F. tTTZi-L
KREYMBOKG
Bootje in het Z.B. Spaarne
in brand gevlogen.
f
Rheumaiana lakens
V R IT DAG 4 NOVE M B E R
1938
HAARDE M'S DAGBEAD
6
Benzinedampen kwamen tot
ontploffing.
Eigenaar kwam met den
schrik vrij.
Donderdagavond omstreeks zeven uur wer
den de omwonenden van het Zuider Bulten
Spaarne tusschen de Bakkerstraat en de van
Marumstraat plotseling opgeschrikt door een
hevigen knal. gevolgd door een gerinkel van
vallend glas. Onmiddellijk dacht men aan een
ernstige ontploffing, doch gelukkig is dit nog
al mëegevallen.
Wat was er namelijk gebeurd?
Op het Zuider Buiten Spaarne lag het plei-
ziermotorbootje de F. I. A. van den heer Dijk
stra uit Haarlem. De heer Dijkstra had eerst
het benzine motortje van zijn boot aangesla
gen en had zich toen even verwijderd. Toen
hij na eenige oogenblikken terugkwam hadden
zich waarschijnlijk ontplofbare gassen ont
wikkeld, die door het vuur van zijn brandende
sigaar tot ontploffing kwamen.
De uitwerking was zeer hevig en had
ernstige gevolgen kunnen hebben. De
kajuit van het vaartuig werd finaal op
gelicht. glassplinters vlogen in het rond
en vielen op de straat neer, terwijl
de hevige slag tot ver in den omtrek
hoorbaar was. Een groote vlam schoot
uit het bootje op en verlichtte het
donkere Spaarne met een rossigen
gloed waardoor men het ergste voor
den heer Dijkstra vreesde. Wonderlijk
genoeg echter kon hij ongedeerd uit
het bootje kruipen.
De ravage die inmiddels in het vaartuigje
was aangericht, was verschrikkelijk en het is
alleen aan het tijdig en krachtdadig ingrij
pen der brandweer te danken dat het bootje
niet geheel verbrand is. De brandweer kon
echter niet beletten, dat het vuur de kajuit en
al wat zich verder in het vaartuig bevond, ver
teerde. Dit was daarom onmogelijk, omdat ook
eenige blikken benzine tot de uitrusting van
het bootje behoorden en dus een gretige prooi
der vlammen werden. Nadat men het meeren-
deel nog smeulende materiaal op den kant
had geworpen was het vuur spoedig bedwon
gen. De publieke belangstelling was zeer groot.
KINDER OPERETTE KOOR „CON ANIMA"
Zondagmiddag 6 Nov. wordt een kindervoor
stelling gegeven In den Stadsschouwburg,
Wilsonsplein. Opgevoerd wordt de operette de
Tooverring. De regie voert Mevr. J. de Mon-
Lugtig, terwijl de directie berust bij den heer
Joh. van 't Vlie. Solodansen en balletten zijn
ingestudeerd door Corry de Mon.
Deze alleraardigste operette wordt geheel
door kinderen gespeeld en gedanst.
Zoo gaal de
Eskimo naar bed
Flink- ingevet, gehuld in
dikke pelzen, na een maal
van levertraan en walvisch-
spek. Daardoor heeft hij
nooit last van
rheumatiek
en weet niet wal verkoud
heid is. Maar U zou daar
ook niets van afweten, als
U maar sliep tusschen heer
lijk warme Rheumalana La
kens van geschoren flanel.
Spanjaard - borne
(Adv. Ingez. Med.)
ACENDA
Heden:
VRIJDAG 4 NOVEMBER
Gemeentelijke Concertzaal: Uitvoering van
„Requiem" van Verdi door de R.K. Oratorium-
Vereeniging. 8.15 uur.
Theosofische Loge, Nassauplein 8: Openbare
voordracht.
Frans Hals Theater: „De Parijsche Ondeugd"
2.30, 7 en 9.15 uur.
