Haarlem's Dagblad
Geruchten
Het nieuwe
Isietka-Siwaitiie
Beroemdheden.
Qfödoitiilntto
Britsche kanonneerboot
door Japansche vliegtuigen
gebombardeerd.
Relativiteit.
Staat zou voortaan
„Midden-Slavië" of
„West-Slavië"
heeten
Hef belangri
56e Jaargang No. 16976
Uitgave Lonrens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drnkkerij N. V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drnkkerjj: Zuider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EIV ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Maandag 24 October 1938
Abonnementen per week f 0.25. p maand
f 1.10. per 3 maanden I 3.25 franco per
post f3.55. losse nummers (t eraf per ex.
Advertenliën1-5 regel» f 1.75. elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regeL
Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regel» f 0.60. elko
regel meer f 0.15. Groentje» zie rubriek.
De Engelsche krantenkoning Lord North-
eliffe, aan wiens nagedachtenis het dagblad
wezen veel te danken heeft omdat hij het
technisch en in journalistieken zin prachtig
moderniseerde, maar tevens veel te wijten
Omdat hij het sensatieblad en de moderne
massa-propaganda in Europa schiep, stierf in
Augustus 1922. Tijdens zijn laatste ziekte ge
beurde het dat zijn vrouw hun woning in
Carlton Gardens te Londen verliet en onmid
dellijk werd aangestaard en „beknipt" door
de toestellen van een heele groep wachtende
persfotografen In zijn later verschenen
boek schrijft een van Northcliffe's naaste
medewerkers, de journalist Tom Clarke:
„Lady Northcliffe" toonde zich zeer geërgerd.
Dat is vreemd: zulk optreden van de pers
fotografen was een van de methoden tot
verwerving van geïllustreerd nieuws, die ons
altijd door haar man was aanbevolen en in
geprent".
Commentaar op dit geval ligt voor de hand.
Het is smakeloos en onbescheiden in derge
lijke omstandigheden iemand te laten foto
graf eeren en die foto te publiceeren. Lord
Northcliffe's middelen tot het behalen van
succes met zijn volksdagbladen konden vaak
den toets van den goeden smaak niet door
staan. Gelukkig hebben vele dagbla-den tot op
den huidigen dag geweigerd zulke dingen te
doen En wat Lady Northcliffe toen zelf onder
vond de grievende ervaring ddor een kille
publiciteit besprongen te worden als men in
zorg en leed verkeert kon gelden als een
uiting van door haar echtgenoot zelf opge
roepen kwade geesten
Daar heb ik opnieuw aan moeten denken
toen ik las, dat Greta Garbo een soort nood
kreet had aangeheven jegens een groep re
porters. „Het is verschrikkelijk, overal door
een troep mannen achtervolgd te worden",
had deze eeuwig-voortvluchtige filmster uit
geroepen. Dat zal wel zoo zijn, maar hier zijn
het de geesten, door het filbedrijf zelf opge
roepen, die hun werk doen. Het slooft zich
zoozeer uit om reclame voor zijn sterren te
maken, het werkt zoo vernuftig met „publi-
city-agents" en zendt de beroemdheden zoo
stelselmatig de wereld rond om ze te laten
toejuichen, dat de reporters-groep haast on
vermijdelijk is geworden. En ten aanzien van
een Greta Garbo, vermaard geworden door
haar „geheimzinnigheden", kan men met den
besten wil ter wereld niet aannemen dat zij
den goeden weg heeft gevolgd om overmaat
Van publiciteit te ontgaan. Eerder het tegen
deel: zijzelf of haar publicity-agent heeft de
nieuwegierigheid van het groote publiek tel
kens meer geprikkeld.
Anders staat de zaak met Charles Lind
bergh, die de eerste was die alleen over den
Oceaan vloog, wiens kind later werd ontvoerd
en vermoord en die uit de Vereenigde Staten
yluchtte en zich in Engeland vestigde ter-
wille van de eviligheid van zijn tweeden zoon.
