H. CANDERSEN
'Duirnelijntje
DINSDAG 8 NOVEMBER
1938
HAARDE M'S DAGBEAD
4
Prof. Van Cauwelaert sprak voor
„Geloof en Wetenschap".
„De strijd om de persoonlijkheid.
Op de vierde bijeenkomst van de Vereeni-
ging „Geloof en Wetenschap", welke gister
avond in den Stadsschouwburg plaats had, is
als spreker opgetreden de Belgische minister
van staat prof. dr. Frans van Cauwelaert,
die een voordracht hield over het onderwerp
„De strijd om de persoonlijkheid".
De bijeenkomst werd geopend door den
voorzitter der vereeniging, mr. F. Vorstman,
die zeide aan het begin van dezen avond een
ernstig woord te willen spreken. Mr. Vorst
man herinnerde eraan, dat na den oorlog in
verscheidene landen geloofsvervolgingen heb
ben gewoed. Na Rusland en Mexico is het
thans Duitschland, waar de geloovigen aan
onderdrukking bloot staan. Spreker zeide,
dat de Katholieken hiertegenover niet mogen
zwijgen. Daarom had het bestuur een resolu
tie opgesteld, waarin ten sterkste tegen de
vervolgingen in Duitschland wordt geprotes
teerd. Door een algemeen applaus betuigde
de vergadering haar instemming met deze
resolutie. Het verband tusschen de toestan
den in Duitschland en het onderwerp van
den avond is duidelijk, aldus de voorzitter.
Immers staat het feit der geloofsvervolging
in nauw contact met de vernietiging der per
soonlijkheid.
Mr. Vorstman gaf daarop het woord aan
prof. van Cauwelaert, nadat hij den staatsman
eerst een hartelijk welkom toegeroepen had.
In deze dagen wordt het kostbaarste goed
der Katholieken en der menschheid, de per
soonlijkheid bedreigd, aldus prof. van Cauwe
laert. Materieele, maar vooral geestelijke noo-
den hebben geleid tot een crisis, waarvan wij
den omvang nog niet kunnen bepalen. Uit de
wanorde der crisis zijn twee stroomingen
voortgekomen: het communisme en de totali
taire staatsopvatting met het „racisme".
Beide beteekenen een aanranding van de
persoonlijkheid. Niet ontkend kan worden,
dat bepaalde idealen aan beide stelsels ten
grondslag liggen. Ook kan men in zekeren
zin waardeering hebben voor de scheppende
kracht van het totalitarisme en zijn pogingen
het maatschappelijk welzijn te verhoogen,
maar het blijkt- te ontaarden in een stelsel
van eigengereide machtsuitoefening. Het
communisme toont zich in de practijk de be
weging der vernietiging en der goddeloosheid.
Paus Pius XI heeft in twee encyclieken, resp.
„Mit brennender Sorge" en „Divini Redemp-
toris" ernstig tegen beide stroomingen ge
waarschuwd. De leer van het Marxistische
materialisme vindt men zuiver toegepast in
de Sovjet Unie. In dat land heeft men den
godsdienst afgezworen. Velen, die idealistisch
gestemd naar Rusland togen, zijn gedes
illusioneerd teruggekeerd. Spreker noemde
o.a. den Franschen schrijver André Gide,
die over de Sovjet Unie rapporteerde, dat de
persoonlijkheid er aan de vernietiging is prijs
gegeven. De waarheid en het recht zijn door
het communisme uitgebannen factoren, aldus
prof. van Cauwelaert.
Ten opzichte van het fascisme zeide spre
ker, dat dit niet uitsluitend als een Ita-
liaansch verschijnsel te beschouwen is. Een
geleerde als prof. Rocco verklaart o.a. duide
lijk, dat het fascisme een levensopvatting is,
waardoor deze leer dus een internationaal
karakter krijgt. De beginelen van het fascis
me zijn o.a. vastgelegd in de „Doctrina" van
Mussolini, waarin de Duce verklaart, dat de
staat de schepper van het recht is. De staat is
de hoogste autoriteit in de fascistische ge
meenschap. Deze legt zelfs beslag op de op
voeding van het kind, dat niet langer naar de
inzichten der ouders gevormd mag worden,
maar naar de beginselen der staatsidee. Het
nationaal socialisme gaat nog een stapje ver
der. Met zijn rassenleer staat deze beweging
nog dichter bij de materie dan het fascisme.