Rembrandt Theater: „De avonturen van
Robin Hood", 2.30, 7 en 9.15 uur.
Luxor Sound Theater: „Mannequin" 2.30, 7
en 9.15 uur.
Palace Familie Cinema: „Parnell" en „Een
vrouw met fantasie", 2 en 8.15 uur.
Spaarne Theater: „Het lied van de Prairie"
en „Zijn laatste voorpost".
Moviac Uurfilm Theater: Doorloopende
voorstellingen, 2.3011 uur nam.
Teyler Museum, Spaarne 16, Geopend op
werkdagen van 113 uur, behalve 's Maan
dags. Toegang vrij.
ZATERDAG 5 NOVEMBER
Stadsschouwburg: N.V. Centraal tooneel
Dir. Cees Laseur: „Golden Boy" van Clifford
Odets.
Volksuniversiteit: Nel Ooshout declameert
„Thomas More".
Bioscoopvoorstellingen 's middags en des
avonds.
Palestina Diorama's. Schotersingel 117a.
Geopend eiken werkdag (behalve Vrijdags),
yan 3—5 en 7—9 uur.
BIJ UWEN WINKELIER OF IN ONZE VERKOOPFILIALEN EN DEPOTS
(Adv. Ingez. Med.)
Hel spoorwegverkeer in Haarlem.
Moderne selninrichting.
In het maandblad van de Nederlanasche
Spoorwegen vinden wij de volgende mededeelin-
gen over een nieuw seinhuis op het Haarlem-
sche emplacement.
Het moderne seinhuis te Haarlem nabij het
Kenaupark.
Electrische trein 1018 rolt over de eerste wis
sels van het station Haarlem en verscheidene
reizigers staan reeds op, om hun bezittingen bij
elkaar te pakken, om zoo dadelijk gauw den
trein te kunnen verlaten. Weldra dondert deze
dan ook onder de groote kap het station binnen
en komt op de'juiste plaats tot stilstand. De
portieren klappen open en er begint een soort
loopende band van in- en uitstappende reizigers.
Op het laatste nippertje komen nog een paai- fo
rensen aanhollen en dan, na het sein van den
perronopzichter, vervolgt trein 1018 weer zijn
weg naar Amsterdam.
Op het perron wordt het weer even rustig,
doch weldra komen er weer meer en meer rei
zigers voor den volgenden trein.
Gelukkig deelen al die duizenden mensehen
niet meer de geweldige angsten, die onze voor
ouders doorstonden, als ze van den „Stoomwa
gen" gebruik maakten. Tegenwoordig lezen de
menschen hun krant en rooken sigaar of sigaret
(wat vroeger verboden was) en denken er niet
over, of ze wel goed aan zullen komen.
Dat spreekt vanzelf.
De reizigers van trein 1018 zullen ook nau
welijks het witte gebouwtje bemerkt hebben,
waar ze zoo juist langs reden, en waar toch voor
deze vanzelfsprekendheid zorg wordt gedragen.
Vooral deze post te Haarlem verdient de belang
stelling, daar zich hier een der twee nieuwste
beveiligings-inrichtingen van Nederland bevindt.
Hier vinden we niet meer de lange rij handels,
waarmee soms seinen op geweldige afstanden
bediend moesten-wooden? doch een uiterst mo
derne seintafel met zeven rijen knoppen
Niet meer de groote krachtsinspanning, om
een paar wissels te trekken, doch het luttele
omdraaien van een knop en electrisch wordt al
les zuiver uitgevoerd.
I npKrti «WMH
I 5 - -
i
Seintafel in het nieuwe seinhuis.
Het is meer hersenarbeid dan handenarbeid
voor den dienstdoenden seinhuiswachter. Toch
zijn fouten practisch uitgesloten, daar een ver
keerde bediening zichzelf verraadt door het wei
geren van een anderen correspondeerenden
knop.