Men blijft dezen vlieger en organisator van
de luchtvaart ook in dit werelddeel achtervol
gen en vervelen op een manier die hij zelf
zeker niet uitlokt en die vergeleken kan wor
den met de smakeloosheid, waarvan Lady
Northcliffe het slachtoffer werd. Het is alles
behalve fraai en er is wel reden tot de op
merking, dat de gebruiken bij verschillende
dagbladen in deze en dergelijke dingen sterk
uiteenloopend zijn. Want het publiek genera
liseert graag en dat is ook ten deze zeer on
rechtvaardig.
Het zal mij benieuwen hoe het nu dr. Ed
ward Benesj, den afgetreden president van
Tsjecho-Slowakije, zal vergaan. Hij is erin ge
slaagd onopgemerkt per vliegtuig uit Praag
te vertrekken en in Engeland te landen zon
der eenig opzien te baren. Van het vliegveld
Croydon is hij per auto naar onbekende be
stemming vertrokken, om bij vrienden eenige
weken uit te rusten. Haastig heeft het
Tsjecho-Slowaaksche gezantschap te Londen
medegedeeld, dat hij geen enkele politieke
bedoeling met zijn bezoek had, dat hij zeer
vermoeid was en of men hem asjeblieft met
vrede wou laten. Maar het hielp niet: een
verslaggever van de Sunday Chronicle slaag
de erin hem te spreken te krijgen.
Benesj verklaarde dat hij geen enkele of-
ficieele persoonlijkheid zou ontmoeten, dat hij
geen enkele politieke verklaring had af te
leggen, dat hij physiek doodop was en be
hoefte had aan „rust, rust en nog eens rust",
dat hij het hem aangeboden professoraat aan
de Universiteit te Chicago had aanvaard en
'binnen enkele weken daarheen dacht te ver
trekken en dat alleen „een super-profeet" de
toekomst van Tsjecho-Slowakije zou kunnen
voorspellen. Deze laatste opmerking zij, tus-
schen twee haakjes, ter overpeinzing opge
dragen aan de vele lieden die zoo precies be
weren te weten wat er van dit land worden
zal.
Nu zou men zeggen dat de zaak-Benesj
hiermee wel toegelicht is. En als de verslag
gever van de Sunday Chronicle hem onder
weg en niet ten huize van zijn Engelschen
gastheer gesproken heeft is zijn verblijfplaats
misschien nog onbekend. Maar het zal niet
lang duren tenzij hij zich vermomt en onder
pseudoniem leeft, ook voor het dienstpersoneel
van zijn Engelsche vrienden. Anders zullen er
den heelen dag groepjes menschen voor het
tuinhek staan, men zal hem dom aangapen
en zelfs volgen als hij gaat wandelen, men zal
briefjes aan alle kennissen schrijven „Hij is
hier"en de rust zal moeilijk te vinden zijn.
En als hij naar Amerika gaat wacht hem iets
veel ergers. Als ik hem was zou ik een jaar wach
ten, om de belangstelling wat te laten zakken,
Melkdrinkende kinderen op de school in de Linschotenstraat.
alvorens daarheen gaan. Of aan een Univer
siteit in een minder sensatiehongerig land
probeeren te komen
Het leven der beroemdheden heeft zijn
groote nadeelen. Misschien is het toch wel
plezieriger, niet beroemd te zijn.
R. P
Haarlemsche schoolkinderen
krijgen melk.
De fleschjes waren in enkele seconden leeg
Hedenmorgen werd op 33 openbare en 16
bijzondere lagere scholen een aanvang ge
maakt met de melkverstrekking. Op de ver
schillende scholen ontvingen de kinderen
meestal tijdens het speelkwartier een flesch-
je gepasteuriseerde melk.
