een partijtje schaak meester Ciano voor Italië en meester Perth voor Engeland over de Spaansche kwestie en alleen de vei'houding Rome-Parijs schijnt bepaaldelijk opgeklaard doordat de Franschen nu toch een nieuwen ambassadeur in Italië benoemd hebben. Die ambassadeur is de heer Francois-Poncet, die Berlijn dus gaat verlaten en daar opgevolgd zal worden door Erik Coulondre. In dezen tijd worden ook de namen van de ambassadeurs der groote mogendheden al gemeengoed in andere landen en dus noem ik ze maar weer eens. Monsieur Frangois-Poncet is evenals Lord Perth (die vroeger Sir Eric Drummond heette en secretaris-generaal van den Vol kenbond was) een zeer bekwaam en een zeer slim man. Maar uit oude journalistieke erva ring word ik altijd een beetje ongerust als de slimme en keurige heeren der diplomatie, welke landen ze nu ook mogen vertegenwoor digen, alleen aan het woord zijn en de pu blieke belangstelling gaat verslappen. Dan krijgen we altijd binnenskamersche geschillen waarvan de buitenwereld pas later hoort hoe ze ontstaan zijn en wat ze eigenlijk beteeke- nen. En dan is het dikwijls al mis. Men zou wenschen dat de publieke belangstelling op dit oogenblik niet verslapte en duidelijker te kennen gaf: we willen nu dat er spijkers met koppen geslagen worden. Een voorbeeld is de schaakpartij Ciano- Perth, waarvan eigenlijk niemand den nauw- keurigen stand kan opgeven, ofschoon het veronderstellingen regent. Een ander voorbeeld is het kiekeboe over ontwapening tusschen Londen en Berlijn. Hit- Ier heeft in een van zijn hartstochtelijke re devoeringen gezegd dat hij wel ontwapenen wou, in overeenkomst met de anderen, en eenige zware wapens opgenoemd. Ook heeft hij pas aangekondigd dat hij de gebieden van Aken en Saarbrücken ging versterken, en heeft hij eenige onvriendelijkheden gezegd over Engelsche staatslieden die buiten het bewind staan: Eden, Winston Churchill en den pas afgetreden Duff Cooper, die volgens hem oorlog zouden willen als zij premier wer den. Dat zij ooit premier zullen worden is ten aanzien van de laatste twee heel onwaar schijnlijk. Dat zij oorlog wilden heeft geen van drieën ooit verklaard en van Eden kan men zeer zeker getuigen, al is men het ook met zijn beleid niet eens, dat hij zich te allen tijde den vrede ten doel gesteld heeft. Natuurlijk hebben deze uitlatingen van Hitier de oppositie in Engeland weer geprik keld, den Chamberlain-aanhang bezorgd ge maakt en het algemeen streven naar verster king der bewapening vergroot. Men praat zelfs al erg over dienstplicht, die in Engeland in vredestijd nog nooit bestaan heeft. En over Hitler's ontwapenings-woorden zegt men in Londen, dat hij dan maar eens een con creet voorstel moet doen. Men heeft geen enkel voorstel van de Duitsche regeering ont vangen. Nu zullen velen zich de vlootconferenties en en de ontwapeningsconferentie van Washing ton herinneren. Voorstellen tot beperking der bewapening waren er altijd op berekend, de wapenen af te schaffen of te verminderen die de ander het meest noodig meende te hebben en die men zelf het best missen kon. Als men opnieuw aan zulke comedies zou beginnen zou men weer niets bereiken. En de koloniën? Ook hier begint men niet mee op te schieten. Het ware te wenschen dati de volkswil, die zoo duidelijk heeft getoond geen oorlog te willen, nu ook eens positieve kracht toonde en in zijn uitingen duidelijk deed gevoelen dat hij eindelijke oplossing dei- geschillen, teruggave der Duitsche koloniën en werkelijke beperking der bewapening, wenscht. Want dat wenscht, geloof ik de volkswil overal. R. P. Dajany door zijn eigen rasgenooten gedood WORDEN NOC TALRIJKER JERUZALEM, 14 October. (Reuter- A.N.P.) Terwijl de Hooge Commis saris na zijn besprekingen te Londen vandaag terugkeert, is overal in Pa lestina het gevoel merkbaar, dat de on rust haar hoogtepunt nadert. De