Haarlem's Dagblad
Een Accoorcl.
Zonneschaduw.
Haarlem leent geld
tegen 1\°/o
deti/ildeiwaMit
Voor 400 millioen aan
werk wacht.
Ontzettend ongeluk
in kolenmijn.
Z*
Kerst-inzameling
vaat de siiMe ameu
,Velen kruipen
Fransch—Duitsche
-erklaring onderteekend.
56e Jaargang No. 17014
Uitgave Lourens Coster, (Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N. V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon Directie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Woensdag 7 December 1938
Abonnementen per week f 0.25 p mannd
f 1.10. per 3 maanden f 3.25 franco per
post f3.55. losse numnirn» 6 cent per ex.
Advertentiën - 1-S reuels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclame» f 0.60 per regel
Regclabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag eo aanbod i-4 regel» f 0.60. elka
regel meer f 0.15. Groentje» «ie rubriek.
Gisteren is het vermaarde Fransch-Duit-
sche accoord in den Salon de l'Horloge van
het Fransche ministerie van Buitenlandsche
Zaken aan den Quai d'Orsay door minister
Bonnet en minister Von Ribbentrop ondertee
kend. Er staat in dat de Fransche en Duit-
sehe regeeringen beide overtuigd zijn dat
vreedzame betrekkingen en een goede na>
buurschap de voornaamste voorwaarden voor
de consolidatie van den toestand in Europa
en het behoud van den wereldvrede vormen,
Nu, daar zijn we allemaal van overtuigd. Dat
eerste punt hadden niet alleen alle regee
ringen maar ook alle bewoners van Europa
mee kunnen onderteekenen, zonder hun
waarheidsliefde ook maar in het geringst te
deren. We zijn het er allemaal zoo mee eens,
omdat we het al sinds tientallen jaren besef
fen. En onze vaders en grootvaders wisten
het ook al.
Maar dan volgt, dat de beide regeeringen
vaststellen dat geen enkele kwestie betreffende
eenig grondgebied meer tusschen de beide
landen hangende is en dat zij plechtig de
grenzen van beide landen als definitief er
kennen. Ook zullen zij, onder voorbehoud van
haar bizondere betrekkingen met andere lan
den, met elkaar in verstandhouding blijven
betreffende alle aangelegenheden die beide
landen raken. En zij zullen elkaar wederkee-
rig raadplegen, wanneer de latere ontwikke
ling van die aangelegenheden tot internatio
nale verwikkelingen zou dreigen te leiden.
Dat is alles.
Maar nu heb ik juist een foto bekeken,
waarop men minister von Ribbentrop en zijn
gevolg in twee auto's naar het Hotel Crillon
ziet rijden. Hij was aangekomen aan de Gare
des Invalides, die vlak bij den Quai d'Orsay
ligt. De Quai d'Orsay wordt slechts door een
brug gescheiden van de Place de la Concorde,
waaraan het hötel Crillon ligt, en vlak achter
het hotel Crillon liggen de tuinen van het
Elysée, het paleis van den president der Fran
sche Republiek, aan wien Von Ribbentrop een
bezoek bracht.
Alles dus vlak bij elkaar en heel ruim en
overzichtelijk.
Als ik nu die foto bekijk van de Place de la
Concorde het Plein der Eendrachtkan
het toepasselijker? dan zie ik daarop twee
auto's, omgeven door motorrijders van de po
litie, een rij agenten-te-voet op den voor
grond en groepjes andere agenten in het ver
schiet.
Verder niemand. De drukke, geweldige Place
de 'la Concorde, dat brandpunt van het Parij-
sche verkeer, verlaten door allen behalve de
twee Duitsche ministe'riëele auto's en de Pa-
rijsche politiemacht! Een vreemd, een zeer
ongewoon schouwspel. En ik vraag onwille
keurig: waar was de geestdriftige menigte, in
jubel losbarstend over het eindelijk-bereikte
Fransch-Duitsche accoord? Ik lees de berich
ten na en vind wel formeel-beleefde Duitsche
persuitlatingen, die overigens een uitval naar
de Fransche pers bevatten, en ironisch-beleef-
de Fransche persuitlatingen, maar heelemaal
geen geestdrift.
