4% KIJK DAT IS 'T O MOORE's Haarlem's JDagblad DANSLES MEESTER-CURSUS UN/T EN LETïERE /Het Krijgsplan der Demonen". Kunstmatinee. „Het volk moet tot muzikaal genot opgevoed worden". Conclusie van „De Muziekwereld AEVSERIK. DROOGREKKENin diverse maten kunt U beter in de KLO M PEN CENTR ALE koopen TYPEN STENO BOEKH. CTALEN SN ST. PONT (jstküem c*' per *,acon LUNCHROOM DE BEUK PENING - KROCHT 10 FRANS ENGELS a f 7.50 per 3 mnd. Gevraagd en Aangeboden Piano- en Theorielessen A. PRINS WELKE AUTOBEZITTER adverteert I mmmmM?. SAKHAROFF Renée Jeanne j NORAC jONUXI.n Wii kunnen de KLOMPENCENTRALE aanbevelen voor hooge, veilige GARANTIETRAPPEN en LADDERS en TAFELS voor alle doeleinden WOENSD A G 9 NOVEMBER 1938 H A A R E E M'S D A G BEAD' II HET TOONEEL Vredesraad Haarlem. Ter viering van den 20stcn Wapenstilstands dag heeft de Vredesraad Haarlem gisteravond door de „Vredespelers" in den Stadsschouw burg een voorstelling doen geven van „Het Krijgsplan der Demonen" van H. Poort, over welk stuk indertijd nog al gerucht is geweest, omdat het voor een openbare opvoering te Groningen verboden is geworden. Ook hier had de voorstelling in besloten kring n.l. voor leden van den Vredesraad met introducés plaats. De hoofdgedachte van dit „historisch spel" is, dat men Gode meer moet gehoorzamen dan den menscli. De eerste Christenen hielden zich aan deze leer en. waren bereid hun leven er voor op te offeren. De schrijver toont ons het voorbeeld van Maximilianus, den later heilig verklaarden jongeling, die in 295 na Chris tus weigert in het leger van den keizer te dienen en daarom veroordeeld wordt tot den dood door het zwaard. Satan ziet dit met ontzetting aan, omdat hij vreest door het Christendom 'zijn macht over de menschheid te zullen verliezen. Door folte ringen of verleiding met geld, eer en macht, kan hij de Christenen niet overwinnen. JDaar- om besluit hij het Christendom met het Chris tendom te bestrijden, wat hij niet anders kan doen dan door list en bedrog. Met zijn trawan ten trekt hij het kleed der Christenen aan en verkondigt, dat men zijn vijanden enkel in het teeken des kruises „in hoe signo vinces" kan overwinnen. De proconsul Tertullianus ook hij werd later heilig verklaard weerstaat de ver zoeking. Hij doorziet Satan en verjaagt den valschen profeet. Tegelijk met zijn bekeering tot het Christendom legt hij het zwaard af. Maar bij Constantijn de Groote, die streeft naai* de eenheid van Kerk en Staat, zijn de demonen gelukkiger. Constantijn ziet in het kruis het middel ter overwinning en dan is het ook met den vredeswil der Christenen ge daan: Eenmaal in de macht van Satan en zijn traivanten schrijdt -hij al verder en ver der in het plegen van geweld, tot hij zelfs Fausta, zijn vrouw, en Chrispus, zijn zoon offert. Voor het ware Christendom, zooals de eerste Christenen het beleden, is er op aarde geen plaats meer. Als een vrouw, in lompen gehuld, verschijnt het voor Constantijn in zijn droom, maar hij begrijpt deze verschijning verkeerd: „Gy zendt mij weg als bedelares en hebt mij niet gekend" met deze woorden gaat de vrouw heen zonder door Constantijn te worden verstaan. Pas op zijn sterfbed ziet hij zijn dwaling in en begrijpt hij gezondigd te hebben tegen de ware Christelijke leer. Satan gaat door met de verspreiding van zijn valsche leer en de menschheid dreigt er aan te gronde te gaan. Want na Constantijn volgen andere, heerschers