aan slagen der opstandelingen worden tal rijker en stoutmoediger, blijkbaar met de bedoeling, dat de regeering in het defensief moet worden gedrongen. De Joden vreezen, dat de besprekingen, te Londen gevoerd met den minister van Buiten- landsche Zaken van Irak, zullen leiden tot de aanvaarding eener politiek van een Joodsche minderheid. Zij verklaren, dat zij tot het uiter ste dergelijke voorstellen zouden bestrijden. Nu er meer troepen zijn aangekomen, ver wacht men, dat de soldaten het initiatief zullen herkrijgen en het land weer zullen bezetten. Vandaag is te Haifa het troepentransport schip „Neuralia" met nieuwe versterkingen aan gekomen. Te Jeruzalem is bekend geworden, dat de Arabische leider Dajany door een vuurpeleton der rebellen dood is geschoten. Hij was des avonds tevoren gesommeerd voor den krijgs raad der rebellen te verschijnen, naar gezegd werd op last van een „hooge commissie der rebellen". Toen hij in zijn auto had plaats ge nomen, werd hij, zonder dat hij eenig vermoe den had, naar een dorp in de heuvels gereden. Hij moest zich verantwoorden en werd schuldig bevonden aan daden, welke nadeelig waren voor de Arabische zaak, waarna hij werd doodge schoten. Voorts wordt gemeld, dat in de vlakte van Gaza, bij de kolonie Rehoboth een gevecht gele verd is. Twee Joodsche politiemannen werden hierbij gedood, twee andere gewond. De politie verdreef de bende, die uit 20 man bestond en bracht den bandieten verliezen toe. Bij de Damascuspoort te Jeruzalem zijn de BEHANGCENTRALE GIERSTRAAT 63 TELEFOON 18401. (Adv. Ingez. Med.) Specialiteit in PAPIER WAREN en AANVERW. ART. NAAISTERS PATRONENPAPIER, BOEKEN EN HAKEN. GED. OUDE GRACHT 103, TELEF. 11723 (Adv. Ingez. Med.) Kapitein Burzynski heeft pech. DE LYNCH JUSTITIE AAN HET WERK. Een uit enkele honderden blanken bestaan de menigte heeft te Ruston in den Ameri- kaanschen staat Louisiana een negentienjari gen neger gelyncht. Hij werd verdacht van het dooden van een blanke en mishandeling yan een vqouw. Stratosfeerballon door ontploffing vernield. ZAKOPANE, 14 October. Door een waterstofgasontploffing is letterlijk de geheele zijden gaszak van de stra tosfeerballon, waarin kapitein Bur zynski, Poolsch winnaar van den Gor don Bennetprijs dezen morgen hoopte op te stijgen, teneinde het hoogte record van den Noord-Amerikaan Stevens te slaan, vernield. De gondel werd in het geheel niet bescha digd en niemand ernstig gewond. De tocht, waarvan de voorbereiding 14 maanden in be slag nam, kost 2 millioen zlotys en is thans voor onbepaalden tijd uitgesteld met het oog op de moeilijkheid en de kosten, die een ver vangen van de zijden gaszak met zich brengt Met het vullen van den gaszak werd gister avond een aanvang gemaakt, maar wegens den zeer sterken wind werden orders gegeven gas uit te laten. Om 5 uur vanmorgen had plotseling een explosie plaats. Men veronderstelt doordat de zijde en het rubber tegen elkander wreven. Onmiddellijk daarna ontstond er brand, waar bij verscheiden soldaten licht gewond werden. De Amerikaan Stevens, op wiens naam het hoogterecord staat, vertoefde reeds drie we ken te Zakopane, waar hij Burzynski bij zijn voorbereidingen ter zijde stond. (United Press) Karl Kautsky zeer ernstig ziek. Zijn toestand achteruitgaande. AMSTERDAM 14 October. Naar wij ver nemen, is Karl Kautsky, de Oostenrijksche econoom en politicus, die kort na de aanslui ting van Oostenrijk bij Duitschland naar Am sterdam vertrok, sedert een paar weken zeer ernstig ziek. Er is in den toestand van den 83-jarigen patient een achteruitgang ingetreden, welke het ergste doet vreezen. afgehouwen hoofden van twee Marokkaansche Moslems, die te Jericho vermist werden ge vonden. Men zegt, dat het de hoofden zijn van twee mannen, die vroeger behoorden tot de lijfwacht van den moefti van Jeruzalem, die thans verbannen is. Er hebben zich gisteren verscheiden geval len voorgedaan van beschieting uit hinderlagen, brandstichting en bommemverpen. Er zijn twee Arabieren gedood. Gewapende Arabieren zijn gisteren de Mas- pero sigarenfabriek, een der fabrieken van de Imperial Tobacco Company, even buiten Jaffa gelegen, binnengedrongen. Zij overmeesterden het personeel en slaken daarop de voorraden in brand. De geweldige brand, die hierop volgde, heeft een schade aangericht van naar schatting 150.000 pond sterling. aan rollen. BAKKER'S BEHANGSELPAPIERHANDEL GEN. CRONJéSTRAAT 135 TELEF. 