Het is een prachtige verbetering en vernieu
wing.
Wolkeu en neerslag.
Beste bestrijdingsmiddelen tegen
luchtaanvallen.
De heer A. Veraart heeft Donderdagmiddag
weer de omgeving van Haarlem gekozen voor
zijn proefnemingen om wolken en neerslag te
verkrijgen. Van het gemeentebestuur van Bloe
men daal kreeg hij vergunning en van de
brandweer de medewerking, om dit op het wei
land langs den vijver bij Duin en Daal te doen.
De motorbrandspuit werd in werking ge
steld, waardoor het water uit den vijver werd
gepompt. Door middel van vier slangen werd
het water vervolgens over een groote opper
vlakte uitgespoten. „Mijn bedoeling is," zei ons
de heer Veraart, „om wolken en neerslag te
verkrijgen, want die acht ik de beste bestrij
dingsmiddelen tegen aanvallen uit de lucht.
Wanneer er wolken komen wordt immers 'n stad
uit de lucht onzichtbaar en bij regen of neer
slag hebben de naar beneden geworpen gifgas
sen geen uitwerking. Toen in September de
oorlog dreigde heb ik aan de regeering mede
gedeeld. dat ik in het najaar hier en. daar weer
van die proeven zou nemen Weliswaar, en dat
is gelukkig, is de oorlog uitgebleven, maar ik
meen toch, dat we ook in vredestijd paraat
moeten zijn."
Intusschen werden groote hoeveelheden wa
ter omhoog gespoten, n.l. 700 liter per minuut,
dat is 42.000 liter per uur. De bedoeling was om
de proefneming twee uur te laten duren, maar
toen er juist een uur gespoten was, arriveerde
de heer J. Meeuwig. commandant van de
brandweer, die zich tot zijn leedwezen genood
zaakt zag. de proefneming te doen staken, om
dat een der omwonenden aan het gemeentebe
.stuur medegedeeld had, dat het gedreun van
de motorbrandspuit in deze anders zoo stille
omgeving zoo hinderlijk was voor één der huis
gen ooten, die zeer ernstig ziek lag.
De heer Veraart, die nu al bijna tien jaar
met deze proefnemingen bezig is en die in Juli
hierover een boek zal laten verschijnen, moest
er dus wel in berusten, dat deze proefneming
ontijdig gestaakt werd. Hij hoopt haar over
een paar weken op een ander punt in Bloe-
mendaal te mogen hervatten.
Op denzelfden tijd had ook in Heemstede,
nabij het Molentje van Groenendaal, een der
gelijke proefneming plaats onder leiding van
den commandant der brandweer, den heer J
Schelling. De heer Veraart is dan ook vol lof
over de medewerking, die hij voortdurend van
de gemeentebesturen en van de brandweren
mag ondervinden.
„GRUNO".
De Vereeniging van Oud Groningers te Haar
lem en Omstreken „Gruno", zal op Donder
dag 10 Nov. een Groninger tooneelavond geven
in den Stadsschouwburg.
In verband met de herdenking van het 25-
jarig bestaan der vereeniging zal ook deze
avond een bijzonder feestelijk karakter dragen.
Opgevoerd wordt het geestige tooneelstuk
,de Krubbebieter", schrijver E. J. de Vries,
een blied familiespul in drei be drie ven.
Het stuk wordt gespeeld in het Groningsch.
Voor de Oud Groningers in Haarlem en Om
geving een mooie gelegenhed om nog eens te
genieten van de zoo rake en pittige uitdruk
kingen in hun moedertaal.
Abusievelijk werd eerder in ons blad ver
meld, dat de Vrijbuiter opgevoerd zal worden,
dit is dus niet juist.
Wintersport»vond van de N. R. V.
Voordracht van Walther Ochsner en
filmvertooning.
De wintersportavond, die gisteravond in „De
Leeuwerik" voor de leden der afdeeling Haar
lem der N.R.V. gegeven werd. heeft niet over
gebrek aan belangstelling te klagen gehad.