Waar was de menigte? Men zwijgt erover.
Blijkbaar ontbrak zij geheel. Waar waren de
ovaties, die dan toch eigenlijk hadden moeten
aanzwellen in vervolg op de toejuichingen, die
Daladier op 29 September te München oogstte?
Zij werden niet gehoord. Er zwol niets aan.
Er was sinds München kennelijk heel wat ge
zakt in de stemming.
Wel werden op dezen zelfden middag te Ro
me, verbonden met Berlijn door de veelbespro
ken as, betoogingen tegen Frankrijk gehou
den door honderden studenten. Zij riepen
„Tunis, Tunis!" En te Turijn trokken andere
honderden studenten met hun professoren aan
het hoofd men zou zeggen dat die althans
wijzer moesten wezen en zich wetenschappe
lijker gedragen door de stad en vormden
spreekkoren die brulden: „Wij willen Tunis
en Corsica!" Dat was dus al wat meer. En te
Genua er zit een climax in dit gezellige ver
haaltje bereikten betoogende studenten het
Fransche consulaat, waar zij voortdurend:
„Tunis, Corsica, Nice!" bleven loeien, tot de
politie erin slaagde hen te verdrijven.
Ziet u het voor u? In zoo'n ordelijk land,
met de sterke hand geregeerd?
In tusschen zei minister Bonnet te Parijs:
„Deze verklaring beteekent een belangrijke
stap op den weg naar ontspanning in den
toestand". En meer van dien aard.
En minister Von Ribbentrop zei te Parijs:
„Een belangrijke stap op den weg naar sa
menwerking is gedaan". En meer van dien
aard.
En ik herlees in de verklaring de woorden:
„Beide regeeringen zijn bereid, onder voorbe
houd van haar bizondere betrekkingen met
andere landenen dat voorbehoud lijkt me
niet prettig, die betrekkingen lijken me een
beetje erg bizonder en de mooie redevoeringen
boezemen mij verder geen belang meer in.
Waar is de sfeer van vriendschap? Waar is
de menigte? Waar is de geestdrift?
En de Duitsche pers zegt boos, dat de Fran
sche pers niet moet denken dat de as Rome-
Berlijn door het gesloten accoord ook maar
eenigermate verzwakt wordt
Ik ben graag optimistisch. Maar bij deze ge
legenheid is het teveel gevergd.
R. P.
(In Zuid-Afrïka onderzoekt men,
of er grond is voor de stelling
van enkele geleerden, dat de zon
een degenereer enden invloed heeft
op de blanke bevolking).
Men gaat nu in Zuid-Afrika,
Zorgvuldig de bewering na,
Van enkele geleerden,
Die zeiden dat voor 't blanke ras,
De zon wel zoo nadeelig was,
Dat het degenereerde.
Heeft dus de dank, waarmee de leek,
De eeuwen door de zon bekeek,
Geleid tot zijn verblinding?
En spreken die geleerden daar,
Wanneer zij wijzen op 't gevaar,
Uit eigen ondervinding?
't Is vreemd, ginds blijkt de zonneschijn
De schaduwzij der zon te zijn,
Wanneer dit waar zou wezen;
Gezond zijn streeft de menschheid na,
Ge-zond zijn in Zuid-Afrika
Is, naar het „schijnt" te vreezen.
Maar troost u, want in elk geval,
Ons eigen stukje tranendal,
Is niet in die positie;
Ons al te graag verguisd klimaat,
Houdt ons met zon in mondjesmaat,
In prachtige conditie.
P. GASUS.
Drie leeningen
santen f 3.300.000
In de hedenmiddag te houden vergadering
van den gemeenteraad van Haarlem komt een
voorstel van B. en W. aan de orde om te beslui
ten drie geldleeningen aan te gaan tot een geza
menlijk bedrag van f3.300.000 tegen 2V2 pet.
Het betreft twee onderhandsche leeningen
een van f 800.000, duur 8 jaar en een van
f 245.000, duur 10 jaar.
Voorts een emissie van f2.055.000, duur 10
jaar.
De rente der leeningen zal 2 y2 pet. bedragen
Het betreft hier voor het grootste gedeelte
het opnemen van nieuw geld, slechts een klein
gedeelte is bestemd voor converteering.