11657. (Adv. Ingez. Med.) in het Sudeten-Duitsche gebied Duitsche en Tsjechische regeering worden het eens over grensregeling. In een officieel te Berlijn gepu bliceerd communiqué van de inter nationale commissie tot regeling van het Sudeten Duitsche vraag stuk, wordt medegedeeld, dat in het Sudeten Duitsche gebied geen volksstemming zal worden gehou den. Gistermiddag verluidde reeds, dat Praag en Berlijn overeengekomen waren eenige wijzi ging te brengen in de grens, zooals deze is geworden na de bezetting van de vijf zones door de Duitsche troepen. De internationale commissie, welke is in gesteld om de overeenkomst van München te regelen en welke de laatste dagen niet heeft vergaderd in afwachting van een overeen komst tusschen Praag en Berlijn, is gister avond te half zes bijeengekomen. Men ver onderstelde, dat de leden op de hoogte zijn gebracht met de overeenkomst, welke tot stand is gekomen bij de directe onderhan delingen. Deze veronderstelling werd gesteund door het feit, dat de leden van de subcommis sie, welke belast was met de studie van de modaliteiten van de volksstemming, reeds besloten heeft Berlijn te verlaten. De commissie is, naar medegedeeld wordt, in de des middags gehouden bijeenkomst een stemmig tot dit besluit gekomen daar zij be richt had ontvangen, dat de Duitsche en de Tsjechische regeering tot overeenstemming waren gekomen. Tsjecho Slowaaksche regeering hand haaft het asylrecht. Ten opzichte van de in de buitenlandsche pers verschenen berichten over de uitdrijving van personen, die uit de door het Duitsche leger bezette gebieden gevlucht waren, publi ceert het Tsjecho Slowaaksche telegraafagent- schap Ceteka een communiqué, waarin o.m. gezegd wordt: Welingelichte kringen te Praag herineren er aan, dat de Tsjecho Slowaaksche regeering, strevende naar een wederopbouw van den Tsjecho Slowaakscben staat na de droevige gebeurtenissen der laatste weken op een hechte juridische basis, zich er uitsluitend op toelegt, dat ieder blijft ter plaatse, waar hij woonde vóór de bezetting. Wat het politiek asylrecht betreft, de Tsjecho Slowaaksche regeering handhaaft dit, hoewel zij onder de nieuwe omstandigheden dit recht niet zoo ruim kan interpreteeren als vroeger en zij bijgevolg zeer zorgvuldig ieder geval van dezen aard moet bestudeer en. Hongaarsclie ministerraad beraadslaagt. Nog meer manschappen onder de wapenend BOEDAPEST. 14 October (Havas- A.N.P.) Na den terugkeer der Hon- gaarsche gedelegeerden, Von Kanya en Teleki, zijn de leden der regeering in ministerraad bijeengekomen on der voorzitterschap van minister-pre sident Imredy. Von Kanya bracht verslag uit over de onderhandelingen met de gedelegeerden der Tsjecho- Slowaaksche regeering. De minister raad besloot aanvullende maatrege len te nemen om de militaire veilig heid van het land te verhoogen. Men gelooft dat nog meer manschap pen onder de wapenen zullen worden geroepen. (De Letlandsche Bond voor Volks gezondheid is een campagne be gonnen tegen de handkus als on hygiënisch gebruik. De mannen zullen een anti-handkusinsigne kunnen dragen). De bond die voor gezondheid waakt In Letland, een zeer nobel streven. Heeft zich daar eensklaps druk gemaakt, Over 't gebruik van handkus geven. Wij doen daar in ons land niet aan. Wij zijn voor zulk