Haar theorie van „bloed en bodem" en haar
devies „strijd is de vader van alle dingen"
hebben het Duitsche volk op gevaarlijk ter
rein gebracht. Spreker betreurde het, dat be
halve de politieke propagandisten ook de
Duitsche wetenschappelijke wereld hieraan
meedoet, waardoor zij, precies als in Rus
land, tot „lijfeigene van den staat" geworden
is.
Dit alles is volkomen strijdig met het Katho
licisme. Vandaar dan ook, dat de Katholieken
in Duitschland hun stem verheven hebben.
Thans staan de geloovigen er aan ernstige
vervolgingen bloot en worden de kerk en haar
dienaren belasterd.
Prof. Van Cauwelaerts laakte scherp de wijze
waarop z.i. het nationaal socialisme zich van
het Christendom bedient. De Paus noemde
dit „schijnchristendom". Het nationaal socia
lisme gaat zich volgens prof. Van Cauwelaert
te buiten aan een verwereldlijking van God
en een vergoddelijking van de wereld.
Tegenover de opvatting van het totalita
risme stelde prof. Van Cauwelaert de op
vatting, dat de mensch een individu is met
rede en vrijen wil begiftigd. Een onafhanke
lijk wezen, dat behalve aan God, aan niemand
verantwoording schuldig is en dat zijn per
soonlijkheid wenscht te ontwikkelen.
Spreker constateerde, dat nu in vele landen
het begrip persoonlijkheid bedreigd wordt, de
Paus en de Katholieke kerk, zooals tot nog
toe altijd onder dergelijke omstandigheden
is geschied, als beschermers der menschen -
rechten optreden. Spreker hoopte, dat die
actie groot zou zijn en weerklank zou mogen
vinden.
Hij pleitte voor een nieuw sterk Katholiek ge
slacht, een „humanisme heroïque", gelijk
de Fransche wijsgeer Jacques Maritain die
zag: een krachtige jeugd, zoowel bij de arbei
ders als in de leringen der intellectueelen, en
allen doordrongen van een diep persoonlijk
heidsbesef. Dat zal het einde zijn van den
„toover van totalitarisme".
In een kort slotwoord dankte mr. Vorst
man prof. van Cauwelaert voor zijn belang
wekkende voordracht.
GELOOF EN WETENSCHAP.
Zondagmiddag 13 November wordt voor de
kinderen van de leden van Geloof en Weten
schap van 7—16 jaar een kinder-matinee in
den Stadsschouwburg gegeven. Het gezel
schap Minnie Heijermans te Amsterdam zal
een opvoering geven van: „Pinokkio de Har
lekijn" van Emilio Salgari met muziek van Dr.
Frad. Man.
ALGEMEEN NEDERLAND SCH VERBOND.
Maandagavond 1'4 November houdt Jan P.
Strijbos voor de afd. Haarlem van het Alg.
Ned. Verbond een voordracht met lichtbeel
den en film over: Onze natuurmonumenten.
De voordracht wordt gehouden in Rest.
Brinkmann, Groote Markt,
Ned. Bond tot het redden van
drenkelingen.
In één maand 21 auto's te water.
In het tijdvak van 28 September tot 28 Oc
tober 1938 verdronken in ons land: 5 jongens
beneden 16 jaar, 5 meisjes idem, 28 mannen
en 4 vrouwen, tezamen 42 slachtoffers; boven
dien verdronken 5 menschen, die den dood
vonden bij auto's die te water reden, in totaal
47 dooden.
Het groote aantal verdronkenen is ten
deele te wijten aan de hevige Octoberstormen
en aan den vaak heerschenden mist.
In hetzelfde tijdvak werden uit het water
gered of wisten zich te redden: 12 jongens,
beneden 16 jaar, 2 meisjes idem, 48 mannen en
7 vrouwen, tezamen 69 gered; bovendien wer
den gered of wisten zich te redden 41 men
schen, uit auto's die in het water terecht
kwamen. In totaal 110 menschenlevens werden
ontrukt aan den natten dood.