Plan voor ecu 5e Gereformeerde
School.
Moet komen ten N. van de Jan Gijzenvaart.
Er bestaan thans te Haarlem 4 scholen voor
lager onderwijs op Gereformeerden grondslag.
Deze zijn gevestigd in de Ambachtsstraat, het
Rozenhagenplein, de Zomervaart en het Leid-
sche Plein. Het aantal leerlingen bedraagt onge
veer 1200. Een normale schoolbevolking wordt
op 250 kinderen gesteld. De school in de Am
bachtsstraat heeft nu evenwel reeds meer dan
400 leerlingen, zoodat zelfs de zolder in ge
bruik genomen moest worden. Daarom achtte
het schoolbestuur het noodzakelijk voorberei
dende stappen te doen om te komen tot stich
ting van een vijfde school. Deze zou dan moeten
komen ten Noorden van de Jan Gijzenvaart,
omdat daar, blijkens de verzamelde handteeke-
ningen van ouders veel kinderen wonen waar
voor dit bijzonder onderwijs verlangd wordt.
De eerste stappen om tot den bouw van deze
nieuwe school te komen zijn reeds gedaan.
Vrouw te Weenen terechtgesteld.
WEENEN, 6 December (Havas/A. N. P.)
Marta Marek, die door het Assizenhof te Wee-
nen ter dood veroordeeld was wegens het ver
moorden van zeven personen, o.w. haar echt
genoot en haar kind van zes maanden, met het
doel in het bezit te komen der verzekerings
som, is vanochtend te Weenen terechtgesteld.
door H. C. ANDERSEN.
Nog slechts enkele tientallen
exemplaren van dit mooie
boek zijn thans in totaal aan
onze kantoren Groote Hout
straat 93 en Soendaplein 37
verkrijgbaar.
Wanneer U zich haast, is daar
nog een exemplaar voor U bij.
De prijs is slechts 30 cent.
De aankomst van den Duitschen minister van buitenlandsche zaken, Joachim
von Ribbentrop, te Parijs, waar hij door zijn Franschen collega, Georges
Bonnet (links) verwelkomd werd.
EEN HITLER-SNOR VERBOD IN ONTARIO.
GODERIOH, (Ontario) 6 December. Kort
geleden is in den provincialen raad alhier
eenstemmig een besluit aangenomen, waarbij
het, op straffe van opsluiting, verboden is zich
op straat te vertoonen met een snor, welke ge
lijkenis vertoont met die van Hitler. .(A.N.P.)
Drooglegging van het Zuidelijk
gedeelte van het IJselmeer.
Met uitvoering wordt
vóór 1943 begonnen.
De minister van Waterstaat ver
trouwt er op, zoo deelt hij de Tweede
Kamer in zijn memorie van antwoord
nopens het Zuiderzeefonds mede,
dat de beslissing tot de uitvoering van
het droogleggen van het Zuidelijk
gedeelte van het IJselmeer en het be
gin van de uitvoering zelve, vóór 1943
kunnen vallen. Het geldt hier het
maken van nieuw land ter grootte
van een kleine provincie, waarmede
wellicht een bedrag van 400 millioen
of meer gemoeid zal zijn.
Het droogleggen van 't Zuidelijk gedeelte
zal diep ingrijpen in het stelsel van onze mi
litaire defensie en belangrijke voorzieningen
ten behoeve van de landsverdediging noodza
kelijk maken. Overleg hieromtrent zal niet
alleen tot een technisch, maar ook tot een
economisch bevredigende oplossing moeten
leiden. Hiermede en met het overleg over tal
rijke andere vraagstukken is onvermijdelijk
veel tijd gemoeid.
Het opmaken van een plan is met kracht
ter hand genomen en wordt ook op deze wijze
voortgezet.
Trein met mijnwerkers
in de diepte gestort.
SYDNEY MINES (Canada), 7 Dec.