denzelfden weg. Oorlog vojgTbp oorlog- en in 1938 zijn wij vol gens den sphrijver niet verder dan in den tijd van Constfarmjh. Maar er is nog redding mo gelijk, want nog altijd zijn er Christenen, die vervuld zijn van den geest van het Christen dom, zcoals die door de eerste Christenen in het stuk verpersoonlijkt door den ouden Maelius en zijn volgelingen werd beleden. Zij bleven zich zelf in al die eeuwen gelijk en het stuk eindigt met de prediking van Mae lius tot zijn discipelen om Godé te gehoor zamen boven de menschen. zooals hij het deed met dezelfde woorden in de dagen toen de Christenen nog door de Romeinen werden vervolgd. Het is wel heel duidelijk, dat de schrijver van dit historisch spel een zeer persoonlijke visie heeft op Constantijn de Groote. Vondel zou zijn zoontje zeker nooit Constantijntje hebben genoemd, wanneer hij den Romein- schen keizer, wien hij een heldendicht heeft willen wijden, zoo had gezien als de heer Poort. „Het Krijgsplan der Demonen" zou sterker indruk hebben gemaakt, wanneer de schrijver zich meer had weten te concentree- ren en zijn stof over minder dan 26 taferee- len had verwerkt. Het woord van Goethe: „In der Beschrankung zeigt sich der Meister" blijft nog alijd van waarde voor een schrij ver. Er is te weinig „eenheid" in dit stuk, dat nu eens o.a. in de eerste tafereelen en den epiloog een leekenspel is, maar in andere gedeelten zooals in de tooneelen tusschen Constantijn, Fausta en Helena weer zui ver drama wordt. Dit wekt verwarring en maakt de concentratie van gedachten voor het publiek zoo zeer noodig in een leeken spel niet gemakkelijker. De tafereelen van de patriciërs bijvoorbeeld hoewel dikwijls niet ongeestig hadden gerust geschrapt, of althans sterk verkort kunnen worden. Toch mag den heer Poort zeker niet talent worden ontzegd. Vooral in de satirische ge deelten is het werk dikwijls zeer geslaagd. Hierin is de schrijver soms van een vlijm scherp sarcasme. En heel het werk wordt ge dragen door een sterke overtuiging. Alleen zou men de taal voor een zoo machtig on derwerp soms gaarne breeder en lyrischer hebben gewenscht. Ik heb alle eerbied voor de opvoering der „Vredespelers" van dit spel. Dat de vele pau zes het spel telkens onderbraken, was niet hun schuld en over het algemeen had de heer Fre- vel, die het geheel zeer knap geleid heeft, een eenvoudige en goede oplossing gevonden voor de décors. Het spel heeft vooral na de Dauze dik wijls grooten indruk gemaakt. Voor een be langrijk deel was dit te danken aan de over het algemeen zeer goede en duidelijke dictie. Er werd door bijna allen voortreffelijk gearticuleerd gesproken, zoodat geen woord van den tekst verloren ging. zelfs niet van de demonen. En ook in de plastiek hebben wij zeer veel kunnen waardeeren. Zoo was het spel van Satan en zijn trawanten aldoor heel levendig en markant. Deze gedeelten behoorden wel tot het beste van de opvoering. Maar ook het dramatische deel kwam dank zij het zeer goede spel van Constantijn, Fausta en Helena volkomen tot zijn recht. Er was bewogenheid in dit voor leeken zeldzaam dy namische spel. De medewerking van den heer Jan Lemaire Ls van groote waarde geweest. Hij wist relief te geven aan de figuur van Tertulianus en dra matische kracht aan Constantijn. Vooral in het tweede gedeelte werd hij, dank zij zijn sterk spel, de centrale figuur der opvoering.' Ernst en toewijding was er in het spel van