Van het getal geredden werden zwemmend
gered: 7 jongens en 1 meisje; 1 jongen, 28
mannen en 3 vrouwen wisten zich zwemmende
in veiligheid te stellen.
Het groote nut, van de zwemkunst goed
machtig te zijn, is in de vier pas afgeloopen
weken wel heel duidelijk gedemonstreerd,
Voors werden met handreiking 9 menschen
veilig op den wal gebracht; 16 met boothulp,
3 met reddingsboeien en 1 met behulp van
een vaarboom.
In deze periode reden niet minder dan 21
auto's te water; een buitengewoon groot
aantal.
MAILVERZENDING TOT EN MET
13 NOVEMBER 1938.
Nederlandsch Indië, via Rotterdam m.s.
Kota Nopan 11 Nov. gewone stukken 2.15;
mail via Marseille m.s. Indrapoera 10 Nov. gew.
st. 10.luchtpost AmsterdamBandoeng
10. 12 Nov. gew. st. 2.15.
Suriname, mail via Bordeaux 9 Nov. gew.
st. 2.15; mail via AmsterdamTrinidad 11
Nov. gew .st. 3.25; luchtpost DuitschlandZ
Amerika 9 Nov. gew. st. 10.40; Luchtpost Frank
rijkZ. Amerika 12 Nov. gew. st. 10.40.
Aruba, Curasao, Bonaire, zeepost via Am
sterdam 11 Nov. gew. st. 3.25; mail via Cher
bourg 11 Nov. gew. st. 10.10.
Luchtpost als Suriname.
Vereenigde Staten van Amerika, via Cher
bourg 11 Nov. gew. st. 19.10.
Canada, Mexico en Noord Chili, via Cher
bourg 11 Nov. gew. st. 16.40.
Argentinië, Brazilië, Uruguay en Zuid
Chili, via Napels 10 Nov. gew. st. 10.via
Lissabon 12 Nov. gew. st. 16.40.
Luchtpost als Suriname.
China, Japan, Hongkong, via Siberië 11
Nov. gew. st. 8.30.
China en Hongkong, luchtpost: Amsterdam
BangkokHongkong 10, 12 Nov. gew. st.
2.15.
Irak (Mesopotamië)via IstanbulDamas
cus 10 Nov. gew. st. 22.30.
Luchtpost als Ned. Indië.
Palestina, via MarseillePort Said 10 Nov.
gew. st. 10.—; via Istanbul—Aleppo 10, 12
Nov. gew. st. 22.30.
Luchtpost als Ned. Indië.
Britsch Indië, Birma, via Marseille 10 Nov.
gew. st. 10.
Luchtpost als Ned. Indië.
C o n t i n e n t a 1-Sehrijfmachines
Standaard, Silenta, Portable,
Rebuilt en goede gebruikte
SCHRIJFMACHINES.
P. HARTOG, Telef. 12681, Schoterweg 122
(Adv. Ingez. Med.)
Ceylon, via Marseille 10 Nov. gew. st.
10.via Napels 11 Nov. gew. st. 10.
Luchtpost als Ned. Indië.
Siam, Penang, Malaya en Singapore, via
Marseille 10 Nov. gew. st. 10.
Luchtpost als Ned. Indië.
Egypte, via Marseille 10 Nov. gew. st. 10.—;
via Piraeus 11 Nov. gew. st. 22.30; via Istan
bulAleppo 12 Nov. gew. st. 22.30.
Luchtpost als Ned. Indië.
Zuid Afrikaansche Unie, via Southampton
10 Nov. gew. st. 16.40; luchtpost Engeland
Zuid Afrika 11 Nov. gew. st. 7.
Oost Afrika, via Marseille/Aden 10 Nov.
gew. st. 10.
Luchtpost als Zuid Afrika.
Australië, via Napels 11 Nov. gew. st. 10.—;
luchtpost AmsterdamBandoengSydney
10 Nov. gew. st. 2.15.
Nieuw Zeeland, via Glasgow/Vancouver 11
Nov. gew. st. 2.15.
Luchtpost als Australië.
BRIDGE-DRIVE.
