Laat Uw Matrassen
Van Lent
IREMMEN!
Faber
faber
Faber
Faber
H. HONSBEEK
Supérieur
Smyrna
Materiaal
R tINI
Automatiek van Hemsbergen
WINTER IN VROEGER EEUWEN
Schoenwerk
Maatwerk
Orthop. Steunzolen
KI. Houtstraat 10
Dames- en Kinderhoeden
Een goed verzorgde
PROJECTIE
FOTO-KINOHANDEL F.F.
ZIJLWEC 86
De strenge winters van 1667 en 1740.
controleeren
Fijrtwasscherij HAAK HAARLEM TEL. 10118
ZATERDAG 22 OCTOBER '1938
HA ARE EM'S DAGBEAD
22
Solied passend
Orthopaedisch
Pedicure en
le klas reparatie
maakt Uw feest-avond tot
een succes. Voor lantaarn
plaatjes en smalfilmprojectie
Fa. H. MEIJBOOM
vakkundig repareeren
of opmaken door
Lorentzkade 114, Haarlem, Tel. 27310
Engros Detail
HEEMSTEDE; TELEFOON 28810
VOOR
MOET U ZIJN BIJ
Ons PRIJSBOEKJE ligt op U te wachten
En na het winkelen, tot besluit,
zoekt U bij
het LEKKERSTE HAPJE uit!
Steeds versch en prima kwaliteit.
CROQUETTES - PATATES a FRITES m.
WORSTJE - DIVERSE SLAATJES enz. enz.
31 ANEGANG 31 - TELEFOON 17675
naast firma HOLT.
KRUISWEG 72
De winter van 1740 was ondanks alle voorspellingen buitengewoon streng.
Schaatsenrijden op den Amstel, naar een gravure uit dat jaar.
REGEN MIST KOUDE^^
de Zomer is voorbij
Slecht weer in aantocht
Zijn Uw banden niet versleten?
Zijn Uw remmen in orde?
0 Heeft Uw stuur niet te veel ruimte?
Zijn Uw lampen goed afgesteld?
Laat ons Uw wagen
en in orde maken
Off. Dealer
voor Buick en Chevrolet
N.V. Autogarage
Een „ijselijke" geschiedenis.
DE geschiedenis van de vele strenge
winters, die in vroeger eeuwen in
ons land geheerscht hebben is door
de geschriften van officieele ge
schiedschrijvers, door den volksmond of dooi
de dichterlijke ontboezemingen, voor het na
geslacht bewaard gebleven. Curieus is de vol
gende berijmde kroniek uit het jaar 1667:
In Januarij, zestienhonderd zeven en zestig.
Doen vroort en snieuwde het zeer heftig.
Zes weken stond de vaart geheel stil,
Drie weken voer men weer waar men
wezen wil.
Het voornaamste dat hier wordt genoteerd
Is dat er zoo veel ijs kwam in Meert:
Den 16 Meert begon het water weer te
vriezen,
Den 17 Meert moesten de visschers de
winst verliezen.
Den 18 Meert liep veel volk voor de
laegh op 't Y.
Den 19 Meert passeerde men van d' ien
na d' andér zij.
Den 20 Meert bood weer en wind nog
weinig zoen.
Den 21 Meert leek 't of weer en wind
anders wou doen.
Den 22 Meert was de wind weer feller
aan 't vriezen.
Den 23 Meert begon 't ijs door de zon
het hart te verliezen.
Den 24 Meert al vriezende verloor 't ijs
zijn kracht.
Den 25 Meert zijn er al veel over 't ijs
komen met voordagt.
Den 26 Meert liepen er nog drie van stee
over 't Y.
Namiddag zeilden de schippers de stad
voorbij.
Den 27 Meert heeft d' Oostenwind 't ijs
op Pampus hoog gezet
Den 29 Meert was 't varen daarover nog
wel belet.
Den 30 Meert kwamen daarover varen en
loopen mee.
Den 1 April liepen eenige personen nog
op de Zuiderzee.
Den 2 April is een schip en 't val vast
gehegt.
Dit is genoteerd door M. T. de lootsen
haar knegt,
Om Gods groote wonderen en kracht
Te doen helpen houden in gedacht.
De strenge winter van 1740.
hê EER streng was de winter van 1740.
Reeds in October 1739 was het begon
nen te vriezen. Hoe koud het was zegt Wage
naar in zijn beschrijving van Amsterdam:
„De strenge winter des jaars 1740 veroor
zaakte hier ter stede zoowel als elders veel
ongemaks. De thermometer van Fahrenheit
stond op den Hen Januari des ogtends te agt
uuren een en een halve graad onder het teeken
van 0. In deezen tijd bevond men dat twee of
drie steenen bruggen door de vorst geborsten
waren. Ook zijn er eenige menschen bij nagt
op straat doodgevroren."
In het midden van November ging het weer
dooien en men verwachtte dat het daarbij zou
blijven. Maar in Januari begon het weer nu
nog veel erger.
Over heel Europa heerschte een felle kou.