In de kolenmijnen van de Nieuw
Schotlandmaatschappij heeft zich
heden een ernstig ongeluk voorge
daan. Een trein, die met een aantal
mijnwerkers naar de groeven afdaalde
kreeg, blijkbaar omdat de remmen
niet functionneerden, een steeds
grootere snelheid en stortte tenslotte
in de schacht naar beneden. De
directie verklaarde, dat waarschijn
lijk 30 mijnwerkers bij het ongeluk ge
dood werden, doch dat slechts 20 van
hen geborgen konden worden; 40
mijnwerkers liggen thans in het hos
pitaal. Een deel van hen verkeert in
levensgevaar.
Volgens berichten van deze arbei
ders zouden er zich meer dan 300 ar
beiders in den trein bevonden heb
ben. In dat geval vreset men dat het
aantal dooden veel hooger zal zijn
dan door de directie aangegeven is.
(United Press)
a IJ, die iets te vragen en zij die
iets op te ruimen hebben, worden op
de allereenvoudigste manier met
elkaar in contact gebracht door een
Groentje in Haarlem's Dagblad.
door het leven
Mr. P. E. Barbas komt, als secretaris van
den Armenraad te Haarlem, natuurlijk zeer
veel met nooddruftigen en dus ook met Stille
Armen in aanraking. Aan zijn oordeel is dus
veel waarde te hechten! Dat komt hierop
neer:
„Door den langen duur van de crisis neemt
de armoede steeds toe. De maatschappij is op
dit oogenblik een moeras waarin velen zin
ken. De algemeene verarming wordt grooter
en daardoor komen er helaas ook steeds meer
menschen die bij de groep Stille Armen moe
ten worden ingedeeld. Honderden menschen
in Haarlem en omgeving kruipen door het
leven, zij weten niet als zij 's morgens de
oogen open doen, hoe zij dien dag aan eten
moeten komen. Voor zichzelf en voor hun kin
derenIk weet zeker dat er veel, ontzet
tend veel geleden wordt, geen eten in huis,
geen brandstof in de kachelDat leed
wordt door talloozen achter gesloten deuren
in stilte gedragen. Wij hooren het hier op het
bureau van den Armenraad veelal langs een
omweg, want pas als het water aan de lippen
gekomen is wordt een noodkreet om hulp ge
slaakt. En als zij dan komen, hier of bij een
instelling van liefdadigheid of armenzorg, is
het meestal nog niet voor zich zelf. maar
omdat zij het lijden van hun gezinsleden niet
langer kunnen aanzien".
Op onze vraag over enkele gevallen iets na
ders mee te deelen om den lezer een beeld te
geven van de nooddruft van de Stille Armen
vertelde Mr. Barbas iets over de levensomstan
digheden van een tweetal pensionhoudsters.
Door den maatschappelijken achteruitgang
zijn thans velen gedwongen eenige verdienste
te zoeken in het verhuren van kamers. Daar
door is er veel concurrentie voor degenen die
daarin geheel hun bestaan moeten vinden.
Zijn alle kamers verhuurd, dan loopt het.
Maar staan er eenige open, dan is het mis.
De inkomsten zijn dan te gering om de loopen-
de kosten te dekken. Elk dubbeltje moet dan
niet twee, maar wel drie of vier keer omge
keerd worden voor het wordt uitgegeven. Toch
moeten de kamerbewoners goed en smakelijk
eten hebben en volop kolen voor de kachels,
want anders zeggen zij ook nog de huur op. De
pensionhoudster zit in haar huiskamer bij een
gedoofde kachel en moet met haar kinderen
leven van wat er over bleef op de tafel van de
gastenDe kinderen begrijpen niet waarom
moeder het lekkere eten dat zij kookt naar die
vreemde menschen brengt, terwijl zij korstjes
moeten knabbelen!
Een der kamerverhuursters moest zich ook
nog in de schuld steken om meubels aan te
schaffen. Die schuld drukt haar zwaar, ver
galt haar het leven, want zij blijft dat geld
steeds tekort komen en nu moet zij het eene
gat met het andere stoppen. Als zij eens van
die schuld, van die nachtmerrie, af was, zou
het wel loopen!