Wij waren in de gelegenheid deze uitdee-
ling op de O.L. school no. 17 aan de Wilhel-
minastraat mede te maken, waar het hoofd
der school, de heer Th. N. Donkersloot juist
bezig was in zijn klas de kinderen van melk
te voorzien.
De flesschen worden meestal in kistjes van
24 of 8 -stuks aan de school bezorgd en dan
over de verschillende klassen verdeeld. Deze
eerste dag had alles reeds een bijzonder vlot
verloop, zoodat het Schoolmelkcomité zich
over dit onderdeel geen zorgen behoeft te ma
ken. Het was de kinderen natuurlijk nog wat
vreemd, maar dat zal ongetwijfeld wel wen
nen. In ieder geval, de melk was er niet min
der snel om verdwenen. Nauwelijks waren de
fleschjes en de rietjes gehaald of de heele
klas met uitzondering van slechts enkele
leerlingen, die meestal op doktersadvies niet
mee mochten doen was druk aan het zui
gen. Eerst moest netjes een gaatje in de cap
sules geprikt worden, (dat opzichzelf is al een
attractie) en daarna werd het rietje behen
dig in het fleschje gestoken, waarnade
melk binnen enkele seconden verdwenen was.
Zooals men weet betalen de ouders 2, 4, 7,
10, 12 of 15 cent per week in verhouding tot
hun inkomsten.
Eén avond in de week moeten dan de kaart
jes worden gehaald. Dit systeem is echter nog
al omslachtig, vertelde de heer Donkersloot,
en daarom heb ik het nu zoo geregeld, dat de
kinderen het geld zelf mee mogen brengen.
Van mijn 240 leerlingen ontvangen nu 171 da
gelijks hun fleschje melk. Deze melkverstrek-
fing, die zonder subsidie van de gemeente
plaats vindt, zal voorloopig tot 23 December
duren. Eerst dan zal men kunnen zien of het
comité in staat is de melkvoorziening verder
door te zetten.
Roosevelt komt op voor de
Joodsche verlangens.
Na een onderhoud met den presi
dent der Vereenigde Staten, Roose
velt, verklaarde de Amerikaansche
senator Wagner, dat de president hem
heeft verzekerd, dat de Vereenigde
Staten alles zullen doen wat in hun
macht is om Palestina te bewaren als
nationaal tehuis voor de Joden.
Wagner voegde hieraan toe, dat de
president ongerust is over den gang
van zaken.
DE WERKLOOZEN TE HAARLEM
Hoeveel steun uitgekeerd is.
VERDEELING WERKLOOZEN NAAR
LEEFTIJD.
In het derde kwartaal van dit jaar werd
aan valide werkloozen te Haarlem aan steun
uitgekeerd f 575.808. tegen f613.214 in het
zelfde tijdvak van 1937. Alzoo een kleine ver
mindering.
Hierbij is evenwel geen rekening gehouden
met de uitkeeringen ingevolge Armenzorg
Die gaan nog geregeld naar boven.
In October waren werkloos:
c-
S xj
0 .j,
1 rt
1 <3
cc -2.
li
-''Ö
Handels- en
kantoorbedienden
52
142
124
2
Me ta a lbewer ke r s
33
193
494
14
Bouwvakarbeiders
18
287
858
48
Grafische vakken
6
28
61
1
Fabrieks- en transportarb. 14
492
1200
29
Land en tuinbouw
7
47
125
4
Andere beroepen
7
201
750
2
Totaal
137 1390 3612 100
Eind September waren te Haarlem 321
werkloozen geplaatst bij de tijdelijke werkge
legenheid geheel of gedeeltelijk voor rekening
van de gemeente geboden. Eind September
1937 was dit aantal 343.
ove: WapensHlstand.
Tsjang Kai Sjek zou af
treden en opgevolgd worden
door Wang Tsjing Wei.
Te Hongkong doen hardnekkige
geruchten de ronde over een te ver
wachten wapenstilstand tusschen
China en Japan.