allen. Die waren ook bij het publiek, dat in ge spannen aandacht de opvoering volgde en volkomen overtuigd van de diepe beteekenis van dezen avond aan het slot niet applau disseerde. De avond was geopend doof den voorzitter van den Haarlemschen Vredesraad, den heer Buis, die herinnerde aan den wapenstilstand in 1918. toen het „nooit meer oorlog!" de leuze van alle volken was. Thans zeide hij zijn wij daar wel zeer van verwijderd, nu weer de oude spreuk: „Wie den vrede wil. bereide zich ten oorlog" de wereld beheerscht. Met een kort woord leidde de heer Buis het spel „Het krijgsplan der Demonen" in en wekte alle aanwezigen op het werk voor den vrede krachtig te steunen. J. B. SCHUIL. Vereeniging van Huisvrouwen Het was een programma vol afwisseling, dat gisteren voor de matinée, die in de tooneelzaal van het hotel „De Leeuwerik" voor de Vereeni ging van Huisvrouwen werd gegeven, was sa mengesteld. Instrumentale muziek door het orkestje onder leiding van mevrouw Rie van Eden, vocale muziek door het dames-koortje onder mej. Cor Igesz en voordrachten door mevrouw Francien KooteGerrese uit Rot terdam. Het was de eerste maal, dat mevrouw Koote in dit milieu optrad en zij heeft haar pu bliek met haar echt vrouwelijk talent onmid dellijk veroverd. Wat mij altijd weer treft bij mevr. Koote, is haar mooie, donker getim- breerde stem en haar van warmte en innig heid vibreerende voordracht. Zij heeft de zeld zame gave om je met een enkelen zin, met één woord soms, plotseling te ontroeren, zóó dat er een prop in je keel schiet en je iets moet wegslikken. Ik denk hier bijvoorbeeld aan dat zinnetje van maar drie woorden: „Ga jullie scheiden?" in „De Jongen" van Mien Labber- ton. Welk een opgekropt leed brak in dat enkele zinnetje naar buiten. Hoe zuiver wat dit van toon! „Artiest" van Ina Boudier-Bakker wordt een juweeltje, zooals mevrouw Koote het voor draagt. Het is aldoor prachtig van intonatie, het kunstenmakerskind lééft voor ons in zijn trots en zijn verborgen angst. Het is van een een zachten, gevoeligen humor, die ontroert. Mevrouw Koote opende haar programma met het ernstige „Vrouwenvredesgang" van Jo Kalmijn-Spierenburg. „Ik koos dit vers uit voor dezen middag, toen de wereld nog vol oor logsgerucht was," zei mevrouw Koote in haar inleiding. Niemand zal zich zeker over die keuze beklaagd hebben, want deze kreet van een moeden die recht uit het hart kwam. moest dit publiek, dat louter uit vrouwen be stond, wel diep ontroeren, vooral omdat me vrouw Koote het zoo innig en zonder pathos voordroeg. Inplaats van „De Vischjes van Bobsico" droeg mevrouw Koote Poëzie van Albert ter Kuile voor. Eigenlijk vond ik die verandering jammer, want het schetsje van ter Kuile, hoe wel fijn geestig voorgedragen biedt een decla- matrice niet zoo heel veel kansen. Tot slot kregen wij „Pietje op den Peereboom", een der weinige proza-stukjes van Guido Gezelle, aar dig in het smeuige Vlaamsch verteld. Ook het muzikale deel van deze matinée heeft groote voldoening geschonken. Het or kestje, dat blijkbaar kwalitatief zeer versterkt is, hoorde ik nooit beter dan gisteren. Vooral de suite van Purcell werd fijn genuanceerd ge speeld en ook in de begeleiding van het door het vrouwenkoor gezongen Stabat Mater van Pergolese trof ons het geacheveerde spel en de mooie klank der instrumenten van dit or kestje dat thans nog ma^ar voor een heel klein deel uit dilettanten