Ik ken zoo vervolgde Mr. Barbas ver
schillende menschen, die vroeger tot de geze
ten burgers, zelfs tot de best gesitueerden,
hebben behoord, maar die door de tijdsom
standigheden geheel verarmd zijn. Voor het
oog van de wereld weten zij soms nog hun el
lende te verbergen. Door bijzondere omstan
digheden kunnen ze niet gaan verhuizen,
daarom blijft schijnbaar het oude intact. Maal
ais men dan eens hoort van hoe weinig inko
men geleefd moet worden, dan is het om van
te rillen. Dan begrijp! men dat daar in huis
aan veel, aan alles, gebrek moet zijn!
Verleden jaar hebben ongeveer 800 perso
nen een Kerstgave van f 15 van het Comité
ontvangen. Wil het Comité ook dit jaar daar
toe in staat zijn, dan zal weer zeer veel geld
moeten inkomen, want daarvoor zou reeds
12.000 vereischt zijn. En als er meer geld
beschikbaar zou zijn, zou het zeker een goede
bestemming krijgen, want reeds verleden jaar
moest bijna de helft der aanvragen afgewezen
worden. Als men dan bedenkt, dat de nood
der Stille Armen en ook hun aantal nog is
toegenomen, aan
Dan zal ieder die in staat is iets te geven,
niet aarzelen, maar geven zooveel hij kan,
wetend, dat hij daardoor zal medewerken om
in de Kerstdagen nog wat licht te brengen in
de donkere levensomstandigheden van hon
derden stadgenooten.
Derde verantwoording van bij ons blad bin
nen gekomen giften.
Oud militair f 1.I. C. M. S. f 2.50; Zr.
F. E. H. f 2.—; A. C. B. f 5.—; H. K. f 2.50;
Mej. v. d. K. f 2.50; Mej. L. W. K. f 2.50; Mej.
Z. f 1.—; G. H. f 1—Dames S. f 3,—; de
3 W'tjes f 10,Pimpernel f 2,50; T. V.
f 3.—; T. H. Heemstede f 5.—; C. N. f 10,—;
L. K. f 10,—; C. B. f 25,—; fam. J. Ph. M.
f 1.—; Mevr. de K. f 2,—; A. v. d. W- f 0.25;
H. M. f 2.50; L. A. C. f 2,50; v. d. L. f 1,—;
Mevr. L. M. f 2.—; J. L.—t. M. f 100.—; C.
E. v. C.—O. f 25.— N. v. D. f 20,—; Ir. D. W.
v. D. v. H. f 10.—; A. K. f 10,—; I. A. G. P.
f io,_; W. P. f 10,—; J. V. D. B. f 10,—;
J. C. K. f 10.—: J. H. f 5,—; Mej. M. J. K.
f 5.—; M. B. H. f 5,—; J. S. f 5.—: Escudo
f 5.—; V. f 2.50; C. M. B. f 2,50; Mej. L. M.
f 2,50; J. L. K. f 2.50; H. G. M. S. f 2,50;
H. H. f 2,50; O. K. f 2,50; J. G. G. 2.50;
J. A. G. M. v. S.—v. G. f 2,50; Ing. W. f 1,50;
Mevr. C. M. S. f 1,—: B M.—H. f 1,—; Mej.
L. J. P. v. D. f 6,—; H. A. H. f 1,—; J. d. V.
f 2,50; Mevr. R. te BI. f 1,50; A. T. f 2,50; S. W.
f 1,—; Mevr. J. E. K. f 1,—; v. G. L. f 2,50;
N. R. f li—; Z. C. f 1,—; N. N. f 1,—; G. E.
v. G. f 1.—; Mej. L. H. f 1,—; S. J. H. f 1,—;
P. C. d. M. f 1.—; J. t. H. f 1,—; H. K.—P.
2,50.
Vorig totaal 490.45. Thans zijn in het
geheel bij ons blad binnengekomen 174 giften
tot een bedrag van 874.70. Giften kunnen
worden afgegeven aan onze bureaux Groote
Houtstraat 93 en Soendaplein 37 of overge
schreven worden op onze postgirorekening no.
38810 onder vermelding „Voor de stille armen".
Het woord is aan
Vallour:
Het is niet voldoende, lo
gisch te zijn in deze wereld',
men moet ook weten te
leven met degenen die het
niet zijn.
Beide regeeringen erkennen
de bestaande grenzen.