De bridgeclub „HaarlemN. B. B." meld
wederom een drive, waaraan 28 paren deel
namen Er werd in twee groepen gespeeld In
groep I werden de eerste prijzen behaald door
den heer en mevr. Spruijt en het paar Noord
hofBlijstra; de tweede prijs in de Oost-
Westlijn viel ten deel aan de dames Bouman
Veniet. De tweede prijs in de Noord-Zuidlijn
moest worden gedeeld door den heer en mevr.
Koster en de heeren LamourVan Maasdam.
In groep II waren de eerste prijswinnaars
mevr. Hooijer met den heer Engelgeer en de
heer en mevr. Maars en de tweede prijswin
naars de heer en mevr. Burger en mevr. Breed
met den heer Uni.
GESTAGE RECLAME
BRENGT VERKOOPEN
„Het gezond verstand zegt U, dat
het niet zoo zeer belangrijk is, hoe
U Uw reclame-boodschap inkleedt,
maar hoe vaak U haar plaatst."
Aldus een reclame-specialist, spre
kend voor een winkeliersvergade-
ring. Inderdaad, juiste tekst en
vorm van Uw advertentie kunnen
Uw resultaten met tientallen pro
centen verhoogen. De regelmaat
waarmee U in couranten adverteert
zal echter altijd de voornaamste
factor blijven.
H.D.* V ertellim
Zóó plaatst men korte
verhalen.
door COR BANDT Szn.
FREDERICK PINNELECKER had een
brief ontvangen. Een brief zónder bij'
lage! En er stond in dat de redactie
het verhaal „Hoe laat is het eigen
lijk?" ter plaatsing in haar blad had behou
den. Het was een succes voor Frederick. Een
grandioos succes, waarvan hij zoo vlug moge
lijk mededeeling moest doen aan al die spot
tend glimlachende en glimlachend spottende
vrienden van hem. Zij hadden het absurd ge
vonden dat hij nóg hoopte op plaatsing van
een kort verhaal. Trouwens, ieder had het
reeds lang opgegeven en het was zelfs Fre
derick Pinnelecker vaak bang te moede ge
worden als wéér al zijn korte schetsen gere
tourneerd werden. Tien jaren schreef hij nu
al, tien jaren stuurde hij zijn pennevruchten
naar kranten en bladen, tien jaren sloot hij
postzegels bij „voor eventueele retourneering''
en tien jaren werd dat retourporto trouw ge
bruikt.
Maar de voldoening was nu des te grooter
en des te zoeter vooral. Al die blagen, al die
onbeleefd-grinnikende menschen zou hij zijn
verhaal „in druk" laten lezen. En hij liet het
lezen. In die dagen daalde Frederick's ach
ting voor deze beschaafde menschheid in pell-
looze afgronden. Hij vroeg ze, het lezende pu
bliek, of ze z ij n verhaal gelezen hadden.
Sommigen zeiden „Ja", anderen „Neen", zijn
beste vrienden lazen die dingen nooit en de
best opgevoeden meenden wel iets van zoo'n
kort verhaal te hebben gelezen, „maar of dat
nou van hem was, ja, daar hadden ze niet op
gelet". Hij toonde zijn „Hoe laat is het eigen
lijk?" en de menschen zochten uitvluchten
om het maar niet te hoeven lezen. En als ze
het lazen, zeiden ze „hm, ja, wel aardig", of
„ja, gaat welen hoeveel krijg je daar
nou voor?"
„Het egoïsme in den mensch is toch nog al
tijd grooter dan zijn gevoel voor artisticiteit
en kunst" oordeelde Pinnelecker philosofisch,
En hij schreef verder. Janssen was de man,
die zijn gaven erkende, P. J. J. Janssen met
twee éssen, Redacteur van de rubriek „Ons
kort verhaal".
En de Weled. Heer P. J. J. Janssen met twee
éssen werd overstroomd met nieuwe verhalen,
nieuwe ideeën, nieuwe pointes. Pinnelecker's
korte-verhalen-ader vloeidede arme re
dacteur kreeg spijt als nooit tevoren door die
acceptatie. Zelfs na drie zendingen, zelfs na
drie dikke enveloppen vol verhalen werd de
erkenning van Pinnelecker's genie niet her
haald. Prompt ploften de enveloppen mét
verhalen met de „tot ons leedwezen" briefjes
in Frederick's brievenbus. Frederick nam een
kloek besluit: hij belde Janssen op.