vertoon te schuchter, Iets dat ons niet goed af zou gaan. Wij zijn daarvoor ook wat te nuchter. Het is mij althans onbekend. Dat in het heden of verleden. Ooit een gezondheidsargument. Bij ons de handkus heeft bestreden. Maar 't doet me toch een beetje zeer, Van Letland dit te moeten hooren. Hier gaat naar mijn gevoelen weer Een stukje romantiek verloren. Een ridderlijk en hoofsch gebaar. Dat denken doet aan Menuetten, Eensklaps veroordeeld als gevaar Voor de gezondheid van de Letten. De man toont voortaan in dat land. Dus per insigne aan den lijve Ik kus van nu af aan geen hand. Ik wensch nog wat gezond te blijven. Ik weet niet of het lukken zal. De Letten daartoe te bewegen, En ik beken, in hun geval Was ik er ongetwijfeld tegen. Al deed ook ieder anders dan. Ik zou den lof der vrouwen oogsten: Ziedaar dan nog één hof lijk man. Die niet zichzelf ziet als het hoogste. P. GASUS. Jhr. Van Haersma de With wordt gezant te Berlijn. Thans gezant te Washington. De regeeringsperdienst meldt: Naar wij vernemen zal jhr. mr. H. M. van Haersma de With, thans Harer Majesteits gezant te Washington, in dezelfde hoedanigheid benoemd wor den in Berlijn. De nieuwe gezant, die in de plaats komt van wijlen mr. C. Ridder van Rappard, is in 1884 in Utrecht geboren. Korten tijd na zijn pro motie tot doctor in de rechtsgeleerdheid trad hij in diplomatieken dienst en was gezant schapsattaché in Weenen, daarna gezant schapssecretaris in Sint Petersburg, vervolgens zaakgelastigde in Boekarest, om na eenige jaren naar Weenen terug te keeren doch nu als gezantschapssecretaris. Na zijn Weenschen tijd ging de heer Van Haersma de With naar Den Haag waar hij werkzaam werd gesteld op het ministerie van buitenlandsche zaken en wel als secretaris van den toeninaligen minister van buitenland sche zaken, jhr. mr. dr. H. A. van Kamebeek. Zijn diplomatieke carrière bracht jhr. Van Haersma de With vervolgens als gezantschaps- raad naar Kopenhagen. Deze functie verwis selde hij na eenige jaren voor die van zaak gelastigde in Oslo. Daarna werd de heer Van Haersma de With bevorderd tot buitengewoon gezant en gevol machtigd minister, in welke hoedanigheid hij ons land vertegenwoordigde eerst in Lissabon, en later in Praag. In 1925 werd hem de be langrijke post van Nederlandsche gezant in Washington opgedragen. Het Instituut van Schoolarts te Haarlem. Bestaat thans een kwarteeuw. In October 1913 dus nu 25 jaar geleden werd door het Haarlemsche gemeentebestuur overgegaan tot de benoeming van de eerste schoolarts, mevrouw J. C. Op 't Eijnde-Stolp. In die kwarteeuw is gebleken dat dit een goed besluit is geweest. De schoolartsendienst heeft zeer veel gedaan voor het welzijn van het op groeiende geslacht. Een der belangrijkste din gen uit dien tijd is natuurlijk geweest de ope ning van de dag-openluchtschool die ook veel heeft bijgedragen tot het welzijn van de jeugd. Mevrouw Op 't Eijnde-Stolp werd indertijd opgevolgd door mevrouw A. M. Hazevoet- Renout, later werden de heeren J. S. de Boer en S. Boonzaayer, geneeskundigen bij den Ge neeskundigen Dienst, aangewezen om ook een deel van hun dag te werken voor den School artsendienst. Bij de begrooting voor 1938 is door den raad een post gevoteerd om een tweeden schoolarts te benoemen maar omdat die begrooting nog steeds niet is goedgekeurd, kon dit besluit nog niet uitgevoerd worden. Voorts werken aan den dienst die onder den Gem. Geneeskundigen Dienst ressorteert nog een klerk en twee verpleegsters. Wij hadden nog een kort onderhoud met dr. W B. Smit. directeur van den Geneeskundigen Dienst. Deze verklaarde ons dat het Genees kundig schooltoezicht in den loop der jaren heeft bewezen dat het niet alleen nuttig maar ook zeer noodzakelijk is. Door de geregelde controle die de schoolbesturen uitoefenen wordt veel gezien wat door den huisarts, die de kinderen