Met zwaar beladen wagens reed. men over de
Sont. Van Stockholm uit bereikte men met de
arreslee de Finsche kust. Op de Theems, den
Rijn en de Fransche rivieren reden wagens.
Tegen het einde van Februari was de zee voor
Genua bevroren, iets wat sinds menschenheu-
genis niet was gebeurd.
Den 23sten Januari aldus verhaalt de
geschiedschrijver werd te St. Petersburg aan
de Keizerin een volledig paleis in ijs aange
boden, met alle daarbij behoorende meube
len, spiegels, standbeelden, pyramiden, enz.
Hierbij waren ook zes van ijs vervaardigde
kanonnen. Met één hiervan werd een zes
ponds kogel afgeschoten, zonder dat het ijs-
kanon uit elkaar sprong.
In Hamburg arriveerde in Januari een post
wagen vol doodgevroren passagiers; te Duin
kerken werd een schip binnengehaald, waar
van de geheele bemanning aan armen en bee-
nen bevroren was.
Op 10 Maart zette eindelijk de dooi in, maar
toch duurde het nog tot in Juni, voor boomen
en akkers groen begonnen te worden. Een
ontzaglijke schade was aanuandbouw en vee
stapel toegebracht. Tijdens dien strengen win
ter heerschte een honger en watersnood in Am
sterdam. Op de beurs kostte één voer hooi van
1500 oude ponden op z'n minst een honderd
gulden; voor een last rogge betaalde men 152,
voor tarwe 210 goudgulden. De Amsterdam-
sche venters liepen door de straten stukken
ijs te verkoopen, omdat er geen drinkwater
was.
Kermis op de Zuiderzee.
"TT OCH ontbrak het temidden van al die
ellende niet aan winter-feestelijkheden.
Integendeel, men maakte van de buitengewone
gelegenheid gebruik om nog grootscher ijs-
feesten te organiseeren dan andere winters.
Zoo werd op het ijs tusschen Stavoren en
Enkhuizen een groote kermis gehouden, mid
den op de Zuiderzee!
Trouwens, onze voorouders wisten wat ijs-
pret was, beter dan wij. In een behoorlijk
kouden winter onbrak de ijs-kermis nooit.
Dan zag men de koorddansers en de gooche
laars, de wafelkramen en de zoete-invallen,
de kasteleins en de olie-koeken-vrouwen op
de ijsbaan, evenals bij normale weersomstan
digheden op de markt. De draaimolens ver
schenen als draaisleetjes; de speelman, de
pias en de zakkenroller bonden schaatsen
aan. Ook de gebruikelijke volksspelen als
vogelschieten, kat-kneppelen. ganze-trekken
en ringsteken ontbraken dan niet.
Dit alles was echter evenals de hard
rijderijen, die vooral onder de Friezen in ster
ken zwang waren en daar een groote popula
riteit genoten het wintervermaak van de
„gemeene luyden", vooral de boeren, die door
de vorst op non-actief waren gesteld.
Holland's wintersport.
TH) OCH tot hen bleef de winterpret niet be-
JLJ' perkt, want iedereen, zij het op verschil
lende wijze, nam eraan deel. Wanneer de
grachten en vaarten bevroren waren verscheen
de geheele natie op het ijs. Het is te begrij
pen dat buitenlanders, die eens een Holland-
schen winter meemaakten, enthousiaste be
schrijvingen leverden over de zoo bij uitstek
nationale sport van het schaatsenrijden. De
Nederlanden golden dan ook algemeen als het
dorado op schaatsgebied en de Friesche, Hol-
landsche en Stichtsche hardrijders werden als
de snelsten ter wereld beschouwd.
(Voor het vervolg van dit artikel zie men pag.
23 2de kolom onderaan.)
Ijsvermaak omstreeks 1600. De personen op den achtergrond spelen geen
ijs-hockey, dat vroeger alleen in Friesland - onder den naam van „keu-
jagen" - werd beoefend, doch het op het ijs overgebrachte kolf-spel, het
spel dat door de Hollandsche kolonisten naar Amerika werd meegenomen
en later als het moderne „golf" hier weer werd ingevoerd.
EEN GROOTE WA
EN VASTRECHT-P
VEEL G0EDK00
Fijne Heerenwasch en bovengoederen vallen buiten vastrecht
Bij de wasch: Overhemden 10 ct. - Jassen 15 ct.
Filialen: AMSTERDAM SEÜWïTïJ!
ZAANDAM SZH-75ÖÏ
MANGELWASCH 14 ct. p. Kg.
Huishoud- en lijfgoederen gemangeld.
Gesteven goederen worden niet gemangeld.
PERSWASCH 16 ct. p. Kg.
- Huishoudgoed gemangeld. Lijfgoederen ge
perst of gestreken;
STRIJKWASCH 20 ct. p. Kg.
Huishoud- en lijfgoederen kastklaar, dus
gestreken en model gevouwen.
[VELE KLEINTJES]
MAKEN
EEN GROOTE]