Te Parijs hebben gisteren de
Duitsche minister van buitenland
sche zaken, Joachim von Ribben
trop, en zijn Fransche collega,
Georges Bonnet, de aangekon
digde Fransch-Duitsche verklaring
onderteekend. In dit document
verbinden beide landen zich de we-
derzijdsche betrekkingen verder te
zullen ontwikkelen, en erkennen
zij elkander's grenzen. Zij hebben
voorts besloten elkaar bij even-
tueele internationale moeilijkhe
den te raadplegen.
Over de onöerteekening van deze verklaring
waaromtrent men op pag. 5 uitvoerige gege
vens vindt, schrijft de „Jour-Echo de Paris":
Met het hoofd koel en het zwaard in de schee-
de hebben Frankrijk en Duitschland, die
voorheen redenen zochten om elkaar te be
strijden, redenen gevonden om in vrede te le
ven.
Volgens de „Oeuvre" constateerde men aan
het einde van dezen dag, die volgens allen
zeer goed besteed was. in alle Fransche krin
gen een zeker optimisme.
In ae „Populaire" betoogt Blum, dat twee
zij dsche accoorden slechts waarde hebben
voor zoover zij zoodanig ontworpen zijn, dat
zij ingevoegd kunnen worden In werkelijk in
ternationale overeenkomsten.
De goede zijde van deze verklaring is volgens
de „Figaro", dat dit rechtstreeksche contact
en deze psychologische ontspanning voor de
beide landen een ernstige basis kunnen en
moeten scheppen om hun politiek te ontwik
kelen in een atmosfeer, welke van polemiek is
gezuiverd.
„Reden tot voldoening".
De „Times", die de Fransch-Duitsche ver
klaring toejuicht, herinnert aan de hoop, die
twee maanden geleden door de geheele wereld
gekoesterd werd, dat het accoord van Mün
chen zou worden gevolgd door een krachtige
poging, de betrekkingen tusschen de totali
taire en de democratisoh-parlementaire
staten te verbeteren. Het blad voegt er aan
toe, dat het een reden tot algemeene voldoe
ning moet zijn, dat ondanks de ongelukkige
gebeurtenissen in den tusschentijd, deze defi
nitieve nieuwe stap is gedaan en het verver-
wijderde doel van een alomvattende regeling
zooveel nader is gekomen.
De .Daily Mail" is van meening. dat het
Fransch-Duitsche pact de diplomatie in
Europa zal vereenvoudigen en dat Chamber
lain en het Britsche volk het van harte zul
len toejuichen.
CVoor andere Engelsche en Duitsche pers
stemmen zie men pag. 2, 5e kolom).
HEDEN: 10 PAGINA'S
HAARLEM EN OMGEVING.
pag.
Drie leeningen van Haarlem tot een geza
menlijk bedrag van f 3.300.000 tegen 2',4
procent. 1
Plan voor den bouw van een 5e Gerefor
meerde school voor 1. o. te Haarlem, die
dan ten N. van de Jan Gijzenvaart zou
komen. 1
BINNENLAND.
BU een auto-ongeluk onder Hoogerheydc
zijn drie menschen om het leven gekomen.
De inpoldering van het Zuidelijk deel van het
IJselmeer zal 400 millioen kosten. 1
In 1939 zullen alle gemeentelijke plannen
inzake luchtbescherming gereed zfjn. 3
BUITENLAND.
Te Parijs is gisteren de Fransch-Duitselic
vriendschapsverklaring onderteekend. 5
De Belgische Kamer heeft gisteren met groote
meerderheid haar vertrouwen in het ka
binet-Spaak uitgesproken. 5
In Italië hebben gisteren opnieuw betoogin
gen plaats gevonden. 5
SPORT.
Schaakrubriek. 6
ARTIKELEN enz.
R. P.: 'n Accoord. 1
Van een G. P. D. redacteur: Onze Oost en
West op de wereldtentoonstelling te New-
York. 2
Dr. E. A. Kreiken: Verschil van onderwijs
in Amerika en Nederland. 3
H. de Bois: Kunst in Haarlem en daar
buiten. 3
Dc Burgerlijke Stand van Haarlem Is opge
nomen op f