alleen ziet als de ouders met klachten komen, niet kan worden opgemerkt. Daardoor is het noodig tijdig maatregelen te nemen, waardoor in veel gevallen erger voor komen wordt. Vooral in dezen crisistijd is de noodzakelijkheid van het geneeskundig school toezicht zeer sterk gebleken. Dr. Smit hoopte dat men nu binnenkort zal kunnen overgaan tot de benoeming van een tweeden schoolarts in volledigen dienst, want daaraan bestaat behoefte. Het woord is aan. La Rochefoucauld: ..Goede smaak komt meer uit het oordeel dan uit het intellect voort''. Japansclie gezant te Den Haag benoemd. Itaro Ishii, directeur van de afdeeling Aziatische zaken van 't Japansclie ministerie van buitenlandsche zaken. TOKIO 14 Oct. (Domei-A.N.P.) De Japan- sche legatieraad te Peking, Renzo Sawada. is officieel aangesteld tot vice-minister van bui tenlandsche "zaken, als opvolger van Kensuke Horinoutsji. die benoemd is tot ambassadeur te Washington, als opvolger van Saito. Voorts heeft de regeering nog de volgende benoe mingen afgekondigd: Togo. de ambassadeur in Berlijn, wordt als zoodanig verplaatst naar Moskou. Tot ambassadeur in Brazilië is be noemd Kazue Kuwasjima en tot gezant in Nederland Itaro Ishii. tot dusver directeur van de afdeeling Aziatische zaken aan het depar tement van buitenlandsche zaken. Voorts is de legatieraad te Berlijn, Yanagii benoemd tot consul-generaal te Genève. De Haagsche moordzaak. Politie volgt een bepaald spoor. 's GRAVENHAGE. 14 October. Hoewel er geen nieuwe bijzonderheden bekend zijn ge worden omtrent de identiteit van den dader van den moord op Greta Groen, zou men uit verschillende zeer vage gegevens kunnen aflei den, dat de politie een bepaald spoor volgt. De getuigen, die zich gisteren in den loop van dag en avond bij de recherche hebben aangemeld, schijnen toch wel in zooverre waardevolle verklaringen afgelegd te hebben dat de politie een draad heeft kunnen span nen, welke tenslotte zal moeten leiden tot ar restatie van den dader. In ieder geval heeft de politie heden het stoffelijk overschot van het slachtoffer vrij gegeven. De begrafenis van Greta Groen zal plaats hebben Zaterdag 15 October te half drie op de algemeene begraafplaats aan de Kerk hoflaan. Koersen van de Ochtendbeurs te Amsterdam van heden van 10.30 tot 11,25 uur. Kon. Olie 334—5%. Amst. Rubber 238—9. Philips 241—»/». AKU 44 1/4— V2. Unilever 1445. Beth. Steel 48 3/4—7/8. U.S. Steel 48 13/16—9 3,8. Republic Steel 15 1/8—1/4. Anaconda 30 1/8 Shell 11 5 167 16. United St. Leather 5 1/4. General Motors 38 3/8 Kennecot Copper 37 1.8—1/4. North American Comp. 18 1/81/4. Illinois Central 11. verkrijgbaar bij „ALBA" GROOTE HOUTSTRAAT 158 (Adv. ingez. Med.) HEDEN: 16 PAGINA'S HAARLEM EN OMGEVING. pag. Wordt Haarlem het centrum der Onaf hankelijke Religieuse Gemeenschap? 4 Welk is uw standpunt ten aanzien van luchtbescherming?; een lezing van dr. J. C. Vogel. 6 BINNENLAND. Jhr. van Haersma de With wordt Neder- landscli gezant te Berlijn. 1 Bijzonderheden over wat met de werkver schaffing bereikt is. 3 De administratie der spoorwegen wordt ge wijzigd: er zal echter geen massa-ont slag plaats hebben. 3 BUITENLAND. De spanning in Palestina nadert het hoog tepunt. 1 De onderhandelingen tusschen Tsjecho Slowakije en Hongarije zijn afgebroken zonder dat overeenstemming is bereikt. 5 In Zuid-China zijn de Japansche en Chi- neesche troepen in hevigen strijd ge wikkeld. 5 De rijkscommissaris voor Oostenrijk heeft na de incidenten te Weenen belangrijke maatregelen aangekondigd. 5 SPORT. Sport in 't Kort. 8 Het Sportgesprek van de week over hockey 8 ARTIKELEN. R. P.: Na München. j K. de Jong over Ethel Bartlett en Rae Ro bertson. 2 H. D. Vertelling: Reisgeneugten. 4 Voor de Jeugd u De Burgerlijke Stand van Haarlem is op genomen op 13

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1938 | | pagina 1