Ei- was in de zaal geen plaatsje onbezet, toen
de voorzitter ,de heer J. G. Kraan, tegen half
negen den aanwezigen welkom heette. De
heer Kraan richtte zich in het bijzonder tot
den Zwitserschen skileeraar den heer Walther
Ochsner, die het een en ander over de win
tersport zou vertellen, en het lid der Winter
sportcommissie denheer Vlaming.
Laatstgenoemde nam na den voorzitter het
woord om in een korte voordracht uiteen te
zetten, wat de N.R.V. haar leden op het ge
bied der wintersport biedt. Na een 18-jarige
ontwikkeling zijn de N.R.V. wintersportreizen
thans tot een hoog niveau gestegen. In tal
van plaatsen in ons land worden „droge cur
sussen" gegeven, die den adspirant ski-er tot
grooten steun zijn. In Haarlem telt de ver
eeniging twee bloeiende cursussen. Er wordt
bij de wintersportreizen onderscheid gemaakt
tusschen ski-cursussen en ski-reizen. De eerste
beoogen de zuivere beoefening der ski-sport,
bij de laatste worden de dagelijksche lessen
en oefeningen door uitstapjes of „rustige
middagen" afgewisseld. De ski-reizen geven
de wintersport dus in een min of meer lossen
vorm. Het succes der NR.V. wintersportreizen
is zeer groot. Verleden jaar zijn vrijwel alle
reizen doorgegaan en ook dit jaar er zijn
er ruim honderd uitgeschreven! verwacht
men weer een zeer groot aantal deelnemers.
Voor de jeugd organiseert de N.R.V. speciale
jeugdreizen onder deskundige leiding, welke
zich eveneens in zeer groote deelneming mo
gen verheugen.
Daarna sprak Walther Ochsner, die begon
met een lofzang op Holland en de Hollanders.
Q{ costuuros
enorm 9' deskon-
le door d hulp,aotdl9e'
Je door <»e bedI«»lB9'
di9' „„EV'MBORG
Bi' is pretM ko°te"_
Waarborg-kleeding alléén bij
r Adv Ingez. Med.)
FILMNIE U WS
„Hebben dieren verstand?"
Filmcauserie door De Josselin de Jong.
Een interessante populair-wetenschappelijke
dierenfilm zal Zondagmorgen a.s. in het Rem
brandt-Theater vertoond worden.
De film toont ons o.a. met hoeveel recht men
wèl en niet bij dieren van intelligentie mag spre
ken. De rolprent wordt voorafgegaan door een
leerzame inleiding door den bekenden auteur
De Josselin de Jong. Duidelijk accentueert spr.
bijv. hoe de natuur meer „verstandelijke" be
gaafdheid aan de verschillende ordes en soorten
uitdeelt naarmate de strijd om het bestaan van
die soorten moeilijker is. Zoo zullen, om een
simpel voorbeeld te noemen, de roofzoogdieren,
die de schuwe prooi moeten opsporen, besluipen,
verschalken tenslotte overmeesteren en vaak nog
verdedigen tegen concurrenten over „scherpere"
hersens beschikken dan gras-grazers, die op-
grazen wat hen voor de voeten groeit, e.d.
Een merkwaardig kijkje in de bijenmaatschap
pij en haar taal, althans communicatiemiddel,
geeft het filmpje, waaruit wij als toeschouwers
leeren hoe de haalbij, die ergens wat eetbaars
vond. dit aan de gemeenschap bekend maakt
door bij haar terugkeer in de „stad" een (vreug
devol) rondedansje uit te voeren waaruit dan
de korfgenooten begrijpen, dat zij op haar jacht
succes had en haar collega's uitnoodigt haar te
volgen. Verder zien we proeven met beren, vis-
schen, apen, wier zg. vrije herinnering wordt
getest: gevolgd door een schitterend opgenomen
ondenvater-eenactertje, dat ons het leven van
de Waterspin openbaart.