bestaat. Ook het dameskoortje is onder de bezielen de leidhig van Cor Igesz in de laatste maan- „Wanneer men „het volk", en hier mede bedoelen wij het geheele volk in al zijn schakeeringen, wil maken tot vriend van de symphonie-orkesten, dan moet men er naar streven, in alle lagen en kringen van dat volk de be langstelling wakker te maken voor die orkesten en voor de kunst, welke zij brengen. Het „onbekend maakt onbe mind" speelt hier een zeer groote rol. De groote massa van ons volk kent de symphonische muziek nog niet en is dus nog niet in staat, deze muziek als belangrijk element van het leven eener min of meer beschaafde samen leving te waardeeren. Men moet dat volk dus bereiken, tot zich trekken, en dit in zoodanigen vorm dat men het geleidelijk opvoedt tot het genot van deze muziek. Om dat groote doel te bereiken moet men echter beginnen zich rekenschap te geven van dit aller belangrijkste feit, dat „het volk" niet een homogene, op één gelijken trap van ontwikkeling staande, door één mentaliteit beheerschte massa vormt. Want indien men de massa tot zich wil trekken, haar opvoeden en voor haar musiceeren wil, dan moet men dit alles doen op een manier, die aan sluit bij haar eigen geestelijke sfeer. Dit zijn in onderling verband gebrachte citaten, welke eigenlijk de kerncon clusie vormen van een vijftal in het orgaan van den Ned. Toonkunstenaarsbond „De mu ziekwereld". verschenen artikelen over het onderwerp: „Nooaen van de symphonie-or kesten", welke thans in gebundelden vorm zijn verschenen. Over de financiering van de orkesten wordt in genoemde artikelen o.a. gezegd: Zoolang het orkest als een „particuliere liefhebberij" werd beschouwd, brachten par ticulieren de daarvoor noodige geldelijke of fers: maar deze vermogenden gingen zich te rugtrekken. zoodra het orkest een zaak van algemeen belang werd. Wij zeggen hiermede van deze particulieren niets kwaads; hun houding is geheel begrijpe lijk. En zoo zijn in den loop van de jaren onze orkesten alle den weg opgegaan, die hier door het Residentie-Orkest werd aangegeven, den weg van subsidiëering door de overheids lichamen. Vooral het Rijk en de groote Ge meenten, maar daarnaast ook enkele kleinere Gemeenten en sommige Provinciën keeren aan diverse orkesten subsidies uit, die tezamen vrij belangrijke bedragen vormen. De Rijks subsidies bedragen thans: den zeer vooruitgegaan. Het Stabat Mater van Pergolese was uitstekend van uitvoering en het frisch en pittig gezongen „Dorschen" van Dina van Appeldoorn had zoo'n succes dat het publiek naar ik meende te hooren in het zeer warme applaus gaarne een da capo had Als geheel dus een zeer geslaagde kunst-ma- tinée. J. B. SCHUIL. 99* voor het Concertgebouworkest f 46.000 voor het Residentie-Orkest 25.000 voor het Utrechtsch Stedelijk Ork. 20.000 voor de Arnhemsche Orkestver16.000 voor de Groningsche Orkest ver 15.000 voor het Gem, Maastnchtsch Ork. 8.000 voor de Haarlemsche Orkestver. 