„Juffrouw, u spreekt met Frederick Pinne
lecker, auteur van shortstories. U kent me
wel. Ik wil den heer redacteur P. J. J. Janssen
graag spreken".
„Van de korte verhalen rubriek?"
„Natuurlijk, juffrouw!"
„O, die is overgeplaatst naar een andere
af deeling, mijnheer
„Overgeplaatst? Waarom? Die bekwame,
Een mooie witte vlinder bleef langen tijd om Duimelijntje heen-
vliegen. Ten slotte kwam hij naast het meisje op het blad zitten.
Het beviel hem daar best, ook al omdat hij Duimelijntje zoo lief
vond. Het meisje was ook blij met haar gezelschap, te meer omdat
zij voor de padden geen angst meer behoefde te hebben. In één
verbazing keek zij maar om zich heen. 't Was overal waar zij
langs dreef ook zoo mooi..
Klein maar slimDit kon ongetwijfeld van Duimelijntje ge
zegd worden. Want terwijl de vlinder op het blad zat bedacht zij
fluks een plannetje. En het was een goed plannetje ook. Wat zij
deed? Het dunne riempje, dat zij om haar jurkje droeg, maakte
zij los, bond het ééne eind aan den vlinder vast en bevestigde het
andere aan het blad. Zoo had zij in een wip een soort trekschuit
Het was alsof de vlinder begreep, wat Duimelijntje wilde. Want
nauwelijks zat het riempje aan het blad vast, of hij vloog op
enja hoor, daar ging Duimelijntje. Van blijdschap ging ze
staan. En met van vreugde stralende oogen keek zij om zich heen.
Wordt, vervolgd).
brengt hulp in gezinnen, waar
door geboorte, onvolwaardig
heid of ziekte van kinderen bij
zondere nooden zijn ontstaan.
Zendt Uw bijdrage op Postgiro
75000 Dln Haag.
33®
(Adv. Ingez. Med.)
die kundige, die knappe mijnheer Janssen
overgeplaatst? Maar juffrouw, dat is een
schandaal. Dat is toch een onvergeeflijke
fout. Zulk een eminent medewerker over
plaatsen naar een afdeeling, waar hij mis
schien in het geheel niet thuis hoort. Een
man van zulke groote gaven, met zulk een
scherp inzicht en van zoo'n moderne opvat
tingnee juffrouw, het is ongehoord.
Waarom plaatste men hem over?"
„Ik mag het eigenlijk niet vertellen, mijn
heer. Maar u bent klaarblijkelijk een goed
vriend van hem. Hij heeft eenige dagen ge
leden een verhaal geplaatst, dat zoo slecht en
zoo alle grenzen der logica te buiten ging, dat
men het beter oordeelde hem voortaan niet
meer verhalen te laten beoördeelen".
Frederick huiverde in een bang voorgevoel.
„Ehen hoe heette dat wel", vroeg hij,
vergeefs nog trachtend eenige autoriteit in
zijn stem te leggen.
„Oogenblikje!"
„Hallo. De titel van dat verhaal is „Hoe laat
is het eigenlijk?" En het werd 5 Februari ge
plaatst. Van een "Onbekend schrijvertje is het.
Misschien was het wel een vergissing van den
heer Janssen.... Dag. mijnheer".
„Dank u wel", stamelde Frederick ontzet en
beleedigd en vergat de hoorn neer te leggen.
„Zijn verhaalzijn eerst-geplaatste ver
haalzijn pennevruchtSlecht? Zoo
slecht? Alle grenzen van de logica te buiten
gaande?"
Eenige dagen was Frederick ziek, echt ziek.
Zoo ondersteboven van deze mededeeling was
hij, dat hij niet eens schreef. Maar langzaam
begon hij toch te beseffen, dat zelfs Rem
brandt tijdens zijn leven niet naar volle waar
de was geschat, zelfs miskend was geweest en
Frederick schreef weer. Lange verhalen,
korte schetsen, novelles. Hij vulde weer re
dactie-bussen, overlaadde weer redactie-tafels
en kreeg weer retourzendingen.