De Waterspin of Argyroneta Aquatica vereen
voudigt haar luchtprobleem door onder water
duikerklokken aan te brengen, welke „diepzee-
onderzoekcellen" tevens dienst doen als eetka
mer, bruiloftsvertrek, kinderwieg-huiskamer.
Aardige kijkjes van het diergaardmilieu beslui
ten deze nimlezing, die op de hem zoo geheel
eigen wijze door den heer De Josselin de Jong
wordt voorgedragen.
VERKRIJGBAAR bij
G. DE VLEESHOUWER Co.
„De Kleine Kapel"
GIERSTRAAT 4—6.
(Adv. ingeZ, Med.)
A CONTANT PRIJZEN
en toch vanaf 1.per week. Dat vindt U
alléén bij
DE KLEEDING VERKOOP CENTRALE
SCHAGCHELSTKAAT 19 C.
naast Stager's Verfhandel. - TELEF. 17273
(Adv. Ingez. Med.)
Echter is er in het Hollandsche landschap,
hoe imposant en kleurrijk dit ook is, een
factor, die hij sterk gemist heeft: het berg
land! Van de bergen gaat een ongekende aan
trekkingskracht uit en dit is de voornaamste
oorzaak van den grooten jaarlijkschen „trek"
der Hollanders naar Zwitserland. Vooral in
den winter, als het in een groot deel van
Europa kil en guur is, vormt Zwitserland een
ideaal oord om te vertoeven. De „bergwin-
ter" is een uitermate gezond jaargetijde en
net is dan ook geen wonder, dat in de „Kur"
oorden tallooze zieken genezing vinden. De
bergwinterf is ook het jaargetijde voor de
ski's en de schaats. Zwitserland heeft ver
scheidene centra voor de wintersport. Zij
hebben alle dit gemeen, dat de sfeer er bij
zonder intiem en vriendschappelijk is en dat
men er uitstekend les krijgt. Het systeem der
Zwitsersche Skischool is zeer eenvoudig. Ieder
een kan leeren skiloopen volgens dit systeem,
constateerde de heer Ochsner. en op eiken
leeftijd kan men er mede beginnen.
Hij heeft leerlingen gehad die op 60-jarigen
leeftijd hün eerste schreden met de ski's
deden en voortreffelijke beoefenaars dezer
sport zijn geworden.
De heer Ochsner bewees behalve een on
derhoudend spreker ook een niet onverdien
stelijk zanger en jodelaar te zijn. Zichzelf op
de harmonicia begeleidend gaf hij een paar
aardige Zwitsersche liedjes ten beste, welke
bij het publiek zeer in den smaak vielen.
Na deze beide inleidingen volgde de ver
tooning van de film „De techniek van het ski
loopen". Deze fraaie rolprent geeft een zeer
duidelijk beeld van de verschillende figuren,
die zich bij den skiloop voordoen. Zoo kreeg
men het stijgen, afdalen, remmen, enz in
details te zien. Als „acteurs" fungeeren eenige
bekende Zwitsersche skileeraren, o.w. Her
mann Steuri, die twee jaar geleden voor de
N.R.V. te Haarlem als spreker opgetreden is.
De film werd, waar noodig, door de heeren
Vlaming en Ochsner van explicatie voorzien.
De zeer leerrijke en interessante avond werd
.besloten meteen filmpje, dat het beroemde
wintersportoord Engelberg in beeld brengt.
ONGELUK OP DEN RIJKSSTRAATWEG.
Woensdagavond te ongeveer 7 uur is een
wielrijder op den Rijksstraatweg door een
auto overreden, welk ongeluk nog betrekke
lijk goed afliep.