United Press weet te melden, dat
Tsjang Kai Sjek tusschen Dinsdag en
Donderdag der vorige week te Hong
kong is geweest en thans naar Hankau
te teruggekeerd; zijn echtgenoote zou
te Hongkong zijn gebleven. Zaterdag
werd reeds gezegd, dat Tsjang met den
Britschen gezant Kerr over vredes
onderhandelingen met Japan had ge
sproken, Zondag verluidde, dat Tsjang
Kai Sjek zich bereid zou hebben ver
klaard af te treden. Als voorwaarde
had hij gesteld, dat de oud-premier
Wang Tsjing Wei zijn opvolger zou
worden. Wang Tsjing Wei en de mi
nister van Buitenlandsche Zaken
Wang Tsjoeng Hoei zouden zich nog
tê Hongkong bevinden.
H. O. V.-JUBILEUMFONDS.
Giften te storten Postgiro 4000 Twentsche
Bank, Haarlem of Penningm. Comité van Actie
tot Steun a. d. H. O. V., Florapark 5 of Admi
nistrateur der H. O. V., Ridderstraat 26 a.
Haarlem.
(Adv. Ingez. Med.)
Vulpen DANTUMA, altijd prima
Oud vertrouwd adres. Grootste sorteering.
BIJLSTRAAT 90 - HAARLEM - Telef. 11161
(Adv. Ingez. Med.)
WEEKBERICHT
Coöp. VOORUITGANG U.A.,Haarlem.
Roomboter, per pond 80 ets.
Bak- en Braadvet, per pond39 ets.
Taai-Taai, per Va pond 10 ets.
Slaolie, per flesch a 6V2 maatje 45 ets.
Honing, per 1/1 pot24 ets.
Pindakaas, 1/1 pot 12'/- ets.
MET DIVIDENDBONS.
VRAAGT ONZE CIRCULAIRE VOOR
OPSLAG AARDAPPELEN.
(Adv. Ingez. Med.)
Geen slachtoffers,
ivel ernstige schade.
SJANGHAI, 24 October (Reuter-
A.N.P.) Van gezaghebbende zijde
wordt vernomen, dat zes zware Ja
pansche bombardementsvliegtuigen
een aanval hebben gedaan op de
Britsche kanonneerboot „Sandpiper"
te Tsjangsja, de hoofdstad van Hoe-
nan.
Op de boot werd aanzienlijke schade
aangericht, doch er zijn geen slacht
offers te betreuren.
Reuter verneemt, dat de Admirali
teit het bericht van dezen aanval be
vestigt.
Wat heb ik in de laatste dagen,
Al vele menschen hooren klagen,
Als vaak tevoren, over 't weer,
En 't kwam dan meestal hierop neer;
Wat zeg je van zoo'n kou op eenen,
Ik sta te rillen op mijn beenen,
Nou ja, die zon is ook wel fijn,
Maar 't moest er niet zoo koud bij zijn,
Het is October pas tenslotte
En 'k voel het nu al tot mijn botten,
Als dit een wintervoorproef is,
Dan wordt het frisch en meer dan frisch
De tijd schrijdt voort, wij schrijden mede,
Tevreden soms, meest ontevreden,
Wij krijgen weer, als 't lot ons spaart,
Eind Februari, aanvang Maart,
De eerste voorjaarsbloeisymptomen
En droomen nieuwe lentedroomen,
En als dan op een goeden dag,
Het weer precies zoo wezen mag.
Als nu, dan voelen w' ons het heertje,
En juichen: wat een zomersch weertje...
Dit, vrienden, is dan zoogezeid,
't Begrip van relativiteit.
Stagnatie tramverkeer naar
Amsterdam.
Verlichtingsmast op bovenleiding gevallen.
Hedenmorgen omstreeks half negen is tus
schen Halfweg en Amsterdam een ernstige
stagnatie in het tramverkeer ontstaan, waar
door de talrijke forensen, die zich op dat uur
naar de hoofdstad begaven, ernstig werden
gedupeerd.