Toen kwam de tweede groote dag in Fre
derick Pinnelecker's leven. De tweede dikke
brief bracht hem het verheugend bericht, dat
de heer Janssen weer zijn oude plaats had
ingenomen. Hij zou gaarne nieuwe verhalen
van hem ontvangen.
Frederick bewees onweerlegbaar één feit:
hij had ideeën genoegl En een serie verhalen,
genoeg voor drie maanden plaatsing, vond
een gretig onthaal. Er werd geaccepteerd, er
werd geplaatst: Frederick leefde in stille zoete
triomfen. „Eindelijk, eindelijk, eindelijk. Hij
was erkend als schrijver. Met roem zou hij
nog overladen worden. Het publiek had na
tuurlijk om méér verhalen van hem verzocht,
om méér verhalen van Pinnelecker. M ij n-
h e e r Pinnelecker zeiden ze natuurlijk niet,
dat,was tenslotte de prijs van den roem. Je
werd zoo'n beetje gemeengoed, als beroemd
schrijver".
Verhalen, schetsen, novelles, langs-de-
straatjes, artikelen, van alles verscheen in de
krant. Frederick Pinnelecker's naam stond
er dan onder. Zijn succes groeide.
Tot de derde dag kwam. En op dien derden,
zoo vreugdevollen dag voelde Frederick iets
ongekends, een raar gevoel, of eigenlijk was
het niet zuiver een gevoel, boven zijn maag.
„Ongetwijfeld de physieke gewaarwording van
een diep, vredig geluk" meende Frederick.
En het was om een diep vredig geluksge
voel te krijgen! Hij had een uitnoodiglng om
redacteur te worden van de korte verhalen-
rubriek. Grif accepteerde hij het aanbod en
merkte toen pas hóé gewild zijn pennevruch
ten wel waren. Stapels brieven zag hij, stapels
verzoeken om méér „pinneleckers".
„Ja, mijnheer Pinnelecker", sprak de heer
P. J. J. Janssen langzaam, „ik ga hier weg en
u neemt mijn plaats in".
„Ontslagen?" Frederick was verschrikt.
„Ja en nee. Ik zou hier al lang weg geweest
zijn als niet al die verzoeken om méér ver-
halen-van-u ontvangen waren. Nu heb ik een
andere en veiliger positie veroverd. Want
mijnheer Pinnelecker, al die brieven om meer
van uw verhalen zullen niet blijven stroomen.
Om mijn positie hier te behouden, heb ik na
melijk een reclame-bureau in den arm geno
men en die stuurt nu, eiken keer als er een
pennevrucht van u is verschenen, al die ver
zoeken om verdere bijdragen van uw hand.
Dussucces, mijnheer Pinnelecker!"
(Nadruk verboden. Auteurs
recht voorbehouden).
PROGRAMMA VAN DE HAARLEMSCHE
RADIO-CENTRALE
OP WOENSDAG 9 NOVEMBER 1938.
Programma I: Hilversum I.
Programma II: Hilversum II.
Programma ni: 8.00 Keulen. 9.20 Diver
sen. 10.00 Parijs Radio. 10.50 Radio P. T. T.-
Nord of Diversen. 11.20 Parijs Radio. i2.10
Droitwich. 12.20 Ned. Brussel. 2.20 Danmarks
Radio of Diversen. 3.20 London Regional. 4.35
Keulen. 5.20 Fransch Brussel. 6.50 Straats
burg of Diversen. 7.20 Keulen. 9,20 Ned.
Brussel. 11.20 Keulen.
Programma IV: 8.00 Nedè Brussel. 8.20 Di
versen of Gramofoonmuziek. 10.35 London
Regional. 12.35 Droitwich. 1.20 London Re
gional. 3.10 Droitwich. 8.05 London Regional
8.35 Droitwich. 11.00 London Regional. 10.20
Droitwich.
Programma V: 8.00—7.00 Diversen.
7.00—8.00 Eigen gramofoonplatenconcert.
Opera en Operette.
1. De Troubadour, Sol., koor en orkest.
2. Schwarzwaldma.del Odeon Künstler Or-
3. Madame Butterfly, Paul Godwin.
4. The White Horse Inn, L. Th. Orchestra.
8.00—12.00 Diversen.