De Hillegommer L. reed op het Rijwielpad,
gelegen naast den Rijksstraatweg. Bij den
Kennemerbeekweg gekomen stak hij plotse
ling den weg over, zonder eenig teeken te
geven. Uit de richting Haarlem naderde een
luxe auto, bestuurd door K. De fietser werd
door de auto gegrepen en over den weg ge
sleurd. Hij bleef bewusteloos liggen. Hij werd,
na een voorloopig onderzoek ter plaatse, door
den inmiddels verschenen geneesheer Dr. Tref
fers, waarnemer van Dr. van Aalst, naar diens
woning vervoerd voor een verder onderzoek.
Gebleken is, dat hij verschillende inwendige
kneuzingen had opgeloopen, doch hij kon op
eigen gelegenheid naar zijn huis gaan.
De Gemeente-politie van Bennebroek, die
spoedig ter plaatse was, heeft een onderzoek
ingesteld naar de schuldvraag, en maakte
proces-verbaal op tegen den wielrijder.
Van trouwen en scheiden.
Invloed van de crisis?
De algemeene gedachte is, dat er tengevolge
van de crisis op economisch gebied veel minder
huwelijken gesloten worden. De statistieken too-
nen evenwel aan, dat het onvoorzichtig is op
indrukken af te gaan.
Wij hebben een vergelijking gemaakt voor het
aantal huwelijken en echtscheidingen te Haar
lem gesloten sinds 31 December 1927. Om het
percentage te berekenen was het natuurlijk
noodig rekening te houden met de toeneming der
bevolking.
Dit staatje ziet er als volgt uit:
In het percentage der huwelijken zit dus wel
eenige deining. Voor de jaren 19291931 was
het vrij hoog. terwijl het de drie laatste jaren
iets naar beneden geloopen is. Daaruit zou kun
nen worden geconcludeerd, dat de crisis eenigen
invloed op de trouwlustigheid der Haarlemmers
heeft gehad. Maar die conclusie wordt verzwakt
door het feit, dat ook 1928 een faag percentage
gaf.
Bovendien moet men rekening houden met de
omstandigheid, dat door het dalen van het ge
boortecijfer, dat ook al in het begin dezer eeuw
geconstateerd werd. het percentage der huwbare
mannen en vrouwen in dezen tijd naar beneden
gaat. Die vermindering heeft met de tegenwoor
dige crisis dus niets uitstaande.
Aantal Huwe- Echtschei-
inwoners lijken dingen
1928 113305 834 0.736
1929 115493 891 0.771
1930 117169 925 0.796 72
1931 119846 970 0.809 71
1932 122390 898 0.735 64
1933 124855 930 0.746 82
1934 126740 1007 0.789 72
1935 129128 939 0.727 86
1936 131257 956 0.729 69
1937 133305 995 0.746 82
9 m. 1938 135356 777 50
Met het beoordeelen van het cijfer over de 3
kwartalen van 1938 moet men voorzichtig zijn.
Oogenschijnlijk zou men zeggen 1938 wordt een
jaar rijk aan huwelijken. Maar men kan niet
aannemen dat er in verhouding in het vierde
kwartaal van 1938 evenveel huwelijken gesloten
worden dan in de verstreken 3 kwartalen, want
de statistiek toont aan dat er in de wintermaan
den weinig paartjes den weg naar het Stadhuis
zoeken. In dezelfde 9 maanden van 1937 werden
784 huwelijken gesloten, zoodat het er naar uit
ziet dat over 1938 niet hetzelfde percentage ge
haald wordt als in 1937.
Mei, Juni en Juli zijn de meest gekozen maan
den voor huwelijken. Van de 995 huwelijken in
1937 gesloten kwamen er alleen in die drie zo
mermaanden 341 tot stand, tegen slechts 159 in
de drie eerste maanden van het jaar!
De Statistische Gegevens der gemeente Haar
lem geven slechts van 1930 af de cijfers over de
ingeschreven echtscheidingen. In die 8 3/4 jaar
zijn dus 648 echtscheidingen ingeschreven.