2.500 Tezamen per jaar 132.500 Men gaat in de artikelen tenslotte na langs welke wegen men tot verbetering kan komen. Wij haalden reeds de kernconclusie aan. Ver der wordt hierover o.a, nog gezegd: De nieuwe massa naar schoonheid begeerigen moet we zeiden het reeds tot het ver staan van die schoonheid opgevoed worden; haar verlangen moet paed agogisch geleid worden. In de eerste plaats denken we dan aan de jeugdconcerten, die sedert een aantal jaren in verschillende plaatsen worden gegeven. Het beginsel van die concerten: de muzikale op voeding te doen aanvangen bij de jeugd, is zonder eenig voorbehoud toe te juichen. Wij zouden ons voorstellen, dat elk orkest- bestuur naast zich krijgt een college, laat men het b.v. commissie van bijstand noemen, waarin de belangrijkste groepen der bevolking uit de plaats waar het orkest gevestigd is en haar naaste omgeving, op waarlijk represen tatieve wijze vertegenwoordigd zijn. Dergelijke commissies zouden ook moeten worden ingesteld in gemeenten waar geen orkest gevestigd is; haar taak zou zijn om in eigen rayon werkzaam te zijn op een soort gelijke wijze als hieronder zal worden aan geduid. Wellicht kan men in zekeren zin voor deze laatste commissies een grondslag vinden in de bestaande afdeelingen van dc vereeni ging tot bevordering der toonkunst. Die commissie moeten geen eere- of praat colleges zijn. maar degelijke werk-commissies Elk der leden van zoo'n .commissie moet het contact bewerkstelligen met de door hem (of haar) vertegenwoordigde groep; en op deze wijze zal men allerlei groepen der maat schappij er toe kunnen bewegen, voor hun eigen menschen een grootere of kleinere reeks muzikale uitvoeringen te organiseeren van opvoedend karakter. JOH. STEENMAN'S ORKEST. Het bestuur van bovengenoemd orkest ver zoekt ons mede te deelen dat, in overeen stemming met een door de familie Steenman geuitten wensch, de naam van het orkest ver anderd is. Het heet thans Haarlem's Strijk orkest. Aan de samenstelling verandert niets en de leiding blijft in handen van Felix de Nobel. Ook de j aarlijksche concerten ten bate van de afdeeling Haarlem der Centrale Vacantie- kolonies zullen onveranderd in Maart plaats vinden. Op het pleintje Reitzstraat 1, Dr. Leydsstraat 10, Telefoon 11784. Levert overal heen franco thuis, tegen vaste lage 'prijzen. Getrouwd: CORNELIS BOLSENBROEK en BEP VAN DEN ENDE, die, ook namens wederzijdsche ouders hartelijk danken voor de betoonde belangstelling. Bloemendaal, 9 Nov. 1938. GEVESTIGD; R. A. MEES Zenuwarts Spreekuren dagelijks behalve Dinsdags: Fondspatiënten 9—10 uur Particulieren 1— 2 uur Bloemendaal, Noorderstations weg 1. Aanv. 14 en 17 Nov. lesg. 10 totaal. Clubles 3.50 p. mnd. Privéles 6.50 p. mnd. Clubles 4.50 p. mnd. Opleid, ex. Mere. e. d. ENGELSCII, DUITSCH, FRANSCH, NEDERL. Clubles 4.50 p. maand. Opleid, ex. Mere. e. d. Prosp. gratis. O. Gracht 71 Tientallen illustraties van Anton Pieck in: „Er voert geen weg buitenom" door Maxence van der Meersch. Waarom? Omdat dit prachtige Cultuurserieboek zulks over waard is. Qua inhoud en qua verzorging een magnifiek ge schenk. VLEKKENWATER voor vuil, vet, smeer en zooveel meer! V«rkr. bij Drogisten DONDERDAG 4 UUR" _Aanbevelend E. STOEKEN FR. HALSSTRAAT 1 - Tel. 14624 NIEUWS CLUBS BEGINNEN 15, 18, 22, 25 en 29 NOVEMBER. Dr. Otto Klipp's Talenschool Kleverparkweg 142, Haarlem TELEFOON 13269 ONDERWIJS in FRANSCH DUITSCH ENGELSCH NEDERLANDSCH BOEKHOUDEN - STENO Opl. voor alle Praktijk examens en „Akte L.O" Vraagt gratis prospectus. DUITS - ENGELS Conv. en Berlitz Meth. in zeer korten tijd correct spi'„ lezen en schr. Privaatles f 4.50 p.m. Twee pers. f3. Mej.N.GROOTENBOER RIVIER VISCHMARKT 11 rd. nette keuken-werkmeisjes, 2de. alleen en dagmeisjes v. g. g. v. Adres te vernemen: Boogaard's Plaatsingbureau Jansstraat 56 Tel. 14170 aan beginnelingen, gevorderden en vakstudeerenden. Dipl. Conservatorium A'dam Tempeliersstr. 