Op den Rijksweg tusschen Sloterdijk en
Halfweg reed een groote vrachtauto, waar
van ter hoogte van de IJsbaan de stuurin
richting defect raakte, met het gevolg, dat de
auto van den weg reed en tegen een mast
van de natriumverlichting opbotste. Deze
boog door en kwam op de bovenleiding van
de tram terecht, met het gevolg, dat de rij-
draad afknapte en het net stroomloos
raakte.
De trams konden dus niet meer rijden,
hetgeen voor de vele forensen een groot onge
rief was.
De verschillende tramtreinen, waaronder de
vele extra diensten, stroomden in Halfweg dan
ook leeg en aanvankelijk werd alles, wat
maar iets op een auto geleek, benut om de
reis naar de hoofdstad voort te zetten.
Later had het vervoer naar Amsterdam en
Halfweg met bussen van de N. Z. H. Tram
wegmaatschappij plaats.
De stagnatie duurde een half uur.
Óntwecft dec nieuwe yco-nd-
wet beveelt UandUaviny.
van den cepubtckein-
schen siaa'svactn aan
Het Tsjechische blad Narodny Listy
publiceert de grondlijnen der nieuwe
Tsjecho Slowaaksche grondw#fc.
Het ontwerp der grondwet beveelt
de handhaving van den republikein-
schen staatsvorm en het parlemen
taire regime aan voor den gereorga-
niseerden Tsjecho Slowaakschen
staat.
Overwogen wordt in plaats van den
langen en moeilijk bruikbaren naam
„Tsjecho Slowaaksch Karpatho Rus
sische Republiek" de benaming
„Midden Slavië" of „West Slavië" te
kiezen
De verdeeling van de staatsbevoegdheden
in uitvoerende, wetgevende en rechtspre
kende macht blijft evenzeer gehandhaafd als
het parlementaire regime op de basis van het
algemeene kiesrecht en de grondgedachte dei-
democratie. Dragers van het regeeringsgezag
en der uitvoerende macht blijven de president
der republiek en de regeering.
De regeering zal bestaan uit: minister-pre
sident. plaatsvervanger van den minister-pre
sident. drie gemeenschappelijke ministers
(voor buitenlandsche zaken, landsverdediging
en financiën), acht ministers voor Bohemen
en Moravië, vijf voor Slowakije en drie voor
Karpatho Rusland.
De regeering van Bohemen en Moravië zal
behalve het bestuur over de landsaangelegen-
heden ook zekere bevoegdheden hebben ten
aanzien van het bestuur over den geheelen
staat.
Voorts zal er een gemeenschappelijk wetge
vend parlement komen. Bovendien wordt een
Tweede Kamer 'Senaat) ingesteld, welke
slechts uit 24 leden zal bestaan. Van deze 24
leden zullen acht door eik land worden afge
vaardigd. Het lij stenstelsel wordt afgeschaft.
De afgevaardigden zullen door de districten
worden afgevaardigd en bij meerderheid van
stemmen worden gekozen.
Het opperste gerechtshof, het opperste be-
stuursgerecht. en het opperste militaire ge
rechtshof zullen voor den geheelen staat
dienst doen.
Het woord is aan
H. W. Shaw:
Succes bestaat niet hierin,
dat men nooit fouten maakt,
maar dat men nooit een
tweeden keer dezelfde fout
maakt.
De bouwnijverheid te Haarlem.
Toenemende bedrijvigheid.
In 9 maanden van 1938 werd door het ge
meentebestuur van Haarlem bouwvergunning
verleend voor werken tot een totaal bedrag
van f 3.587.322. Over hetzelfde tijdvak van 1937
was het bedrag f 2.013.810.
Een toeneming met f 1.573.512, of on
geveer 78 pet.
Dit wijst wel op een toenemende be
drijvigheid in de bouwvakken te Haar
lem.
In September van dit jaar werd voor werken
die ongeveer f 626.680 zullen kosten bouwver
gunning aangevraagd terwijl dit in September
1937 slechts voor f 247 010 was. Dit doet ver
moeden dat ook over October van dit jaar het
cijfer voor de verleende vergunningen groot
zal zijn.
De Haarlemsrlie gemeente
bedrijven.
Resultaten in kwartalen van 1938.
Thans zijn de resultaten bekend van de Haar
lemsche gemeentebedrijven over het le, 2e en
3e kwartaal van dit jaar.
Door de gasfabriek werden afgeleverd
16.886.792 M3. gas tegen 16.840.899 M3. in het
zelfde tijdvak van 1937.
Een zeer kleine stijging van den
omzet der gasfabriek, slechts 45.893
M3„ maar daarbij moet bedacht wor
den, dat in de laatste jaren steeds een
achteruitgang viel waar te nemen.
De resultaten van het Electriciteitsbedrijf
waren veel gunstiger Dit leverde nu 29.910.891
KWU af tegen 29.143.093.
Het G.E.B. zae ziin omzet dus stij
gen met 777.798 KWU, of een vermeer
dering van 2.6 pet.
De aflevering van de Waterleiding steeg van
1.640.377 M3. in 9 maanden van 1937 tot
1 -667.991 in 1938.
Een stijging dus van 27.614 M3.
Bouw van eon fabrieksgebouw te
Haarlem.
Vestiging van een nieuwe industrie.
B. en W. van Haarlem stellen aan den ge
meenteraad voor 739 M2 grond aan de Gon-
netstraat. hoek Claes van Ruyvenstraat voor
f 11.750 te verkoopen aan den heer G. Hellen-
berg Jr.. bouwkundige te Haarlem, om daar
op een fabrieksgebouw met kantoor te bou
wen.
De heer Hellenberg deelde ons mede. dat in
het gebouw dat op dezen grond gezet zal wor
den, een nieuwe industrie zal worden geves
tigd. Nadere bijzonderheden kon hij nog niet
openbaar maken.
JAN FORTGENS.
Groote Houtstraat 109,
naast Cinema-Palace
VERLOVINGSRINGEN.
BILLIJK MASSIEF - VOEGLOOS.
(Adv. Ingez. Med.)
HEDEN: 14 PAGINA'S.
pag.
HAARLEM EN OMGEVING.
Toenemende bedrijvigheid in de bouwnij
verheid te Haarlem. 1
De resultaten van de Haarlemsche gemeen
tebedrijven in drie kwartalen van 1938. 1
Twee Halsen en een J. de Brau uit het
Frans Halsmuseum naar een tentoonstel
ling in San Francisco. 2
Alle Haarlemsche scholen krijgen namen. 2
De verdeeling der Haarlemsche werkloozen
naar leeftijd. 2
BINNENLAND.
Er bestaan bij de regecring geen plannen
de 7-jarige leerplicht in ccn 8-jarige om
te zetten. 2
De werkloosheidsregistratie is niet volko
men goed. 3
De heer Clemens Brenninkmeyer is over
leden. 3
BUITENLAND.
Te Hongkong en Sjanghai doen geruchten
over wapenstilstand tusschen Japan en
China de ronde. 1
De Japansche troepen zouden reeds voor
Hankau staan. 4
Dr. Benesj is voor een particulier bezoek
te Londen aangekomen. 4
Prar^. acht het nieuwe Hongaarsche voor
stel basis voor onderhandelingen, doch
behoudt zich wijzigingen voor. 4
SPORT.
Het Nederlandsch Elftal speelt gelijk te
gen Denemarken. 5
De Continentale Voetballers winnen slechts
met 21 van een Nederlandsch B-elftal. 6
ARTIKELEN.
R. P.: Beroemdheden. j
H. P. van den Aardweg: De Palatijnsche
heuvel. 4
J. B. Schuil over: Ik heb d% Graaf ver
moord. 13
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen op 3