20 Tel. 11221 Gevraagd: NETTE MEISJES en STRIJKSTERS Stoomwasscherij MEULMAN, Zandvoort, Dr. Metzgerstr. 6-12. SPOTKOOPJE. Opel 4 cyl. 1932, 2 d., In prima staat v. part. Verbr. 1 op 12. Nw. banden. Tusschen 8 en 10 uur: Kruisweg 72 rd. tevens liefh. van snoekhengelen, wil met steller dezes, pachter van goed snoekwater, voor gez. rek. snoeken? Br. no. 409 bur. v. d. blad de Courant waarin gij met't meeste succes ALGEMEEN VERKOOPLOKAAL Ao. 1909 NIEUWE GRACHT 74 - Makelaar P. HOOGEVEEN Lz. VRIJDAG A.S., 10 UUR: VEILING ten overstaan van Deurwaarder A. v. d. BOSCH. A. MAGNIFIQUE MEUBILAIR, waarbij zeer mooie AMEUBLEMENTEN. KARPETTEN, PIANO, etc. B. (Wegens OPHEFFING bekende zaak te Haarlem) VOLLEDIGE EERSTE KLAS KAPPERS-INVENTARIS, waarbij groote Ladenkast, Scheerstoelen. Toiletten, Toonbank, z. g. a. n. Permanent „Wella", Droogkap, Droogmachine, Kasregister etc. C. Een kleine partij WIJNEN Snijmachine. KIJKDAG morgen (DONDERDAG) van 104 uur. Afhalen van Goederen ten verkoop kan dagelijks geschieden. TELEFOON 13845. In 10 lessen leeren wij U: Foxtrot, Eng. Wals, Tango en Lambeth Walk. Nieuwe cursus 7. Aanvang half November. Inl. bij A. KWEKKEBOOM ZIJLWEG 49 HAARLEM'S MUZIEK-INSTITUUT Directeur: Nico Hoogerwerf. Als nieuwe leerkrachten voor SOLOZANG zijn aan het Insti tuut verbonden RE KOSTER, sopraan, SUZE LUGER alt en LOUIS VAN TULDER tenor. onder leiding van LOUIS VAN TULDER omvattende 24 lessen. Voor VOCALISTEN een unieke gelegenheid zich onder leiding van deze prominente figuren te stellen. Inlichtingen: Wilhel- minastraat 51, tel. 15691. Besch. dame. begin 50, zoekt op goeden stand ONGEM. ETAGE m. keuken en badk. Is ook gen. m. medebew. kl. huis te huren. Br. no. 408 bur. van dit blad Volontaire B. z. a. juffr. als volontaire in zaak van wol, parf. of baby-art. van 4—8 uur n.m. Br. no. 406 bur. van dit blad 't Opklapbedden- paleis Grootste sorteering, alles voorr. Nieuw verbeterd syst. Opklap- bedden 7.90, 2 pers. 10.75, ombouwen 3.90. 40 modellen ombouwen, ook verticaal en af wijkende maten. Ie kl. 15 j. gar Monsterkamers ORIONWEG 8, H.N. (gesloten huis) telef. 23932. Tev. monsterkamers meubelen ANNO 1906 NEDERLANDSCH E GRONDBRIEFBANK N.V. AMSTERDAM Hecrcngr. 495 GRONDBRIEVEN Een goede belegging. Uw adres voor In- en Verkoop van meubelen enz. Kroon's huis m. d. oranje gevel b.d. Gr. Kerk tel. 14911 Riviervischmarkt 5. HEDENAVOND - 8.15 UUR. GALA-DANSAVOND CLOTILDE en ALEXANDER ZATERDAG 12 NOVEMBER - 8.15 uur Tooneelgroep „DE SCHAKEL", o. 1. v. CONSTANT VAN KERCKHOVEN en ANTON RUYS. 40-JARIC TOONEELJUBILEUM TILLY LUS Titelrol TILLY LUS. Prijzen voor beide voorstellingen, alles inbegrepen 2.85 - 2.35 - 1.65 - 1.15 - 0.80. Coupons geldig Plaatsbespr. vanaf Donderdag 10 November van 103 uur. Telefoon 10189. With all the songs you are hearing on the air. OW.D.f. Miiribvtri by MO RADIO fktvm Weggeloopen: een niet te ver trouwen BLAl W-GRIJZE BOUVIER Tegen belooning terug te bez. bij N.Kraustauber. Zandvoortsche- laan 229. Bentveld. TE HUUR: étage bev. 3 kamers. 3 sl.kamers, keuken, balcon, zolder, gel. Ko ninginneweg, vrij uitz. Huur f 28 p. mnd. Bevr. BOEREE, Make laar. Gierstraat 61. in elke gewenschte maat. Op het pleintje Reitzstraat 1, Dr. Leydsstraat 10, Telefoon 11784Levert overal heen franco thuis, tegen vaste lage prijzen.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1938 | | pagina 3